នៅក្នុងរយៈពេលប៉ុន្មានថ្ងៃចុងក្រោយនេះ ក្រុមមន្ត្រីកម្ពុជានិងចក្រភពអង់គ្លេសបានផ្លាស់ប្តូរយោបល់ក្នុងទីក្រុងឡុងដ៍ និងរៀបចំវេទិកាពាណិជ្ជកម្មលើកទី ២ ក្នុងទីក្រុងភ្នំពេញ ដើម្បីបង្កើនកិច្ចសហប្រតិបត្តិការលើវិស័យសេដ្ឋកិច្ច និងពង្រឹងទំនាក់ទំនងពាណិជ្ជកម្មរវាងប្រទេសទាំងពីរឱ្យបានរឹងមាំ ហើយឈានដល់ការជួបគ្នាជាប្រចាំឆ្នាំដើម្បីពិភាក្សាអំពីកិច្ចការសេដ្ឋកិច្ច។ នេះបើតាមសេចក្តីប្រកាសព័ត៌មានរបស់ក្រសួងការបរទេសកម្ពុជា និងស្ថានទូតអង់គ្លេសនៅទីក្រុងភ្នំពេញ។
រដ្ឋលេខាធិការនៃក្រសួងការបរទេស និងសហប្រតិបត្តិការអន្តរជាតិលោក ឃួន ផុនរតនៈ និងលោក Charles Hay អគ្គនាយកទទួលបន្ទុកកិច្ចការឥណ្ឌូ-ប៉ាស៊ីហ្វិកនៃក្រសួងការបរទេសរបស់ចក្រភពអង់គ្លេស បានធ្វើជាសហប្រធាននៃកិច្ចពិគ្រោះយោបល់ទ្វេភាគីលើកទី ២ រវាងក្រសួងការបរទេសទាំងពីរនៅទីក្រុងឡុងដ៍ ចក្រភពអង់គ្លេស ទីដែលភាគីទាំងពីរបានផ្លាស់ប្តូរយោបល់គ្នាលើវិស័យអាទិភាពមួយចំនួន ដូចជាការអភិវឌ្ឍធនធានមនុស្ស ការអប់រំ វប្បធម៌ ការពារជាតិ និងផ្លាស់ប្តូរប្រជាជននិងប្រជាជន។ នេះបើតាមសេចក្តីប្រកាសព័ត៌មានរបស់ក្រសួងការបរទេសកម្ពុជា ចេញផ្សាយកាលពីថ្ងៃពុធ ទី១៣ ខែវិច្ឆិកា។
សេចក្តីប្រកាសព័ត៌មានដដែលបានលើកឡើងថា ក្នុងវិស័យសេដ្ឋកិច្ចនិងពាណិជ្ជកម្ម «ភាគីទាំងពីរបានសម្តែងសុទិដ្ឋិនិយមអំពីទំនាក់ទំនងពាណិជ្ជកម្មកាន់តែរឹងមាំរវាងប្រទេសទាំងពីរ បន្ទាប់ពីការចុះហត្ថលេខាលើអនុស្សារណៈនៃការយោគយល់គ្នាស្តីពីវេទិកាពាណិជ្ជកម្ម និងវិនិយោគរួមកម្ពុជាអង់គ្លេស ដែលនឹងត្រួសត្រាយផ្លូវឆ្ពោះទៅរកកិច្ចពិភាក្សាសេដ្ឋកិច្ចប្រចាំឆ្នាំ»។
ភាគីទាំងពីរក៏បានពិភ្សាអំពីវិស័យអប់រំ ដោយភាគីទាំងពីរបានឯកភាពគ្នាលើភាពចាំបាច់ក្នុងការជំរុញកិច្ចសហប្រតិបត្តិការវិស័យអប់រំឱ្យកាន់តែប្រសើរឡើងបន្ថែមទៀត។ លោក ឃួន ផុនរតនៈ បានបង្ហាញអំណរគុណរបស់កម្ពុជាចំពោះការគាំទ្រមិនអាចកាត់ថ្លៃបានរបស់ចក្រភពអង់គ្លេសលើវិស័យសំខាន់ៗ ដូចជាការអភិវឌ្ឍធនធានមនុស្ស សុខាភិបាលការអភិវឌ្ឍសេដ្ឋកិច្ច សង្គម សកម្មភាពដោះមីន និងការងាររបស់អង្គជំនុំជម្រះវិសាមញ្ញក្នុងតុលាការកម្ពុជា (អ.វ.ត.ក) ជាដើម។
អ្នកតាមដានភូមិសាស្ត្រនយោបាយលោក សេង វណ្ណលី បានកត់សម្គាល់ថា ការផ្តើមសន្ទនាជាបន្តបន្ទាប់រវាងភាគីកម្ពុជា និងចក្រភពអង់គ្លេសលើការពង្រឹងទំនាក់ទំនងពាណិជ្ជកម្មកើតឡើង នៅក្រោយពេលអង់គ្លេសបានចាកចេញពីសហភាពអឺរ៉ុប ហើយប្រកាសផ្តល់ប្រព័ន្ធអនុគ្រោះពន្ធដែលស្រដៀងគ្នានឹងអ្វីដែលសហភាពអឺរ៉ុបផ្តល់ឱ្យកម្ពុជា និងបណ្តាប្រទេសផ្សេងទៀតក្នុងតំបន់អាស៊ីអាគ្នេយ៍។
លោកបន្ថែមថា អង់គ្លេសមានបំណងបញ្ជាក់ពីតួនាទីសំខាន់របស់ខ្លួនឡើងវិញក្នុងកិច្ចការសាកលលោក ទើបបានជាប្រទេសមួយនេះសម្រេចចាកចេញពីសហភាពអឺរ៉ុប ដែលមានសមាជិកជាង ២០ ប្រទេស។
លោកថ្លែងថា៖ «អ៊ីចឹង បានយើងឃើញអង់គ្លេសព្យាយាមជំរុញឱ្យ ស្នើឱ្យកម្ពុជា ហើយក៏ដូចជាសមាជិកអាស៊ានផ្សេងទៀតដែលជិតដិតជាមួយនឹងអង់គ្លេសហ្នឹង ជួយអង់គ្លេសឱ្យក្លាយជាដៃគូគ្រប់ជ្រុងជ្រោយរបស់អាស៊ាន ព្រោះការធ្វើពិពិធកម្មសេដ្ឋកិច្ចរបស់អង់គ្លេស ក្រោយ Brexit នេះ វាដើរតួនាទីសំខាន់ក្នុងការរក្សាបាននូវឧត្តមភាពផ្នែកសេដ្ឋកិច្ច ក៏ដូចជាបង្ហាញអំពីតួនាទីពិភពលោករបស់អង់គ្លេសមកវិញ។ ការដកខ្លួនពីអឺរ៉ុបនេះ គឺអង់គ្លេសគាត់មើលឃើញថា ការចូលរួមសហគមន៍អឺរ៉ុប វាធ្វើឱ្យមុខមាត់របស់អង់គ្លេសហ្នឹងបាត់បង់ ហើយធ្វើឱ្យស្ថានភាពសេដ្ឋកិច្ចរបស់អង់គ្លេសចាប់ផ្តើមដើរថយក្រោយ» ។
បើតាមសេចក្តីប្រកាសព័ត៌មានរបស់ក្រសួងការបរទេសកម្ពុជា លោក ឃួន ផុនរតនៈ បានទៅបំពេញទស្សនកិច្ចនៅចក្រភពអង់គ្លេសកាលពីសប្តាហ៍មុន។ នៅទីនោះ លោកក៏បានជួបជាមួយអ្នកស្រី Catherine West អនុរដ្ឋលេខាធិការសភាទទួលបន្ទុកកិច្ចការឥណ្ឌូប៉ាស៊ីហ្វិក។
សេចក្តីប្រកាសព័ត៌មានរបស់ក្រសួងការបរទេសកម្ពុជាបានសរសេរថា៖ «ឥស្សរជនទាំងពីរបានបញ្ជាក់ឡើងវិញនូវការប្តេជ្ញាចិត្តក្នុងការធ្វើឱ្យស៊ីជម្រៅនូវកិច្ចសហប្រតិបត្តិការនយោបាយ និងសេដ្ឋកិច្ចរវាងកម្ពុជា និងចក្រភពអង់គ្លេស»។
ភាគីទាំងពីរបានជជែកពិភាក្សាគ្នាផងដែរអំពីបញ្ហាក្នុងតំបន់ និងពិភពលោកមួយចំនួន ដែលជាផលប្រយោជន៍ និងការព្រួយបារម្ភរួម។
បន្ទាប់ពីជំនួបរវាងមន្ត្រីការបរទេសកម្ពុជានិងអង់គ្លេសនៅទីក្រុងឡុងដ៍ ភាគីទាំងពីក៏បានរៀបចំវេទិកាពាណិជ្ជកម្ម និងវិនិយោគរួមគ្នាកម្ពុជាអង់គ្លេសលើកទី ២ នៅរាជធានីភ្នំពេញ កាលពីថ្ងៃទី ១២ ខែវិច្ឆិកា។ នេះបើតាមសេចក្តីប្រកាសព័ត៌រួមរបស់ស្ថានទូតអង់គ្លេសប្រចាំនៅកម្ពុជា និងក្រសួងពាណិជ្ជកម្ម។
អ្នកស្រី ចម និម្មល រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងពាណិជ្ជកម្ម ត្រូវបានស្រង់សម្តីក្នុងសេចក្តីប្រកាសព័ត៌មាន រួមនោះថា៖ «វេទិកានេះមិនត្រឹមតែផ្តល់ឱកាសសម្រាប់បង្កើតឱ្យមានកិច្ចពិភាក្សាដោយស្មោះត្រង់ និងបើកចំហរប៉ុណ្ណោះទេ ប៉ុន្តែក៏សម្រួលដល់ភាពជាដៃគូអាជីវកម្មយុទ្ធសាស្ត្រ ដែលជំរុញកំណើនប្រកបដោយនិរន្តរភាព និងបរិយាបន្នផងដែរ»។
អ្នកស្រីបន្ថែមថា៖ «សម្រាប់ចក្ខុវិស័យឆ្ពោះទៅអនាគត ដើម្បីឈានទៅសម្រេចបាននូវវិបុលភាពប្រកបដោយចីរភាព ត្រូវការនូវឆន្ទៈដ៏មោះមុតពីគ្រប់ភាគីពាក់ព័ន្ធទាំងអស់រួមទាំងយន្តការនៃភាពជាដៃគូរវាងរដ្ឋ និងឯកជន ការបង្កើតនូវបទប្បញ្ញត្តិ និងគោលនយោបាយស្របទៅនឹងការគាំទ្រដល់វិស័យឯកជនដើម្បីទាញយកអត្ថប្រយោជន៍ឱ្យបានពេញលេញពីអត្ថប្រយោជន៍នៃការអនុគ្រោះពន្ធ និងការលើកទឹកចិត្តនានា»។
ឯកអគ្គរាជទូតអង់គ្លេសប្រចាំកម្ពុជាលោក Dominic Williams ត្រូវបានស្រង់សម្តីថា៖ «ខ្ញុំក៏មានបំណងចង់ជួយធុរកិច្ចចក្រភពអង់គ្លេសពង្រីកវត្តមានរបស់ពួកគេក្នុងប្រទេសកម្ពុជា ជាពិសេសក្នុងវិស័យអប់រំ ហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធ និងសេវាកម្មហិរញ្ញវត្ថុ»។
វីអូអេមិនទាន់អាចសុំការអត្ថាធិប្បាយពីអ្នកនាំពាក្យក្រសួងការបរទេសលោកជុំ សុន្ទរីបាននៅឡើយទេ។ ចំណែកស្ថានទូតអង់គ្លេសនៅទីក្រុងភ្នំពេញ មិនទាន់ឆ្លើយតបសំណួរដែលផ្ញើតាមសារអ៊ីមែល។
អ្នកនាំពាក្យក្រសួងពាណិជ្ជកម្មលោក ប៉ែន សុវិជាតិ លើកឡើងថា កម្ពុជាចាត់ទុកចក្រភពអង់គ្លេសជាដៃគូពាណិជ្ជកម្មនិងវិនិយោគដ៏ល្អមួយ ដែលនឹងជួយកម្ពុជាក្នុងការធ្វើពិពិធកម្មទីផ្សារដែលរួមចំណែកដល់ការអភិវឌ្ឍសេដ្ឋកិច្ចជាតិ។
បើតាមអ្នកពាក្យរូបនេះ នៅក្នុងវេទិកាពាណិជ្ជកម្មរួមគ្នាកម្ពុជាអង់គ្លេសដែលបានរៀបចំនៅទីក្រុងភ្នំពេញនាពេលថ្មីៗនេះ ភាគីអង់គ្លេសបានជម្រាបអំពីការប្រើប្រាស់ប្រព័ន្ធអនុគ្រោះពន្ធ UK’s Developing Countries Trading Scheme (DCTS) ដែលអនុញ្ញាតឱ្យមានការនាំទំនិញគ្រប់មុខ (លើកលែងគ្រឿងសព្វាវុធ) របស់កម្ពុជា ចូលទៅទីផ្សារអង់គ្លេស ក្នុងអត្រាពន្ធសូន្យភាគរយ។
លោកបានឱ្យដឹងទៀតថា ក្រសួងនឹងបន្តចូលរួមអនុវត្តនិងគាំទ្រគំនិតផ្តួចផ្តើមសំខាន់ៗរបស់រាជរដ្ឋាភិបាលក្នុងវិស័យពាណិជ្ជកម្ម វិនិយោគ និងសេដ្ឋកិច្ច ដើម្បីធ្វើឱ្យកាន់តែប្រសើរឡើងនូវបរិយាកាសវិនិយោគនិងធុរកិច្ច និងធានាបាននូវភាពប្រកួតប្រជែងរបស់កម្ពុជា។
សេដ្ឋវិទូនៅរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា លោក ហុង វណ្ណៈ យល់ថា ការបង្កើតវេទិកាពាណិជ្ជកម្ម និងវិនិយោគរួមគ្នា ជាយន្តការមានអត្ថប្រយោជន៍មួយក្នុងការជំរុញការធ្វើពាណិជ្ជកម្មទ្វេភាគីរវាងកម្ពុជានិងអង់គ្លេស។
លោកបន្ថែមថា ទំហំពាណិជ្ជកម្មកម្ពុជានិងអង់គ្លេសបានរួមតូច ក្រោយកម្ពុជាបាត់បង់ប្រព័ន្ធអនុគ្រោះពន្ធ GSP របស់សហរដ្ឋអាមេរិក ហើយសហភាពអឺរ៉ុបកាត់ផ្ដាច់ប្រព័ន្ធអនុគ្រោះពន្ធមួយចំណែកពីកម្ពុជា។
លោកថ្លែងថា៖ «ទំហំពាណិជ្ជកម្មកម្ពុជានិងអង់គ្លេសក៏ដូចគ្នាដែរ មិនទាន់មានតួរលេខណាមួយដែលបញ្ជាក់អង់គ្លេសកម្ពុជាហ្នឹងមានបញ្ហាជាមួយគ្នាដែរទេ។ ក៏ប៉ុន្តែគ្រាន់តែទំហំពាណិជ្ជកម្មហ្នឹងឯងនៅមានកម្រិតតូច មិនមានវិសាលភាពធំដុំទេ ហើយការសន្យាក្នុងការទិញផលិតផល ឬក៏ទំនិញដែលអង់គ្លេសសន្យាពីកម្ពុជា ដែលកម្ពុជាដាច់ ហៅថាដាច់កូតា GSP ពីសហរដ្ឋអាមេរិកនៅឆ្នាំ ២០២០ ហើយកម្ពុជាត្រូវបានសហភាពអឺរ៉ុបដក ២០% នៅក្នុង EBA ហ្នុងឯងអង់គ្លេស ក៏មិនទាន់បង្កើននូវការទិញដើម្បីជំនួសត្រឡប់ទៅវិញ មានតែការសន្យា»។
លោករំពឹងថា អង់គ្លេសនឹងបង្កើនការទិញទំនិញពីកម្ពុជាដូចជាសម្លៀកបំពាក់ ស្បែកជើង កង់ជាដើម ដែលអាចនាំដល់ការបង្កើនទំហំពាណិជ្ជកម្មជាបន្តបន្ទាប់ចាប់ពីឆ្នាំ២០២៥។ លោកបន្ថែមថា ការសន្ទនាគ្នារវាងភាគីកម្ពុជា និងចក្រភពអង់គ្លេសមានសារៈសំខាន់ដល់ការការកសាងទំនុកចិត្តគ្នាទៅវិញទៅមក ជាជាងការទទួលបានដំណឹងពីភាគីផ្សេង។
យោងតាមសេចក្តីរាយការណ៍របស់កាសែតភ្នំពេញប៉ុស្តិ៍ ចុះថ្ងៃទី ១៣ ខែវិច្ឆិកា អគ្គនាយកដ្ឋានគយនិងរដ្ឋាករកម្ពុជា បានរាយការណ៍ថា ចាប់ពីខែមករាដល់ខែតុលាឆ្នាំ ២០២៤ ការធ្វើពាណិជ្ជកម្មរវាងប្រទេសកម្ពុជា និងចក្រភពអង់គ្លេសមានទំហំទឹកប្រាក់ជាង ៨៥០ លានដុល្លារ ដែលមានកំណើន ១៥,៧ ភាគរយ ធៀបនឹងរយៈពេលដូចគ្នានៅឆ្នាំ ២០២៣។ ការនាំចេញទៅចក្រភពអង់គ្លេសបានឡើងដល់ប្រមាណជា ៨០៧ លានដុល្លារ គឺមានកំណើន ២១,១ ភាគរយ ខណៈការនាំចូលពីចក្រភពអង់គ្លេសមានទំហំទឹកប្រាក់តែ ៤៣,៣៨ លានដុល្លារ គឺបានថយចុះ ៣៦,៧ ភាគរយ។
គួររំឭកថា ចក្រភពអង់គ្លេសមានប្រព័ន្ធអនុគ្រោះពន្ធទូទៅ (GSP) ដូចគ្នានឹងប្រព័ន្ធអនុគ្រោះពន្ធ «គ្រប់មុខទំនិញលើកលែងសព្វាវុធ» ឬ EBA ដែលសហភាពអឺរ៉ុបផ្តល់ឱ្យកម្ពុជា និងប្រទេសដែលមានការអភិវឌ្ឍតិចតួចនិងដែលត្រូវបានសម្រិតសម្រាំងដោយអង្គការសហប្រជាជាតិ ។ ប្រព័ន្ធឋានៈអនុគ្រោះពន្ធ EBA ត្រូវបានផ្តល់ទៅឱ្យប្រទេសអភិវឌ្ឍន៍តិចតួចបំផុត ដែលគោរពស្តង់ដារអន្តរជាតិសម្រាប់សិទ្ធិមនុស្ស និងលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ។
ទោះយ៉ាងណា នៅក្នុងសេចក្តីប្រកាសព័ត៌មានជាបន្តបន្ទាប់របស់ក្រសួងការបរទេស ក្រសួងពាណិជ្ជកម្មកម្ពុជា និងស្ថានទូតអង់គ្លេស មិនមានការបញ្ជាក់ពិស្តារអំពីបញ្ហាប្រព័ន្ធអនុគ្រោះពន្ធរបស់អង់គ្លេសនោះទេ។
លោក សេង វណ្ណលី អ្នកតាមដានភូមិសាស្ត្រនយោបាយបន្ថែមថា កម្ពុជាគួរកែប្រែបញ្ហាមិនប្រក្រតីមួយចំនួន ដែលកំពុងកើតឡើងក្នុងប្រទេស ក្នុងនោះគឺលើកកម្ពស់ការគោរពសិទ្ធិមនុស្ស ការលុបបំបាត់ទីតាំងប្រតិបត្តិការអំពើឆបោកអនឡាញ និងបង្កើនការទប់ស្កាត់អំពើជួញដូរមនុស្ស ដើម្បីបានជាទុនចរចាយកប្រព័ន្ធអនុគ្រោះពន្ធរបស់ចក្រភពអង់គ្លេស ដូចដែលសហភាពអឺរ៉ុបផ្តល់ឱ្យកម្ពុជា៕
វេទិកាបញ្ចេញមតិ