ទាំងនៅពេលលោកកាន់តំណែងនាយករដ្ឋមន្ត្រីនៃប្រទេសជប៉ុននិងក្រោយពេលលោកឈប់កាន់តំណែងនេះ លោក Shinzo Abe ដែលត្រូវបានគេបាញ់ស្លាប់កាលពីថ្ងៃសុក្រ ទី៨ ខែកក្កដានៅក្នុងការឃោសនាបោះឆ្នោតមួយនៅប៉ែកខាងលិចប្រទេសជប៉ុន មានឥទ្ធិពលខ្លាំងលើវិស័យនយោបាយនិងសន្តិសុខរបស់ប្រទេសនេះ។
លោក Abe បានកាន់តំណែងជានាយករដ្ឋមន្ត្រីជប៉ុនចំនួនពីរអាណត្តិ អស់រយៈពេល៩ឆ្នាំ។ លោកគឺជានាយករដ្ឋមន្ត្រីកាន់តំណែងយូរជាងគេក្នុងប្រទេសជប៉ុននៅក្រោយសង្គ្រាមលោកលើកទីពីរ។
ជាវរជននយោបាយសំខាន់ម្នាក់ លោក Abe បានមើលការខុសត្រូវលើការផ្លាស់ប្តូរធំៗនៃទម្រង់ការពារជាតិបែបសន្តិភាពនិយមរបស់ប្រទេសជប៉ុន ដោយលោកមានជំនឿថាប្រទេសជាតិគួរចាត់វិធានការថែមទៀតដើម្បីទប់ទល់នឹងកម្លាំងខ្លាំងជាងមុននៃប្រទេសចិន។
លោក Abe មានជោគជ័យតិចតួចក្នុងគោលនយោបាយសេដ្ឋកិច្ច។ ផែនការសេដ្ឋកិច្ចសំខាន់របស់លោក ដែលមានឈ្មោះថា « Abenomics» មានគោលដៅធ្វើឱ្យសេដ្ឋកិច្ចជប៉ុនលូតលាស់ឡើងវិញ ប៉ុន្តែមិនបានទទួលជោគជ័យនោះទេ។ សេដ្ឋកិច្ចប្រទេសនេះមានដំណើរការយឺតយ៉ាវក្នុងទសវត្សរ៍១៩៩០។
លោក Abe ជាចៅរបស់រដ្ឋមន្ត្រីជប៉ុនម្នាក់ក្នុងសម័យសង្គ្រាមលោកលើកទីពីរ ហើយលោកកើតនៅក្នុងគ្រួសារមួយមានធនធានច្រើន និងមានទំនាក់ទំនងល្អខាងនយោបាយថែមទៀតផង។ លោកបានជាប់ឆ្នោតជាសមាជិកសភាជាលើកដំបូងនៅឆ្នាំ១៩៩៣ក្នុងអាយុ៣៩ឆ្នាំ។
នៅក្រោយឡើងឋានៈក្នុងជួរគណបក្សប្រជាធិបតេយ្យសេរីនិយមរបស់ប្រទេសជប៉ុន នៅឆ្នាំ២០០៦ លោក Abe បានក្លាយជានាយករដ្ឋមន្ត្រីក្មេងជាងគេបង្អស់របស់ជប៉ុននៅក្រោយសង្គ្រាមលោកលើកទីពីរ។ ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ ក៏លោកបានលាលែងពីតំណែងនេះក្រោយរយៈពេលប្រមាណមួយឆ្នាំដោយសារលោកមានជំងឺក្រពះធ្ងន់ធ្ងរ។
ក្នុងរយៈពេលប្រាំឆ្នាំបន្ទាប់មក លោក Abe បានវិលមកកាន់ឆាកនយោបាយវិញ ដោយចាប់ផ្តើមអាណត្តិរយៈពេល៨ឆ្នាំជានាយករដ្ឋមន្ត្រី ដែលបានធ្វើឱ្យយុគសម័យមួយនៃអស្ថិរភាពនយោបាយបញ្ចប់និងនាំឱ្យមានការផ្លាស់ប្តូររយៈពេលយូរក្នុងប្រទេសនេះទៀតផង។
ក្នុងពេលនោះ លោក Abe បានបង្កើនចំណាយខាងការពារជាតិរបស់ប្រទេសជប៉ុន ដោយបានពង្រីកសម្ពន្ធភាពរបស់ប្រទេសលោកជាមួយសហរដ្ឋអាមេរិកនិងអនុវត្តកំណែទម្រង់ស្ថាប័នធំៗក្នុងវិស័យសន្តិសុខរបស់ប្រទេសផងដែរ។
នៅឆ្នាំ២០១៤ រដ្ឋាភិបាលលោក Abe បានបកស្រាយជាថ្មីនូវរដ្ឋធម្មនុញ្ញសន្តិភាពនិយមរបស់ប្រទេសជប៉ុន តាមវិធីមួយដែលអនុញ្ញាតឱ្យក្រុមទាហានជប៉ុនទៅជួយសម្ពន្ធមិត្តដែលស្ថិតក្រោមការវាយប្រហារបាន។
ក្នុងឆ្នាំ២០១៨ លោក Abe បានបង្កើតក្រុមប្រឹក្សាសន្តិសុខជាតិមួយ ដែលបានពង្រឹងមុខនាទីនាយករដ្ឋមន្ត្រីនៅក្នុងកិច្ចការសន្តិសុខ។ ពួកអ្នកជំនាញហៅវិធានការនេះថាជា«ការចាត់ចែងឡើងវិញដ៏មានមហិច្ឆតាបំផុតនៃគោលនយោបាយការបរទេសនិងគោលនយោបាយសន្តិសុខរបស់ប្រទេសជប៉ុនចាប់តាំងពីការបញ្ចប់សង្គ្រាមលោកលើកទីពីរមក។
បញ្ហាមួយក្នុងចំណោមបញ្ហាធំៗរបស់លោក Abe គឺភាពសាំញ៉ាំរបស់អតីតប្រធានាធិបតីសហរដ្ឋអាមេរិក លោក Donald Trump ដែលបានគំរាមកំហែងដកក្រុមទាហានសហរដ្ឋអាមេរិកចេញពីប្រទេសជប៉ុន និងបានត្អូញត្អែរថារដ្ឋាភិបាលក្រុងតូក្យូបានទាញយកប្រយោជន៍ពីរដ្ឋាភិបាលក្រុង Washington។
លោកបានដោះស្រាយបញ្ហានេះតាមរបៀបការទូតផ្ទាល់ខ្លួន។ លោក Abe និង លោក Trump បានលេងកីឡា golf ជាមួយគ្នាចំនួន៥ដង ដោយជួនកាលលោក Abe បានបង្ហោះរូបថត selfies នៅពេលលោកទាំងពីរលេងកីឡានេះជាមួយគ្នា។
លោក Abe បានចុះចេញពីតំណែងជានាយករដ្ឋមន្ត្រីជាលើកទីពីរនៅឆ្នាំ២០២០ ដោយលើកឡើងហេតុផលជាថ្មីទៀតថាដោយសារជំងឺក្រពះ។
ទោះជាភាពជាមេដឹកនាំរបស់លោកបានកែប្រែប្រទេសជប៉ុនក៏ដោយ ក៏លោក Abe មិនអាចសម្រេចបំណងលោកក្នុងការសើរើរដ្ឋធម្មនុញ្ញសន្តិភាពនិយមរបស់ប្រទេសជប៉ុនបាននោះទេ។ រដ្ឋធម្មនុញ្ញនេះមិនបានកែប្រែឡើយតាំងពីបានចូលជាធរមានកាលពីឆ្នាំ១៩៤៧មក។
លោក Abe ជាសំឡេងនាំមុខមួយក្នុងគណបក្សប្រជាធិបតេយ្យសេរីនិយមដែលគាំទ្រការសើរើរដ្ឋធម្មនុញ្ញ ដែលត្រូវបានព្រាងឡើងដោយកងកម្លាំងដឹកនាំដោយសហរដ្ឋអាមេរិកដែលកាន់កាប់ប្រទេសជប៉ុនក្រោយសង្គ្រាមលោកលើកទីពីរ។
មាត្រាទី៩នៃរដ្ឋធម្មនុញ្ញនេះបានលះបង់ការធ្វើសង្គ្រាមនិងហាមប្រាមការរក្សាទុកកងទ័ពដែលមាននៅពេលនោះ ទោះជាជប៉ុនមានកងយោធាតាមព្រឹត្តិន័យ ដែលជាកងកម្លាំងស្វ័យការពារជប៉ុនក៏ដោយ។
លោក Abe បានលើកហេតុផលថារដ្ឋធម្មនុញ្ញគួរត្រូវសើរើតាមវិធីមួយដែលដាក់កងកម្លាំងស្វ័យការពារឱ្យឋិតលើបរិបទផ្លូវការជាងមុន។
នៅទីបញ្ចប់ ការស្អប់សង្គ្រាមខ្លាំងដោយប្រជារាស្ត្រជប៉ុន និងការជំទាស់ពីសម្ពន្ធមិត្តនយោបាយខ្លះរបស់លោកAbe បានរារាំងមិនឱ្យមានការកែប្រែរដ្ឋធម្មនុញ្ញនោះទេ។
មានភ័ស្តុតាងថាសាធារណជនជប៉ុនប្រហែលជាទទួលស្វាគមន៍គោលជំហរការពារជាតិធម្មតាជាងមុន ជាពិសេសនៅក្រោយការលុកលុយរបស់រុស្ស៊ីក្នុងប្រទេសអ៊ុយក្រែន។
នៅក្រោមការគ្រប់គ្រងប្រទេសដោយនាយករដ្ឋមន្ត្រីបច្ចុប្បន្ន គឺលោក Fumio Kishida ដែលបានទទួលការគាំទ្រពីលោក Abe ប្រទេសជប៉ុនឋិតនៅជួរមុខក្នុងកិច្ចប្រឹងប្រែងដឹកនាំដោយលោកខាងលិចដើម្បីដាក់សម្ពាធលើរុស្ស៊ី។
សេចក្តីសម្រេចរបស់លោក Kishida ក្នុងការបញ្ជូនជំនួយយោធាដែលមិនមានសមត្ថភាពអាចសម្លាប់មនុស្សបានទៅឱ្យអ៊ុយក្រែនអាចធ្វើទៅបាន ពីព្រោះកាលពីឆ្នាំ២០១៤លោក Abe បានបន្ធូរបន្ថយការហាមប្រាមការដឹកអាវុធទៅប្រទេសក្រៅ ដោយអនុញ្ញាតឱ្យមានការដឹកជញ្ជូនបែបនេះ ប្រសិនបើ«ជាការរួមចំណែកក្នុងការធ្វើឱ្យមានសន្តិភាពសាកល»។
គោលនយោបាយការបរទេសវិជ្ជមានជាងមុនរបស់ជប៉ុនមានប្រជាប្រិយភាពខ្លាំងជាមួយក្រុមអ្នកបោះឆ្នោត ដែលខ្វល់ខ្វាយអំពីការគំរាមកំហែងខាងសន្តិសុខ ដូចជាប្រទេសកូរ៉េខាងជើងនិងប្រទេសចិន ដែលនៅជិតខាង។
រហូតដល់ពេលលោកទទួលអនិច្ចកម្ម លោក Abe ដែលមានទំនាក់ទំនងល្អច្រើនបានប្រើឥទ្ធិពលរបស់លោកក្នុងគណបក្សលោកដើម្បីលើកទឹកចិត្តឱ្យមានការសើរើរដ្ឋធម្មនុញ្ញ។ លោកក៏បានគាំទ្រផងដែរដល់សំណើរបស់គណបក្សលោកឱ្យបង្កើនចំណាយខាងការពារជាតិដល់ចំនួន២%ឬលើសពីនេះនៃផលិតផលសរុបក្នុងប្រទេសនៅរយៈពេល៥ឆ្នាំខាងមុខ។
ពួកអ្នកជំនាញថ្លែងថាមានឱកាសច្រើនជាងមុនដែលថាបំណងរបស់លោក Abe នឹងក្លាយជាការពិត បើក្រុមចម្រុះគ្រប់គ្រងប្រទេសឈ្នះឆ្នោតទទួលអាសនៈគ្រប់គ្រាន់ក្នុងការបោះឆ្នោតសភាជាន់ខ្ពស់នៅថ្ងៃអាទិត្យ ទី៩ ខែកក្កដានោះ។
នៅពេលមានឃាតកម្មលើរូបលោក លោក Abe បានថ្លែងសុន្ទរកថានៅពេលឃោសនាបោះឆ្នោត ដើម្បីគាំទ្របេក្ខជនដែលលោកពេញចិត្តក្នុងការបោះឆ្នោតនេះ។
ទោះជាមានការធ្វើឃាតលោក Abe ក៏ដោយ ក៏លោក Kishida បានមានប្រសាសន៍ថាការបោះឆ្នោតនេះនឹងនៅតែប្រព្រឹត្តទៅ បើទោះជាគេមិនដឹងច្បាស់លាស់ថាមរណភាពរបស់លោកនឹងមានផលប៉ះពាល់បែបណាក៏ដោយនោះ។
ការកែប្រែណាមួយក្នុងរដ្ឋធម្មនុញ្ញត្រូវមានការយល់ព្រមពីរភាគបីក្នុងសភាទាំងពីរថ្នាក់ ហើយក្រុមលម្អៀងទៅខាងការសើរើមានចំនួនពីរភាគបីក្នុងសភាជាន់ទាបរួចទៅហើយ។ ការសើរើណាមួយត្រូវមានការយល់ព្រមពីអ្នកបោះឆ្នោតភាគច្រើនក្នុងការបោះឆ្នោតប្រជាមតិមួយ។
លោកស្រី Lully Miura ជាអ្នកវិទ្យាសាស្ត្រនយោបាយនៅវិទ្យាស្ថានស្រាវជ្រាវ Yamaneko ក្នុងក្រុងតុក្យូ។ លោកស្រីបាននិយាយថាមរណភាពរបស់លោក Abe នឹងមានផលប៉ះពាល់យូរអង្វែងលើការជជែកដេញដោលគ្នាអំពីគោលជំហររបស់ជប៉ុនក្នុងពិភពលោក។
នៅពេលដែលអ្នកវិភាគជាច្រើននាក់នៅក្រៅប្រទេសសន្មតថាឃាតកម្មលោក Abe នឹងពន្លឿនចលនានៃប្រទេសជប៉ុនទៅកាន់គោលជំហរការពារជាតិបែបធម្មតាជាងមុន លោកស្រី Miura មិនប្រាកដថាដូច្នេះទេ។
លោកស្រីបាននិយាយថា«នៅពេលគ្មានលោក Shinzo យើងមិនឃើញមានឥស្សរជនណាម្នាក់ដែលជ្រោមជ្រែងរបៀបវារៈនេះទេ។ មិនមានមនុស្សច្រើននាក់ទេដែលដូចនឹងលោក Abe នោះ៕
ប្រែសម្រួលដោយលោក ឈឹម សុមេធ
