ប្រជាសហគមន៍នេសាទដែលកំពុងរស់នៅតាមដងទន្លេមេគង្គក្នុងខេត្តស្ទឹងត្រែងបានស្នើឲ្យមានការបញ្ឈប់គម្រោងសាងសង់ទំនប់វារីអគ្គិសនីដនសាហុងក្នុងប្រទេសលាវ ដើម្បីបញ្ជៀសផលប៉ះពាល់ដែលអាចបណ្តាលមកពីការសាងសង់ទំនប់នោះ។
ការអំពាវនាវនេះបានធ្វើឡើង ខណៈពេលដែលគណៈកម្មការទន្លេមេគង្គត្រៀមរៀបចំកិច្ចប្រជុំពិគ្រោះយោបល់ជាសាធារណៈថ្នាក់តំបន់មួយអំពីគម្រោងទំនប់វារីអគ្គិសនីដន សាហុង នៅថ្ងៃទី១២ ខែធ្នូ ក្នុងទីក្រុងប៉ាក់សេ ប្រទេសលាវ។
លោកគង់ ចន្ធីគឺជាអ្នកនេសាទម្នាក់នៅភូមិអូររ៉ុន ឃុំអូរស្វាយនៃស្រុកថាលាបរិវ៉ាត់ក្នុងប្រទេសកម្ពុជា ដែលជាប់ព្រំប្រទល់ជាមួយប្រទេសលាវ។
លោកមានប្រសាសន៍ថា រដ្ឋាភិបាលលាវគួរតែធ្វើការសិក្សាពីផលប៉ះពាល់ឆ្លងព្រំដែនជាមុនសិន មុននឹងចង់បន្តគម្រោងទំនប់របស់ខ្លួននោះ។
«វាគៀកនឹងព្រំដែនណាស់។ វាស្ទើរតែធ្វើនៅចំតំបន់សទៅហើយ អាទំនប់ហ្នឹង។ អញ្ចឹង ខ្ញុំគ្រាន់តែសំណូមពរថា រដ្ឋាភិបាលខ្មែរយើងគួរតែពិចារណាសារជាថ្មីដើម្បីទៅជជែកជាមួយរដ្ឋាភិបាលលាវ ដើម្បីរកដំណោះស្រាយរួមមួយ។ អញ្ចឹង ខ្ញុំផ្តាំទៅរដ្ឋាភិបាលលាវផង អ្នកសម្រេចចិត្តរបស់លាវ និងក្រុមហ៊ុនហ្នឹងថា មុននឹងសម្រេចចិត្តហ្នឹង តើបានធ្វើការសិក្សាវាយតម្លៃហេតុប៉ះពាល់ដល់ប្រជាជនដែលរស់នៅផ្នែកខាងក្រោមហើយឬនៅ?»
ប្រទេសលាវបានគ្រោងសាងសង់ទំនប់វារីអគ្គិសនី ដនសាហុងដែលមានកម្ពស់៣២ ម៉ែត្រនិងអាចផ្តល់ថាមពលអគ្គិសនី កម្លាំង២៦០ មេហ្គាវ៉ាត់ដើម្បីអភិវឌ្ឍសេដ្ឋកិច្ចជាតិរបស់ខ្លួន។
ទំនប់ដែលគ្រោងសាងសង់ឡើងដោយក្រុមហ៊ុន Mega First Corporation Berhad របស់ប្រទេសម៉ាឡេស៊ីនោះ ស្ថិតនៅលើច្រកផ្លូវទឹកដ៏សំខាន់ជាងគេមួយនៃទន្លេមេគង្គ ត្រង់តំបន់ស៊ីផានដន (Siphandone) ឬកោះបួនពាន់ ចម្ងាយមិនដល់ពីរគីឡូម៉ែត្រពីព្រំដែនខ្មែរលាវទេ។
ក្រុមអ្នកជំនាញបរិស្ថានលើកឡើងថា ប្រសិនបើត្រូវបានសាងសង់មែន ទំនប់វារីអគ្គិសនីដនសាហុងនោះនឹងប៉ះពាល់ធ្ងន់ធ្ងរដល់ការផ្លាស់ទីចុះឡើងរបស់ត្រីជាច្រើនប្រភេទរវាងប្រទេសកម្ពុជា លាវ និងថៃ ជាពិសេសត្រីផ្សោតទន្លេមេគង្គ (Irrawaddy) ដែលស្ថិតនៅខ្សែទឹកខាងក្រោមទំនប់។
ទំនប់នោះក៏នឹងគំរាមកំហែងដល់ជីវចម្រុះដែលមានលក្ខណៈល្អឯកនៅក្នុងតំបន់កោះបួនពាន់នោះ ដែលជាតំបន់ទាក់ទាញភ្ញៀវទេសចរណ៍ដ៏មានប្រជាប្រិយភាពមួយរបស់ប្រទេសលាវ។
លើសពីនេះទៀត ប្រជាសហគមន៍នៅខ្សែទឹកខាងលើក្នុងប្រទេសថៃនិងនៅខ្សែទឹកខាងក្រោមក្នុងប្រទេសកម្ពុជាក៏អាចប្រឈមនឹងការបាត់បង់ផលនេសាទដែលពួកគេពឹងអាស្រ័យលើសម្រាប់ជីវភាពរស់នៅប្រចាំថ្ងៃរបស់ខ្លួនដែរ ប្រសិនបើទំនប់នោះត្រូវបានសាង់សង់មែន។
លោកសេក សុផល ប្រធានសហគមន៍នេសាទក្នុងឃុំព្រះរំកិល ខេត្តស្ទឹងត្រែងជាប់នឹងខេត្តចម្ប៉ាសាក់របស់ប្រទេសលាវ ជាទីដែលគម្រោងទំនប់ស្ថិតនៅនោះ បានថ្លែងថា ប្រជាពលរដ្ឋជិត២០០គ្រួសារក្នុងសហគមន៍របស់លោកដែលពឹងអាស្រ័យលើការនេសាទ នឹងរងផលប៉ះពាល់ធ្ងន់ធ្ងរ ប្រសិនបើមានទំនប់មែននោះ។
«ខ្ញុំមានតែសំណូមពរថា ឲ្យអង្គការក្តី រាជរដ្ឋាភិបាលក្តី គ្រាំទ្រមិនឲ្យកើតអាទំនប់ដនសាហុងហ្នឹង ឲ្យបញ្ឈប់ជាបន្ទាន់ អាទំនប់ហ្នឹង»។
ប្រទេសកម្ពុជាបានរៀបចំកិច្ចប្រជុំពិគ្រោះយោបល់ទាំងនៅថ្នាក់ជាតិនិងថ្នាក់មូលដ្ឋានយ៉ាងតិចចំនួន៣លើករួចមកហើយដើម្បីប្រមែប្រមូលមតិយោបល់របស់ប្រជាពលរដ្ឋទាក់ទងនឹងសំណើគម្រោងទំនប់វារីអគ្គិសនីដនសាហុងនេះ។
លោកដួង ពៅ អភិបាលរងខេត្តស្ទឹងត្រែង មានប្រសាសន៍ថា ប្រជាពលរដ្ឋជាពិសេសអ្នករស់នៅតាមដងទន្លេមេគង្គ ជាប់ព្រំដែនលាវ មិនចង់ឲ្យមានការសាងសង់ទំនប់ដនសាហុងនេះទេ។
«ជារួម ប្រជាពលរដ្ឋ គាត់អត់ចង់ឲ្យមាន។ បើកាលណាមាន វាធ្វើឲ្យប៉ះពាល់។ កាលណាប៉ះពាល់ វាធ្វើឲ្យការដោះស្រាយ វាពិបាក។ តែយើងមិនដឹងថា តើយើងត្រូវធ្វើយ៉ាងម៉េចដើម្បីទប់ស្កាត់»។
ប្រជាសហគមន៍នៅក្នុងប្រទេសថៃ វៀតណាម និងកម្ពុជាកន្លងមកបានធ្វើការតវ៉ាជាហូរហែ ប្រឆាំងនឹងគម្រោងទំនប់ដនសាហុងរបស់ប្រទេសលាវនោះ ទោះបីជាភាគីលាវបានឲ្យក្រុមហ៊ុន Mega First របស់ម៉ាឡេស៊ីនោះ ធ្វើការសិក្សាវាយតម្លៃហេតុប៉ះពាល់បរិស្ថាននៃគម្រោងទំនប់នោះរួចហើយក៏ដោយ។
អង្គការសង្គមស៊ីវិលនិងអ្នកជំនាញឯករាជ្យខាងបរិស្ថានបានលើកឡើងថា ការសិក្សាវាយតម្លៃហេតុប៉ះពាល់បរិស្ថានរបស់ក្រុមហ៊ុននោះមិនបានផ្តល់ព័ត៌មានគ្រប់គ្រាន់តាមបទដ្ឋានអន្តរជាតិនោះទេ ជាពិសេសព័ត៌មានទាក់ទងនឹងផលប៉ះពាល់ឆ្លងព្រំដែន ដែលអាចកើតមានឡើងដោយសារការសាងសង់ទំនប់នោះ។
លោកតែ ណាវុធ អគ្គលេខាធិការនៃគណៈកម្មការជាតិទន្លេមេគង្គកម្ពុជា មានប្រសាសន៍ថា ទោះបីជាមានការស្នើសុំឲ្យមានការពន្យារពេលគម្រោងនោះដើម្បីធ្វើការសិក្សាពីផលប៉ះពាល់របស់វាឲ្យបានលម្អិតថែមទៀតក៏ដោយ ក៏ប្រទេសលាវទំនងជានឹងនៅតែបន្តគម្រោងទំនប់របស់ខ្លួននោះដដែល។
«ខ្ញុំគិតថា ភាគីលាវ គាត់ត្រៀមហើយ។ គាត់ត្រៀមនឹងធ្វើហើយ ពីព្រោះគម្រោងគាត់ចាប់គិតហ្នឹង បួនប្រាំឆ្នាំកន្លងមក ហើយការសិក្សាហ្នឹងមិនមែនគ្រាន់តែថា ឆ្នាំហ្នឹង ធ្វើឆ្នាំហ្នឹងទេ។ គាត់បានសិក្សាច្រើនពីអតីតកាល»។
តែទោះជាយ៉ាងនេះក្តី លោកហាន់ ហ្គាត់មែន (Hans Guttman) នាយកប្រតិបត្តិនៃលេខាធិការដ្ឋានគណៈកម្មការទន្លេមេគង្គ បានថ្លែងនៅក្នុងសេចក្តីប្រកាសព័ត៌មានរបស់ខ្លួនថា កិច្ចពិគ្រោះយោបល់ជាសាធារណៈថ្នាក់តំបន់ក្នុងទីក្រុងប៉ាក់សេ នៅថ្ងៃទី១២ ខែធ្នូនេះ នឹងផ្តល់ឱកាសដល់ភាគីពាក់ព័ន្ធនៅក្នុងប្រទេសជាសមាជិកនៃគណៈកម្មការទន្លេមេគង្គទាំងបីផ្សេងទៀតគឺថៃ វៀតណាម និងកម្ពុជាឲ្យបញ្ចេញទស្សនៈនិងលើកឡើងនូវក្តីកង្វល់នានាអំពីផលប៉ះពាល់នៃគម្រោងទំនប់ដនសាហុងនោះ។
លោកហាន់ ហ្គាត់មែនបានបន្តនៅក្នុងសេចក្តីប្រកាសព័ត៌មានដដែលនោះថា៖
«កិច្ចប្រជុំពិគ្រោះយោបល់នោះក៏ជាឱកាសមួយដើម្បីឲ្យប្រទេសលាវដែលស្នើគម្រោងនេះឡើងសម្រាប់ការអភិវឌ្ឍនោះ យល់កាន់តែប្រសើរនូវក្តីកង្វល់នានានិងពិចារណាអំពីវិធានការផ្សេងៗ ដើម្បីឆ្លើយតបទៅនឹងក្តីកង្វល់ទាំងនោះ»។
វីអូអេខ្មែរមិនទាន់អាចទាក់ទងភាគីលាវដើម្បីស្នើសុំការអត្ថាធិប្បាយណាមួយបានទេ អំពីបញ្ហាគម្រោងទំនប់ដនសាហុងនេះ។
ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ អ្នកស្រីលុយ រស្មី នាយិកាប្រតិបត្តិនៃសមាគមថែរក្សាបរិស្ថាន និងវប្បធម៌ដែលមានមូលដ្ឋាននៅខេត្តស្ទឹងត្រែង មានប្រសាសន៍ថា កិច្ចពិគ្រោះយោបល់ថ្នាក់តំបន់ដែលគ្រោងរៀបចំឡើងដោយគណៈកម្មការទន្លេមេគង្គក្នុងប្រទេសលាវនោះ គួរតែបញ្ចូលសំឡេងប្រជាសហគមន៍ដែលប្រឈមនឹងផលប៉ះពាល់ដោយសារគម្រោងទំនប់ដនសាហុងនោះ ទៅក្នុងការសម្រេចចិត្តនានាអំពីគម្រោងនោះ ជាជាងធ្វើឡើងគ្រាន់តែដើម្បីបង្គ្រប់កិច្ចទៅតាមនីតិវិធីពិគ្រោះយោបល់ជាមុននោះ៕
