លោកនាយករដ្ឋមន្រ្តី ហ៊ុន ម៉ាណែត កាលពីថ្ងៃព្រហស្បតិ៍ បានការពារថា រដ្ឋាភិបាលបានវាយតម្លៃហេតុផលប៉ះពាល់បរិស្ថានដោយមានការទទួលខុសត្រូវ ខណៈក្រុមអ្នកការពារបរិស្ថានអះអាងថា រដ្ឋាភិបាលមិនដែលបានបញ្ចេញរបាយការណ៍នោះជាសាធារណៈឡើយ។
លោកនាយករដ្ឋមន្រ្តី ហ៊ុន ម៉ាណែត ថ្លែងបែបនេះនៅក្នុងពិធីបិទសន្និបាតបូកសរុបការងារឆ្នាំ ២០២៣ និងលើកទិសដៅការងារឆ្នាំ ២០២៤ របស់ក្រសួងបរិស្ថាន។
លោក ហ៊ុន ម៉ាណែត លើកឡើងថា ការអភិវឌ្ឍទៅលើគម្រោងណាមួយត្រូវគិតគូរពីផលប៉ះពាល់ដល់បរិស្ថាន ដូច្នេះត្រូវការចំណាយពេលយូរក្នុងការសិក្សា។
លោកថ្លែងថា៖ «អ៊ីចឹងបានរាល់គម្រោងផ្សេងៗដែលអាចមានលក្ខណៈប៉ះពាល់ជាមួយនឹងបរិស្ថាន ចាំបាច់ត្រូវតែមានការសិក្សាអំពីផលប៉ះពាល់ដែលយើងហៅ EIA [Environmental Impact Assessment] ដែលពេលខ្លះចំណាយអស់ថវិការាប់លានដុល្លារ រាប់ឆ្នាំ»។
លោកនាយករដ្ឋមន្រ្តី ហ៊ុន ម៉ាណែត បានបញ្ជាក់ថា រដ្ឋាភិបាលក៏បានបេ្តជ្ញាចិត្តមិនឲ្យមានការសាងសង់ទំនប់វារីអគ្គិសនីនៅលើតួទន្លេមេគង្គនោះទេ បើទោះបីជាវាបានផ្តល់ប្រយោជន៍ច្រើនសម្រាប់ផ្គត់ផ្គង់ការផលិតអគ្គិសនី។ ប៉ុន្តែលោកថា ត្រូវផ្តោតសំខាន់លើបរិស្ថានជាមុនសិន។
លោកថ្លែងថា៖ «យើងបានប្តេជ្ញាចិត្តមិនឱ្យកសាងទំនប់វារីអគ្គិសនីណាមួយនៅតាមជាប់ផ្ទាល់ជាមួយទន្លេមេគង្គទេ កុំឱ្យប៉ះពាល់ទោះបីជាផលិតភ្លើងបានច្រើនយ៉ាងណាក៏ដោយ។ នេះជាកាតព្វកិច្ចរបស់យើងដែលត្រូវធ្វើ …ធ្វើយ៉ាងណាការអភិវឌ្ឍរបស់យើងដោះស្រាយបញ្ហានៅចំពោះមុខ និងទៅអនាគតខ្លីសម្រាប់អ្នក….មានបច្ចុប្បន្ន ….តែត្រូវថែរក្សានូវបរិស្ថានដើម្បីមនុស្សរាប់សិបជំនាន់បន្តទៅទៀត។នេះជាអ្វីដែលត្រូវធ្វើ»។
លោក ហ៊ុន ម៉ាណែត បានឡើងកាន់អំណាចជានាយករដ្ឋមន្រ្តីរយៈពេល៤ខែមកហើយ។ រដ្ឋាភិបាលអាណត្តិមុនដែលដឹកនាំដោយឪពុករបស់លោក គឺអតីតនាយករដ្ឋមន្រ្តី លោក ហ៊ុន សែន រងការរិះគន់ថា មិនបានបង្ហាញឯកសារពាក់ព័ន្ធនឹងការសិក្សាអំពីផលប៉ះពាល់បរិស្ថាន (EIA) ជាសាធារណៈឡើយ។
លោក ហេង គឹមហុង ប្រធានប្រតិបត្តិនៃសមាគមបណ្តាញយុវជនកម្ពុជា (CYN) ប្រាប់វីអូអេថា កម្ពុជាមានអនុក្រឹត្យស្តីពីការវាយតម្លៃផលប៉ះពាល់បរិស្ថាន (EIA) ដែលនឹងវិវត្តទៅជាក្រមបរិស្ថាន និងធនធានធម្មជាតិនៅខែកក្កដា ឆ្នាំ២០២៤ខាងមុខ។ លោកបន្តថា បើទោះបីអនុក្រឹត្យ EIA នេះបានដាក់ឱ្យប្រើប្រាស់តាំងពីទសវត្សរ៍ ១៩៩០ក៏ដោយ ក៏បញ្ហាប្រឈមនានានៅតែបន្តកើតមានឡើង ដោយក្រុមហ៊ុនមួយចំនួនមិនបានអនុវត្តការវាយតម្លៃពីផលប៉ះពាល់បរិស្ថានជាមុននោះទេ នៅពេលដែលពួកគេអភិវឌ្ឍតំបន់ណាមួយ។ លោកបន្ថែមថា មានពេលខ្លះ ក្រុមហ៊ុនបញ្ចប់ការសាងសង់ហើយ ទើបមានការវាយតម្លៃពីផលប៉ះពាល់បរិស្ថានតាមក្រោយ។
បើតាមលោក ហេង គឹមហុង នៅចន្លោះឆ្នាំ ២០០៨-២០១៣ មានករណីជាច្រើនបានកើតឡើងពីការអភិវឌ្ឍ ដែលធ្វើឱ្យប៉ះពាល់ដល់ប្រជាពលរដ្ឋនៅក្នុងសហគមន៍។ លោកបញ្ជាក់ថា លោកមានការព្រួយបារម្ភពីនីតិវិធី EIA ដោយសារតែក្រុមហ៊ុនអភិវឌ្ឍន៍ខ្លះមិនបានចុះទៅពិភាក្សាផ្ទាល់ជាមួយប្រជាពលរដ្ឋនៅសហគមន៍ទេ និងគ្រាន់តែនិយាយជាមួយមន្រ្តីអាជ្ញាធរមូលដ្ឋានតែប៉ុណ្ណោះ។
លោកថ្លែងថា៖ «យើងឃើញជាក់ស្តែងនៅក្នុងអំឡុងចន្លោះឆ្នាំ ២០០៨-២០១៣ មានសហគមន៍ជាច្រើនត្រូវបានរងគ្រោះ ដោយសារតែការអភិវឌ្ឍដោយអត់មានការពិភាក្សាគ្នាជាមុន ឬក៏ពេលខ្លះអត់បានធ្វើ EIA ទៀត បែរជាចុះទៅអភិវឌ្ឍជាដើម។ ទាំងអស់ហ្នឹងបានបង្កជាផលប៉ះពាល់ជាច្រើន ហើយខ្ញុំក៏មានការព្រួយបារម្ភពីនីតិវិធី EIA ដែរ»។
លោក ហេង គឹមហុង ក៏បានលើកឡើងថា កន្លងទៅ ប្រជាពលរដ្ឋនៅសហគមន៍ជាច្រើនបានរងគ្រោះពីការអភិវឌ្ឍ ដូច្នេះលោកក៏ស្នើឱ្យរដ្ឋាភិបាល និងក្រសួងបរិស្ថានមានការបើកចំហផ្សព្វផ្សាយពីរបាយការណ៍ ឬឯកសារផ្សេងៗស្តីពីការវាយតម្លៃផលប៉ះពាល់បរិស្ថាន ដើម្បីបង្ហាញតម្លាភាពរវាងក្រុមហ៊ុនអភិវឌ្ឍន៍ និងរដ្ឋាភិបាល ក៏ដូចជាផ្តល់ព័ត៌មានសំខាន់នានាដើម្បីឲ្យក្រុមអង្គការសង្គមស៊ីវិល និងសាធារណជនបានយល់ដឹងអំពីគម្រោងអភិវឌ្ឍន៍នីមួយៗ។
លោកថ្លែងថា៖ «ខ្ញុំស្នើសុំទៅរដ្ឋាភិបាលមេត្តាចាត់ទុកឯកសារ EIA ជាឯកសារសាធារណៈឱ្យរាល់ក្រុមហ៊ុនទាំងឡាយណាដែលទទួលបានការសម្រេចហើយ គឺត្រូវតែមានការផ្សព្វផ្សាយ ដើម្បីឱ្យភាគីពាក់ព័ន្ធឬក៏ប្រជាពលរដ្ឋលោកបានដឹងបានឮ។ សិស្សនិស្សិតមានឱកាសសិក្សាស្វែងយល់អំពី EIA។ សាធារណជនគាត់អាចដឹងអំពីផលប្រយោជន៍ និងគុណវិបត្តិនៃការអភិវឌ្ឍ នេះក៏បង្ហាញពីតម្លាភាពរបស់រដ្ឋាភិបាលចំពោះមុខពលរដ្ឋខ្លួនដែរបាទ»។
ចំណែកលោក សឿង សារឿន នាយកប្រតិបត្តិនៃវេទិកានៃអង្គការមិនមែនរដ្ឋាភិបាលប្រចាំកម្ពុជាដែលធ្វើការលើផ្នែកបរិស្ថានដែរ ប្រាប់វីអូអេថា ការវាយតម្លៃទៅលើផលប៉ះពាល់បរិស្ថាន (EIA) ជាទូទៅមានការចូលរួមពីមន្រ្តីរបស់រដ្ឋាភិបាល អ្នកជំនាញបរិស្ថាន និងអង្គការសង្គមស៊ីវិលខ្លះ។ ប៉ុន្តែលោកថាមិនមានឯកសារដែលទាក់ទងនឹងលទ្ធផល EIA ណាមួយត្រូវបានផ្សព្វផ្សាយជាសាធារណៈឡើយ។
លោកថ្លែងថា៖ «កន្លងមក យើងបានធ្វើការជាមួយគ្នា ជាមួយក្រសួងបរិស្ថាន។ យើងចុះប្រមែប្រមូលព័ត៌មានជាមួយក្រសួងផង ហើយពេលខ្លះក៏យើងធ្វើជាមួយដៃគូពាក់ព័ន្ធរបស់យើងផង។ ប៉ុន្តែនៅពេលដែលយើងឃើញថា កញ្ចប់នៃការវាយតម្លៃ គឺរបាយការណ៍មិនទាន់បានបោះពុម្ពជាសាធារណៈទេ»។
លោក សឿង សារឿន ជំរុញរដ្ឋាភិបាលឱ្យផ្សព្វផ្សាយរបាយការណ៍ស្តីពីលទ្ធផល EIA ដល់សាធារណជនឱ្យបានទូលំទូលាយ។
លោកថ្លែងថា៖ «អ៊ីចឹងហើយបានកន្លងមកនេះ យើងជំរុញឱ្យមានការតាក់តែងច្បាប់ស្តីពីសិទ្ធិទទួលព័ត៌មានឱ្យបានលឿន ដើម្បីងាយស្រួលក្នុងសាធារណជនលោកអាចស្នើ ទទួលបាននូវរបាយការណ៍នានា ដែលជារបាយការណ៍ ឧទាហរណ៍របាយការណ៍វាយតម្លៃអំពីផលប៉ះពាល់ដល់បរិស្ថានសង្គម ទន្លេ គម្រោងកម្មវិធីវិនិយោគអ្វីផ្សេងៗជាដើម»។
វីអូអេមិនទាន់អាចសុំការអត្ថាធិប្បាយពីរដ្ឋមន្រ្តីក្រសួងបរិស្ថាន លោក អ៊ាង សុផល្លែត និងអ្នកនាំពាក្យក្រសួងបរិស្ថាន លោក ផៃ ប៊ុនឈឿន បាននៅឡើយទេ ទាំងតាមទូរស័ព្ទ និងប្រព័ន្ធទំនាក់ទំនងតេឡេក្រាម។
កាលពីថ្ងៃព្រហស្បតិ៍ លោកនាយករដ្ឋមន្រ្តីក៏បានបញ្ជាក់ថា រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាមានការប្ដេជ្ញាចិត្តខ្ពស់ក្នុងការចូលរួមដោះស្រាយ និងចូលរួមយ៉ាងសកម្មជាមួយសហគមន៍អន្តរជាតិ ទាំងកម្រិតតំបន់ និងពិភពលោក ដើម្បីឆ្លើយតបទៅនឹងការប្រែប្រួលអាកាសធាតុ ក៏ដូចជារក្សានិងបង្កើនភាពបៃតងនៃភពផែនដីសម្រាប់អ្នកជំនាន់ក្រោយ៕
