ទីភ្នាក់ងារជនភៀសខ្លួននៃអង្គការសហប្រជាជាតិ បានរាយការណ៍ថា ការឆ្លងរាតត្បាតជំងឺកូវីដ១៩ អំពើហិង្សា និងបញ្ហាអសន្តិសុខ ក្នុងប្រទេសអាហ្វហ្គានីស្ថាន បានបំបាក់ទឹកចិត្តជនភៀសខ្លួនអាហ្វហ្គានីស្ថាន ក្នុងប្រទេសប៉ាគីស្ថាន និងប្រទេសអ៊ីរ៉ង់ មិនឲ្យវិលត្រឡប់ទៅកាន់ផ្ទះសម្បែងរបស់ពួកគេវិញ ក្រោយពេលដែលពួកគេបានរត់គេចចេញអស់ជាច្រើនឆ្នាំ។
ក្រោយការដួលរលំនៃរបបតាលីបង់ក្នុងឆ្នាំ២០០២ ជនភៀសខ្លួនអាហ្វហ្គានីស្ថានជាច្រើននាក់ ក្នុងប្រទេសប៉ាគីស្ថាន និងអ៊ីរ៉ង់ បានវិលត្រឡប់ទៅស្រុកកំណើតរបស់ពួកគេវិញក្នុងលក្ខណៈជាក្រុម។ អ្នកនាំពាក្យរបស់ទីភ្នាក់ងារជនភៀសខ្លួននៃអង្គការសហប្រជាជាតិ (អ.ស.ប.) លោក Babar Baloch បានថ្លែងបា្រប់វីអូអេថា លោកបានឃើញមនុស្សចំនួនច្រើនសន្ធឹកសន្ធាប់ ដែលកំពុងរស់នៅនិរទេសខ្លួននៅក្រៅប្រទេសនោះ បានវិលត្រឡប់ទៅស្រុកកំណើតរបស់ខ្លួនវិញ ដែលជាចំនួនច្រើនក្នុងរយៈពេលជាង២ទសវត្សរ៍កន្លងមកនេះ។
លោក Baloch ថ្លែងដូចនេះថា៖
«ខ្ញុំមានវត្តមាននៅចំណុចព្រំដែនក្នុងប្រទេសប៉ាគីស្ថាន ដែលនៅទីនោះ ពលរដ្ឋអាហ្វហ្គានីស្ថានជាច្រើនពាន់នាក់ កំពុងធ្វើដំណើរវិលត្រឡប់ទៅស្រុកកំណើតរបស់គេវិញ។ ដូចនេះយើងបានឃើញថា យ៉ាងហោចណាស់ ក៏មានមនុស្សជាងមួយលាននាក់ដែរពីដំបូងក្នុងឆ្នាំ២០០២ និងក្នុងឆ្នាំបន្តមកទៀត។ ចាប់តាំងពីពេលនោះមក យើងបានជួយយ៉ាងហោចណាស់តាមរយៈកម្មវិធីមាតុភូមិនិវត្តន៍របស់ឧត្តមស្នងការជនភៀសខ្លួនអ.ស.ប. ឬ UNHCR ដែលក្នុងនោះមានជនភៀសខ្លួនអាហ្វហ្កានីស្ថាន យ៉ាងហោចណាស់ចំនួនជិត ៥ លាននាក់ បានវិលត្រឡប់ទៅស្រុកកំណើតរបស់ពួកគេវិញ ដែលភាគច្រើនចេញពីជំរំជនភៀសខ្លួនក្នុងប្រទេសប៉ាគីស្ថាន និងប្រទេសអ៊ីរ៉ង់»។
ការវិលត្រឡប់នៃជនភៀសខ្លួនអាហ្វហ្គានីស្ថាននៅពេលនេះ មានការថយចុះខ្លាំង។ ក្នុងឆ្នាំនេះ សេចក្តីរាយការណ៍របស់អង្គការ UNHCR បានបង្ហាញថា ជនភៀសខ្លួនអាហ្វហ្គានីស្ថានចំនួន ២.០០០ នាក់ បានធ្វើមាតុភូមិនិវត្តន៍ ពីប្រទេសប៉ាគីស្ថាន និងប្រទេសអ៊ីរ៉ង់។ របាយការណ៍នោះ ក៏បានបញ្ជាក់ផងដែរថា ការធ្វើមាតុភូមិនិវត្តន៍របស់ជនភៀសខ្លួន ត្រូវបានផ្អាកនៅខែមីនា ដោយសារជំងឺកូវីដ១៩។
ទោះជាយ៉ាងនេះក្តី លោក Baloch បញ្ជាក់ថា ការកើនឡើងនៃការវាយប្រហារដែលធ្វើឲ្យស្លាប់ដល់ជីវិតមនុស្ស ប្រឆាំងជនស៊ីវិល និងហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធរបស់ពលរដ្ឋ រួមមានមន្ទីរពេទ្យ និងការវាយប្រហារថ្មីៗទៅលើសាកលវិទ្យាល័យក្នុងក្រុងកាប៊ុលនោះ បានធ្វើឲ្យជនភៀសខ្លួនមានការរារែកចិត្តផងដែរ ក្នុងការធ្វើមាតុភូមិនិវត្តន៍ ទៅកាន់ស្រុកកំណើតរបស់គេវិញ។
លោកបន្តថា ជនភៀសខ្លួនអាហ្វហ្គានីស្ថានសង្ឃឹមថា ការចរចាសន្តិភាពរវាងក្រុមតាលីបង់និងរដ្ឋាភិបាលអាហ្វហ្គានីស្ថាន ដែលត្រូវបានផ្តួចផ្តើមនិងសម្របសម្រួលដោយសហរដ្ឋអាមេរិកនោះ នឹងទទួលបានជោគជ័យ ហើយបញ្ចប់នូវជម្លោះនៅក្នុងប្រទេសរបស់ពួកគេ។
លោក Baloch គូសបញ្ជាក់ថា៖
«ពាក់ព័ន្ធនឹងបញ្ហានេះ វាមានសារៈសំខាន់ផងដែរ ដែលសហគមន៍អន្តរជាតិ នៅបន្តការចូលរួមនៅក្នុងប្រទេសអាហ្វហ្គានីស្ថានក្នុងរយៈពេលយ៉ាងហោចណាស់ ២ ទសវត្សរ៍ចុងក្រោយ ហើយភាពប្រសើរដែលពលរដ្ឋអាហ្វហ្គានីស្ថានទទួលបាន គឺដោយសារការចូលរួមរបស់សហគមន៏អន្តរជាតិ។ ដូចនេះ ការយកចិត្តទុកដាក់របៀបនេះ នៅតែជាសេចក្តីត្រូវការនៅឡើយ»។
លោក Baloch ថ្លែងឲ្យដឹងថា សាមគ្គីភាពអន្តរជាតិ និងដំណើរការសន្តិភាព មានទំនាក់ទំនងគ្នាទៅវិញទៅមក។
លោក Filippo Grandi នាយកឧត្តមស្នងការអ.ស.ប.ជនភៀសខ្លួន ដែលទើបតែវិលត្រឡប់មកពីបំពេញទស្សនកិច្ច រយៈពេល៤ ថ្ងៃក្នុងប្រទេសអាហ្វហ្គានីស្ថាន បានព្រមានពីគ្រោះមហន្តរាយមនុស្សធម៌ដ៏ធំមួយនៅក្នុងប្រទេសអាហ្វហ្គានីស្ថាន ប្រសិនបើដំណើរការចរចាសន្តិភាព ត្រូវបរាជ័យនោះ។
ខុសពីការធ្លាក់ចុះនៃការធ្វើមាតុភូមិនិវត្តន៍របស់ជនភៀសខ្លួនអាហ្វហ្គានីស្ថាននោះ អង្គការអន្តរ ជាតិសម្រាប់ជនចំណាកស្រុក ដែលហៅកាត់ថា IOM បានលើកឡើងក្នុងរបាយការណ៍របស់ខ្លួនថា ជនចំណាកស្រុកអាហ្វហ្គានីស្ថានចំនួនជាង ៧៤២.០០០ ដែលគ្មានឯកសារ ដែលភាគច្រើនរស់នៅក្នុងប្រទេសអ៊ីរ៉ង់នោះ បានធ្វើមាតុភូមិនិវត្តន៍ទៅស្រុកកំណើតរបស់គេវិញហើយ នៅក្នុងឆ្នាំនេះ។
បច្ចុប្បន្ននេះ ឧត្តមស្នងការជនភៀសខ្លួនអ.ស.ប. បានបញ្ជាក់នៅក្នុងរបាយការណ៍របស់ខ្លួនថា ជនភៀសខ្លួនអាហ្វហ្គានីស្ថានប្រមាណ២ លាន ៤ សែននាក់ កំពុងស្ថិតនៅក្នុងប្រទេសប៉ាគីស្ថាន និងប្រទេសអ៊ីរ៉ង់នៅឡើយ ដោយសារតែបារម្ភពីគ្រោះថ្នាក់ដល់ជីវិតរបស់គេ ប្រសិនបើវិលត្រឡប់ទៅភូមិកំណើតវិញនោះ។ ទន្ទឹមនឹងនេះដែរ ពលករចំណាកស្រុកអាហ្វហ្គានីស្ថាន ដែលបានធ្វើដំណើរទៅរកការងារធ្វើក្នុងប្រទេសប៉ាគីស្ថាន និងប្រទេសអ៊ីរ៉ង់ ដើម្បីផ្គត់ផ្គង់ដល់ក្រុមគ្រួសាររបស់គេនោះ ក៏បានវិលត្រឡប់មកស្រុកកំណើតវិញ ក្នុងចំនួនដ៏ច្រើនផងដែរ ព្រោះមិនអាចរកការងារធ្វើបានក្នុងវិស័យក្រៅប្រព័ន្ធនោះទេ។
អង្គការ IOM បានពន្យល់ថា ការធ្លាក់ចុះសេដ្ឋកិច្ចរបស់ប្រទេសអ៊ីរ៉ង់ និងវិបត្តិជំងឺកូវីដ១៩ បានធ្វើឲ្យប៉ះពាល់ដល់ឱកាសការងារ សម្រាប់ពលករចំណាកស្រុកអាហ្វហ្គានីស្ថាន៕
ប្រែសម្រួលដោយលោក ជ្រា វណ្ណារិទ្ធ
