ក្រោយការបញ្ចប់ការធ្វើបាតុកម្មប្រឆាំងដំណើរទស្សនកិច្ចរបស់ឧត្ដមសេនីយ៍ឯក ហ៊ុន ម៉ាណែត នៅប្រទេសអូស្រ្តាលី គណបក្សគ្រប់គ្រងប្រទេសបានចាត់ទុកមេដឹកនាំធ្វើបាតុកម្មម្នាក់ គឺលោក ហុង លីម សមាជិកសភាអូស្រា្តលីថា ជាមនុស្សមានសញ្ជាតិខ្មែរ តែបំផ្លាញប្រយោជន៍ខ្មែរខ្លួនឯង។
គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា កាលពីថ្ងៃអាទិត្យកន្លងទៅ បានចោទបាតុកម្មធ្វើឡើងនៅប្រទេសអូស្រា្តលីប្រឆាំងនឹងឧត្តមសេនីយ៍ឯក ហ៊ុន ម៉ាណែត មេបញ្ជាការបញ្ជាការដ្ឋានជាតិប្រឆាំងភេរវកម្មថា ជាចលនាតវ៉ាដែលធ្វើតាមបញ្ជារបស់គណបក្សនយោបាយណាមួយ។
អ្នកវិភាគថ្លែងថា គណបក្សនយោបាយនានានៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា គួរតែកុំយកការធ្វើបាតុកម្មដែលធ្វើឡើងនៅក្រៅប្រទេសមកផ្សារភ្ជាប់នឹងនយោបាយនៅក្នុងប្រទេស ដែលកំពុងជួបភាពទ័លច្រក នៅគ្រាដែលគណបក្សប្រឆាំងប្រកាន់ជំហរមិនចូលប្រជុំសភា។
យោងតាមសេចក្តីប្រកាសព័ត៌មានរបស់គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា ចុះថ្ងៃទី៩ ខែតុលា គណបក្សកាន់អំណាចនេះបានចោទលោក ហុង លីម ដែលជាសមាជិកសភាមួយរូបនៅប្រទេសអូស្ត្រាលីថា ពិតជារៀបចំបាតុកម្មក្រោមខ្សែញាក់របស់គណបក្សនយោបាយណាមួយ ដែលកំពុងជំរុញស្ថានភាពនយោបាយកម្ពុជាឲ្យឡើងកម្តៅស្របនឹងគោលបំណងរបស់មេដឹកនាំនយោបាយទុច្ចរិត ដែលនៅពីក្រោយខ្នង សំដៅបំភាន់មតិជាតិ និងអន្តរជាតិ។
លោក ហុង លីម ដែលជាអ្នកតំណាងរាស្ត្រក្នុងរដ្ឋ Victoria (វិកថូរីយ៉ា) ប្រទេសអូស្ត្រាលី បានថ្លែងនៅក្នុងពេលធ្វើបាតុកម្មប្រឆាំងលោក ហ៊ុន ម៉ាណែត កូនប្រុសច្បងរបស់លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន ដែលធ្វើនៅទីក្រុង Melbourne រដ្ឋ Victoriaកាលពីថ្ងៃសុក្រកន្លងទៅនេះថា បាតុកម្មនេះត្រូវបានធ្វើឡើងដោយការមិនសប្បាយចិត្តចំពោះការស្លាប់លោក កែម ឡី ដែលរហូតមកដល់ពេលនេះជិត៣ខែទៅហើយ រដ្ឋាភិបាលនៅមិនទាន់អាចបង្ហាញការពិតអំពីការបាញ់សម្លាប់អ្នកវិភាគដ៏ល្បីល្បាញរូបនេះដល់មហាជនខ្មែរ។
តំណាងរាស្ត្រថ្នាក់រដ្ឋរបស់អូស្ត្រាលីកំណើតខ្មែររូបនេះថ្លែងថា៖
«មានបងប្អូនយើងភាគច្រើនចោទប្រកាន់យ៉ាងច្បាស់លាស់ថា គណបក្ស CPP នោះឯងដែលបានសម្លាប់គាត់ ហើយជាងបីខែហើយ យើងឃើញគម្រប់ខួប១០០ថ្ងៃហើយ នៅមិនទាន់មានដំណឹង ចាប់ឃាតករពិតប្រាកដហ្នឹង»។
លោក ហុង លីម ដែលជាអ្នកដឹកនាំបាតុកម្មប្រឆាំងលោក ហ៊ុន ម៉ាណែត មេបញ្ជាការរងកងអង្គរក្សលោក ហ៊ុន សែន បានថ្លែងតាមបណ្តាញសង្គមហ្វេសប៊ុក កាលពីថ្ងៃសៅរិ៍កន្លងទៅថា ការធ្វើបាតុកម្មដែលមានមនុស្សជាង២០០នាក់ចូលរួម គឺធ្វើឡើងដោយមិនមានការបញ្ជាណាមួយពីគណបក្សសង្គ្រោះជាតិនោះទេ។ លោកបានសម្តែងការសោកស្តាយផងដែរ ចំពោះការមិនចូលរួមរបស់បក្សប្រឆាំងនៅក្នុងការធ្វើបាតុកម្មនោះ។
លោក កែម ឡី ត្រូវបានខ្មាន់កាំភ្លើងបាញ់ស្លាប់ទាំងកណ្តាលថ្ងៃ នៅក្នុងរាជធានីភ្នំពេញ កាលពីថ្ងៃទី១០ ខែកក្កដា គឺប៉ុន្មានថ្ងៃតែប៉ុណ្ណោះ បន្ទាប់ពីលោកផ្តល់ការអធិប្បាយនានាជាមួយអ្នកសារព័ត៌មានទៅលើរបាយការណ៍របស់អង្គការ Global Witness ដែលបានទម្លាយឲ្យដឹងពីទ្រព្យសម្បត្តិរបស់ក្រុមគ្រួសារលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន ដែលមានចំនួន២០០លានដុល្លារ។
សេចក្តីប្រកាសព័ត៌មានរបស់គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាបានច្រានចោលការចោទប្រកាន់របស់លោក ហុង លីម ដែលកាលពីខែសីហាត្រូវបានរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាបដិសេធមិនស្វាគមន៍លោកឲ្យចូលក្នុងទឹកដីកម្ពុជា បន្ទាប់ពីលោកបានប្រៀបធៀបរបបនយោបាយកម្ពុជាសព្វថ្ងៃថាជា«របបតិរិច្ឆាន»។
គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាបានពន្យល់នៅក្នុងសេចក្តីប្រកាសព័ត៌មានរបស់ខ្លួនថា គណបក្សបានធ្វើការថ្កោលទោសការសម្លាប់លោក កែម ឡី និងអំពាវនាវឲ្យអាជ្ញាធរមានសមត្ថកិច្ចបន្តគ្រប់នីតិវិធី ដើម្បីចាប់ខ្លួនជនល្មើសនិងអ្នកពាក់ព័ន្ធ។ គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាក៏បានចាត់ទុកសម្តីរបស់លោក ហុង លីម ថាជាសម្តីដ៏ថោកទាប។
លោក មាស នី អ្នកសិក្សាស្រាវជ្រាវការអភិវឌ្ឍសង្គម បានប្រាប់ VOA កាលពីថ្ងៃអាទិត្យថា អ្នកនយោបាយខ្មែរមិនអាចយកសិទ្ធិសេរីភាពបញ្ចេញមតិរបស់ប្រជារាស្ត្រខ្មែរនៅអូស្ត្រាលី ឬប្រទេសដទៃទៀត មកលាយឡំ គ្នាជាមួយស្ថានការណ៍នយោបាយកម្ពុជានោះទេ ដោយហេតុថា នយោបាយខ្មែរដែលវិលមករកសភាពស្ងប់ស្ងាត់នេះ អាចនឹងឈានទៅរកវិបត្តិធ្ងន់ធ្ងរ ប្រសិនបើអ្នកនយោបាយមិនអាចចែកឲ្យដាច់អំពីកិច្ចការនយោបាយ និងសិទ្ធិក្នុងធ្វើបាតុកម្ម។
អ្នកស្រាវជ្រាវរូបនេះថ្លែងថា៖
«នៅក្នុងហ្នឹងខ្ញុំគិតថា គណបក្សនយោបាយក្នុងស្រុក បាទមិនគួរភ្ជាប់បាតុកម្មនៅក្រៅប្រទេសជាមួយករណីនយោបាយនៅក្នុងស្រុកខ្មែរទេ បើសិនវាមិនមានភស្តុតាងអីច្បាស់លាស់នោះណ៎ា»។
លោកបន្តថា រដ្ឋាភិបាលមិនអាចចាត់ទុករាល់សកម្មភាពតវ៉ាទាំងអស់ រាប់តាំងពីការតវ៉ាប្រឆាំងការរំលោភបំពានដីធ្លីថា ជាចលនាប្រឆាំងនោះទេ។ លោកថា រដ្ឋាភិបាលនឹងមានសត្រូវច្រើន ប្រសិនបើមានទស្សនៈថា រាល់ការតវ៉ាសុទ្ធតែជាការប្រឆាំងនោះ។
កាលពីថ្ងៃសុក្រកន្លងទៅ លោក ហ៊ុន ម៉ាណែត ប្រធានគណៈកម្មាធិការគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា សម្រាប់ចុះជួបសហគមន៍ខ្មែរនៅបរទេស ត្រូវគេមើលឃើញថា បានចូលរួមទទួលទានអាហារពេលល្ងាចជាមួយបងប្អូនខ្មែរអូស្ត្រាលីនៅក្នុងភោជនីយដ្ឋានមួយក្នុងទីក្រុង Melbourne នៅគ្រាដែលក្រុមអ្នកតវ៉ាបានស្រែកទាមទារឲ្យលោក ហ៊ុន សែន ចុះចេញពីអំណាច និងអំពាវនាវឲ្យលោក ហ៊ុន ម៉ាណែត ត្រឡប់មកប្រទេសកម្ពុជាវិញ។
លោក សុខ ឥសាន អ្នកនាំពាក្យគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជារបស់លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន ថ្លែងថា បាតុកម្មដែលធ្វើឡើងកាលពីថ្ងៃសុក្រកន្លងទៅនោះ គឺចេញមកពីក្រុមអ្នកប្រឆាំងរដ្ឋាភិបាល។ លោកថ្លែងប្រាប់ VOA បន្ថែមថា លោក ហុង លីម ដែលជាអ្នកចាត់ចែងការធ្វើបាតុកម្មនោះ បានបង្ខូចកេរ្តិ៍វាយប្រហារជាតិសាសន៍ខ្លួនឯង តាមរយៈការអធិប្បាយរបស់លោកអំពីឃាតកម្មលោក កែម ឡី។
«យើងគ្រាន់តែឲ្យមហាជនមេត្តាវិនិច្ឆ័យទៅ គាត់ថា គ្មានការទទួលខុសត្រូវទេ អញ្ចឹងទេ បានជាគាត់ត្រូវពិន័យរបស់រាជរដ្ឋាភិបាល មិនឲ្យចូលជាន់ដីស្រុកខ្មែរ អាហ្នឹងវាខ្មែរ វាលែងមានខួរក្បាលជាខ្មែរទៅហើយ។ អញ្ចឹងវាអស់ន័យហើយ មនុស្សគាត់រស់នៅ ទោះបីថាគាត់រស់នៅក្នុងប្រទេសជឿនលឿនក៏ពិតមែន គាត់ក៏ប៉ុន្តែជាកិត្តិយសវាអស់រលីងហើយ ជាតិសាសន៍ខ្មែរទៅបរិហារកេរ្តិ៍ វាយប្រហារខ្មែរគ្នាឯង»។
VOA ព្យាយាមសុំការអធិប្បាយពីលោក ហុង លីម តែនៅមិនទាន់អាចទាក់ទងបានកាលពីថ្ងៃអាទិត្យ។
ថ្វីបើការធ្វើដំណើររបស់លោកទៅប្រទេសអូស្រ្តាលីរងការតវ៉ាពីប្រជារាស្ត្រខ្មែរមួយចំនួននៅទីនោះក្តី លោក ហ៊ុន ម៉ាណែត បានថ្លែងនៅលើទំព័រហ្វេសប៊ុករបស់លោកកាលពីថ្ងៃសៅរិ៍ថា៖
«ទោះជាមានការបំផុសនិងរៀបចំដឹកនាំឲ្យមានបាតុកម្មប្រឆាំងការជួបជុំគ្នាដែលមានបាតុករចូលរួមប្រមាណ១៥០នាក់ ក៏មិនអាចរារាំងនូវទឹកចិត្តគាំទ្រការស្រឡាញ់រាប់អានគ្នាក្នុងលក្ខណៈជាខ្មែរតែមួយរបស់បងប្អូនខ្មែរយើងជាង៦០០នាក់ដែលរស់នៅក្នុងទីក្រុងម៉ែលប៊ន ដែលបានចូលរួមក្នុងពិធីពិសារអាហារសាមគ្គីក្នុងលក្ខណៈមហាគ្រួសារខ្មែរ ដែលបានរៀបចំឡើងនៅល្ងាចថ្ងៃទី៧ តុលា ២០១៦នេះដែរ»។
ដំណើរទស្សនកិច្ចរបស់លោក ហ៊ុន ម៉ាណែត ទៅក្រៅប្រទេសជារឿយៗជួបការតវ៉ា។ ក្នុងដំណើររបស់លោកទៅកាន់សហរដ្ឋអាមេរិក លោក ហ៊ុន ម៉ាណែត បានប្រឈមនឹងការតវ៉ា ហើយក៏ប្រឈមនឹងការផ្តល់ជូនឲ្យលោកនូវដីកាបង្គាប់ឲ្យចូលខ្លួនផងដែរ។ រហូតមកដល់ពេលនេះ រឿងក្តីរបស់លោកពាក់ព័ន្ធនឹងការណ៍ដែលអង្គរក្សរបស់លោកត្រូវគេចោទថា បានធ្វើឲ្យរបួសដល់អ្នកស៊ើបអង្កេតមួយរូបគឺលោក Paul Hayes នៅមិនទាន់បញ្ចប់នៅឡើយទេ។
ភរិយាមន្ត្រីគណបក្សប្រឆាំងមួយរូបបានដាក់ពាក្យបណ្តឹងទៅតុលាការសហព័ន្ធរបស់អាមេរិកប្រចាំភាគកណ្តាលនៃរដ្ឋកាលីហ្វញ៉ាប្រឆាំងនឹងលោកឧត្តមសេនីយ៍ ហ៊ុន ម៉ាណែត និងរាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាកាលពីខែមេសាពីបទធ្វើទារុណកម្ម ភេរវកម្មអន្តរជាតិ ធ្វើឱ្យប៉ះពាល់ផ្លូវចិត្តដោយចេតនា ការវាយតប់ ការបំពារបំពានរាងកាយ ការឃុំឃាំងដោយខុសច្បាប់ និងការព្រាត់ប្រាស់ប្តីប្រពន្ធ៕
