ប្រទេសឥណ្ឌូណេស៊ីបានចេញសេចក្តីប្រកាសជាច្រើនលើកច្រើនសារអំពីការប្តូរទីតាំងរដ្ឋធានីរបស់ខ្លួនចេញពីទីក្រុងហ្សាការតា ដែលរដ្ឋាភិបាលអះអាងថា អាចមានការវិនិយោគជាទឹកប្រាក់ចំនួន៤០ពាន់លានដុល្លារពីវិនិយោគិននានា ចាប់តាំងពីវិនិយោគិនខាងបច្ចេកវិទ្យាធំបំផុតនៅក្នុងពិភពលោករហូតដល់ក្រុមប្រឹក្សាពិគ្រោះយោបល់ថ្មីមួយដែលរួមមានទាំងលោក Tony Blair អតីតនាយករដ្ឋមន្ត្រីអង់គ្លេសផងដែរ។ ការប្រកាសកាលពីពាក់កណ្តាលខែមករានេះគឺជាការធានាជាថ្មីម្តងទៀតអំពីការប្តូរទីតាំងរដ្ឋធានីដែលត្រូវការទឹកប្រាក់ដ៏ច្រើនសន្ធឹកសន្ធាប់នេះ ខណៈដែលប្រទេសឥណ្ឌូណេស៊ីកំពុងផ្តល់អាទិភាពដល់ការវិនិយោគបរទេសម្តងទៀត។ ទោះជាយ៉ាងនេះក្តី សកម្មជនបរិស្ថានមិនទាន់ទទួលបានការធានាពីរដ្ឋាភិបាលនោះទេ។
សកម្មជនបរិស្ថាននិយាយថា ដំណោះស្រាយនេះមិនបានដោះស្រាយបញ្ហាប្រឈមនោះទេ។ ឥណ្ឌូណេស៊ីដែលជាប្រទេសធំបំផុតទី៤នៅក្នុងពិភពលោកកំពុងធ្វើការផ្លាស់ប្តូររដ្ឋធានីរបស់ខ្លួនដោយសារតែបម្រែបម្រួលអាកាសធាតុ។ ទីក្រុងហ្សាការតាគឺជាទីក្រុងដែលមានការបំពុល និងរងការគំរាមកំហែងពីការជន់លិច។ ទីដៅថ្មីសម្រាប់រដ្ឋធានីនេះគឺនៅលើកោះ Borneo ដែលជាកោះធំបំផុតនៅអាស៊ី។ នៅទីនោះ បរិស្ថានរងការបំផ្លិចបំផ្លាញដោយសារតែគ្រាប់មីន ចម្ការដំណាំនានា ការកំពប់ប្រេង និងការដុតព្រៃដើម្បីយកដីដាំដូងប្រេង។
សកម្មជនបរិស្ថានមានការបារម្ភថា ការផ្លាស់ប្តូររដ្ឋធានីនេះនឹងធ្វើឲ្យស្ថានភាពរបស់មនុស្សរាប់លាននាក់ដែលរស់នៅលើកោះកាលីម៉ាន់តាន់ កាន់តែអាក្រក់។ កោះ Borneo ត្រូវបានកាន់កាប់រួមគ្នាដោយម៉ាឡេស៊ី ឥណ្ឌូណេស៊ី និងប៊្រុយណេ ហើយកោះកាលីម៉ាន់តាន់ គឺជាផ្នែកដែលឥណ្ឌូណេស៊ីកាន់កាប់នៅលើកោះ Borneo ។
វិទ្យាស្ថាន World Resources Institute បានសរសេរនៅក្នុងអត្ថបទមួយលើអ៊ីនធឺណិតរបស់ខ្លួនថា៖ «មិនថាមូលហេតុនៃការផ្លាស់ប្តូរជាអ្វីនោះទេ វាមានសារៈសំខាន់ណាស់ក្នុងការកត់សម្គាល់ថា ការប្តូរទីតាំងរដ្ឋធានីចេញពីក្រុងហ្សាការតានឹងមិនអាចដោះស្រាយបញ្ហាដែលកើតឡើងនៅក្នុងទីក្រុងនោះទេ។ ដូចគ្នាដែរ ការប្តូរទីតាំងរដ្ឋធានីទៅទីក្រុងមួយទៀតអាចនឹងធ្វើឲ្យមានផលប៉ះពាល់បរិស្ថាននិងសង្គមកាន់តែច្រើន»។
វិទ្យាស្ថានដដែលនេះបានប៉ាន់ស្មាន់ថា ការដុតព្រៃដើម្បីយកដីសម្រាប់រៀបចំជារដ្ឋធានីនៅលើកោះ Borneo អាចនឹងបញ្ចេញឧស្ម័នកាបូនិចចំនួន៤៨លានតោន ដែលស្មើនឹងបរិមាណឧស្ម័នកាបូនិចដែលបញ្ចេញពីការបើកបររថយន្ដចំនួន៩លាន៣សែនគ្រឿងក្នុងមួយឆ្នាំ។
មានផលប៉ះពាល់សង្គមនៅក្នុងប្រទេសដទៃទៀតដែលបានសម្រេចចិត្តប្តូរទីតាំងរដ្ឋធានីរបស់ពួកគេ។ នៅពេលប្រទេសប្រេស៊ីលផ្លាស់ប្តូររដ្ឋាភិបាលពីក្រុង Rio de Janeiro ទៅក្រុង Brasilia ប្រទេសប្រេស៊ីលបានបោះពុម្ពក្រដាសប្រាក់បន្ថែមទៀតសម្រាប់ការប្ដូរទីតាំងនេះ។ ការណ៍នេះបានធ្វើឲ្យមានវិបត្តិអតិផរណាខ្លាំងរយៈពេលមួយទសវត្សរ៍ ដែលធ្វើឲ្យតម្លៃទំនិញកើនឡើង៨០%ក្នុងមួយខែ។
នៅពេលដែលប្រទេសមីយ៉ាន់ម៉ាផ្លាស់ប្តូររដ្ឋធានីរបស់ខ្លួនពីក្រុងរ៉ង់ហ្គូនទៅក្រុងណៃពិដោរនោះ ពលរដ្ឋចង់រស់នៅក្នុងក្រុងចាស់ដដែល ដែលធ្វើឲ្យរដ្ឋធានីថ្មីមិនសូវមានមនុស្សរស់នៅនោះទេ។
បញ្ហាពីរដែលឥណ្ឌូណេស៊ីបារម្ភនៅពេលប្តូរទីតាំងរដ្ឋធានីនោះគឺទីមួយ ពលរដ្ឋនឹងនៅតែរស់នៅក្នុងក្រុងហ្សាការតាដែលមានមនុស្សច្រើនកកកុញដដែល ហើយទីពីរ រដ្ឋាភិបាលមិនមានប្រាក់គ្រប់គ្រាន់ក្នុងការរៀបចំរដ្ឋធានីថ្មីនៅលើកោះកាលីម៉ាន់តាន់ទេ។
នេះគឺជាមូលហេតុដែលប្រទេសឥណ្ឌូណេស៊ីកំពុងព្យាយាមធានាម្ដងហើយម្ដងដល់បណ្ដាវិនិយោគិន។ ក្រៅពីលោក Tony Blair ដែលជាអតីតនាយករដ្ឋមន្ត្រីអង់គ្លេស ជាសមាជិក ក្រុមប្រឹក្សាពិគ្រោះយោបល់លើការប្តូរទីតាំងរដ្ឋធានីរបស់ឥណ្ឌូណេស៊ីក៏នឹងមានព្រះអង្គម្ចាស់ Sheikh Mohammed bin Zayed Al Nahyan នៃប្រទេសអេមីរ៉ាតអារ៉ាប់រួម និងលោក Masayoshi Son ដែលជាប្រធានក្រុមហ៊ុន SoftBank និងជាវិនិយោគិនលើបច្ចេកវិទ្យាធំបំផុតនៅក្នុងពិភពលោកផងដែរ។
លោក Luhut Pandjaitan រដ្ឋមន្ត្រីសម្របសម្រួលកិច្ចការដែនសមុទ្រនិងការវិនិយោគរបស់ឥណ្ឌូណេស៊ីបាននិយាយថា៖ «តួនាទីរបស់ក្រុមប្រឹក្សាពិគ្រោះយោបល់នេះគឺដើម្បីផ្តល់យោបល់និងការលើកកម្ពស់ដល់ការផ្លាស់ប្តូររដ្ឋធានី ហើយអ្វីដែលសំខាន់បំផុតគឺត្រូវកសាងទំនុកចិត្តនៅក្នុងពិភពលោក»។
លោកក៏បាននិយាយថា ប្រទេសឥណ្ឌូណេស៊ីនឹងសិក្សាលើផលប៉ះពាល់បរិស្ថានដែលកើតចេញពីការសម្រេចចិត្តរបស់ខ្លួន ជាពិសេសគឺវិស័យនេសាទដែលមានសារៈសំខាន់ដល់ប្រជាជាតិនេះទាំងមូល។
លោកបានលើកឡើងថា៖ «យើងនឹងប្រមូល[ទិន្នន័យពី]អ្នកជំនាញផ្នែកជលផល ហើយយើងនឹងដាក់ចេញគោលនយោបាយបន្ទាប់ពីទទួលបានលទ្ធផលនៃការសិក្សាស្រាវជ្រាវនោះ»។
ទោះជាយ៉ាងនេះក្តី សកម្មជនបរិស្ថាននៅតែមានក្តីបារម្ភ។ ពួកគេនិយាយថា ការតាំងរដ្ឋធានីថ្មីនឹងគំរាមកំហែងដល់ជីវចម្រុះនៅលើកោះកាលីម៉ាន់តាន់ ដែលមានអំបូរសត្វត្រូវបានអភិរក្ស ដូចជាសត្វស្វាអូរ៉ង់ហ្គូតង់ជាដើម។ កោះនេះកំពុងប្រឈមមុខជាមួយនឹងភាពចម្រូងចម្រាសអាកាសធាតុជាច្រើនរួចទៅហើយ។ តម្រូវការដូងប្រេងយ៉ាងខ្លាំងនៅក្នុងសាកលលោកបានជំរុញអាជីវកម្មនានាដុតព្រៃនិងដាំដូងប្រេងជំនួសវិញ។
ទោះជាមានការសន្យារបស់រដ្ឋាភិបាលក្នុងការកាត់បន្ថយអាជ្ញាប័ណ្ណដាំដូចប្រេងក៏ដោយ ក៏ភ្លើងឆេះព្រៃទាំងនេះបានរួមចំណែកធ្វើឱ្យមានការបាត់បង់ព្រៃឈើ៤៣%នៅក្នុងខេត្ត East Kalimantan ក្នុងឆ្នាំ២០១៨ បើប្រៀបទៅនឹងឆ្នាំ២០១៧ នេះបើយោងតាមវិទ្យាស្ថាន World Resources Institute។
ក្រុមអ្នករិះគន់ក៏បានចោទជាសួរថាតើការប្តូរទីតាំងរដ្ឋធានីពីក្រុងហ្សាការតានេះអាចកាត់បន្ថយបញ្ហាចរាចរណ៍ និងបញ្ហាលើសចំនួនប្រជាជន ដែលបង្កឲ្យមានការបំពុលខ្យល់ បញ្ហាទឹកប្រើប្រាស់ ទឹកជំនន់ ការបាក់ដី និងការបាត់បង់ធនធានជារួមដែរឬយ៉ាងណា។ គិតតែសម្រាប់ខែនេះ ទឹកជន់លិចបានសម្លាប់យ៉ាងហោចណាស់៥០នាក់នៅក្នុងក្រុងនេះ និងធ្វើឲ្យមនុស្សជាង១សែននាក់ត្រូវភៀសខ្លួន៕
