លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន នៃប្រទេសកម្ពុជា ដែលទំនងជាបារម្ភខ្លាចជាប់ឈ្មោះថា កម្ពុជាជាប្រទេសដែលកំពុងធ្វើឲ្យអាស៊ានបែកបាក់គ្នានោះ បានព្យាយាមបំភ្លឺប្រឆាំងនឹងការចោទប្រកាន់ថា កម្ពុជាគាំទ្រនយោបាយចិនលើបញ្ហាសមុទ្រចិនខាងត្បូង។
អត្ថាធិប្បាយរបស់លោក ហ៊ុន សែន នៅក្នុងឱកាសផ្តល់សញ្ញាប័ត្រដល់និស្សិតនៅសាកលវិទ្យាល័យក្នុងរាជធានីភ្នំពេញយ៉ាងដូច្នេះគឺកើតឡើង ក្រោយពេលដែលកម្ពុជា និងឡាវត្រូវគេរាយការណ៍ឲ្យដឹងថា បានបង្ហាញជំហរផ្ទុយពីសមាជិកអាស៊ានផ្សេងទៀតពាក់ព័ន្ធនឹងការចេញសេចក្តីថ្លែងការណ៍រួមស្តីពីសមុទ្រចិនខាងត្បូងរបស់ក្រុមរដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងការបរទេសអាស៊ាន ដែលបានជួបប្រជុំជាមួយរដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសចិនកាលពីសប្តាហ៍មុននៅ Kunming ប្រទេសចិន។
«វាអយុត្តិធម៌ពេកហើយសម្រាប់កម្ពុជា ដែលកម្ពុជាបានជួបប្រទះ ដែលពេលនេះ ខ្ញុំនិយាយដោយត្រង់ៗ កម្ពុជាមិនមែនជាផ្នែកមួយនៃការបំផ្លាញអាស៊ានទេ»។
លោកថ្លែងថា ជំហរកម្ពុជាតាំងពីដើមទីគឺប្រើប្រាស់យន្តការអាស៊ានចិន ដើម្បីអនុវត្តឲ្យបានត្រឹមត្រូវគឺសេចក្តីថ្លែងការណ៍របស់ភាគីសមុទ្រចិនខាងត្បូង DOC និងទី២គឺអាស៊ាន និងចិន ត្រូវខិតខំឲ្យចេញនូវក្រមប្រតិបត្តិដែលហៅថា COC ហើយនឹងទី៣គឺប្រទេសដែលមានបញ្ហាជាមួយគ្នាគឺត្រូវដោះស្រាយបញ្ហាជាមួយគ្នា។ អាស៊ានមិនអាចធ្វើជាអាជ្ញាកណ្តាលទៅវាស់ដីឲ្យបានទេ។
ក៏ប៉ុន្តែ សេចក្តីរាយការណ៍របស់បណ្តាញព័ត៌មានបរទេសនានាបាននិយាយថា សមាគមអាស៊ានបានយល់ព្រមចេញសេចក្តីថ្លែងការណ៍រួមគ្នាក្រោយពីកិច្ចប្រជុំ។ តែនៅនាទីចុងក្រោយ បើតាមប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយបរទេសបានអះអាងថា អាស៊ានបានផ្លាស់ប្តូរជំហររបស់ខ្លួនវិញ ដោយសារប្រទេសចិនបានដាក់សម្ពាធឲ្យឡាវ ដែលជាប្រធានអាស៊ាន ហើយនិងកម្ពុជា គាំទ្រជំហរខ្លួន។
លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន បានបញ្ជាក់ជំហរកម្ពុជាជាថ្មីបន្ថែមទៀតថា បញ្ហាជម្លោះដែនសមុទ្រចិនខាងត្បូងជាបញ្ហាជម្លោះទ្វេភាគី មិនមែនជាបញ្ហាអាស៊ានទេ។ លោកថា ប្រទេសចិន និងអាស៊ានមិនមែនមានបញ្ហាសមុទ្រចិនខាងត្បូងតែមួយទេ គឺមានបញ្ហាសេដ្ឋកិច្ច ពាណិជ្ជកម្មដែលផ្តល់ប្រយោជន៍ច្រើនចំពោះអាស៊ាន។
«ខ្ញុំមិនអាចចេះតែគាំទ្រដោយមិនគិតពីយុត្តិធម៌ និងពីប្រទេសជាតិរបស់ខ្លួនទេ»។
លោកថ្លែងដូច្នេះ ដោយរំឭកពីអតីតកាលដែលថា លោកធ្លាប់រងសម្ពាធពីប្រទេសមួយចំនួនដែលចង់ឲ្យកម្ពុជាគាំទ្រខ្លួនពេលដែលកម្ពុជាធ្វើជាម្ចាស់ផ្ទះនៃកិច្ចប្រជុំកំពូលអាស៊ានកាលពីឆ្នាំ២០១២ ដែលកាលណោះ កិច្ចប្រជុំអាស៊ានក៏មិនអាចចេញសេចក្តីថ្លែងការណ៍រួមពីបញ្ហាពាក់ព័ន្ធនឹងសមុទ្រចិនខាងត្បូងផងដែរ។ កម្ពុជាត្រូវរងការចោទប្រកាន់ថា បានធ្វើតាមគោលនយោបាយចិនម្តងរួចទៅហើយ។
លោក គង់ ភោគ ប្រធានវិទ្យាស្ថានកម្ពុជាសម្រាប់ការសិក្សាយុទ្ធសាស្ត្រ បានថ្លែងថាការបញ្ជាក់ជំហរកម្ពុជាមិនមែនជារឿងថ្មីទេ តែរឿងនេះបញ្ជាក់ឲ្យច្បាស់អំពីជំហររបស់កម្ពុជាក្នុងលំដាប់កំពូលសម្រាប់បណ្តាប្រទេសអាស៊ានផ្សេងទៀត។
«ខ្ញុំគិតថា ការបញ្ជាក់គោលជំហរកម្ពុជាធ្វើឡើងជាញឹកញាប់ហើយនៅកម្រិតបច្ចេកទេស ក៏ដូចជាខាងក្រសួងការបរទេស ហើយលើកនេះគឺជាការបង្ហាញម្តងទៀតដោយកម្រិតខ្ពស់បំផុតក្នុងរដ្ឋាភិបាល ដោយសម្តេចនាយករដ្ឋមន្ត្រីផ្ទាល់»។
ប្រទេសបួនក្នុងតំបន់អាស៊ានដែលមានជម្លោះដណ្តើមកម្មសិទ្ធិដែលទឹកនៅសមុទ្រចិនខាងត្បូងគឺវៀតណាម ហ្វីលីពីន ម៉ាឡេស៊ី និងប៊្រុយណេ ដែលចង់ឲ្យមានការដោះស្រាយតាមក្របខណ្ឌពហុភាគី ឬយន្តការអាស៊ាន។ តែចិនចង់ដោះស្រាយបញ្ហាដែនសមុទ្រចិនខាងត្បូងតាមរបៀបទ្វេភាគីវិញ៕
