រដ្ឋាភិបាល និងក្រុមអង្គការសង្គមស៊ីវិលក្នុងប្រទេសចំនួនប្រាំនៃតំបន់ទន្លេមេគង្គរួមមានកម្ពុជា ឡាវ មីយ៉ាន់ម៉ា ថៃ និងវៀតណាម បានមើលឃើញពីហានិភ័យនៃការខូចខាតប្រព័ន្ធបរិស្ថានពីគម្រោងអភិវឌ្ឍន៍សេដ្ឋកិច្ច និងសំណង់ធំៗ ដែលកំពុងកើតមាននៅក្នុងតំបន់ដែលមានប្រជាពលរដ្ឋរាប់លាននាក់ពឹងផ្អែកលើសកម្មភាពនេសាទ និងការដាំដុះ។
ហានិភ័យនេះជាហេតុធ្វើឲ្យក្រុមប្រទេសទាំងនេះនាំគ្នាព្រាង«គោលការណ៍ណែនាំថ្នាក់តំបន់ សម្រាប់ការចូលរួមជាសាធារណៈក្នុងការវាយតម្លៃហេតុប៉ះពាល់បរិស្ថាន»។
ថ្លែងប្រាប់ក្រុមអ្នកសារព័ត៌មាន នៅក្រៅកិច្ចប្រជុំពិភាក្សាលើសំណៅព្រាងគោលការណ៍ណែនាំស្ដីពីការចូលរួមជាសាធារណៈនៅក្នុងការវាយតម្លៃហេតុប៉ះពាល់បរិស្ថានដែលរៀបចំឡើងនៅក្នុងរាជធានីភ្នំពេញនាថ្ងៃសុក្រនេះ លោកស៊ូ សុវុធ អនុ រដ្ឋលេខាធិការក្រសួងបរិស្ថាន បាននិយាយថា ការកំណត់ឲ្យមានការចូលរួមជាសាធារណៈក្នុងការវាយតម្លៃហេតុប៉ះពាល់បរិស្ថាន នឹងផ្ដល់ឲ្យពលរដ្ឋមានខ្មែរ និងពលរដ្ឋក្នុងតំបន់ទន្លេមេគង្គនូវសិទ្ធិគ្រប់បែបយ៉ាងក្នុងការជំទាស់នឹងគម្រោងដែលប៉ះពាល់ដល់បរិស្ថានដែលជាប្រយោជន៍រួមក្នុងសហគមន៍។
«គាត់មានសិទ្ធិពេញលេញនៅក្នុងការតវ៉ា។ ឧទាហរណ៍ថា នៅក្នុងតំបន់ហ្នឹងគាត់គិតថា ព្រៃនេះគឺជាព្រៃដូនតារបស់គាត់ គាត់ត្រូវកប់ខ្មោចបងប្អូនរបស់គាត់នៅកន្លែងហ្នឹង ដូនតារបស់គាត់ អញ្ចឹងរដ្ឋាភិបាលត្រូវពិចារណាថា ឆ្វៀលកន្លែងហ្នឹង ដូចជាប្រសាសន៍សម្ដេចតេជោ ហ៊ុន សែន បានមានប្រសាសន៍ហើយកន្លងមក គោលការណ៍ស្បែកខ្លា ប្អូនដែលដឹងទេ គោលការណ៍ស្បែកខ្លាហ្នឹង? អញ្ចឹងហើយ កន្លែងណាដែលមានប្រជាជនដែលគោរពបូជាទីសក្ការជាបេតិកភណ្ឌរបស់ជនជាតិហ្នឹង យើងមិនអាចប៉ះពាល់បានទេ»។
ឯកសារព្រាងគោលការណ៍ណែនាំថ្នាក់តំបន់ស្ដីពីការចូលរួមជាសាធារណៈនៅក្នុងការវាយតម្លៃហេតុប៉ះពាល់បរិស្ថាន មានគោលបំណង ផ្ដល់នូវការណែនាំសម្រាប់ការអនុវត្តការចូលរួមជាសាធារណៈប្រកបដោយប្រសិទ្ធភាពនៅក្នុងដំណើរការវាយតម្លៃហេតុប៉ះពាល់បរិស្ថាននៅក្នុងតំបន់ទន្លេមេគង្គ ដើម្បីជំរុញប្រសិទ្ធភាពនៃដំណើរការវាយតម្លៃហេតុប៉ះពាល់បរិស្ថានសំដៅកាត់បន្ថយហានិភ័យដល់គម្រោងក៏ដូចជាភាគីពាក់ព័ន្ធ។
ឯកសារដដែលនេះបានបញ្ជាក់ថា ការចូលរួមជាសាធារណៈជាដំណើរការមួយដែលកើតឡើងទូទាំងវដ្ដគម្រោងទាំងស្រុង ដោយចាប់ផ្ដើមពីការពិចារណាអំពីសមិទ្ធិលទ្ធភាពគម្រោងរហូតដល់ការបិទគម្រោង និងការស្ដារសម្បទាបរិស្ថាន។
ដូច្នេះ ឯកសារនេះបញ្ជាក់ថា គោលការណ៍ណែនាំនេះផ្ដល់នូវការណែនាំលម្អិតអំពីការរចនា និងការអនុវត្តការចូលរួមជាសាធារណៈនៅក្នុងដំណើរការវាយតម្លៃហេតុប៉ះពាល់បរិស្ថាន ដោយរួមមានអំពីព័ត៌មានអ្វីដែលគួរដាក់ឲ្យអាចរកបានជាទូទៅ និងនៅពេលណា ព្រមទាំងអំពីរបៀបដែលត្រូវដាក់ឲ្យភាគីពាក់ព័ន្ធផ្សេងៗទទួលបានព័ត៌មានទាំងនោះទៀតផង។
លោក តឹក វណ្ណារ៉ា នាយកប្រតិបត្តិការនៃវេទិកានៃអង្គការមិនមែនរដ្ឋាភិបាលស្ដីពីកម្ពុជា ប្រាប់ VOA ថា គម្រោងអភិវឌ្ឍន៍ខ្នាតធំជាច្រើន ដូចជាគម្រោងអភិវឌ្ឍន៍សេដ្ឋកិច្ច កសិឧស្សាហកម្ម និងទំនប់វារីអគ្គិសនី ដែលកំពុងកើតមានឡើងនៅក្នុងតំបន់ទន្លេមេគង្គបានបង្កជាក្ដីបារម្ភ ពាក់ព័ន្ធនឹងការបំផ្លិចបំផ្លាញបរិស្ថានទៅដល់ប្រជាពលរដ្ឋនៅក្នុងតំបន់នេះ។
«គោលការណ៍ណែនាំថ្នាក់តំបន់ស្ដីពីការចូលរួមរបស់សាធារណៈជន និងដំណើរការវាយតម្លៃហេតុប៉ះពាល់បរិស្ថាននេះនឹងមានសារប្រយោជន៍ ធានាថា សាធារណជននឹងមាន គេហៅថាមានឱកាសក្នុងការចូលរួមឲ្យបានពេញលេញ នៅក្នុងដំណើរការវាយតម្លៃហេតុប៉ះពាល់បរិស្ថាន ហើយដើម្បីធានាដល់គុណភាពនៃការវាយតម្លៃហេតុប៉ះពាល់បរិស្ថានហ្នឹង គឺមានគុណភាពល្អ ហើយមានការអនុវត្តប្រកបដោយប្រសិទ្ធភាព»។
លោកបន្តថា គោលការណ៍វាយតម្លៃស្ថានភាពបរិស្ថានថ្នាក់តំបន់ដែលទទួលការគាំទ្រពីរដ្ឋាភិបាលនៃប្រទេសក្នុងតំបន់ទន្លេមេគង្គ និងការជួយឧបត្ថម្ភពីអង្គការក្រៅរដ្ឋាភិបាលអន្តជាតិជាច្រើននេះបានបង្កើតឡើង កាលពីខែសីហា ឆ្នាំ២០១៥ ជាដំណាក់កាលដែលគោលការណ៍នេះត្រូវបានព្រាងក្នុងជំហានទីមួយ។
លោកបញ្ជាក់ថា កិច្ចពិភាក្សាដែលធ្វើនៅកម្ពុជានេះនឹងពិនិត្យមើលសេចក្ដីព្រាងលើកទីពីរ ហើយការពិនិត្យនេះគឺជាជំហានចុងក្រោយ មុនការបញ្ជូនគោលការណ៍នេះទៅពិភាក្សាក្នុងប្រទេសមីយ៉ាន់ម៉ានៅឆ្នាំ២០១៧។
ប្រជាពលរដ្ឋនៅក្នុងសហគមន៍ដែលរងផលប៉ះពាល់ពីគម្រោងអភិវឌ្ឍន៍មិនទាន់អាចសន្និដ្ឋានបានថា គោលការណ៍ថ្នាក់តំបន់ដែលកំពុងព្រាងនេះ នឹងអាចផ្ដល់ឱកាសឲ្យពួកគេចូលរួមបានគ្រប់ដំណាក់កាលនៃការឃ្លាំមើល ដំណើរនៃការវាយតម្លៃហេតុប៉ះពាល់បរិស្ថាន នៅពេលដែលក្រុមហ៊ុនចាប់ផ្ដើមអនុវត្តន៍គម្រោងវិនិយោគ។
ក៏ប៉ុន្តែ ពួកគេបានលើកឡើងថា ពួកគេទទួលបានពន្លឺខ្លះៗអំពីសិទ្ធិរបស់ពួកគេ ក្នុងការចូលរួមពិនិត្យការវាយតម្លៃហេតុប៉ះពាល់បរិស្ថាន តាមរយៈសេចក្ដីព្រាងនៃការបង្កើតគោលការណ៍នេះ។
កន្លងមកពួកគេពុំបានដឹងពីសិទ្ធិក្នុងការចូលរួមតាមដានលើកិច្ចការសំខាន់នេះទេ ហើយត្រូវរងគ្រោះដោយការវិនិយោគរបស់ក្រុមហ៊ុនឯកជនជាច្រើនក្នុងនោះក៏មានក្រុមហ៊ុនវិនិយោគរុករករ៉ែមាសរបស់ចិនផងដែរ។
លោក រម៉ាស ស្វែល ជនជាតិដើមភាគតិចចារ៉ាយ មកពីខេត្តរតនគិរីប្រាប់ VOA ថា៖
«រយៈកន្លងមក យើងអត់ដឹង យើងអត់យល់។ គេមកសម្លុត គេមកគំរាមអីយើងខ្លាច ដោយសារយើងខ្វះវប្បធម៌ ខ្វះតម្រិះវិជ្ជាហ្នឹងណា៎ អាហ្នឹងបានយើងខ្លាចគេ។ គេបានសម្លុតហ្នឹង ហើយគេអត់បានមកសិក្សា គេអត់ផ្ដល់ដំណឹង។ គេគិតថា ជនជាតិដើមភាគតិច ខ្ញុំចារ៉ាយវាអត់ដឹងអី គាត់ជាមនុស្សល្ងង់ មនុស្សអីហ្នឹងអ្ហា»។
គោលការណ៍នៃការវាយតម្លៃហេតុប៉ះពាល់បរិស្ថានគឺមានគោលបំណងធានាថា ការពិចារណាអំពីបរិស្ថានត្រូវបានលើកឡើងយ៉ាងច្បាស់លាស់ និងត្រូវបានដាក់បញ្ចូលទៅក្នុងការអភិវឌ្ឍ ប្រមើលទុក និងជៀសវាងកាត់បន្ថយឲ្យនៅកម្រិតអប្បបរមា ឬកាត់បន្ថយការប៉ះពាល់ដល់ជីវរូបវន្ត សង្គមធ្ងន់ធ្ងរសំខាន់ៗ និងការប៉ះពាល់ពាក់ព័ន្ធដទៃទៀតនៃសំណើគម្រោងអភិវឌ្ឍន៍។
គោលការណ៍នេះក៏នឹងការពារផលិតភាព និងសមត្ថភាពប្រព័ន្ធធម្មជាតិ និងដំណើរការអេកូឡូស៊ី ដែលទ្រទ្រង់មុខងារទាំងនោះ និងលើកកម្ពស់ការអភិវឌ្ឍដែលមាននិរន្តរភាព និងបង្កើនការប្រើប្រាស់ធនធាន និងឱកាសគ្រប់គ្រងឲ្យបានខ្ពស់បំផុត។ នេះបើយោងទៅតាមសេចក្ដីព្រាងគោលការណ៍ណែនាំថ្នាក់តំបន់សម្រាប់ការចូលរួមជាសាធារណៈ ក្នុងការវាយតម្លៃហេតុប៉ះពាល់បរិស្ថាន៕
