ប្រមុខរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាបាន ប្រកាសនៅថ្ងៃអង្គារនេះថា នឹងមានការបោះឆ្នោតជ្រើសរើសក្រុមប្រឹក្សាឃុំសង្កាត់នៅខែមិថុនាឆ្នាំ២០១៧ នៅមុនការបោះឆ្នោតជាតិ ឆ្នាំ ២០១៨។ ការប្រកាសនេះ កើតមានឡើង នៅស្របពេលដែលមន្ត្រីគ.ជ.បមួយរូបកំពុងជាប់ឃុំ និងមួយរូបទៀត កំពុងរងការចោទប្រកាន់ពីតុលាការ។
សេចក្តីសម្រេចដែលចុះហត្ថលេខា ដោយលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន នៅថ្ងៃអង្គារទី២៤ ខែឧសភា ឆ្នាំ ២០១៦ នេះ បានសរសេរថា៖ «ត្រូវបានកំណត់យកថ្ងៃអាទិត្យទី៤ ខែមិថុនា ឆ្នាំ២០១៧ ជាកាលបរិច្ឆេទនៃការបោះឆ្នោត ជ្រើសរើសក្រុមប្រឹក្សាឃុំ សង្កាត់ អាណត្តិទី៤»។
លោក សម គន្ធាម៉ី នាយកប្រតិបត្តិនៃអង្គការឃ្លាំមើលការបោះឆ្នោតនិចហ្វ៊ិក ថ្លែងបា្រប់ VOA ថា រយៈពេលនេះ គឺមានភាពសមស្របសម្រាប់គណៈកម្មាធិការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោត (គ.ជ.ប) ក្នុងការបំពេញភារកិច្ចរបស់ខ្លួន ដែលមានដូចជាការចុះបញ្ជីឈ្មោះបោះឆ្នោតថ្មី ដើម្បីឈានទៅដល់ការបោះឆ្នោតនៅឆ្នាំ២០១៧។
លោក សម គន្ធាម៉ី ថ្លែងប្រាប់ VOA ថា៖
«ខែ June [មិថុនា] ហ្នឹងអីទេ ព្រោះអី បើយើងថយក្រោមខែ June ដូចថា យើងគ្រោងធ្វើខែ២ ខែ៣ អាហ្នឹងអត់ទាន់ទេ ប៉ុន្តែខែ June អាចទាន់ ទាន់ គ្រាន់តែថាវាប្រញាប់ប្រញាល់បន្តិច»។
សេចក្តីសម្រេចនេះ ត្រូវបានធ្វើឡើង ដោយយោងទៅតាមមាត្រា៣ នៃច្បាប់ស្តីពីការបោះឆ្នោតជ្រើសរើសក្រុមប្រឹក្សាឃុំ សង្កាត់ ដែលបានចែងថា៖ «នាយករដ្ឋមន្ត្រីត្រូវប្រកាសកាលបរិច្ឆេទនៃការបោះឆ្នោតជ្រើសរើសក្រុមប្រឹក្សាឃុំ សង្កាត់ ក្នុងរយៈពេល ៩ ខែ យ៉ាងតិច មុនថ្ងៃបោះឆ្នោត។ ការបោះឆ្នោតត្រូវធ្វើនៅថ្ងៃអាទិត្យ តែមួយថ្ងៃ»។
ការកំណត់យកកាលបរិច្ឆេទបោះឆ្នោតក្រុមប្រឹក្សាឃុំសង្កាត់នេះ កើតមានឡើង នៅគ្រាដែលមន្ត្រីនៃ (គ.ជ.ប) ចំនួនពីររូបកំពុងជាប់ក្តីក្តាំនៅតុលាការ និងនៅចំពេលដែលប្រតិភូនៃអង្គការមូលនិធិ កូហ្វី អាណាន់ (Kofi Annan Foundation) បានកំពុងបំពេញទស្សនកិច្ចនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា ដើម្បីស្វែងយល់ពីការបោះឆ្នោត និងលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យនៅប្រទេសកម្ពុជា។
លោក នី ចរិយា អគ្គលេខាធិការរងគ.ជ.ប ត្រូវបានតុលាការសម្រេចចោទប្រកាន់ឃុំខ្លួនពីបទ «សមគំនិតសូកប៉ាន់សាក្សី» ក្នុងសំណើរឿងបរិហារកេរ្តិ៍ដែលផ្តើមចេញពីរឿងស្នេហាលួចលាក់របស់លោក កឹម សុខា។ លោក នី ចរិយា ជាអតីតប្រធានផ្នែកស៊ើបអង្កេតនៃសមាគមសិទ្ធិមនុស្សអាដហុក។
លោក រ៉ុង ឈុន អតីតប្រធានសមាគមគ្រូបង្រៀនកម្ពុជាឯករាជ្យ ត្រូវបានតុលាការចោទប្រកាន់ក្នុងសំណុំរឿងបាតុកម្មហិង្សា ដែលបានកើតឡើងនៅលើផ្លូវវ៉េងស្រេងកាលពីឆ្នាំ២០១៤។ លោក រ៉ុង ឈុន គឺជាសមាជិកម្នាក់ក្នុងចំណោមសមាជិក៤នាក់ ដែលត្រូវបានជ្រើសរើសដោយគណបក្សសង្រ្គោះជាតិឲ្យធ្វើជាសមាជិកនៃគ.ជ.ប ដែលមានសមាជិក៩នាក់ ស្របតាមកិច្ចព្រមព្រៀងរវាងគណបក្សជំទាស់នេះ នឹងគណបក្សកាន់អំណាចរបស់លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន។
លោក សម គន្ធាម៉ី នាយកប្រតិបត្តិនៃអង្គការឃ្លាំមើលការបោះឆ្នោតនិចហ្វ៊ិក ថ្លែងថា រឿងក្តីរបស់លោក នី ចរិយា នឹងមិនបង្កការរាំងស្ទះដល់ការសម្រេចបទបញ្ជាផ្ទៃក្នុងរបស់គ.ជ.ប នោះទេ តែគ.ជ.ប អាចនឹងជួបការរាំងស្ទះក្នុងកិច្ចការនេះ ដោយសារសំណុំរឿងលោក រ៉ុង ឈុន។
លោក សម គន្ធាម៉ី ពន្យល់ប្រាប់ VOA ថា៖
«ស្ថាប័នគ.ប.ជតម្រូវឲ្យមានសមាជិកប្រាំបួននាក់ ដូចរដ្ឋមន្ត្រីប្រាំបួននាក់អញ្ចឹង ស្ថាប័នហ្នឹង ហើយការសម្រេចបទបញ្ជាផ្ទៃក្នុងគ.ជ.ប តម្រូវភាគច្រើនដាច់ខាត ប្រាំនាក់ ទើបយកជាការណ៍ ហើយបើសមាជិកមានតែ៨នាក់ អញ្ចឹង ហើយកាលណាសម្រេចបួនស្មើនិងបួន ឧត្តមភាពត្រូវបានខាងប្រធានហើយ»។
លោក ហង្ស ពុទ្ធា អ្នកនាំពាក្យគណៈកម្មាធិការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោតបានប្រាប់ VOA ថា គ.ជ.ប នឹងនៅតែធានាបានការប្រព្រឹត្តទៅនៃការបោះឆ្នោត ទោះបីជាមានមានមន្ត្រីជាន់ខ្ពស់ឬសមាជិកគ.ជ.ប កំពុង ជាប់ពាក់ព័ន្ធនឹងរឿងក្តីតាមផ្លូវតុលាការ និង ទោះបីជាមានការចោទប្រកាន់ពីក្រុមអ្នកសង្កេតការណ៍បោះឆ្នោតថារឿងក្តីក្តាំនេះនឹងធ្វើឲ្យខូចដល់ប្រសិទ្ធភាពការងាររបស់គ.ជ.ប។
លោក ហង្ស ពុទ្ធា បញ្ជាក់ប្រាប់ VOA ថា៖
«គ.ជ.បនៅតម្កល់ តួនាទី និងការទទួលខុសត្រូវជាធំ ដែលបានទទួលការបោះឆ្នោតទុកចិត្តពីសភា ហើយត្រូវតែបំពេញតួនាទីស្របតាមច្បាប់ពីព្រោះ គ.ជ.ប គ្មានជម្រើសណាផ្សេងក្រៅពីអនុវត្តតាមច្បាប់នោះទេ»។
លោក ទេព នីថា អគ្គលេខាធិការគ.ជ.ប បានឲ្យដឹងកាលពីពេលកន្លងមកផងដែរថា ការរៀបចំឲ្យមានដំណើរការបោះឆ្នោតជ្រើសរើសក្រុមប្រឹក្សាឃុំសង្កាត់នេះ ត្រូវការចំណាយប្រមាណជាង៥២លានដុល្លារ។ ការចំណាយនេះក៏នឹងគ្របដណ្តប់លើដំណើរការចុះឈ្មោះបោះឆ្នោតថ្មីផងដែរ។ លោក ទេព នីថា ក៏ធ្លាប់បានប៉ាន់ស្មានថា ការបោះឆ្នោតជ្រើសរើសក្រុមប្រឹក្សាឃុំសង្កាត់នឹងត្រូវរៀបចំឡើងនៅខែមិថុនាឆ្នាំ២០១៧។
ក្រោយការបោះឆ្នោតជ្រើសរើសក្រុមប្រឹក្សាឃុំសង្កាត់ចំនួន១.៦៣០ឃុំសង្កាត់នៅទូទាំងប្រទេសកម្ពុជាកាលពីឆ្នាំ២០១២ គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាឈ្នះជាប្រធានក្រុមប្រឹក្សាឃុំសង្កាត់ចំនួន១.៥៩២ និងចំនួនក្រុមប្រឹក្សាមានដល់ទៅ៨.២៩២ ដោយត្រួតត្រាកិច្ចការរដ្ឋបាលមូលដ្ឋានសឹងតែទាំងអស់។
ចំណែកឯគណបក្សជំទាស់របស់លោក សម រង្ស៉ី និងលោក កឹម សុខា បានឈ្នះជាប្រធានក្រុមប្រឹក្សាឃុំសង្កាត់ចំនួន៤០ និងមានតួនាទីជាសមាជិកក្រុមប្រឹក្សាឃុំសង្កាត់ជិត៣.០០០នៅទូទាំងប្រទេស។ គណបក្សរាជានិយម ហ៊្វុនស៊ីនប៉ិច ទទួលបានអាសនៈជាប្រធានក្រុមប្រឹក្សាឃុំសង្កាត់ចំនួន១ និងមានសមាជិកចំនួន១៥១ទូទាំងប្រទេស។
កម្ពុជាក៏កំពុងត្រៀមខ្លួនរៀបចំការបោះឆ្នោតជាតិនៅឆ្នាំ២០១៨ បន្ទាប់ពីការបោះឆ្នោតក្រុមប្រឹក្សាឃុំ សង្កាត់នៅឆ្នាំ២០១៧។ គណបក្សធំៗពីរ ដែលអ្នកវិភាគនយោបាយ ថា អាចទាញការគាំទ្របានច្រើនពីប្រជាជនខ្មែរ គឺគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា និងគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ។
បើគិតទាំងអ្នកដែលទើបគ្រប់អាយុ១៨ឆ្នាំផង តួលេខអ្នកបោះឆ្នោតនៅឆ្នាំខាងមុខនេះ ត្រូវគេប៉ាន់ស្មានថា មានចំនួនដល់ទៅ១០លាននាក់ ក្នុងចំណោមពលរដ្ឋខ្មែរជាង១៥លាននាក់ ដែលមានសិទ្ធិបោះឆ្នោតនៅឆ្នាំ២០១៧ខាងមុខនេះ៕
