ក្រុមមន្ត្រីរដ្ឋាភិបាលបានលើកឡើងថា របាយការណ៍ស្ដីពីការរំលោភបំពានសិទ្ធិមនុស្សធ្ងន់ធ្ងរក្នុងប្រទេសកម្ពុជា ដែលចេញផ្សាយដោយអង្គការឃ្លាំមើលសិទ្ធិមនុស្ស Human Rights Watch ឬ HRW មានចេតនា «បន្ទច់បង្អាក់» រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា និង«មិនឆ្លុះបញ្ចាំងពីទិដ្ឋភាពវិជ្ជមាន»របស់ប្រទេស។
ការលើកឡើងរបស់ក្រុមមន្ត្រីរដ្ឋាភិបាលផ្លូវការកម្ពុជា កើតមានឡើង បន្ទាប់ពីអង្គការ HRWនៅថ្ងៃពុធនេះ ចេញរបាយការណ៍ប្រចាំឆ្នាំ២០២០ ដោយបានរំឭកឡើងវិញនូវការធ្លាក់ចុះសិទ្ធិមនុស្ស នាឆ្នាំកន្លងមក។
អង្គការ HRW ដែលមានមូលដ្ឋាននៅសហរដ្ឋអាមេរិក បញ្ជាក់ថា ការគោរពសិទ្ធិមនុស្សនៅកម្ពុជា«បានធ្លាក់ដុនដាបក្នុងឆ្នាំ២០១៩» ក្រោយការបោះឆ្នោតជាតិកាលពីឆ្នាំ២០១៨ ដែលនៅពេលនោះ គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា ដែលជាបក្សកាន់អំណាច ទទួលបានអាសនៈទាំង១២៥ក្នុងរដ្ឋសភា បន្ទាប់ពីតុលាការកំពូល«បានរំលាយគណបក្សប្រឆាំងដ៏សំខាន់ ដែលបង្កើតឲ្យមានការដឹកនាំបែបឯកបក្សប្រកបដោយប្រសិទ្ធភាព»។
របាយការណ៍បញ្ជាក់ថា៖ «ចំនួនអ្នកទោសនយោបាយក៏បានកើនឡើងផងដែរ ដោយមានមន្ត្រីសំខាន់ៗនៃគណបក្សប្រឆាំង ត្រូវជាប់ឃុំឃាំងក្នុងពន្ធនាគារឬត្រូវភៀសខ្លួនទៅក្រៅប្រទេស ដើម្បីគេចផុតពីការតាមចាប់ខ្លួន»។
របាយការណ៍ដដែលបន្ថែមថា៖«ការជាប់ពាក់ព័ន្ធជាមួយគណបក្សសង្គ្រោះជាតិដែលជាបក្សប្រឆាំងសំខាន់មួយត្រូវបានអាជ្ញាធរចាត់ទុកជាអំពើខុសច្បាប់។ អ្នកនយោបាយជាន់ខ្ពស់របស់បក្សសង្គ្រោះជាតិចំនួន១០៧នាក់ក្នុងចំណោម១១៨នាក់ នៅតែត្រូវបានហាមឃាត់សិទ្ធិធ្វើនយោបាយក្នុងរយៈពេល៥ឆ្នាំ»។
លោក ជិន ម៉ាលីន មន្ត្រីនាំពាក្យក្រសួងយុត្តិធម៌កម្ពុជាប្រាប់ VOA តាមសារអេឡិចត្រូនិកឆ្លើយឆ្លង WhatsApp នៅថ្ងៃពុធនេះថា របាយការណ៍របស់អង្គការ HRW មាន«ចរិតបន្ទច់បង្អាក់ និងចងគំនុំមកលើរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា»។
លោកបញ្ជាក់ថា៖ «យើងមើលរាល់របាយការណ៍របស់គាត់ទៅ គឺមិនដែលមានទឡ្ហីករណ៍ផ្លូវច្បាប់ណាលើកឡើងឲ្យបានច្បាស់លាស់នោះទេក្រៅពីលើកឡើងក្នុងន័យបន្តុះ តាមបែបគំនុំគុំកួន និងសងសឹកទៅរដ្ឋាភិបាល តែប៉ុណ្ណោះបាទ»។
បើតាមរបាយការណ៍នោះ អង្គការ HRW បានកត់សម្គាល់ការពិចារណាដកការគាំទ្រពាណិជ្ជកម្មរបស់សហភាពអឺរ៉ុប ក្រោមកម្មវិធីអនុគ្រោះពន្ធ«គ្រប់មុខទំនិញទាំងអស់លើកលែងតែសព្វាវុធ»ឬហៅថា EBA (Everything But Arms) ដោយសារតែស្ថានភាពនៃការគោរពសិទ្ធិមនុស្សនៅកម្ពុជា មិនប្រសើរឡើង។
របាយការណ៍បញ្ជាក់ថា៖ «ការទទួលបានការអនុគ្រោះពន្ធនាំចូលក្នុងទីផ្សារសហភាពអឺរ៉ុបចំពោះទំនិញមួយចំនួន ដែលនាំចេញពីកម្ពុជា ដូចជាផលិតផលវាយនភណ្ឌជាដើម កំពុងស្ថិតក្នុងហានិភ័យ»។
លោក កុយ គួង អ្នកនាំពាក្យក្រសួងការបរទេសកម្ពុជា យល់ថារបាយការណ៍របស់ HRW តែងតែមើលរំលងពីការវិវត្តជាវិជ្ជមាននៅកម្ពុជា។
លោកថាកម្ពុជានៅបន្តចរចាជាមួយសហភាពអឺរ៉ុបអំពីការនាំទំនិញចេញរបស់កម្ពុជា ដោយមិនជាប់កាតព្វកិច្ចបង់ពន្ធនេះ៖ «ជាទម្លាប់របស់អង្គការ Human Rights Watch ហ្នឹងហើយ កន្លងមក គាត់ដែល មានដែលនិយាយពីល្អអំពីយើងណា៎។ នេះជាទម្លាប់របស់គាត់...ហើយដូចខ្ញុំបញ្ជាក់ឡើងវិញ គឺតំណាង EU ឯកអគ្គរដ្ឋទូតគេនៅទីនេះហើយ ដូច្នេះគេបានជ្រាបច្បាស់អំពីស្ថានភាពជាក់ស្ដែង នៅក្នុងប្រទេសយើង»។
សហភាពអឺរ៉ុបបានផ្ដួចផ្ដើមឲ្យមានការដកប្រព័ន្ធឋានៈអនុគ្រោះពន្ធ EBA ជាបណ្ដោះអាសន្នពីកម្ពុជា ដោយសារតែការរំលោភសិទ្ធិមនុស្សជាប្រព័ន្ធអស់ជាច្រើនឆ្នាំមកនេះ រួមមានការបង្ក្រាបលើគណបក្សនយោបាយ អង្គការមិនមែនរដ្ឋាភិបាល និងប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយឯករាជ្យ។
កាលពីថ្ងៃទី១២ ខែវិច្ឆិកាឆ្នាំ២០១៩ សហភាពអឺរ៉ុបបានបញ្ជូនរបាយការណ៍វាយតម្លៃពីស្ថានភាពប្រទេសកម្ពុជាលើកទីពីរ ក្រោមក្របខណ្ឌឋានៈអនុគ្រោះពន្ធ EBA នេះ ទៅកាន់រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា។ រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាកាលពីដើមខែធ្នូ ឆ្នាំ២០១៩ ក៏បានផ្ញើរបាយការណ៍ឆ្លើយតបមួយទៅកាន់សហភាពអឺរ៉ុប។
លោក ផៃ ស៊ីផាន មន្ត្រីនាំពាក្យរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា មានប្រសាសន៍ថា រដ្ឋាភិបាលនៅបន្តរក្សាកិច្ចពិភាក្សាជាមួយសហភាពអឺរ៉ុប។ យ៉ាងណាក៏ដោយ លោកអះអាងថា រដ្ឋាភិបាលនឹងមិនដាក់ខ្លួនធ្វើទៅតាមការបង្គាប់បញ្ជារបស់នរណាម្នាក់នោះទេ។
ចំណែក លោក កុយ គួង បានបន្ថែមថា រដ្ឋាភិបាលបានឆ្លើយតបគ្រប់ជ្រុងជ្រោយទៅនឹងការរកឃើញរបស់សហភាពអឺរ៉ុប ពាក់ព័ន្ធស្ថានភាពប្រទេសកម្ពុជា ក្រោមក្របខ័ណ្ឌប្រព័ន្ធឋានៈអនុគ្រោះពន្ធ EBAនេះ តែលោកបដិសេធមិនបញ្ជាក់លម្អិតអំពីការឆ្លើយតបសំខាន់ៗរបស់រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាទៅនឹងការចង់បានរបស់សហភាពអឺរ៉ុប។ លោកបានអះអាងថា របាយការណ៍របស់អង្គការ HRW នឹងមិនធ្វើឲ្យប៉ះពាល់កិច្ចសន្ទនា និងទំនាក់ទំនងរវាងរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា និងសហគមន៍អឺរ៉ុបនោះទេ។
លោក អំ សំអាត នាយករងទទួលបន្ទុកផ្នែកឃ្លាំមើល និងការពារសិទ្ធិមនុស្សនៃអង្គការលីកាដូ (Licadho) យល់ថា រដ្ឋាភិបាលរបស់លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន គួរខិតខំស្តារដំណើរការប្រជាធិបតេយ្យឲ្យបានប្រសើរឡើងវិញ ប្រសិនបើរដ្ឋាភិបាលមិនចង់ឃើញការលំបាកប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរក្នុងការរកប្រាក់ចំណូល ដែលបានមកពីការទ្រទ្រង់ពាណិជ្ជកម្មរបស់សហគមន៍អឺរ៉ុបនោះ។
របាយការណ៍របស់អង្គការឃ្លាំមើលសិទ្ធិមនុស្សបានបង្ហាញផងដែរអំពីការវាយប្រហារលើអ្នកការពារសិទ្ធិមនុស្ស មន្ត្រី សកម្មជននិងអ្នកគាំទ្រអតីតគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ តាមប្រព័ន្ធតុលាការ និងច្បាប់ដែលមានលក្ខណៈរឹតត្បិតមួយចំនួន ដូចជាច្បាប់ស្ដីពីអង្គការក្រៅរដ្ឋាភិបាល និងច្បាប់សហជីព និងការបន្តរាំងខ្ទប់ប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយឯករាជ្យ ដែលមានតិចតួចនៅប្រទេសកម្ពុជា ក្នុងឆ្នាំ២០១៩ ព្រមទាំងការកាត់ទោស«ដែលមានលក្ខណៈនយោបាយ»លើអ្នកសារព័ត៌មានរបស់វិទ្យុអាស៊ីសេរី ពីរនាក់គឺលោកយាង សុធារិន្ទ និងលោក អ៊ួន ឈិន៕
