មន្ត្រីគណបក្សនយោបាយធំៗទាំងពីរ នៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា បានអះអាងនៅថ្ងៃព្រហស្បតិ៍នេះថា ការដាក់ទោសលើមន្ត្រីនិងសកម្មជនគណបក្សសង្រ្គោះជាតិគឺមិនប៉ះពាល់ដល់កិច្ចព្រមព្រៀងនយោបាយឬ«វប្បធម៌សន្ទនា»រវាងគណបក្សជំទាស់និងគណបក្សកាន់អំណាចនោះទេ។
ការលើកឡើងដូច្នេះគឺធ្វើឡើងពីរថ្ងៃបន្ទាប់ពីតុលាការក្រុងភ្នំពេញបានសម្រេចដាក់ទោសមន្ត្រី និងសកម្មជនគណបក្សសង្គ្រោះជាតិចំនួន១១រូបឱ្យជាប់ពន្ធនាគារពី៧ដល់២០ឆ្នាំទាក់ទងនឹងសំណុំរឿងហិង្សានៅទីលានប្រជាធិបតេយ្យដែលបានប្រព្រឹត្តឡើងតាំងពីខែកក្កដាឆ្នាំ២០១៤មកម្ល៉េះ។
លោកសុខ ឦសាន អ្នកនាំពាក្យគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា បានអះអាងនៅថ្ងៃព្រហស្បតិ៍នេះថា ការដាក់ទោសលើមន្ត្រី និងសកម្មជនគណបក្សសង្គ្រោះជាតិគឺជាការអនុវត្តច្បាប់របស់តុលាការ ហើយវាខុសពីកិច្ចព្រមព្រៀងនយោបាយរបស់គណបក្សទាំងពីរនោះ។
លោក បានបន្តថា៖ «បាទ ខ្ញុំយល់ថា អាហ្នឹងយើងត្រូវចែកឲ្យដាច់ណា៎។ មួយគឺជាកិច្ចព្រមព្រៀងនយោបាយ ហើយការកាត់ទោសសកម្មជននយោបាយ១១នាក់ហ្នឹងគឺជារឿងផ្លូវច្បាប់ របស់តុលាការទេ។ រឿងទាំងពីរនេះគឺវាដាច់ពីគ្នា មិនអាចច្រឡូកច្រឡំនឹងគ្នាបានទេ»។
ក៏ប៉ុន្តែ លោកសុខ ឦសានបានបញ្ជាក់ថា៖ «ចំពោះគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាគឺនៅតែសង្ឃឹមថា វប្បធម៌សន្ទនានេះនឹងមាននិរន្តរភាពបន្តទៅមុខទៀត។ តែដោយឡែក យើងកត់សម្គាល់ឃើញថា អ្នកនាំពាក្យរបស់គណបក្សសង្គ្រោះជាតិពីម្សិលមិញបាននិយាយថា អត់មានប៉ះពាល់ដល់វប្បធម៌សន្ទនានោះទេ តែដល់សេចក្តីប្រកាសចេញមកគាត់ថា មានការប៉ះពាល់ដល់វប្បធម៌សន្ទនា។ ហើយខ្ញុំក៏មិនយល់ពីរឿងហ្នឹងដែរ»។
កាលពីថ្ងៃពុធកន្លងទៅ គណបក្សសង្គ្រោះជាតិបានចេញសេចក្តីថ្លែងការណ៍បញ្ជាក់ពីការសោកស្តាយចំពោះការដាក់ទោសសកម្មជននយោបាយរបស់ខ្លួន ដោយបានបញ្ជាក់ថា វាគឺ«ជាការធ្វើឲ្យមានភាពតានតឹងខាងនយោបាយឡើងវិញ ដែលផ្ទុយនឹងស្មារតីកិច្ចព្រមព្រៀងនយោបាយ»រវាងគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ និងគណបក្សកាន់អំណាចនាថ្ងៃទី២២ខែកក្កដានោះ។
លោកយ៉ែម ប៉ុញ្ញឫទ្ធិ តំណាងរាស្រ្ត និងជាអ្នកនាំពាក្យគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ បានបញ្ជាក់ប្រាប់ VOA ថា ការដាក់ទោសមន្ត្រី និងសកម្មជនរបស់គណបក្សខ្លួនគឺធ្វើឲ្យមានភាពតានតឹងនយោបាយឡើង។ តែគណបក្សលោកនឹងព្យាយាមបន្តកិច្ចសន្ទនាហើយរិះរកមធ្យោបាយដើម្បីឈានដល់ការដោះលែងពួកគេ។
«យើងយល់ឃើញថា វាអាចធ្វើឲ្យមានភាពតានតឹងផ្នែកនយោបាយកើនឡើងដែរ ក៏ប៉ុន្តែយើងព្យាយាមរក្សាកិច្ចព្រមព្រៀង និងអនុវត្តវប្បធម៌សន្ទនាដោយសុច្ឆន្ទៈដើម្បីដោះស្រាយបញ្ហាហ្នឹង»។
លោកយ៉ែម ប៉ុញ្ញឫទ្ធិបន្តថា ទោះបីជាលោកសម រង្ស៊ី ប្រធានគណបក្សសង្គ្រោះជាតិមិនស្ថិតនៅក្នុងប្រទេសក៏ដោយ តែលោកអាចនឹងធ្វើការទំនាក់ទំនងចរចាជាមួយលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រីហ៊ុន សែនដែលជាប្រធានគណបក្សកាន់អំណាចនោះ។
ប៉ុន្តែអ្នកវិភាគយល់ថា វាមានសញ្ញានៃការប្រេះស្រាំចំពោះវប្បធម៌ សន្ទនាដ៏ផុយស្រួយនេះ។
លោកអ៊ូ វីរៈ នាយកវេទិកាអនាគតដែលជាមជ្ឈមណ្ឌលស្រាវជ្រាវគោលនយោបាយក្នុងស្រុកមួយ បានយល់ឃើញថា សញ្ញានៃភាពរង្គោះរង្គើនៃវប្បធម៌សន្ទនារបស់គណបក្សទាំងពីរបានលេចឡើងហើយ។ លោកយល់ថា ការចាប់ដាក់ទោសនេះគឺដោយសារតែការតវ៉ារឿងព្រំដែនពីសំណាក់គណបក្សជំទាស់ ជាពិសេសការដឹកនាំសកម្មជនរបស់គណបក្សសង្គ្រោះជាតិ និងអ្នកគាំទ្រខ្លួនជាង២០០០នាក់ទៅពិនិត្យព្រំដែនកាលពីថ្ងៃអាទិត្យកន្លងទៅ។
«ខ្ញុំមើលទៅ គណបក្សសង្គ្រោះជាតិចង់ មិនចង់ មិនមានការសប្បាយចិត្តនោះទេនូវបញ្ហាហ្នឹង ហើយធ្វើឲ្យថ្នាក់ដឹកនាំគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ ជាពិសេស លោកសម រង្ស៊ីក៏មានការពិបាកដែរ ពីព្រោះអី? ទីមួយបើគាត់នៅបន្តការសន្ទនា វាធ្វើឲ្យអ្នកគាំទ្រខ្លួននឹងខកចិត្តខ្លាំង ព្រោះហាក់ដូចទទួលយកនូវការសន្ទនា ដោយទុកឲ្យសកម្មជនរបស់ខ្លួនហ្នឹងរងគ្រោះចូលពន្ធនាគា»។
លោកអ៊ូ វីរៈគិតថា ដើម្បីឈានដល់ការដោះលែងមន្ត្រី និងសកម្មជនទាំង១១រូបរបស់ខ្លួន គណបក្សសង្គ្រោះជាតិនឹងអាចមានការដោះដូរនយោបាយមួយចំនួនជាមួយគណបក្សកាន់អំណាចរបស់លោកនាយករដ្ឋមន្រ្តីហ៊ុន សែន។
«ខ្ញុំទស្សន៍ទាយមើលទៅឃើញថា លោកសម រង្ស៊ីនឹងព្យាយាមចរចា ជាមួយលោកហ៊ុន សែន ហើយក្នុងករណីចរចានេះគឺដើម្បីឲ្យអ្នកទាំង១១នាក់ហ្នឹងរួចខ្លួន។ ខ្ញុំមិនដឹងថា តើលោកសម រង្ស៊ីនិងគណបក្សសង្គ្រោះជាតិនឹងត្រូវទទួលយកអីខ្លះទេ។ យើងអត់ទាន់ដឹង។ វាអាចជាប្រធានបទមួយ រឿងការបញ្ឈប់ការតវ៉ារឿងព្រំដែន ឬឈប់ធ្វើបាតុកម្មនោះបាទ!»
នៅក្នុងសារមួយរបស់លោកផ្ញើពីប្រទេសបារាំង ហើយដែលវីអូអេទទួលបាននៅថ្ងៃនេះ លោកសម រង្ស៊ីបានបញ្ជាក់ថា ការសម្រេចដាក់ទោសមន្ត្រី និងសកម្មជនទាំង១១នាក់គឺជា«សកម្មភាពគាបសង្កត់ដ៏ឃោរឃៅ»។ ប៉ុន្តែលោកនៅតែសរសើរដល់វប្បធម៌សន្ទនា ដោយ លោកបានបន្ថែមថា៖ «រហូតមកដល់ថ្ងៃនេះ បើគ្មានវប្បធម៌សន្ទនាទេនោះ ការគាបសង្កត់អាចកាន់តែអាក្រក់ជាងនេះ»។ លោកអះអាងថា អាចនឹងមានការចាប់ចងនិងហិង្សាកាន់តែខ្លាំងទៀតនៅ មុនថ្ងៃ២២ ខែកក្កដាឆ្នាំ២០១៤ ថ្ងៃដែលគណបក្សទាំងពីរយល់ព្រមបញ្ចប់ការជាប់គាំងនយោបាយជិតមួយឆ្នាំ និងចាប់ផ្តើមវប្បធម៌សន្ទនានោះ។
តុលាការរាជធានីភ្នំពេញបានបើកសវនាការលើសំណុំរឿងបាតុកម្មនាទីលានប្រជាធិបតេយ្យចាប់តាំងពីថ្ងៃទី២០ ខែកក្កដាឆ្នាំ២០១៥។ នៅរសៀលថ្ងៃទី២១ខែកក្កដានេះ ចៅក្រមបានប្រកាសសាលក្រមយ៉ាងប្រញាប់ប្រញាល់ធ្វើការផ្តន្ទាទោស និងបង្គាប់ឲ្យចាប់ខ្លួនលោកមាជ សុវណ្ណារ៉ា ប្រធាននាយកដ្ឋានព័ត៌មានរបស់គណបក្សប្រឆាំង ហើយដែលមានសញ្ជាតិអាមេរិកាំង លោកឃិន ជំរឿន និងលោកអឿ ណារិទ្ធ ដោយដាក់ឱ្យជាប់ពន្ធនាគារចំនួន២០ឆ្នាំ។ រីឯសកម្មជនគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ៨រូបទៀតត្រូវបានកាត់ទោសឱ្យជាប់ពន្ធនាគារចំនួន៧ឆ្នាំម្នាក់ៗ៕
