ក្នុងឋានៈជានាយករដ្ឋមន្ត្រីថ្មីរបស់កម្ពុជា លោក ហ៊ុន ម៉ាណែត នឹងទៅចូលរួមកិច្ចប្រជុំកំពូលអាស៊ាននៅទីក្រុងហ្សាការតានៃប្រទេសឥណ្ឌូណេស៊ី ដែលជាប្រធានអាស៊ានប្តូរវេន ចាប់ពីថ្ងៃទី៤ ដល់ថ្ងៃទី៧ ខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០២៣។ ដំណើរទៅចូលរួមកិច្ចប្រជុំកំពូលអាស៊ានដែលជាប្លុកមាន១០ប្រទេសនេះ គឺជាបេសកកម្មការទូតក្រៅប្រទេសលើកដំបូងរបស់នាយករដ្ឋមន្ត្រីកម្ពុជា ដែលលោក ហ៊ុន ម៉ាណែត នឹងជួបជាមួយបណ្តាមេដឹកនាំប្រទេសផ្សេងៗនៅលើពិភពលោក ដែលធ្លាប់ជួបជជែកការងារជាមួយឪពុករបស់លោក គឺលោក ហ៊ុន សែន ដែលកាន់អំណាច៣៨ឆ្នាំ មុននឹងលាលែងពីតំណែង។
អ្នកតាមដានមើលឃើញថា ដំណើរទស្សនកិច្ចនេះជាការបង្ហាញខ្លួនទៅកាន់មេដឹកនាំពិភពលោក និងថា គោលនយោបាយការបរទេសកម្ពុជា គឺនៅដដែល ដូចការដឹកនាំរបស់អតីតនាយករដ្ឋមន្រ្តី លោក ហ៊ុន សែន។
អ្នកស្រាវជ្រាវនៅវិទ្យាស្ថានខ្មែរសម្រាប់សហប្រតិបត្តិការ និងសន្តិភាព លោក វណ្ណ ប៊ុនណា យល់ថា បញ្ហាស្ថិរភាពក្នុងតំបន់ រួមមានវិបត្តិនៅមីយ៉ាន់ម៉ា ជម្លោះសមុទ្រចិនខាងត្បូង សង្គ្រាមនៅអ៊ុយក្រែន និងការប្រកួតប្រជែងរបស់មហាអំណាច នឹងត្រូវបានលើកឡើងមកពិភាក្សានៅក្នុងកិច្ចប្រជុំកំពូលរបស់អាស៊ាន។ លោកបន្ថែមថា មេដឹកនាំទាំងនោះក៏នឹងជជែកគ្នា ដើម្បីស្វែងរកដំណោះស្រាយ ក្រោយវិបត្តិកូវីដ១៩ ដើម្បីឆ្លើយតបទៅនឹងវិបត្តិសេដ្ឋកិច្ចសកល។
នៅពេលនិយាយពាក់ព័ន្ធជាមួយគោលនយោបាយការបរទេសកម្ពុជា នៅក្រោមការដឹកនាំរបស់លោក ហ៊ុន ម៉ាណែត អ្នកវិភាគរូបនេះយល់ថា ជំហររបស់កម្ពុជានឹងមិនមានអ្វីប្រែប្រួលឡើយនៅលើឆាកអន្តរជាតិ។
លោកថ្លែងថា៖ «ចំពោះជំហរកម្ពុជា ខ្ញុំមើលឃើញថា បើទោះបីកម្ពុជាមាននាយករដ្ឋមន្ត្រីថ្មីពិតមែន ក៏ប៉ុន្តែខ្ញុំមើលឃើញថា កម្ពុជានៅតែរក្សាគោលនយោបាយរបស់ខ្លួនដដែល មានន័យថា កម្ពុជានឹងមិនផ្លាស់ប្តូរគោលជំហរ គោលនយោបាយការបរទេសរបស់ខ្លួនក្នុងការទាញយកផលប្រយោជន៍ពីកិច្ចប្រជុំកំពូលអាស៊ានក្នុងនាមជាស្ថាប័នពហុភាគីមួយផងដែរ»។
សាស្ត្រាចារ្យវិទ្យាសាស្ត្រនយោបាយ លោក ឯម សុវណ្ណារ៉ា ប្រាប់វីអូអេថា ប្រទេសលោកខាងលិចចង់ឃើញអង្គការតំបន់អាស៊ាន និងកម្ពុជាដែលជាសមាជិកមួយ ប្រកាន់ខ្ជាប់នូវមជ្ឈភាព និងអព្យាក្រឹត្យភាពរបស់ខ្លួន បើទោះកម្ពុជាត្រូវបានមើលឃើញថា លម្អៀងទៅរកចិនក៏ដោយ។
លោកបញ្ជាក់ថា៖ «អ៊ីចឹងនៅក្នុងអាណត្តិរដ្ឋាភិបាលថ្មីរបស់ឯកឧត្តម ហ៊ុន ម៉ាណែត ហ្នឹង ក៏អន្តរជាតិគេចង់ឱ្យកម្ពុជារក្សានូវជំហរនេះដែរ ពីព្រោះហេតុអ្វីបានគេចង់បញ្ជាក់នៅកន្លែងហ្នឹង? ព្រោះអីកន្លងមកយើងឃើញភាពល្អូកល្អើនកម្ពុជាជាមួយចិនហ្នឹងខ្លាំង»។
បើតាមអ្នកវិភាគរូបនេះ ចិននៅតែមានឥទ្ធិពលទៅលើបណ្តាប្រទេសមួយចំនួននៅក្នុងប្លុកដែលមាន១០ប្រទេសនេះ ប៉ុន្តែមិនខ្លាំងដូចមុនទេ ដោយសារតែវិបត្តិសេដ្ឋកិច្ចរបស់ចិនខ្លួនឯងផ្ទាល់។
លោកបន្ថែមថា កាលពីកន្លងទៅ កម្ពុជាឈរនៅខាងចិនលើបញ្ហាសមុទ្រចិនខាងត្បូងដោយចង់ឱ្យជម្លោះដែនទឹកដែលចិនកំពុងប្រទាញប្រទង់ជាមួយប្រទេសជាសមាជិកអាស៊ាន ដោះស្រាយដោយទ្វេភាគី មិនមែនយន្តការរបស់អាស៊ាន ដែលមាន១០ប្រទេសឡើយ។
ជម្លោះនៅសមុទ្រចិនខាងត្បូងបានក្លាយជាបញ្ហាចម្រូងចម្រាសរាប់ទសវត្សរ៍មកហើយរវាងប្រទេសចិន និងសមាជិកមួយចំនួនរបស់អាស៊ាន រួមមានវៀតណាម ហ្វីលីពីន ម៉ាឡេស៊ី និងព្រុយណេ។
នៅគ្រាដែលកម្ពុជាប្រគល់ញញួរទៅរដ្ឋាភិបាលឥណ្ឌូណេស៊ីកាលពីខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០២២ ដើម្បីធ្វើជាប្រធានប្តូរវេនរបស់អាស៊ាន អតីតនាយករដ្ឋមន្ត្រីកម្ពុជា លោក ហ៊ុន សែន ដែលជាប្រធានអាស៊ានកាលនោះ បានស្នើឱ្យរក្សាមជ្ឈភាពអាស៊ាន ឬភាពជាអ្នកនៅកណ្តាលរបស់អាស៊ាន ដើម្បីការពារភាពរឹងមាំរបស់សមាគមដែលមានអាយុកាលជាង៥០ឆ្នាំមួយនេះ។ លោកបន្ថែមថា មជ្ឈភាពអាស៊ានគឺជាកម្លាំងចលករចម្បងសម្រាប់កិច្ចសន្ទនា និងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការជាមួយដៃគូខាងក្រៅ តាមរយៈយន្តការដែលដឹកនាំដោយអាស៊ាននេះ ដើម្បីដោះស្រាយ និងទប់ស្កាត់រាល់បញ្ហាប្រឈមក្នុងតំបន់ដែលនឹងឈានទៅរក្សាសន្តិភាព វិបុលភាព និងសុខដុមរមនាសម្រាប់គ្រួសារអាស៊ាន។
លោក ហ្សង់ ហ្វ្រង់ស័រ តាន់ រដ្ឋមន្ត្រីប្រតិភូអមនាយករដ្ឋមន្ត្រីទទួលបន្ទុកកិច្ចការការបរទេស និងសហប្រតិបត្តិការអន្តរជាតិ បានបង្ហោះសារនៅលើហ្វេសប៊ុករបស់លោកនៅថ្ងៃសៅរ៍នេះថា លោក ហ៊ុន ម៉ាណែត នឹងអញ្ជើញទៅឥណ្ឌូណេស៊ី ដើម្បីចូលរួមក្នុងជំនួបកំពូលអាស៊ាន ជំនួបកំពូលអាស៊ានបូក និងជំនួបកំពូលអាស៊ីបូព៌ា នាថ្ងៃទី៤ ខែកញ្ញា។ លោកបន្ថែមថា លោក ហ៊ុន ម៉ាណែត«នឹងបង្ហាញមុខជាលើកទីមួយបង្អស់លើឆាកអន្តរជាតិ ក្នុងនាមជាមេដឹកនាំកំពូលវ័យក្មេងជាងគេ ក្នុងជំនួបកំពូលអាស៊ានសប្តាហ៍ក្រោយ»។
បើតាមលោក ហ្សង់ ហ្វ្រង់ស័រតាន់ ដែលទើបទទួលបានតំណែងរដ្ឋាភិបាល ក្រោយលាឈប់ពីការងារជាអ្នកគ្រប់គ្រងវិទ្យុបារាំងជាខេមរភាសា (RFI) លោក ហ៊ុន ម៉ាណែតនឹងចាប់ដៃ ហើយនឹងជួបជាផ្លូវការ ឬក្រៅផ្លូវការជាមួយប្រមុខរដ្ឋឬប្រមុខរដ្ឋាភិបាល ឬក៏ថ្នាក់ដឹកនាំជាន់ខ្ពស់ចំនួន១៧នាក់យ៉ាងតិច ដែលមកពីបណ្តាប្រទេសអាស៊ីអាគ្នេយ៍ រួមមានចិន ជប៉ុន កូរ៉េខាងត្បូង ឥណ្ឌា អាមេរិក រុស្ស៊ី អូស្ត្រាលី និងនូវែលសេឡង់។
លោកបញ្ជាក់បន្ថែមថា លោក ហ៊ុន ម៉ាណែត នឹង«ការពារឧត្តមប្រយោជន៍ជាតិយើងនៅចំពោះមុខសមាជិកអាស៊ាន៩ដទៃផ្សេងទៀត និងដើម្បីការពារផលប្រយោជន៍រួមរបស់អាស៊ាននៅចំពោះមុខបណ្តាប្រទេសដៃគូសន្ទនារបស់អាស៊ាន»។
បើតាមមន្រ្តីជាន់ខ្ពស់រដ្ឋាភិបាលរូបនោះ បញ្ហាតំបន់ និងបញ្ហាអន្តរជាតិដែលត្រូវចូលរួមដោះស្រាយ មានដូចជាវិបត្តិរ៉ាំរ៉ៃនៅមីយ៉ាន់ម៉ា ការប្រជែងឥទ្ធិពលគ្នារវាងកំពូលមហាអំណាចពិភពលោក និងរវាងមហាអំណាចតំបន់ នៅក្នុងលំហនៃដែនអាស៊ី-ប៉ាស៊ីហ្វិក និងជាពិសេសវិបត្តិសេដ្ឋកិច្ចសកលដែលបាននិងកំពុងបន្តជះផលអវិជ្ជមានមកលើពិភពលោក។
អ្នកនាំពាក្យរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា លោក ប៉ែន បូណា ប្រាប់វីអូអេថា ដំណើរទៅចូលរួមកិច្ចប្រជុំកំពូលអាស៊ានរបស់នាយករដ្ឋមន្ត្រីថ្មីកម្ពុជា មិនមានអ្វីប្លែកឡើយ គឺទៅចូលរួមក្នុងនាមជាសមាជិកអង្គការតំបន់មួយនេះ ដែលកិច្ចប្រជុំធ្វើឡើងជារៀងរាល់ឆ្នាំ។
បើតាមអ្នកនាំពាក្យរូបនេះ ជំហររបស់កម្ពុជានៅលើឆាកអន្តរជាតិ គឺដើរស្របទៅតាមរដ្ឋធម្មនុញ្ញកម្ពុជា ដែលចែងអំពីការប្រកាន់ខ្ជាប់ជានិច្ចនូវនយោបាយអព្យាក្រឹត្យ អចិន្ត្រៃយ៍ និងមិនចូលបក្សសម្ព័ន្ធ។
គួរបញ្ជាក់ថា បន្ទាប់ពីដំណើរទៅចូលរួមកិច្ចប្រជុំអាស៊ាននៅប្រទេសឥណ្ឌូណេស៊ី លោក ហ៊ុន ម៉ាណែត ក៏គ្រោងនឹងទៅបំពេញទស្សនកិច្ចនៅប្រទេសចិន និងចូលរួមកិច្ចប្រជុំអន្តរជាតិមួយចំនួនទៀត ក្នុងឋានៈជានាយករដ្ឋមន្ត្រីថ្មីរបស់កម្ពុជា ក្នុងនោះមានមហាសន្និបាតអង្គការសហប្រជាជាតិនៅទីក្រុងញូវយ៉ក សហរដ្ឋអាមេរិក ដែលនឹងប្រព្រឹត្តទៅនៅថ្ងៃទី២២ ខែកញ្ញាខាងមុខ៕
