សកម្មជនសហគមន៍ខ្មែរនៅសហរដ្ឋអាមេរិកនិងកាណាដានឹងធ្វើបាតុកម្មមួយនៅមុខវិមានរដ្ឋសភាសហរដ្ឋអាមេរិកនិងសេតវិមានក្នុងរដ្ឋធានីវ៉ាស៊ីនតោន នៅថ្ងៃសៅរ៍នេះដើម្បីទាមទារឱ្យរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាគោរពតាមការស្នើសុំរបស់សហគមន៍អន្តរជាតិក្នុងការដោះស្រាយបញ្ហានយោបាយនៅកម្ពុជា។
បាតុករទាមទារឱ្យដោះលែងលោក កឹម សុខា ប្រធានគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ ទម្លាក់ចោលនូវរាល់ការចោទប្រកាន់មកលើមន្ត្រីនិងសកម្មជនគណបក្ស បើកផ្លូវឲ្យគណបក្សសង្គ្រោះជាតិដំណើរការឡើងវិញ សងមកវិញនូវតំណែងក្រុមប្រឹក្សាឃុំ-សង្កាត់ដែលបានមកពីការបោះឆ្នោត និងរៀបចំបោះឆ្នោតព្រឹទ្ធសភានិងរដ្ឋសភាឡើងវិញ។
បាតុកម្មនេះរៀបចំដោយគណបក្សសង្គ្រោះជាតិនិងចលនាសង្គ្រោះជាតិ។
លោក រតនា សេង អ្នករៀបចំបាតុកម្មដែលមកពីរដ្ឋ ញូជឺស៊ី បានបញ្ជាក់ប្រាប់វីអូអេថាក្នុងរយៈពេលជាងមួយឆ្នាំក្រោយពីការចាប់ខ្លួនលោក កឹម សុខា និងបណ្តាលឱ្យអ្នកនយោបាយខ្លះរត់ភៀសខ្លួនចេញក្រៅប្រទេសឬសំងំលាក់ខ្លួន គឺស្ថានភាពនយោបាយមិនមានការអនុគ្រោះចំពោះអតីតបក្សប្រឆាំងទេ។
លោកបានបន្ថែមថា៖
«ខ្ញុំមើលឃើញថារដ្ឋាភិបាលគាត់ហាក់ដូចជាអត់មានបន្ទន់ចិត្ត បន្ទន់អ្វីបន្តិចសោះគាត់ដូចជាមិនបន្ធូរបន្ថយបន្តិចសោះគ្រាន់តែថាទាំង៥ចំណុច គាត់ធ្វើមិនបានទាំងអស់»។
រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាបានរំលាយគណបក្សសង្គ្រោះជាតិកាលពីចុងឆ្នាំ២០១៧ ហើយរៀបចំការបោះឆ្នោតជាតិកាលពីខែកក្កដាឆ្នាំមុនដោយផ្តល់ជ័យជម្នះទាំងស្រុងទៅគណបក្សកាន់អំណាចរបស់លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រីហ៊ុន សែន។ បណ្តាញព័ត៌មានឯករាជ្យនិងអង្គការសង្គមស៊ីវិលក៏រងការធ្វើទុក្ខបុកម្នេញផងដែរ។
សហគមន៍អន្តរជាតិដែលនាំមុខដោយសហរដ្ឋអាមេរិកនិងសហភាពអឺរ៉ុបបានស្នើសុំឱ្យកម្ពុជាកែប្រែស្ថានការណ៍មករកលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យឡើងវិញបើមិនដូច្នោះទេនឹងប្រឈមនឹងទណ្ឌកម្មសេដ្ឋកិច្ច។ សហភាពអឺរ៉ុបបានព្រមានពីការដកឋានៈអនុគ្រោះពន្ធ«រាល់មុខទំនិញលើកលែងសព្វាវុធ» (EBA) ហើយសមាជិកព្រឹទ្ធសភាសហរដ្ឋអាមេរិកស្នើច្បាប់ដើម្បីសើរើឋានៈអនុគ្រោះពន្ធGSP ដែលកម្ពុជាទទួលបាន។ ពន្ធអនុគ្រោះរបស់សហរដ្ឋអាមេរិកនិងសហភាពអឺរ៉ុបធ្វើឱ្យកម្ពុជាចំណេញប្រាក់ជាង៧០០លានដុល្លារក្នុងមួយឆ្នាំៗ។
លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន បានព្រមានសហភាពអឺរ៉ុបវិញថា ការកាត់ផ្តាច់ការអនុគ្រោះពន្ធប្រៀបបីដូចជាសម្លាប់គណបក្សប្រឆាំងទៅវិញទេហើយស្នើសុំឱ្យមានការជួបចរចាគ្នា។
លោក ផៃ ស៊ីផាន អ្នកនាំពាក្យរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាបានបញ្ជាក់ប្រាប់វីអូអេថា ការចរចាកំពុងដំណើរការក្នុងនាមជាដៃគូហើយពាក់ព័ន្ធនឹងការស្នើសុំករណីលោក កឹម សុខា ក៏រដ្ឋាភិបាលពិចារណាដែរប៉ុន្តែនៅក្រោមលក្ខខណ្ឌនៃច្បាប់កម្ពុជា៖
«ក្នុងនាមជាប្រទេសអធិបតេយ្យមួយយើងត្រូវតែថែរក្សាដំណើរការប្រក្រតីភាពនូវស្ថាប័នប្រជាធិបតេយ្យ ដូចជាស្ថាប័ននីតិប្បញ្ញត្តិ ស្ថាប័ននីតិប្រតិបត្តិនិងស្ថាប័នតុលាការ។ រាជរដ្ឋាភិបាលពិបាកក្នុងការធ្វើតាមបំណងរបស់បរទេសដូច្នេះយើងនៅតែថែរក្សាស្ថាប័នប្រជាធិបតេយ្យតទៅមុខទៀត»។
ដោយសារសម្ពាធអន្តរជាតិ គណបក្សកាន់អំណាចបានធ្វើវិសោធនកម្មច្បាប់គណបក្សនយោបាយដើម្បីបើកឱកាសឱ្យអតីតមន្ត្រីគណបក្សសង្គ្រោះជាតិសុំសិទ្ធិធ្វើនយោបាយឡើងវិញ។ ប៉ុន្តែរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាធ្លាប់បញ្ជាក់ថាគណបក្សសង្គ្រោះជាតិមិនអាចរស់ឡើងវិញបានឡើយ។ រហូតមកដល់ពេលនេះមានតែអតីតមន្ត្រីគណបក្សសង្រ្គោះជាតិពីរនាក់គឺលោក គង់ គាំ និងកូនប្រុសឈ្មោះ គង់ បូរ៉ា បានសិទ្ធិធ្វើនយោបាយឡើងវិញក្រោយពីដាក់លិខិតស្នើសុំ។
ប៉ុន្តែលោក រតនា សេង យល់ថានេះគ្រាន់តែជាការលាក់បាំងសហគមន៍អន្តរជាតិប៉ុណ្ណោះ៖
«មួយចំណុចលើកលែងឱ្យ១១៨នាក់មានសិទ្ធិធ្វើនយោបាយឡើងវិញគឺយើងថាធ្វើច្បាប់នេះគ្រាន់តែជាឡប់ឡែបន្លំអត់ត្រឹមត្រូវតាមលក្ខខណ្ឌគេទេ»។
សមាជិកព្រឹទ្ធសភាសហរដ្ឋអាមេរិកដ៏មានឥទ្ធិពលម្នាក់គឺលោក ផែទ្រិក លៀហ៊ី បានប្រាប់វីអូអេថា ប្រទេសកម្ពុជាបានភ្លេចអស់ហើយថាអ្វីទៅជារូបភាពប្រជាធិបតេយ្យ។
អ្នកស្រី ចិន្តាវី វ៉ាន់ សកម្មជនដែលមកពីទីក្រុងវែនគូវ័រ ប្រទេសកាណាដាបានបញ្ជាក់ថាការស្នើសុំរបស់អន្តរជាតិហាក់ដូចជាមិនឮដល់រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាឡើយទើបបានជាលោកស្រីត្រូវចូលរួមបាតុកម្មបន្ថែមទៀតដើម្បីជំរុញឱ្យមានដំណោះស្រាយនយោបាយឱ្យបានឆាប់។
អ្នកស្រីបន្ថែមថា៖
«ស្ថានភាពស្រុកខ្មែរសព្វថ្ងៃដូចជាអត់មានអ្វីធ្វើឱ្យយើងពេញចិត្តទេគឺរដ្ឋាភិបាលអត់បានស្តាប់យោបល់ខាងណាទេគឺអ្វីគាត់គិតតែគំនិតគាត់ បក្សពួកនិយម ផ្តាច់ការនិយម។ អីចឹងហើយបានជាធ្វើឱ្យប្រជាពលរដ្ឋយើងពិបាកដូចសព្វថ្ងៃហ្នឹង ហើយទោះបីជាខាងសហរដ្ឋអាមេរិកខាងសហគមន៍អឺរ៉ុបខាងណាក៏ដោយគេឱ្យអនុសាសន៍ល្អៗក៏គាត់អត់ទទួលយកបានដែរពីព្រោះអ្វីដែលគាត់ភ័យខ្លាចគឺគាត់ខ្លាចតែបាត់បង់អំណាចរបស់គាត់តែម្យ៉ាង។ អីចឹងគាត់អត់ខ្វល់ពីសុខទុក្ខប្រជាពលរដ្ឋទាំងអស់»។
អ្នករៀបចំបាតុកម្មយល់ថាបើកម្ពុជានៅតែមិនព្រមស្តារលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យឡើងវិញគឺអាចនឹងជៀសមិនរួចពីទណ្ឌកម្មសេដ្ឋកិច្ចឡើយ។
កម្ពុជានាំចេញផលិតផលរបស់ខ្លួនជិត៦ពាន់លានដុល្លារដែលត្រូវជា៤៦ភាគរយនៃផលិតផលទាំងអស់ទៅទីផ្សារសហភាពអឺរ៉ុបហើយអាចនឹងជួបហានិភ័យក្នុងករណីកម្ពុជាបាត់បង់ឋានៈអនុគ្រោះពន្ធEBA។ រីឯសហរដ្ឋអាមេរិកវិញគឺកម្ពុជានាំផលិតផលចូលជាង៣ពាន់លានដុល្លារក្នុងឆ្នាំ២០១៨។ ភាគច្រើននៃទំនិញនេះគឺផលិតផលសម្លៀកបំពាក់ដែលផ្តល់ការងារដល់កម្មករចំនួនជាង៧០០.០០០នាក់៕
