ភ្ជាប់​ទៅ​គេហទំព័រ​ទាក់ទង

ព័ត៌មាន​​ថ្មី

ការ​គាប​សង្កត់​សេរីភាព​លើ​បណ្ដាញ​អ៊ីនធឺណិត​ទំនង​ធ្វើ​ឲ្យ​ពលរដ្ឋ​ក្រោក​ឡើង​ប្រឆាំង


រូបឯកសារ៖ នេះ​ជា​រូបថត​គេហទំព័រ​ Google Search ជា​ភាសា​ខ្មែរ។ សេចក្តី​ព្រាង​ច្បាប់​មួយ​ស្តី​អំពី​ឧក្រិដ្ឋកម្ម​តាម​អ៊ីនធឺណិត​ដែល​ត្រូវ​បាន​លេច​ធ្លាយ​នៅ​ដើម​ឆ្នាំ​នេះ បាន​នាំ​ឲ្យ​មាន​ការ​បារម្ភ​កើន​ឡើង​ក្នុង​ចំណោម​សកម្មជន​សិទ្ធិ​មនុស្ស​ថា ច្បាប់​នេះ​អាច​នឹង​គំរាមកំហែង​ដល់​សេរីភាព​ការ​បច្ចេញ​មតិ​នៅ​កម្ពុជា។ (ស៊ុយ ហ៊ាមខេមរា/VOA)
រូបឯកសារ៖ នេះ​ជា​រូបថត​គេហទំព័រ​ Google Search ជា​ភាសា​ខ្មែរ។ សេចក្តី​ព្រាង​ច្បាប់​មួយ​ស្តី​អំពី​ឧក្រិដ្ឋកម្ម​តាម​អ៊ីនធឺណិត​ដែល​ត្រូវ​បាន​លេច​ធ្លាយ​នៅ​ដើម​ឆ្នាំ​នេះ បាន​នាំ​ឲ្យ​មាន​ការ​បារម្ភ​កើន​ឡើង​ក្នុង​ចំណោម​សកម្មជន​សិទ្ធិ​មនុស្ស​ថា ច្បាប់​នេះ​អាច​នឹង​គំរាមកំហែង​ដល់​សេរីភាព​ការ​បច្ចេញ​មតិ​នៅ​កម្ពុជា។ (ស៊ុយ ហ៊ាមខេមរា/VOA)

អ្នក​ជំនាញការ​អាមេរិកាំង​ខាង​សេរីភាព​តាម​បណ្ដាញ​អ៊ីនធឺណិត បាន​លើកឡើង​ថា និន្នាការ​នៃ​ការ​គាបសង្កត់​ពី​សំណាក់​រដ្ឋាភិបាល​ទៅ​លើ​ក្រុម​អ្នក​សម្ដែង​មតិ​ប្រឆាំង​ឬ​រិះគន់​ នឹង​បន្ត​កើន​ឡើង​នៅ​មុន​ការ​បោះឆ្នោត​ជ្រើសតាំង​តំណាងរាស្ត្រ​ឆ្នាំ​២០១៨​ខាង​មុន​នេះ។

[កំណត់និពន្ធ៖ អ្នក​ជំនាញការ​អាមេរិកាំង​ខាង​សេរីភាព​តាម​បណ្ដាញ​អ៊ីនធឺណិត បាន​លើកឡើង​ថា និន្នាការ​នៃ​ការ​គាបសង្កត់​ពី​សំណាក់​រដ្ឋាភិបាល​ទៅ​លើ​ក្រុម​អ្នក​សម្ដែង​មតិ​ប្រឆាំង​ឬ​រិះគន់​ នឹង​បន្ត​កើន​ឡើង​នៅ​មុន​ការ​បោះឆ្នោត​ជ្រើសតាំង​តំណាងរាស្ត្រ​ឆ្នាំ​២០១៨​ខាង​មុន​នេះ។ ប៉ុន្តែ អ្នក​ជំនាញ​រូប​នេះ ព្រមាន​ថា ការ​ប៉ុនប៉ង​របស់​រដ្ឋាភិបាល​ណាមួយ​ក្នុង​ការ​គាបសង្កត់លើ​សេរីភាព​តាម​បណ្ដាញ​អ៊ីនធឺណិត ទំនង​ជា​នឹង​ធ្វើ​ឲ្យ​ពលរដ្ឋ​ឲ្យ​ក្រោក​ឡើង​ប្រឆាំង​រដ្ឋាភិបាល​វិញ។ លោក សាយ មុន្នី​ នៃ​វីអូអេ បាន​សម្ភាសន៍ លោក Mike Godwin អ្នក​ជំនាញ​ខាង​សេរីភាព​និង​ច្បាប់​តាម​បណ្ដាញ​អ៊ីនធឺណិត ហើយ​រាយការណ៍​ថា​ការ​លើកឡើង​របស់​អ្នក​ជំនាញ​រូប​នេះ​ធ្វើ​ឡើង ក្រោយ​ពេល​ដែល​រដ្ឋាភិបាល​កម្ពុជា បាន​ចាត់វិធានការ​បង្ក្រាប​ទៅលើ​ក្រុម​ប្រឆាំង​និង​អ្នកទិតៀន​ជាបន្តបន្ទាប់​ដូច​ជា​ការ​បិទ​អង្គការ​ក្រៅ​រដ្ឋាភិបាល​អន្តរជាតិ​NDI និង​ការ​បិទ​សារព័ត៌មាន​ឯករាជ្យមួយ​ចំនួន​រួម​មាន​ The Cambodia Daily និង​វិទ្យុ​អាស៊ី​សេរី​ក្នុង​ប្រទេស​កម្ពុជា​ជាដើម។ ខាង​ក្រោម​នេះ​គឺជា​ខ្លឹមសារ​នៃ​បទសម្ភាសន៍រវាង​លោក សាយ មុន្នី និង​លោក Mike Godwin]៖

ទាញ​យក​ពី​តំណភ្ជាប់​ដើម

VOA: ជម្រាបសួរ​លោក Mike Godwin។ សូម​អរគុណ​ចំពោះ​ការ​ផ្ដល់​បទ​សម្ភាសន៍​នេះ​ជាមួយ​VOA។ ខ្ញុំ​ដឹង​ថា លោក​បាន​ប្រឡូក​ក្នុង​វិស័យ​សេរីភាព​ខាង​អ៊ីនធឺណិត​នៅ​ជុំវិញ​ពិភពលោក​អស់​រយៈពេល​ជាង​២៥​ឆ្នាំ​មក​ហើយ​ រួម​ទាំង​ពេល​វេលា​របស់​លោក​នៅ​ក្នុង​ប្រទេស​កម្ពុជា កាល​ពី​ពីរបី​ឆ្នាំ​មុន​នេះ​ផង។ ឆ្នាំ​មុន អង្គការ Freedom House បាន​ដាក់​ចំណាត់​ថ្នាក់កម្ពុជា ថា​ជា​ប្រទេស​ដែល​មាន​សេរីភាព​គួរសម​ខាង​អ៊ីនធឺណិត។ តើ​ឥឡូវ លោក​អាច​ប្រាប់​បាន​ទេ ថា​តើ​សេរីភាព​លើ​បណ្ដាញ​អ៊ីនធឺណិត​នៅ​កម្ពុជា​បច្ចុប្បន្ន​នេះ មាន​ស្ថានភាព​បែប​ណា ជា​ពិសេស​ក្រោយ​ពី​មាន​ការ​គាបសង្កត់​ថ្មីៗ​នេះ​ពី​សំណាក់​រដ្ឋាភិបាល​ទៅលើ​សំឡេង​ក្រុម​ប្រឆាំង​និង​ប្រព័ន្ធ​ផ្សព្វផ្សាយ​ឯករាជ្យ​មួយ​ចំនួន​នោះ?

​Godwin៖ ប្រាកដ​ជា​បាន។ ក្រោយ​ពី​ខ្ញុំ​ទៅ​ដល់​ប្រទេស​កម្ពុជា​កាល​ពី​ឆ្នាំ​២០១៥ ខ្ញុំ​ហាក់​ដូច​ជា​មាន​សុទិដ្ឋិនិយម​គួរសម​ដែរ​ថា ការ​រីកចម្រើន​ខាង​សេរីភាព​លើ​បណ្ដាញ​អ៊ីនធឺណិត​នៅ​កម្ពុជា នឹង​បន្ត​ទៅ​មុខ​ទៀត។ ខ្ញុំ​បន្ត​តាមដាន​ការ​វិវត្តន៍​នៅ​កម្ពុជា ដោយសារ​ភរិយា​របស់​ខ្ញុំ​ មក​ពី​ប្រទេស​កម្ពុជា។ ខ្ញុំ​បាន​ឃ្លាំមើល​ជាមួយ​ភរិយា​របស់​ខ្ញុំ​និង​ក្រុម​គ្រួសារ​របស់​គាត់ ដោយ​សារ​មាន​ការ​ព្រួយបារម្ភ​ខ្លះៗ​ថា អាច​នឹង​មាន​ការ​ព្យាយាម​បិទ​ ឬ​កម្រិត​សេរីភាព​លើ​បណ្ដាញ​អ៊ីនធឺណិត​ ពីព្រោះ​តែ​ការ​ទិតៀន​របស់​រដ្ឋាភិបាល​ទៅ​លើ​ការ​ផ្សាយ​ព័ត៌មាន​របស់​ប្រព័ន្ធ​ផ្សព្វផ្សាយ​ប្រពៃណី និង​ទំនាក់ទំនង​កាន់តែ​តានតឹង​ជាមួយ​ស្ថាប័ន​ព័ត៌មាន​ឯករាជ្យ​មួយ​ចំនួន។

ខ្ញុំ​មើល​ព័ត៌មាន​ជាប់​លាប់​តាម​មជ្ឈមណ្ឌល​កម្ពុជា ដើម្បី​ប្រព័ន្ធ​ផ្សព្វផ្សាយ​ឯករាជ្យ។ ខ្ញុំ​ព្យាយាម​តាមដាន​ស្ថានការណ៍​វិវត្តន៍​ថ្មីៗ ហើយ​យើង​ដឹង​ថា ប្រាកដ​ណាស់ មាន​កិច្ច​ប្រឹងប្រែង​មួយ​ចំនួន​ពី​រដ្ឋាភិបាល​ក្នុង​ការ​ចាប់ខ្លួន​ឬ​ទិតៀន​អ្នក​ដែល​បាន​ប្រើប្រាស់​អ៊ីនធឺណិត ដើម្បី​រិះគន់​រដ្ឋាភិបាល។ ដូច្នេះ ខ្ញុំ​មាន​ការ​បារម្ភ​អំពី​រឿង​នេះ។

ប៉ុន្តែ វា​មាន​លក្ខណៈ​ពិបាក​បន្តិច​ក្នុង​ការ​រាំង​ខ្ទប់អ៊ីនធឺណិត ជាង​ការ​រាំង​ខ្ទប់​ស្ថានីយ​វិទ្យុ​ឬ​កាសែត​ ដោយសារ​ បើ​និយាយ​ពី​កាសែត​ឬ​វិទ្យុ ​អ្នក​គ្រាន់តែ​បិទ​មធ្យោបាយ​ផលិតកម្ម​ទៅ នោះ​រដ្ឋាភិបាល​អាច​បិទ​សំឡេង​មនុស្ស មិន​ឲ្យ​និយាយ​បាន​ហើយ។ ប៉ុន្តែ ចំពោះ​អ៊ីនធឺណិត​វិញ វា​ជា​ប្រព័ន្ធបែកខ្ញែក ហើយ​រដ្ឋាភិបាល​ឬ​ប្រទេស​ភាគច្រើន ទទួល​បាន​ផលប្រយោជន៍​ច្រើន​ពី​ការ​មាន​អ៊ីនធឺណិត​ប្រើប្រាស់ ក្នុង​ការ​អភិវឌ្ឍ​សេដ្ឋកិច្ច​និង​ធ្វើ​ឲ្យ​ប្រទេស​ជាតិ​ជឿនលឿន​ថែមទៀត​ក្នុង​សតវត្ស​ទី​២១​នេះ ដូច្នេះ គេ​ពិបាក​ក្នុង​ការ​បិទ​បណ្ដាញ​អ៊ីនធឺណិត​ហ្នឹង​ណាស់។ ប៉ុន្តែ សំណួរ​ដែល​ត្រូវ​សួរ​គឺ​ថា តើ​សេរីភាព​តាម​បណ្ដាញ​អ៊ីនធឺណិត​នេះ នឹង​មាន​ស្ថានភាព​បែប​ណា ក្នុង​គ្រា​មួយ​ដែល​រដ្ឋាភិបាល​បារម្ភ​កាន់​តែ​ខ្លាំង​ចំពោះ​មតិ​រិះគន់​ច្រើន​ហួសហេតុ​ពី​សាធារណជន​នោះ?

យើង​នៅ​មិនទាន់​ដឹង​នៅ​ឡើយ​ទេ។ យើង​ឃើញ​មាន​ការ​ចាប់​ខ្លួន​បុគ្គល​ខ្លះ ហើយ​រដ្ឋាភិបាល ក៏​កាន់តែ​សកម្ម​ក្នុង​ការ​ឆ្លើយតប។ យើង​ឃើញ​រដ្ឋាភិបាល រិះគន់​ អ្នកទិតៀន​ជាក់លាក់​មួយ​ចំនួន​លើ​បណ្ដាញ​អ៊ីនធឺណិត ប៉ុន្តែ​យើង​មិន​ទាន់​ឃើញ​មាន​ការ​ព្យាយាម​បិទ​បណ្ដាញ​សង្គម​ហ្វេសប៊ុក​នៅឡើយ​ទេ។ ដូច​ពលរដ្ឋ​ខ្មែរ​ដឹង​ស្រាប់​ហើយ ជា​ញឹកញយ​ ហ្វេសប៊ុក​គឺ​ជា​បណ្ដាញ​សង្គម​ទី​១ ដែល​ពលរដ្ឋ​ប្រើប្រាស់ ដើម្បី​ភ្ជាប់​ទំនាក់ទំនង​រវាង​គ្នា​ទៅវិញ​ទៅមក​តាម​អ៊ីនធឺណិត។ បណ្ដាញ​សង្គម​ផ្សេង​ទៀត សម្រាប់​ទាក់ទង​គ្នា​តាម​អ៊ីនធឺណិត ជារឿយៗ រួម​មាន​កម្មវិធី​ផ្ញើ​សារ​ដោយ​ផ្ទាល់​ដូចជា Signal និង Telegram ជាដើម។ កម្មវិធី​តាម​អ៊ីនធឺណិត​ទាំង​នេះ នៅ​ដំណើរការ​នៅ​ឡើយ ហើយ​មិន​ទាន់​មាន​ការ​ព្យាយាម​ណាមួយ ក្នុង​ការ​បិទ​កម្មវិធី​ទាំង​អស់​នេះ​នៅឡើយ​ទេ។

លោក Mike Godwin អ្នក​ច្បាប់​ជាតិ​អាមេរិក​មួយ​រូប​ដែល​ផ្តោត​លើ​សេរីភាពក្នុង​ប្រព័ន្ធ​អ៊ីនធឺណិត​និង​ច្បាប់​ស្តី​ពី​អ៊ីនធឺណិត ផ្តល់​បទ​សម្ភាសន៍នៅការិយាល័យ VOA ក្នុង​រដ្ឋធានី វ៉ាស៊ីនតោន កាល​ពីថ្ងៃទី ២១ ខែកញ្ញា ឆ្នាំ​២០១៧។ (សាយ មុន្នី/VOA)
លោក Mike Godwin អ្នក​ច្បាប់​ជាតិ​អាមេរិក​មួយ​រូប​ដែល​ផ្តោត​លើ​សេរីភាពក្នុង​ប្រព័ន្ធ​អ៊ីនធឺណិត​និង​ច្បាប់​ស្តី​ពី​អ៊ីនធឺណិត ផ្តល់​បទ​សម្ភាសន៍នៅការិយាល័យ VOA ក្នុង​រដ្ឋធានី វ៉ាស៊ីនតោន កាល​ពីថ្ងៃទី ២១ ខែកញ្ញា ឆ្នាំ​២០១៧។ (សាយ មុន្នី/VOA)

VOA: បើ​លោក​ក្រឡេក​មើល​ប្រទេស​កម្ពុជា​សព្វថ្ងៃ ដែល​នៅ​ទី​នោះ លោក​នាយករដ្ឋមន្ត្រី​ ហ៊ុន សែន បាន​និង​កំពុង​ប្រើប្រាស់​អ៊ីនធឺណិត​ជាពិសេស​គឺ​បណ្ដាញ​សង្គម​ហ្វេសប៊ុក​យ៉ាង​ទូលំទូលាយ ដើម្បី​ផ្ញើ​សារ​នយោបាយ​របស់​លោក​ទៅកាន់​អ្នក​បោះឆ្នោត​នោះ តើ​លោក​គិត​ថា អាច​នឹង​មាន​ហេតុផល​ណាមួយ ដែល​រដ្ឋាភិបាល អាច​នឹង​គាបសង្កត់​សេរីភាព​លើ​បណ្ដាញ​អ៊ីនធឺណិត​ទៀត​ដែរ​ឬទេ?

Godwin: ខ្ញុំ​គិត​ថា រដ្ឋាភិបាល ហើយ​និយាយ​ឲ្យ​ចំ​គឺ​លោក​នាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន​ បាន​ទទួលស្គាល់​យ៉ាង​ត្រឹមត្រូវ​ថា ហ្វេសប៊ុក និង​និយាយ​ជា​រួម​អ៊ីនធឺណិត គឺ​ជា​វេទិកា​ដ៏​ល្អ​ប្រសើរ​ ក្នុង​ការ​បញ្ជូន​សារ​របស់​ខ្លួន​ ហើយ​រដ្ឋាភិបាល មិន​ចង់​បញ្ឈប់​ការ​ធ្វើ​បែប​នេះ​ទេ។ តាម​ពិត​ទៅ ពួកគេ ថែម​ទៀត​លើកទឹកចិត្ត​ឲ្យ​ពលរដ្ឋ​ប្រើប្រាស់​អ៊ីនធឺណិត​ថែម​ទៀត​ផង។

ខ្ញុំ​ដឹង​ថា​លោក​នាយក​រដ្ឋ​មន្ត្រី មាន​អ្នក​តាម​មើល​យ៉ាង​ច្រើន​លើ​បណ្ដាញ​អ៊ីនធឺណិត ហើយ​បើ​ខ្ញុំ​ជា​ពលរដ្ឋ​ខ្មែរ ហើយ​ចេះ​និយាយ​ភាសា​ខ្មែរ​ទៀត​នោះ ម្លិះ​ខ្ញុំ​ ក៏​នឹង​តាម​មើល​គាត់​ដែរ។ ដូច្នេះ​ ខ្ញុំ​មើល​មិន​ឃើញ​ហានិភ័យ​ចំពោះ​អ្វី​មួយ​ដែល​គេ​ហៅថា​ជា​ប៊ូតុង​ចុច​បិទ​ មិន​ឲ្យ​មាន​ការ​ទទួល​បាន​សេវាកម្ម​អ៊ីនធឺណិត​នោះ​ទេ។ មិន​មាន​កិច្ច​ប្រឹងប្រែង​ធ្វើ​បែប​នេះ​ទេ ពី​ព្រោះ​រដ្ឋាភិបាល ​ចង់​ប្រើ​ប្រាស់​អ៊ីនធឺណិត ដើម្បី​និយាយ​ទៅ​កាន់​ពលរដ្ឋ​របស់​ខ្លួន។ មិន​ត្រឹមតែ​ប៉ុណ្ណោះ ការ​បិទ​អ៊ីនធឺណិត នឹង​បង្ក​ការ​ខូចខាត​ខាងសេដ្ឋកិច្ច​ និង​ផ្ដល់​ផល​អាក្រក់​ក្រៃលែង​ដល់​ប្រទេស​មួយ​ដែល​កំពុង​ព្យាយាម​បង្កើន​កំណើន​សេដ្ឋកិច្ច​របស់​ខ្លួន​យ៉ាង​លឿន​ដូច​ដែល​កម្ពុជា​កំពុង​តែ​ធ្វើ​បច្ចុប្បន្ន​នេះ ហើយ​ព្យាយាម​អភិវឌ្ឍ​ភាព​ជា​ដៃគូ​ជាមួយ​បណ្ដា​ប្រទេស​ផ្សេងៗ​ទៀត​នៅ​ក្នុង​តំបន់ ​ដែល​ប្រើប្រាស់​អ៊ីនធឺណិត​ដែរ។

ដូច្នេះ ខ្ញុំ​មិនបារម្ភ​អំពី​ការ​បិទ​អ៊ីនធឺណិត​ទាំង​ស្រុង​នោះ​ទេ។ វា​មាន​លក្ខណៈ​ខុសគ្នា​ពី​ការ​បិទ​កាសែត​ឬ​ការ​បិទ​ស្ថានីយ​វិទ្យុ។ ការ​បិទ​អ៊ីនធឺណិត គឺ​ប្រៀប​ដូច​ជា​ការ​កម្ទេច​ផ្លូវ​ទាំងឡាយចោល​យ៉ាង​ដូច្នោះ​ដែរ។ អ្នក​អាច​បំផ្លាញ​ផ្លូវ​ថ្នល់​នានា ឬ​អ្នក​អាច​កាត់​ផ្ដាច់​ខ្សែ​ទូរស័ព្ទ ហើយ​បិទ​សេវាកម្ម​ទូរស័ព្ទ​ទាំង​អស់​បាន។ នោះ​ជា​អ្វី​មួយ​ដែល​រដ្ឋាភិបាល​អាច​ធ្វើ​បាន ប៉ុន្តែ ការ​ខាតបង់ នឹង​មាន​ទំហំ​ធំធេង​រហូត​ដល់​ខ្ញុំ​មិន​ជឿ​ថា រដ្ឋាភិបាល​បច្ចុប្បន្ន​ឬ​រដ្ឋាភិបាល​ណា​ក៏​ដោយ​ក្នុង​ប្រទេស​កម្ពុជា នឹង​ធ្វើ​បែប​នេះ​ទេ ក្នុង​ពេល​នេះ។

VOA៖ អញ្ចឹង ការ​បារម្ភ​របស់​មនុស្ស​មួយ​ចំនួន អំពី​លទ្ធភាព​នៃ​ការ​បិទ​អ៊ីនធឺណិត​នៅ​កម្ពុជា គឺ​គ្រាន់តែ​ជា​ការ​បារម្ភ​ដែល​គ្មាន​មូលដ្ឋាន​សំអាង​អ្វី​នោះ​ទេ មែនទេ?

Godwin: ខ្ញុំ​គិត​ថា បើ​គិត​ពី​បច្ចេកទេស គេ​អាច​បិទ​អ៊ីនធឺណិត​បាន ប៉ុន្តែ ទំរាំ​ដល់​ពេល​ដែល​រដ្ឋាភិបាល​គិត​អំពី​ការ​បំផ្លាញ​ឬ​កាត់​ផ្ដាច់​ហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធ​ដល់​កម្រិត​ហ្នឹង ប្រាកដ​ជា​មាន​អ្វី​មួយ​អាក្រក់អាក្រី​បំផុត​ បាន​កើតឡើង​រួច​ទៅ​ហើយ។ អ្វី​មួយ​នោះ អាច​ជា​រឿង​ធំ​ជាងអ៊ីនធឺណិត​ហ្នឹងទៅ​ទៀត។ ពេល​នោះ អ្នក​នឹង​ឃើញ​ហើយ ព្រោះ​ហេតុការណ៍​នេះ បាន​កើតឡើង​រួច​ទៅ​ហើយ។ រដ្ឋាភិបាល​ខ្លះ បាន​ព្យាយាម​ស្វះស្វែង​រក​ប៊ូតុង​ចុច​បិទ​អ៊ីនធឺណិត​ភា្លមៗ ទៅតាម​ការ​បញ្ជា​របស់​រដ្ឋាភិបាល។ ការណ៍​នេះ មិន​សូវ​ទទួល​បាន​ជោគជ័យ​ទេ។

រូបផែនទីកម្ពុជា បង្ហាញពី ចំនួនហ្រ្វេកង់ FM ទាំង៣២ នៅក្នុង ខេត្តទាំង២០ ដែលត្រូវបានបិទផ្សាយការផ្សាយបន្តពី VOA វិទ្យុ RFA និង VOD។ (រូបពី លីកាដូ)
រូបផែនទីកម្ពុជា បង្ហាញពី ចំនួនហ្រ្វេកង់ FM ទាំង៣២ នៅក្នុង ខេត្តទាំង២០ ដែលត្រូវបានបិទផ្សាយការផ្សាយបន្តពី VOA វិទ្យុ RFA និង VOD។ (រូបពី លីកាដូ)

យើង​មាន​កំណត់​ត្រា​ខ្លះ​ហើយ​ក្នុង​បដិវត្ត​អារ៉ាប់ ដែល​រដ្ឋាភិបាល​នៃ​បណ្ដា​ប្រទេស​អារ៉ាប​ជាច្រើន បាន​ព្យាយាម​ប្រើ​ប៊ូតុង​បិទ​អ៊ីនធឺណិត​នេះ។ ពួកគេ ទទួល​បាន​ជោគជ័យ​ខ្លះ​ដែរ ប៉ុន្តែ អ្វី​ដែល​បាន​កើតឡើង​នោះ គឺ​ថា ពលរដ្ឋ​ស្រាប់​តែ​នាំ​គ្នា​ស្រែក​សួរ​ភ្លាម​ថា​តើ​អ៊ីនធឺណិត​របស់​ខ្ញុំ​ទៅ​ណា​បាត់​ហើយ? ហើយ​ពួកគេ ក៏​នាំ​គ្នា​ចុះ​ដើរ​តាម​ផ្លូវ​នានា ដើម្បី​តវ៉ា។ រដ្ឋាភិបាល មិន​ចូលចិត្ត​ទេ​ ពេល​មនុស្សម្នា​ នាំ​គ្នា​ចេញ​មក​តវ៉ា​តាម​ដង​ផ្លូវ​នានា​ ដើម្បី​ស្វែង​រក​មូលហេតុ​នោះ ពី​ព្រោះ​ការ​ធ្វើ​បែប​នេះ ធ្វើ​ឲ្យ​រដ្ឋាភិបាល ភ័យ​បុកពោះ។ ដូច្នេះ ការ​បិទ​អ៊ីនធឺណិត មិន​មែន​ជា​ជម្រើស​ដ៏​ល្អ​ទេ។

VOA៖ ប៉ុន្តែ លោក​លើកឡើង​ថា លោក​បារម្ភ​ថា​បុគ្គល​ជាក់​លាក់​មួយ​ចំនួន អាច​ក្លាយ​ជា​គោលដៅ​របស់​រដ្ឋាភិបាល​ មែន​ទេ?

Godwin: ពិត​ណាស់ ខ្ញុំ​ពិត​ជា​បារម្ភ។ ខ្ញុំ​តាម​ដាន​ព័ត៌មាន ដោយ​អាន​កាសែត​ភ្នំពេញ​ប៉ុស្តិ៍ និង​កាសែត​ដឺខេមបូឌា ដេលី ហើយ​ខ្ញុំ​ក៏​តាមដាន​ព័ត៌មាន​យ៉ាង​ជាប់​លាប់​តាម​ដែល​អាច​ធ្វើ​បាន​ពី​មិត្តភ័ក្ដិ​ដែល​ផ្ដល់​ប្រភព​ព័ត៌មាន​ឯករាជ្យ​នានា​ក្នុង​ប្រទេស​កម្ពុជា។ ខ្ញុំ​ដឹង​ថា ពិត​ជា​មាន​ការ​ចាប់ខ្លួន​បុគ្គល​ខ្លះ​មែន ហើយ​ក៏​មាន​ការ​ឆ្លើយតប​ពី​រដ្ឋាភិបាល​ចំពោះ​ការ​រិះគន់​ផ្សេងៗ​ផង​ដែរ។ ខ្ញុំ​បារម្ភ​ចំពោះ​បុគ្គល​មួយ​ចំនួន​ខ្លាំង​មែនទែន។ ដូច្នេះ​ ខ្ញុំ​គិត​ថា បញ្ហា​ប្រឈម​សម្រាប់​ពលរដ្ឋ​ខ្មែរ​បច្ចុប្បន្ន​នេះ គឺ​ការ​ព្យាយាម​ធ្វើ​ទំនាក់ទំនង​ជាមួយ​រដ្ឋាភិបាល តាម​របៀប​ណា​ដែល​មិន​ត្រូវ​បាន​បកស្រាយ​ថា​ជា​ការ​ព្យាយាម​ផ្ដួល​រំលំ​រដ្ឋាភិបាល។

ខ្ញុំ​ចង់​និយាយ​ថា រដ្ឋាភិបាល បាន​បង្ហាញ​ជំហរ​ច្បាស់​គួរសម​ហើយ​ថា ពួកគេ​បារម្ភ​ចំពោះ​អ្វី​ដែល​ពួកគេ​ បាន​និយាយ​កាល​ពី​ឆ្នាំ​មុន​ថា ពួកគេ​ជឿ​ថា មាន​កិច្ច​ខិតខំ​ប្រឹងប្រែង ដើម្បី​ផ្ដួល​រំលំ​រដ្ឋាភិបាល ឬ​ក៏​បង្កើត​បដិវត្ត​ពណ៌​នៅ​កម្ពុជា។ ខ្ញុំ​គិត​ថា ជំហរ​រដ្ឋាភិបាល​បែប​នេះ ធ្វើ​ឲ្យ​មនុស្ស​រាល់​គ្នា ទោះ​បី​ជា​ពួកគេ​ខំ​ព្យាយាម​ជួយ​ក៏​ដោយ ក៏​មាន​ការ​បារម្ភ​ថា​ ពួកគេ​ អាច​ត្រូវ​បាន​គេ​គិត​ថា​ជា​អ្នក​ទិតៀន​រដ្ឋាភិបាល ឬ​ក៏​ជា​ផ្នែក​មួយ​នៃ​អ្វី​ដែល​លោក​នាយករដ្ឋមន្ត្រី​ ហៅ​ថា​ជា​អ្នក​សមគំនិត​ដែរ។

VOA៖ លោក​មាន​ប្រសាសន៍​ថា​ លោក​បារម្ភ​ខ្លាច​បុគ្គល​មួយ​ចំនួន ជា​ពិសេស​អ្នក​រិះគន់​រដ្ឋាភិបាល អាច​ក្លាយ​ជា​គោលដៅ​បង្ក្រាប​របស់​រដ្ឋាភិបាល។ តើ​លោក​មើល​ឃើញ​ថា និន្នាការ​នេះ នឹង​បន្ត​ទៀត​ទេ នៅ​មុន​ការបោះឆ្នោត​ជ្រើស​តាំង​តំណាងរាស្ត្រ​នៅ​ឆ្នាំ​ក្រោយ​នេះ?

​Godwin: បាទ ខ្ញុំ​គិត​ថា និន្នាការ​នេះ​ នឹង​បន្ត​កើន​ឡើង​ទៀត ដោយ​រដ្ឋាភិបាល នឹង​ក្រឡេក​មើល​យ៉ាង​ម៉ត់ចត់ និង​យ៉ាង​ម៉ឺងម៉ាត់​ជាង​មុន ក្នុង​ការ​ឆ្លើយតប​ទៅ​នឹង​ការ​រិះគន់​នយោបាយ​នៅ​មុន​ការ​បោះឆ្នោត​ឆ្នាំ​២០១៨។ ផ្អែក​តាម​អ្នក​ដែល​ខ្ញុំ​បាន​និយាយ​ជាមួយ​ក្នុង​ប្រទេស​កម្ពុជា ខ្ញុំ​ជឿ​ថា រដ្ឋាភិបាល មិន​ចង់​ឲ្យ​មាន​ការបោះឆ្នោត​ប្រកៀកប្រកិត​ដូច​ការ​បោះឆ្នោត​លើក​មុន ហើយ​ក៏​មិន​ចង់​ឲ្យ​មាន​បាតុកម្ម​ឬ​ភាព​វឹកវរ​របស់​ពលរដ្ឋ​កើតឡើង​ជាថ្មី​ទៀត​ដែរ។

រដ្ឋាភិបាល សង្ឃឹម​ថា ប្រសិន​បើ​ពួកគេ អាច​បំបាក់​ទឹកចិត្ត​អ្នក​ប្រឆាំង​នយោបាយយ៉ាង​សកម្ម​បាន នោះ​ទំនង​ជា​នឹង​មិន​មាន​បាតុកម្ម​កើតឡើង​ទេ។ ប៉ុន្តែ ខ្ញុំ​គិត​ថា នោះ​គឺ​ជា​ការ​យល់​ខុស​ទៅ​វិញ។ ខ្ញុំ​គិត​ថា តាម​ពិត ការ​ព្យាយាម​គាបសង្កត់​សំឡេង​ប្រឆាំង អាច​នឹង​មិន​មាន​ប្រសិទ្ធភាព​ ដូច​ដែល​រដ្ឋាភិបាល​បាន​សង្ឃឹម​នោះ​ទេ ដោយសារ​ ការ​គាបសង្កត់​ទាំង​នោះ នឹង​ជះឥទ្ធិពល ធ្វើ​ឲ្យ​ពលរដ្ឋ​ងើបឡើង ពី​ព្រោះ​តែ​ការ​មិន​សប្បាយចិត្ត​របស់​ពួកគេ នៅ​ពេល​ដែល​ពួកគេ មើល​ឃើញ​មិត្តភ័ក្ដិ​និង​អ្នកដឹកនាំ​នៅ​ក្នុង​ខេត្ត​ឬ​ក្រុង​របស់​ពួកគេ ត្រូវ​បាន​គេ​ទិតៀន​ឬ​ចាប់ខ្លួននោះ។ ខ្ញុំ​គិត​ថា ការណ៍​នេះ នឹង​ធ្វើ​ឲ្យ​មនុស្សម្នា​ភ្ញាក់ស្មារតី ហើយ​ធ្វើ​ឲ្យ​ពួកគេ កាន់តែ​រិះគន់​រដ្ឋាភិបាល។ បើ​អ្នក​ក្រឡេក​មើល​ជុំវិញ​ពិភពលោក អ្នក​ឃើញ​ផលវិបាក​ត្រឡប់​មក​រដ្ឋាភិបាល​វិញ នៅ​ពេល​ដែល​រដ្ឋាភិបាល​ចាត់​វិធានការណ៍​ទាំង​នេះ។

ក្នុង​សម័យ​អ៊ីនធឺណិត​នេះ ការ​ដែល​មនុស្សម្នា មាន​ឧបករណ៍​បច្ចេកវិទ្យា​ច្រើន ដើម្បី​ទាក់ទង​គ្នា និង​ចែក​រំលែក​ព័ត៌មាន​ឲ្យ​គ្នា​ទៅវិញ​ទៅ​មក​នោះ វា​រឹតតែ​មាន​ការ​លំបាក​កាន់​តែ​ខ្លាំង​ឡើង​ក្នុង​ការ​គាបសង្កត់​ក្រុម​ប្រឆាំង។ ដូច្នេះ អ្វី​មួយ​ដែល​អ្នក​ត្រូវ​ចងចាំ​នោះ​គឺ​ថា រាល់​ទូរស័ព្ទ​ទំនើប​ដែល​មនុស្សម្នា​កាន់​សព្វថ្ងៃ​នេះ ដើរតួ​នាទី​ជា​កុំព្យូទ័រ​តូច​មួយ ជា​ស្ថានីយ​ផ្សព្វផ្សាយ​តូច​មួយ និង​ជា​ស្ថានីយ​វិទ្យុ​ដ៏​តូច​មួយ​ ហើយ​វា​ក៏​ជា​កាមេរ៉ា​មួយ​ដែរ។ ទូរស័ព្ទ​ទាំង​នេះ អាច​ថតរូប​ដែលគេ​មិន​ចង់​ឲ្យ​ថត​បាន។
ដូច្នេះ នោះ​គឺ​ជា​អ្វី​មួយ​ដែល​រដ្ឋាភិបាល​នានា​នៅ​ជុំវិញ​ពិភពលោក ត្រូវ​ដោះស្រាយ​ជាមួយ រួម​ទាំង​រដ្ឋាភិបាល​សហរដ្ឋ​អាមេរិក​ផង​ដែរ។ យើង​ត្រូវ​តែ​ដោះស្រាយ​ចំពោះ​ហេតុការណ៍​ដែល​ប្រសិន​បើ​នគរបាល​ ប្រព្រឹត្ត​អាក្រក់អាក្រី​លើ​នរណា​ម្នាក់ នោះ​ពួកគេ អាច​នឹង​ប្រឈម​ចំពោះ​ការ​ថត​សកម្មភាព​អាក្រក់អាក្រី​នោះ។ ដូច្នេះ ការ​ព្យាយាម​ក្នុង​ការ​គាបសង្កត់​ការ​រិះគន់​រដ្ឋាភិបាល ឬ​ការ​រិះគន់​មន្ត្រី​រដ្ឋាភិបាល​ឬ​មន្ត្រី​ប៉ូលិស ជា​ញឹកញយ តែង​ផ្ដល់​ផលវិបាក​ត្រឡប់​មក​វិញ។

រូប​ភាពពី​ទំព័រ​ហ្វេសប៊ុក​របស់​លោក​នាយក​រដ្ឋ​មន្ត្រី​ហ៊ុន សែន​ «Samdech Hun Sen, Cambodian Prime Minister»។ (រូបថត៖ Screenshot)
រូប​ភាពពី​ទំព័រ​ហ្វេសប៊ុក​របស់​លោក​នាយក​រដ្ឋ​មន្ត្រី​ហ៊ុន សែន​ «Samdech Hun Sen, Cambodian Prime Minister»។ (រូបថត៖ Screenshot)

VOA៖ អញ្ចឹង លោក​គិត​ថា តើ​រដ្ឋាភិបាល​នឹង​អាច​លើក​យក​សេចក្ដី​ព្រាង​ច្បាប់ស្ដីពី​ឧក្រិដ្ឋកម្ម​លើ​ប្រព័ន្ធ​អ៊ីនធឺណិត ដែល​ត្រូវ​បាន​បោះបង់​ចោល​នោះ ​មក​ប្រើ​វិញ​ទេ?

Godwin: ខ្ញុំ​គិត​ថា វាពិត​ជា​អាច​ទៅ​រួច​ ដែល​ថា​រដ្ឋាភិបាល​ នឹង​ប៉ុនប៉ង​ធ្វើឲ្យ​សេចក្ដី​ព្រាងច្បាប់​ស្ដីពី​ឧក្រិដ្ឋកម្ម​លើ​ប្រព័ន្ធ​អ៊ីនធឺណិត រស់​ឡើង​វិញ។ មាន​ការ​រិះគន់​យ៉ាង​ច្រើន​ទៅលើ​ច្បាប់​នេះ មិនត្រឹមតែ​ក្នុង​ចំណោម​ក្រុម​សង្គម​ស៊ីវិល​នៅ​កម្ពុជា​ប៉ុណ្ណោះ​ទេ តែ​ថែម​ទាំង​ក្នុង​ឆាក​អន្តរជាតិ​ទៀត​ផង។ ប៉ុន្តែ ក្នុង​គ្រា​ដែល​រដ្ឋាភិបាល​ ព្យាយាម​ជំរុញ​ច្បាប់​នេះ រដ្ឋាភិបាល ក៏​បាន​ផ្ដួចផ្ដើម​និង​អនុម័ត​ដោយ​ជោគជ័យ​នូវ​ច្បាប់​ស្ដីពី​សមាគម​និង​អង្គការ​មិនមែន​រដ្ឋាភិបាល ហើយ​ការណ៍​នេះ​ ហាក់​ដូច​ជា​បង្ហាញ​យ៉ាង​ច្បាស់លាស់​ចំពោះ​ខ្ញុំ​និង​អ្នក​ឃ្លាំមើល​ផ្សេងទៀត​ដែរ​ថា គណបក្ស​ប្រជាជន​កម្ពុជា និង​រាជរដ្ឋាភិបាល​កម្ពុជា ជឿ​ឬ​បាន​សម្រេចចិត្តនិយាយ​ថា​ អង្គការ​ក្រៅ​រដ្ឋាភិបាល កំពុង​បង្ក​ភាព​វឹកវរ​ខាង​នយោបាយ​ ដូច្នេះ រដ្ឋាភិបាល​ នឹង​គ្រប់គ្រង​អង្គការ​ទាំងនោះ។
ច្បាប់​ស្ដីពី​សមាគម​និង​អង្គការ​មិនមែន​រដ្ឋាភិបាល បាន​ក្លាយ​ជា​ឧបករណ៍​ដ៏​មាន​ឥទ្ធិពល​បំផុត​មួយ ដូច​ដែល​យើង​បាន​រំពឹង​ទុក​ជា​មុន​រួច​ជាស្រេច ក្នុង​ការ​ដក​ចេញ​សំឡេង​ឯករាជ្យ​មួយ​ចំនួន ហើយ​ខ្ញុំ​ជឿ​ថា ចំណោទ​តែ​មួយ​គត់​ដែល​នៅ​សេសសល់​គឺ​ថា តើ​សហគមន៍​អន្តរជាតិ មើល​ឃើញ​យ៉ាង​ដូចម្ដេច ចំពោះ​អ្វី​ដែល​បាន​កើត​ឡើង​នៅ​កម្ពុជា? តាម​ពិត​ទៅ​ មាន​ប្រភព​សំខាន់ៗ​ពីរ​ ដែល​បាន​ឆ្លើយតប​ខ្លាំងៗ​ទៅ​នឹង​កិច្ច​ប្រឹងប្រែង​នេះ។ មួយ​គឺ​សហរដ្ឋ​អាមេរិក ដែល​អាច​នឹង​មិន​សូវ​ប្រឡូក​ច្រើន​ក្នុង​កិច្ច​ការ​ជាមួយ​កម្ពុជា​តទៅទៀត និង​មួយ​ទៀត គឺ​សហភាព​អឺរ៉ុប។ ខ្ញុំ​គិត​ថា សហភាព​អឺរ៉ុប នៅ​តែ​បន្ត​ប្ដេជ្ញា​ក្នុង​ការ​ព្យាយាម​លើក​ទឹកចិត្ត​ឲ្យ​ប្រទេស​កម្ពុជា ដើរ​តាម​មាគ៌ា​ប្រជាធិបតេយ្យ​ជាង​នេះ។

VOA៖ តើ​លោក​អាច​ផ្ដល់​ឧទាហរណ៍​ជាក់លាក់​ខ្លះ​បាន​ទេ​ថា​ តើ​សហគមន៍​អន្តរជាតិ អាច​ធ្វើ​អ្វី​បាន​ ដើម្បី​ធានា​ រដ្ឋាភិបាល​កម្ពុជា នឹង​មិន​អាច​គ្រប់គ្រង​សេរីភាព​លើ​បណ្ដាញ​អ៊ីនធឺណិត​បាន​នោះ?

Godwin: និយាយ​ទៅ សហគមន៍​អន្តរជាតិ នឹង​មិន​អាច​បញ្ឈប់​រដ្ឋាភិបាល​កម្ពុជា មួយ​ដែល​ប្ដេជ្ញា​ចិត្ត​ ក្នុង​ការ​គ្រប់គ្រង​ការ​បញ្ចេញ​មតិ​តាម​បណ្ដាញ​អ៊ីនធឺណិត​បាន​ទេ។ កត្តា​ម្យ៉ាង​គត់ ដែល​អាច​បញ្ឈប់​រដ្ឋាភិបាល​បាន​ គឺ​ថា​ពលរដ្ឋ​ ត្រូវ​រក​វិធី​ប្រាប់​ទៅ​រដ្ឋាភិបាល​ថា យើង​មិន​ចង់​ឲ្យ​អ្នក​ធ្វើ​ដូច្នេះ​ទេ។ ការ​គ្រប់គ្រង​សេរីភាព​តាម​បណ្ដាញ​អ៊ីនធឺណិត​នេះ នឹង​បង្កើត​បញ្ហា​ច្រើន​ជាង​ដំណោះស្រាយ។ ខ្ញុំ​ជឿ​ថា មាន​ប្រវត្តិសាស្ត្រ​ជាច្រើន​របស់​ពលរដ្ឋ​នៅ​ក្នុង​ប្រទេស​ផ្សេងៗ ដែល​រង់ចាំ​ឲ្យ​ពិភពលោក​ភ្ញាក់​ឡើងហើយ​ជួយ​ពួកគេ ប៉ុន្តែ​ខ្ញុំ​គិត​ថា ជួនកាល​ការណ៍​នេះ គឺ​ជា​ការ​រង់ចាំ​យូរ​ពេក។ ដូច្នេះ អ្វី​ដែល​អ្នក​ត្រូវ​ធ្វើ គឺ​ត្រូវ​រិះ​គិត​អំពី​ខ្លួន​អ្នក​និង​ការ​ព្រួយបារម្ភ​របស់​អ្នក។ ប្រសិន​បើ​អ្នក​ជា​ពលរដ្ឋ​ខ្មែរ តើ​អ្នក​នឹង​ឆ្លើយតប​យ៉ាង​ដូចម្ដេច​ចំពោះ​ការ​ព្យាយាម​គ្រប់គ្រង​សេរីភាព​ទាំង​នេះ?

ខ្ញុំ​អាច​និយាយ​បាន​ថា អ្វី​មួយ​ដែល​មាន​ប្រយោជន៍​គឺ​ ត្រូវ​ព្យាយាម​បើក​ចិត្ត​ទទួល​យក​គ្រប់​សំឡេង​ទាំង​អស់​មក​ពី​គណបក្ស​ទាំង​អស់។ ដូច្នេះ អ្នក​មិន​ត្រូវ​និយាយ​ថា ខ្ញុំ​គាំទ្រ​គណបក្ស​ប្រជាជន​កម្ពុជា ឬ​ខ្ញុំ​គាំទ្រ​គណបក្ស​សង្គ្រោះ​ជាតិ​ឬ​គណបក្ស​ណា​មួយ​នោះ​ទេ តែ​ផ្ទុយ​ទៅ​វិញ ចូរ​និយាយ​ថា «សូម​មើល​ចុះ ទាំង​នេះ គឺ​ជា​បញ្ហា​ ហើយ​យើង​ត្រូវ​ការ​អ្នក​ជួយ។ ខ្ញុំ​នៅ​ទី​នេះ ខ្ញុំ​អាច​ជួយ​ធ្វើ​កិច្ចការ​ទាំង​នេះ​បាន។ តើ​អ្នក​អាច​ជួយ​ពួក​យើង​បាន​យ៉ាង​ដូច​ម្ដេច នៅ​ក្នុង​ខេត្ត​របស់​យើង? »​ឬ​ និយាយ​ថា «តើ​អ្នក​អាច​ជួយ​ខ្ញុំ​និង​ក្រុម​របស់​ខ្ញុំ ធ្វើ​រឿង​នេះ​បាន​ទេ?» ចូរ​និយាយ​បែប​នេះ​ជាមួយ​មនុស្ស​គ្រប់គ្នា ហើយ​បណ្ដាញ​អ៊ីនធឺណិត គឺ​ជា​វេទិកា​ដ៏​ល្អ​សម្រាប់​ការ​ធ្វើ​បែប​នេះ។ ប្រសិន​បើ​អ្នក​សុំ​ឲ្យ​គេ​ជួយ ជាជាង​រិះគន់​គេ​ ដោយសារ​គេ​មិន​ជួយ​នោះ នោះ​វាមាន​ភាព​វិជ្ជមាន​ជាង។ ប្រសិនបើ​រដ្ឋាភិបាល យល់​ថា ការ​មាន​អ៊ីនធឺណិត​ប្រើប្រាស់ ជួយ​ឲ្យ​រដ្ឋាភិបាល​ធ្វើ​កិច្ចការ​របស់​ខ្លួន​បាន​ នោះ​រដ្ឋាភិបាល​នឹង​មាន​ទស្សនៈ​វិជ្ជមាន​ជាង​មុន អំពី​សេរីភាព​លើ​បណ្ដាញ​អ៊ីនធឺណិត​នេះ៕

អត្ថបទ​ទាក់ទង

XS
SM
MD
LG