លោក Ethan Cramer-Flood អនុប្រធានមជ្ឈមណ្ឌលក្រុមប្រឹក្សាសន្និសីទចិនសម្រាប់សេដ្ឋកិច្ច និងពាណិជ្ជកម្ម បាននិយាយថា ការណ៍ដែលប្រទេសចិនអាចអញ្ជើញថ្នាក់ដឹកនាំធនាគារពិភពលោក មូលនិធិរូបិយវត្ថុអន្តរជាតិ និងអង្គការសហប្រជាជាតិ និងប្រមុខរដ្ឋដឹកនាំប្រទេសទាំង២៩ ចុះហត្ថលេខាលើសេចក្ដីថ្លែងការណ៍ផ្លូវការនេះបាន គឺជាជោគជ័យមួយសម្រាប់ទីក្រុងប៉េកាំង។
លោកបានបន្តថា តាមរយៈការចុះហត្ថលេខានេះ គឺមានន័យថាប្រទេសហត្ថលេខីបានទទួលស្គាល់ជាសាធារណៈលើចក្ខុវិស័យរបស់ទីក្រុងប៉េកាំង។ ហើយជោគជ័យនេះ គឺជានិមិត្តរូបដ៏មហិមាមួយ។
លោក Cramer-Flood បាននិយាយថា៖ «តើនេះគឺជាសញ្ញានៃកិច្ចសហប្រតិបត្តិការសេដ្ឋកិច្ចដ៏ឆ្លាតវៃ ឬក៏វាសំខាន់ដូចការចរចាពាណិជ្ជកម្មសេរីដែលគោលនយោបាយថ្មីៗនឹងត្រូវយកមកបញ្ចូលរួមគ្នាឲ្យស្របតាមឯកសារដែលចុះហត្ថលេខានេះដែរឬទេ?។ ចម្លើយ គឺវាមិនអញ្ចឹងនោះទេ វាច្បាស់ណាស់មិនអញ្ចឹងទេ ឯកសារដែលត្រូវបានគេចុះហត្ថលេខានេះ គឺជាសេចក្តីថ្លែងការណ៍សម្ដែងពីបំណងវិញទេ»។
លោក បានបន្ថែមថា បំណងរបស់វានោះ គឺកើតចេញពីឃ្លានៃពាក្យដូចជា ការលើកទឹកចិត្ត ការបង្កើន និងការលើកកម្ពស់ ដែលត្រូវបានគេប្រើប្រាស់រហូតដល់១៦លើកក្នុងអត្ថបទ។ ឯកសារសេចក្ដីថ្លែងការណ៍នេះ ពោរពេញដោយខ្លឹមសារផ្អែកលើឯកសារទាក់ទងរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិ ដែលបានរៀបរាប់តាំងពីភាពក្រីក្រ រហូតដល់និរន្តរភាព និងបានរំលេចនូវការប្រើប្រាស់ពាក្យពេចន៍យ៉ាងច្បាស់ៗថា «ភាពតានតឹង និងសង្កត់ធ្ងន់លើស្ថានភាពដែលអាចធ្វើឲ្យមានការចូលរួមគ្រប់ជ្រុងជ្រោយ និងច្រើនលើសលុប» ដើម្បីកៀងគរបុគ្គលគ្រប់រូបចូលរួមកិច្ចការនេះ។
ឯកសារសេចក្តីថ្លែងការណ៍ដែលត្រូវបានចុះហត្ថលេខានោះ មើលទៅដូចជាត្រូវបានរៀបចំតាក់តែងទុកជាមុនស្រេច ហើយអ្នកចូលរួមមានឱកាសតិចតួចណាស់ក្នុងការរួមចំណែកក្នុងការកំណត់ពាក្យប្រើប្រាស់នោះ។
លោក Jan Gaspers អ្នកវិភាគមួយរូបក្នុងប្រទេសចិននៃវិទ្យាស្ថាន Mercator សម្រាប់ការសិក្សាប្រទេសចិន ឬអាចហៅកាត់ថា MERICS បាននិយាយថា៖ «នេះគឺជាឱកាសមួយដើម្បីម្យ៉ាងគឺកិច្ចផ្ដួចផ្ដើមបង្កើតស្ថាប័នភាវូបនីយកម្ម ដែលខ្ញុំគិតថាជាមានសារៈសំខាន់ណាស់ ជាពិសេសសម្រាប់ប្រទេសលោកខាងលិច និងម្យ៉ាងទៀត វាក៏ជាឱកាសដើម្បីឲ្យមានការឯកភាពយល់ព្រមពីភាគីពាក់ព័ន្ធកាន់តែច្រើនឡើងថែមទៀត»។
សេចក្ដីថ្លែងការណ៍ផ្លូវការនេះ គឺជាឱកាសសម្រាប់ប្រទេសក្នុងគម្រោងខ្សែក្រវាត់ និងវិថី រៀបចំផ្ដួចផ្ដើមសាជាថ្មីនូវអ្វីដែលមិនទាន់បានធ្វើទៅតាមពាក្យពេចន៍ដែលបានកំណត់។
ប្រទេសចិន ក៏បានខកខានក្នុងការទាញយកឱកាសផងដែរ ស្របពេលដែលប្រទេសនេះបរាជ័យក្នុងការទទួលបានការគាំទ្រពីប្រទេសអភិវឌ្ឍន៍នានាក្នុងការចុះហត្ថលេខាលើឯកសារដ៏សំខាន់មួយនេះដើម្បីកាត់បន្ថយរបាំងពាណិជ្ជកម្មផ្សេងៗ។ លោក Gaspers បាននិយាយថា ប្រទេសដែលបដិសេធចុះហត្ថលេខាលើឯកសារនេះ យល់ឃើញថាការណ៍នេះ ជាការដើរថយក្រោយមួយជំហាន។
លោក Gaspers បាននិយាយថា៖ «តាំងពីដើមមកម្ល៉េះ ឯកសារសេចក្ដីថ្លែងការណ៍នេះ មិនមានឋានៈស្មើនឹងអ្វីដែលត្រូវបានយល់ព្រមឯកភាពគ្នាក្នុងក្របខណ្ឌនៃកិច្ចប្រជុំកំពូលG២០ កាលពីឆ្នាំមុនដែលនិយាយអំពីបញ្ហាពាណិជ្ជកម្ម ដែលទាមទារឲ្យមានតម្លាភាព ការពឹង និងជួយគ្នាទៅវិញទៅមក។ល។»
ក្រុមអ្នកវិភាគ បាននិយាយថា ប្រទេសដែលបានចូលរួម យល់ឃើញដូចគ្នាលើបញ្ហានានាតួយ៉ាងហិរញ្ញវត្ថុ ប៉ុន្តែឯកសារស្តីពីពាណិជ្ជកម្មសេរីគឺជារឿងមួយដែលប្រឈមនៅដើមដំបូងបំផុត។
លោក Ethan Cramer-Flood នៃក្រុមប្រឹក្សាសន្និសីទ បាននិយាយថា៖ «គោលការណ៍ និងគុណតម្លៃរបស់ប្រទេសលោកខាងលិច ដែលប្រទេសក្នុងសហភាពអ៊ឺរ៉ុបមួយចំនួនចង់បញ្ចូលក្នុងឯកសារសេចក្ដីថ្លែងការណ៍នោះត្រូវបានជំទាស់ដោយភាគីចិន។ ការជំទាស់នេះ មិនមែនត្រឹមតែពីភាគីចិនទេ ខ្ញុំក៏បានឮថាមានមកពីប្រទេសរុស្ស៊ី និងទួរគីដែរ។ ប្រទេសទាំងនេះ គឺមិនព្រមលើការប្រើប្រាស់ពាក្យពេចន៍”។
ក្រៅពីការប្រើប្រាស់ពាក្យពេចន៍ និងគោលការណ៍ រឿងមួយទៀតគឺពាក់ព័ន្ធនឹងការទទួលបានភាគហ៊ុននៃពាណិជ្ជកម្មនោះ។
លោក Christopher Balding សាស្ត្រាចារ្យនៃមហាវិទ្យាល័យពាណិជ្ជកម្ម HSBC នៃ សាកលវិទ្យាល័យប៉េកាំង បាននិយាយថា ទីក្រុងប៉េកាំងបានធ្វើឲ្យប្រាកដច្បាស់ថាគម្រោងខ្សែក្រវាត់ និងវិថី នឹងក្លាយជាគម្រោងដែលចិនផ្ដោតលើ ដែលនឹងអំណោយផលដល់ក្រុមហ៊ុនចិនជាលក្ខណៈចំហ។
លោក Balding បាននិយាយថា៖ «ខ្ញុំមិនគិតថា មានប្រទេសណាមួយ (ក្នុងចំណោមប្រទេសអភិវឌ្ឍន៍) មានការរំពឹងច្បាស់ថាពាណិជ្ជកម្មរបស់ពួកគេអាចប្រកួតប្រជែងជាមួយនឹងពាណិជ្ជកម្មខ្សែក្រវ៉ាត់មួយ វិថីមួយ ក្នុងស្ថានភាពប្រាកដប្រជានោះទេ»។
ស្របពេលជាមួយគ្នានេះដែរ ប្រទេសអភិវឌ្ឍន៍ដឹងច្បាស់ណាស់ថាគំនិតផ្តួចផ្តើមនេះ មិនត្រឹមតែជាផ្នែកការទូតសាធារណមួយនោះទេ វាក៏ជាផ្នែកនយោបាយក្នុងស្រុកសម្រាប់ប្រទេសចិនផងដែរ។
នៅចុងឆ្នាំនេះ ប្រទេសចិនបានរៀបចំការផ្លាស់ប្ដូរថ្នាក់ដឹកនាំប្រាំឆ្នាំម្តង និងក៏បានលើកមុខមាត់ប្រទេសក្នុងឆាកអន្តរជាតិ ដែលជារឿងមួយដ៏សំខាន់សម្រាប់ប្រធានាធិបតី Xi Jinping ស្របពេលដែលលោកកំពុងតែធ្វើការពង្រឹងអំណាចនៅក្នុងបក្សខ្លួន។
លោក Balding បាននិយាយថា៖ «វាក៏ជារឿងដ៏មានប្រយោជន៍ក្នុងរដូវកាលបោះឆ្នោតឆ្នាំនេះនៅប្រទេសចិនដែរ។ វាគឺជារឿងដែលមនុស្សជាច្រើនមើលរំលង ថាសារៈសំខាន់នៃគម្រោងនេះ នឹងជួយគាំទ្រ លោក Xi Jinping និងមុខមាត់គណបក្ស(កុម្មុយនីស្ត)បានដល់កម្រិតណា»។
លោក Gaspers បាននិយាយថា កិច្ចប្រជុំនេះក៏មានសារៈសំខាន់ដែរ ពីព្រោះវាបង្ហាញពីការផ្សារភ្ជាប់ផ្នែកនយោបាយនៃកម្លាំងរបបផ្ដាច់ការដែលកំពុងងើបឡើង តាមរយៈការកត់សម្គាល់ថាវាមិនមែនជាការចៃដន្យទេដែលលោកប្រធានាធិបតី Xi Jinping និងលោកប្រធានាធិបតី រុស្ស៊ី និងទួរគី បានឈរប្រកៀកគ្នាអំឡុងពេលនៃកិច្ចប្រជុំនានា។
លោក Gaspers បាននិយាយថា៖ «វាបង្ហាញពីការប្រែប្រួលក្នុងបរិបទនៃសម្ព័ន្ធមិត្តកម្រិតសាកល និងទ្វេភាគី និងប្រាកដណាស់ពហុភាគី។ ទាំងអស់នេះ បានសបញ្ជាក់យ៉ាងច្បាស់តាមរយៈកិច្ចប្រជុំកំពូល និងរូបភាពដ៏ច្បាស់ទាំងនេះ ដែលមានលក្ខណៈគួរឲ្យចាប់អារម្មណ៍យ៉ាងខ្លាំង»៕
ប្រែសម្រួលដោយ កោះ សុគន្ធី
