តំណាងក្រុមហ៊ុន និងអ្នកបញ្ជាទិញទំនិញកាត់ដេរពីប្រទេសកម្ពុជា បានអំពាវនាវដល់រដ្ឋាភិបាលប្រទេសក្នុងតំបន់អាស៊ីអាគ្នេយ៍មួយនេះ កែប្រែលក្ខខណ្ឌច្បាប់លើការអនុវត្តសិទ្ធិសហជីព បញ្ឈប់ការគាបសង្កត់លើអង្គការក្រៅរដ្ឋាភិបាល និងលើកលែងការចោទប្រកាន់ប្រឆាំងនឹងមេដឹកនាំសហជីព នៅគ្រាដែលសហភាពអឺរ៉ុប និងសហរដ្ឋអាមេរិកកំពុងពិចារណា និងស្នើឲ្យពិនិត្យប្រព័ន្ធឋាន:អនុគ្រោះពាណិជ្ជកម្មដែលបានផ្តល់ដល់ប្រទេសកម្ពុជា។ នេះបើយោងតាមលិខិតមួយរបស់តំណាងក្រុមហ៊ុន និងអ្នកបញ្ជាទិញចំនួនជាង២០ ដែលបានផ្ញើជូននាយករដ្ឋមន្ត្រីកម្ពុជាលោក ហ៊ុន សែន ហើយដែល VOA បានទទួលកាលពីថ្ងៃសុក្រ។
លិខិតរបស់ក្រុមតំណាងក្រុមហ៊ុន និងអ្នកបញ្ជាទិញ កើតមានឡើង នៅពេលដែលសហភាពអឺរ៉ុបកំពុងពិចារណាលើការបន្តផ្តល់ឲ្យប្រទេសកម្ពុជានូវប្រព័ន្ធឋាន:អនុគ្រោះពន្ធ «គ្រប់មុខទំនិញទាំងអស់លើកលែងសព្វាវុធ» ឬហៅថា Everything But Arms ដោយសារតែដំណើរមិនប្រក្រតីនៃការអនុវត្តលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យនៅកម្ពុជា និងការរំលោភសិទ្ធិជាមូលដ្ឋាននានា។
ក្នុងលិខិតរបស់ក្រុមតំណាងក្រុមហ៊ុន និងអ្នកបញ្ជាទិញផលិតផលកាត់ដេរពីប្រទេសកម្ពុជាចុះថ្ងៃទី២២ ខែមករា ឆ្នាំ២០២០ និងដែលបានផ្ញើជូនលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន ក្រុមអ្នកតំណាងបានប្រើពាក្យសម្តីធ្ងន់ៗ ដោយស្នើឲ្យរដ្ឋាភិបាលប្រទេសក្រីក្រមួយនេះ កែប្រែចំណុចគន្លឹះចំនួនបួនសំខាន់ៗ។
តំណាងក្រុមហ៊ុន និងអ្នកបញ្ជាទិញ ឬម្ចាស់ផ្លាកយីហោល្បីៗមានដូចជាក្រុមហ៊ុន Adidas និង Puma បានថ្លែងថា រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាត្រូវធ្វើជាបន្ទាន់នូវ វិសោធនកម្មច្បាប់ស្តីសហជីព ដោយសារតែការវិសោធនកម្មដែលបានធ្វើនៅដើមខែមករានេះ «មិនស្របតាមបទដ្ឋានសិទ្ធិការងារអន្តរជាតិ ហើយខកខានមិនបានលុបចោលរនាំងជាច្រើនសម្រាប់ចុះបញ្ជីការសហជីព និងបានរឹតត្បិតលើលទ្ធភាពរបស់សហជីពទាំងអស់ ដើម្បីធ្វើជាតំណាងពេញលេញរបស់សមាជិក»។
រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាក៏ត្រូវ «លុបចោលច្បាប់ស្តីពីសមាគម និងអង្គការក្រៅរដ្ឋាភិបាល» ដែលបង្កឲ្យមានបរិយាកាសនៃការយាយី និងការគាបសង្កត់លើអង្គការសង្គមស៊ីវិល និងសហជីព ទម្លាក់ចោល «បទឧក្រិដ្ឋដែលនៅមានប្រឆាំងមេដឹកនាំសហជីព» ហើយត្រូវ «គោរពនិងលើកតម្កើងតួនាទីដ៏សំខាន់របស់ក្រុមប្រឹក្សាអាជ្ញាកណ្តាល»។ ជាងនេះទៀត រដ្ឋាភិបាលគួរតែគោរពលទ្ធភាពរបស់សហជីពទាំងអស់ដើម្បីធ្វើជាតំណាងកម្មកររបស់ពួកគេនៅមុខក្រុមប្រឹក្សាអាជ្ញាកណ្តាល។
លិខិតរបស់ក្រុមតំណាងក្រុមហ៊ុន និងអ្នកបញ្ជាទិញបានថ្លែងដោយសង្កត់ធ្ងន់ថា៖ «យើងមានការបារម្ភថា ស្ថានភាពសិទ្ធិមនុស្ស និងសិទ្ធិការងារនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា កំពុងបង្កឲ្យមានហានិភ័យនៃការបាត់ឋាន:អនុគ្រោះពាណិជ្ជកម្មសម្រាប់ប្រទេសកម្ពុជា»។
លិខិតដដែលបានលើកឡើងអំពីសហភាពអឺរ៉ុប ដែលបានកំពុងធ្វើការពិនិត្យសើរើឡើងវិញ ចំពោះឋាន:អនុគ្រោះពាណិជ្ជកម្មដល់ប្រទេសកម្ពុជា ខណ:ដែលសមាជិកសភាសហរដ្ឋអាមេរិកជាច្រើននាក់ក៏បានស្នើច្បាប់ដើម្បីសុំឲ្យរដ្ឋាភិបាលអាមេរិកពិនិត្យឡើងវិញនៃប្រព័ន្ធឋាន:អនុគ្រោះពន្ធទូទៅ ឬហៅថា GSP សម្រាប់ប្រទេសកម្ពុជាផងដែរ។
សហភាពអឺរ៉ុបនឹងធ្វើការសម្រេចចិត្តចុងក្រោយ ថានឹងទុកកម្ពុជាក្នុងប្រព័ន្ធឋាន:អនុគ្រោះពន្ធ EBA ទៀតឬយ៉ាងណា នៅថ្ងៃទី១២ ខែកុម្ភ:ខាងមុខ ក្រោយការវាយតម្លៃរបស់ខ្លួនលើការស្តារឡើងវិញនៃស្ថានភាពគោរពសិទ្ធិមនុស្សនៅកម្ពុជា ដែលបានធ្លាក់ចុះដុនដាបខ្លាំងក្រោយការ រំលាយគណបក្សប្រឆាំងដ៏ធំមួយនៅកម្ពុជា។
លិខិតរបស់ក្រុមតំណាងអ្នកបញ្ជាទិញបានបញ្ជាក់ឲ្យដឹងទៀតថា ភាពដែលជឿជាក់បាននៃវិស័យផលិតសម្លៀកបំពាក់ ស្បែកជើង និងទំនិញធ្វើដំណើរ កំពុងស្ថិតក្នុងស្ថានភាពគ្រោះថ្នាក់។
ពួកគេបានថ្លែងក្នុងលិខិតដដែល ដោយ«ទទូចដល់រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាបង្ហាញជាសាធារណ:នូវផែនទីបង្ហាញផ្លូវឲ្យមានយន្តការត្រីភាគីកម្រិតថ្នាក់ជាតិរួមមួយ ដែលនឹងកំណត់ ហើយអនុវត្តជំហានដែលទាន់ពេល ជាក់លាក់ និងមាំទាំ ដើម្បីនាំយកកម្ពុជាឲ្យមកត្រូវតាមបន្ទាត់នៃបទដ្ឋានអន្តរជាតិដូចដែលបានលើកឡើងខាងលើ»។
សហភាពអឺរ៉ុបបានផ្ដួចផ្ដើមឲ្យមានការដកប្រព័ន្ធឋានៈអនុគ្រោះពន្ធ EBA ជាបណ្ដោះអាសន្នពីកម្ពុជា ដោយសារតែការរំលោភសិទ្ធិមនុស្សជាប្រព័ន្ធអស់ជាច្រើនឆ្នាំមកនេះ រួមមានការបង្ក្រាបលើគណបក្សនយោបាយ អង្គការមិនមែនរដ្ឋាភិបាល និងប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយឯករាជ្យ។
សហរដ្ឋអាមេរិក បានព្រមានដាក់ទណ្ឌកម្មជាបន្តបន្ទាប់លើមន្ត្រីជាន់ខ្ពស់រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា ពាក់ព័ន្ធនឹងការធ្វើឲ្យខូចខាតដល់លទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យផងដែរ។ ការព្រមានដកពន្ធអនុគ្រោះរបស់សហភាពអឺរ៉ុប ក៏កំពុងធ្វើឲ្យមានការបារម្ភថា សហរដ្ឋអាមេរិកដែលបានអនុគ្រោះពន្ធលើការនាំចេញផលិតផលមួយចំនួនក៏អាចនឹងដកការអនុគ្រោះនេះផងដែរ។
ក្រុមមន្ត្រីផ្លូវការរបស់រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា បានបញ្ជាក់ជារឿយៗថា ការបញ្ចេញមតិ ឬក៏ការបង្ហាញការបារម្ភណាមួយនោះនឹងមិនអាចដាក់សម្ពាធលើការសម្រេចចិត្តរបស់រដ្ឋាភិបាល ដែលនឹងមិនយកអធិបតេយ្យភាពជាតិ ទៅដោះដូរដើម្បីជាថ្នូរបានការគាំទ្រណាមួយនោះទេ៕
