ភ្នំពេញ៖ បើគេគ្រវាសមួយក្រឡេកភ្នែកគេនឹងឃើញថាព្រឹត្តិការណ៍ថ្មីៗជាច្រើនដែលបានកើតឡើងក្នុងរយៈពេលចុងក្រោយនេះក្នុងប្រទេសកម្ពុជាគ្រាន់តែជាព្រឹត្តិការណ៍សង្គមនិងព្រឹត្តិការណ៍នយោបាយធម្មតាតែប៉ុណ្ណោះ។ ផ្ទុយទៅវិញនៅក្នុងកែវភ្នែកតាមឃ្លាំមើលរបស់ក្រុមអ្នកវិភាគយល់ថាព្រឹតិ្តការណ៍ទាំងនោះគឺជាការរៀបចំក្នុងការប្រជែងនយោបាយរបស់គណបក្សកាន់អំណាចដំណាលគ្នានឹងក្រុមដែលអះអាងថាជាអ្នកប្រជាធិបតេយ្យបានប្រមូលផ្តុំគ្នាបង្កើតគណបក្សរួមដើម្បីដណ្តើមជ័យជម្នះ។
ការបង្រ្កាបក្រុមប្រជាពលរដ្ឋក្នុងឃុំកំពង់ដំរី ស្រុកឆ្លូង ខេត្តក្រចេះ កាលពីខែឧសភាបាននាំឲ្យមានការចាប់ខ្លួនលោក ម៉ម សុណង់ដូ នាយកវិទ្យុសំបុកឃ្មុំ អេហ្វអិម ១០៥ និងជាប្រធានសមាគមអ្នកប្រជាធិបតេយ្យ។
ការចេញមុខមកបកស្រាយបញ្ហាដ៏រសើបខ្លាំងបំផុតស្តីពីទំនាស់ព្រំដែនរវាងកម្ពុជានិងវៀតណាមរបស់លោកនាយករដ្ឋមន្ដ្រីហ៊ុន សែន កាលពីថ្ងៃទី៩ ខែសីហា បានកើតឡើងស្របពេលជាមួយនឹងការបង្កកំណើតរួមគ្នារវាងគណបក្សសម រង្ស៊ី និងគណបក្សសិទ្ធិមនុស្សដែលនឹងបង្កើតជាគណបក្សថ្មីមួយឈ្មោះថា «គណបក្សសង្គ្រោះជាតិ»។ គណបក្សថ្មីដែលអាចជាការគំរាមកំហែងជាចាំបាច់ដល់គណបក្សប្រជាជនដែលកាន់អំណាចជាង៣០ ឆ្នាំមកហើយនេះ។ ស្របពេលដែលគណបក្សហ៊្វុនស៊ិនប៉ិច ដែលធ្លាប់ឈ្នះលើគណបក្សប្រជាជនបានស្ថិតក្នុងសភាពដុនដាបក្នុងការទទួលបានសំឡេងគាំទ្រហើយកម្លាំងនយោបាយរបស់ព្រះអង្គម្ចាស់នរោត្តម រណឫទ្ធិ ស្ថិតក្នុងសភាពបែកបាក់ផ្ទៃក្នុងយ៉ាងធ្ងន់ធ្ងរ។
ដូច្នេះគូប្រកួតយ៉ាងសក្តិសមនៅលើសង្វៀននយោបាយខ្មែរនឹងនៅសល់ត្រឹមតែគណបក្សកាន់អំណាច និងគណបក្សប្រឆាំងដែលប្រមូលផ្តុំគ្នាតែប៉ុណ្ណោះ។
ទាំងលោកបណ្ឌិត ឡៅ ម៉ុងហៃ អ្នកវិភាគឯករាជ្យនិងលោក អ៊ូ វីរៈ នាយកមជ្ឈមណ្ឌលសិទ្ធិមនុស្សកម្ពុជាសុទ្ធតែយល់ឃើញដូចៗគ្នាថាគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាកំពុងកាន់អំណាចរបស់លោកនាយករដ្ឋមន្ដ្រីហ៊ុន សែន បាននិងកំពុងរៀបចំសេណារីយោសម្រាប់ទប់ស្កាត់ឥទ្ធិពលដៃគូប្រជែងនយោបាយរបស់ខ្លួនខាងលើនេះ។ ក្នុងនោះដូចជាការរៀបចំឲ្យក្រុមយុវជនចុះជួយវាស់វែង និងធ្វើការបែងចែកដីធ្លីជូនប្រជាពលរដ្ឋនៅតាមបណ្តាខេត្តនានា ការចាប់ខ្លួនលោកម៉ម សុណង់ដូ ការពន្យល់ពីបញ្ហាព្រំដែន និងការបង្កើនសន្ទុះប្រឆាំងអំពើពុករលួយក្នុងស្ថាប័នរដ្ឋជាដើម។
លោកបណ្ឌិតឡៅ ម៉ុងហៃ សរុបបញ្ហាទាំងនេះថា៖
«គឺជាយុទ្ធនាការពីរបែបដែលទៅរកគោលដៅតែមួយឲ្យទទួលបាននូវការគាំទ្រពីប្រជាពលរដ្ឋនិងការពារអំណាចរបស់គណបក្សប្រជាជន។ គឺមួយការបង្រ្កាប ទីពីររកការពន្យល់ឲ្យប្រជាពលរដ្ឋយល់ហើយជឿតាមនិងគាំទ្រ»។
លោក អ៊ូ វីរៈ បកស្រាយស្រដៀងគ្នានេះដែរ។
«ពីដើមមកគឺចាប់សកម្មជនដាក់ពន្ធនាគារ ប៉ុន្តែយើងដឹងថា ការចាប់នោះមិនមានផលប្រយោជន៍សម្រាប់គណបក្សកាន់អំណាចហើយដោយសារដូច្នេះហើយបានជាសម្តេចហ៊ុន សែន បានព្យាយាមចូលទៅសភាក្នុងការបកស្រាយទាក់ទាញយកអ្នកគាំទ្រវិញ។
និស្សិតវាស់ដីធ្លីក៏ជារឿងមួយទាក់ទងនឹងការបោះឆ្នោត២០១៣ ដែរ ហើយគណបក្សប្រជាជនបានឃើញថា នៅតំបន់ដែលមានជម្លោះដីធ្លីគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាមានការធ្លាក់ចុះក្នុងការបោះឆ្នោតឆ្នាំ២០១២ ដូច្នេះគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាយកចិត្តទុកដាក់លើបញ្ហាដីធ្លីដែរ អញ្ចឹងទាំងអស់នេះគឺសម្រាប់ការបោះឆ្នោតឆ្នាំ ២០១៣»។
វិទ្យុសំបុកឃ្មុំគឺជាវិទ្យុដែលមានប្រជាប្រិយភាពនិងឯករាជ្យមួយ។ រដ្ឋាភិបាលចាប់នាយកវិទ្យុនេះទៅឃុំឃាំងដោយភ្ជាប់ជាមួយនឹងការបង្រ្កាបដោយចោទថា លោក ម៉ម សុណង់ដូ បានដាក់បញ្ជាទៅលើក្រុមប្រជាពលរដ្ឋដែលត្រូវជឿថាជាក្រុមអបគមន៍ចង់បំបែកទឹកដីដែលក្រុមមន្ដ្រីអង្គការសិទ្ធិមនុស្សរាយការណ៍ថាពួកគេមិនមានសព្វាវុធទេ។
ហេតុការណ៍នេះត្រូវក្រុមអ្នកតាមដាននយោបាយកម្ពុជាហៅថា ជាការវះកាត់ជាមុនជាជាងការព្យាបាលយឺតពេល ដោយមើលឃើញថាចលនាអ្នកប្រជាធិបតេយ្យរបស់លោកម៉ម សុណង់ដូ អាចជាគ្រឹះមួយគាំទ្រដល់សំឡេងឆ្នោតក្រុមអ្នកបង្កើតគណបក្សថ្មី។
ចលនានេះប្រមូលផ្តុំដោយប្រជាពលរដ្ឋក្រីក្រនិងភាគច្រើនគឺជាអ្នកជួបប្រទះវិបត្តិក្នុងការរស់នៅ។
លោក ជា បំរុង អនុប្រធានសមាគមអ្នកប្រជាធិបតេយ្យឲ្យដឹងថាការចាប់ខ្លួនលោកម៉ម សុណង់ដូ ធ្វើឡើងនៅពេលដែលសមាជិករបស់សមាគមកើនដល់ ១៣០,០០០នាក់។ សមាជិកទាំងនោះមាននៅក្នុងក្រុងភ្នំពេញ ខេត្តកណ្តាល កំពង់ធំ ព្រៃវែង ក្រចេះ កំពង់ចាម តាកែវ កំពង់ស្ពឺ កំពង់ឆ្នាំង និងខេត្តកំពត។
ដូច្នេះបើសិនជាកម្លាំងសមាជិកនេះ រីកធំធាត់វាពិតជាការគំរាមកំហែងដល់គណបក្សកាន់អំណាចហើយពិតជានឹងនាំឲ្យមានបម្រែបម្រួលមួយក្នុងការបោះឆ្នោតក្នុងរយៈពេល១១ខែទៀតនេះ។
លោកគល់ បញ្ញា នាយកប្រតិបត្តិនៃគណៈកម្មាធិការដើម្បីការបោះឆ្នោតដោយសេរី និងយុត្តិធម៌ នៅកម្ពុជាហៅថា ខុមហ្វ្រែល លើកឡើងថា ប្រធានសមាគមអ្នកប្រជាធិបតេយ្យលោក ម៉ម សុណង់ដូ បានបង្ហាញជំហរគាំទ្រឲ្យគណបក្សជំទាស់គឺគណបក្សសម រង្ស៊ី និងគណបក្សសិទ្ធិមនុស្សរបស់លោក កឹម សុខា រួបរួមគ្នា និងបានព្យាយាមជំរុញឲ្យមានការរួបរួមគ្នាទៀតផង។
ដំណាលគ្នានេះទំនាស់ព្រំដែន បញ្ហាដីធ្លី ការប្រឆាំងអំពើពុករលួយនៅតែស្ថិតក្នុងបញ្ជីនយោបាយរបស់គណបក្សប្រជែងអំណាចហើយវាបានស្រូបយកការគាំទ្រមួយចំនួនធំផងដែរ។ គណបក្សកាន់អំណាចបានបង្ហាញឲ្យឃើញពីលទ្ធផលជាវិជ្ជមាននៃការបង្រ្កាបជនពុករលួយជាបន្តបន្ទាប់ក្នុងមជ្ឈដ្ឋានមន្ដ្រីជាន់ខ្ពស់ដែលជាសមាជិករបស់ខ្លួន គឺជាការចាប់ផ្តើមលាងសម្អាតនូវការស្អប់ខ្ពើមរបស់ម្ចាស់ឆ្នោត។
ហើយការចំណាយពេលជាងប្រាំម៉ោងរបស់លោកនាយករដ្ឋមន្ដ្រីហ៊ុន សែន ក្នុងការបកស្រាយបំភ្លឺពីចំណោទព្រំដែនជាមួយប្រទេសវៀតណាមដោយមិនអនុញ្ញាតឲ្យមានការចោទសួរក៏ជាវិធីមួយដើម្បីបង្កើតឡើងវិញនូវលំនឹងផ្លូវចិត្តរបស់អ្នកបោះឆ្នោតដែលមាននិន្នាការជាតិនិយម។
សម្រាប់លោកអ៊ូ វីរៈ យុទ្ធសាស្ត្រនេះទំនងជាមិនមែនជាស្នៀតថ្មីរបស់គណបក្សកាន់អំណាចទេ។
ប៉ុន្តែសម្រាប់លោក ជាម យៀប តំណាងរាស្ត្រជើងចាស់មួយរូប និងជាសមាជិកជាន់ខ្ពស់របស់គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាមិនយល់ស្របនឹងការបកស្រាយខាងលើនោះទេ។
លោកជាម យៀបបានបញ្ជាក់ថា៖
«សម្តេចហ៊ុន សែន មិនធ្វើប្រជាភិថុតអីទេ ប៉ុន្តែយកភស្តុតាងជាក់ស្តែងរាយការណ៍ជូនដល់ជនរួមជាតិឲ្យបានជ្រាបហើយពិសេសឆ្លើយទៅនឹងសំណួររបស់លោកសុន ឆ័យ។ ដីធ្លីដូចជានៅខេត្តក្រចេះកន្លងទៅ យើងឃើញថាមានការពាក់ព័ន្ធជាមួយម៉ម សុណង់ដូ ដោយសារតែសាក្សីប្រាំនាក់ ឬប្រាំពីរនាក់ឆ្លើយដាក់នេះជាតួនាទីរបស់តុលាការ»។
ក៏ប៉ុន្តែលោកជាម យៀប ហាក់ដូចជាបានលាតត្រដាងថា ការដោះស្រាយវិបត្តិដីធ្លី គឺជាគន្លឹះសម្រាប់សន្លឹកឆ្នោតដែរ។
«ក្រុមយុវជនដែលបានចុះទៅបោះបង្គោលខណ្ឌសីមា និងរៀបចំប្លង់ដីជូនប្រជាពលរដ្ឋគឺជាតួនាទីរបស់រាជរដ្ឋាភិបាល ជាតួនាទីស្នូលរបស់សម្តេចតេជោហ៊ុន សែន ដែលទទួលខុសត្រូវចំពោះមុខរដ្ឋសភា ចំពោះមុខប្រវិត្តសាស្ដ្ររបស់កម្ពុជានិងចំពោះមុខប្រជាជនកម្ពុជា។ លោកចង់ធ្វើយ៉ាងណាដើម្បីកុំឲ្យមានទំនាស់ដីតទៅទៀតពីព្រោះថា ដីដែលមានទំនាស់ជួនកាលជាដីអត់មានប្លង់ទេ។ អ្នកមានអំណាចមួយចំនួនបានទៅដណ្តើមដីពីគេនៅពេលដែលអត់មានប្លង់។ ឥឡូវប្រជាពលរដ្ឋអបអរសាទរគ្រប់កន្លែងដែលមានទំនាស់។ ធ្វើយ៉ាងណាកាលណាប្រជាជនជឿជាក់ លោកនឹងអាចបោះឆ្នោតឲ្យគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាថែមទៀត»។
គណបក្សចុងក្រោយគឺគណបក្សសង្គ្រោះជាតិរបស់លោក សម រង្ស៊ី និងលោក កឹម សុខា នឹងក្លាយជាគណបក្សធំលំដាប់ទីពីរ បន្ទាប់ពីគណបក្សកាន់អំណាចហើយគឺជាគូប្រជែងតែមួយគត់ដែលនឹងបង្កកង្វល់ដល់គណបក្សគ្រប់គ្រងអំណាច។
ប្រសិនបើគេបូកសំឡេងគាំទ្រគណបក្សសម រង្ស៊ី និងគណបក្សសិទ្ធិមនុស្សកាលពីការបោះឆ្នោតជ្រើសរើសក្រុមប្រឹក្សាឃុំ-សង្កាត់កាលពីខែមិថុនា កន្លងទៅនេះឃើញថា អ្នកគាំទ្រគណបក្សទាំងពីរសរុបប្រមាណពីរលាននាក់ រីឯគណបក្សប្រជាជនទទួលបានសំឡេងគាំទ្រជាងបីលាននាក់។
ប៉ុន្តែគណបក្សជំទាស់ទាំងពីរបានស្តីបន្ទោសលើការរៀបចំការបោះឆ្នោតរបស់គណៈកម្មាធិការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោត គ.ជ.ប ដែលលំអៀងទៅរកគណបក្សកាន់អំណាចនិងភាពមិនប្រក្រតីក្នុងការរៀបចំបញ្ជីឈ្មោះអ្នកបោះឆ្នោតហើយរំពឹងថា អ្នកដែលមិនបានបោះឆ្នោតជាងបីលាននាក់គឺជាអ្នកមានភក្តីភាពសម្រាប់ពួកខ្លួន។
ទំនងជាឈរលើអំណះអំណាងនេះការបង្កើតគណបក្សថ្មីគឺជាមធ្យោបាយតែមួយគត់សម្រាប់ប្រមូលកំណើនអ្នកគាំទ្រដើម្បីឈានទៅផ្តួលគណបក្សដឹកនាំប្រទេស។
លោកបណ្ឌិត ឡៅ ម៉ុងហៃ យល់ថាការបង្កើតគណបក្សរួមគ្នារបស់ក្រុមគណបក្សក្រៅរដ្ឋាភិបាលនឹងអាចចំណេញសំឡេងឆ្នោតបានច្រើនជាងមុនក៏ប៉ុន្តែគណបក្សនេះមានការខ្វះខាតស្ទើរគ្រប់ទីតាំងប្រកួតជាមួយគណបក្សក្តោបក្តាប់អំណាច។
ជាមួយគ្នានេះលោក អ៊ូ វីរៈមើលឃើញថា គណបក្សជំទាស់មានមធ្យោបាយតិចតួចក្នុងប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយហើយក្រសោបបានតែប្រជាពលរដ្ឋដែលទទួលរងបញ្ហាក្នុងសង្គម។
លោកបញ្ជាក់ថា៖
«គាត់យករូបភាពបង្រួបបង្រួមអ្នកប្រជាធិបតេយ្យគឺជារូបភាពដើម្បីទាក់ទាញអ្នកដែលមានបញ្ហាក្នុងសង្គម»។
ក៏ប៉ុន្តែសម្រាប់លោកនាយកមជ្ឈមណ្ឌលសិទ្ធិមនុស្សគោលការណ៍នេះ នឹងមិនផ្តល់លទ្ធភាពធំធេងដល់គណបក្សជំទាស់ទាំងពីរទេ។
«ចំពោះខ្ញុំគឺយុទ្ធសាស្ដ្រនេះមិនទាន់គ្រប់គ្រាន់ដើម្បីឈ្នះឆ្នោតនៅឆ្នាំ២០១៣ទេ ដូច្នេះបើចង់ឈ្នះឆ្នោតគណបក្សប្រឆាំងត្រូវតែទាក់ទាញអ្នកកណ្តាល។ សម្រាប់ការបោះឆ្នោតឆ្នាំ២០១៣ អ្នកបោះឆ្នោតភាគច្រើននឹងមានអាយុក្រោម៣៥ឆ្នាំ។ ដូច្នេះបើសិនជាអាចទាក់ទាញអ្នកបោះឆ្នោតដែលមានអាយុចន្លោះពី១៨ ឆ្នាំទៅ៣៥ ឆ្នាំបានគឺឈ្នះឆ្នោតហើយ។ បើយើងមើលទៅអ្នករកស៊ីខ្នាតតូចនិងអ្នករកស៊ីថ្នាក់កណ្តាលនៅតែប្រឈមនឹងបញ្ហាពុករលួយនិងការិយាធិបតេយ្យមួយចំនួន ប៉ុន្តែគណបក្សប្រឆាំងហាក់ដូចជាមិនបានជោគជ័យក្នុងការទាក់ទាញពួកគាត់ទាល់តែសោះពីអតីតកាល»។
ថ្វីបើមានការមើលឃើញដូច្នេះក្តីលោក ប៉ុល ហំម និងលោកយឹម សុវណ្ណ អ្នកនាំពាក្យចលនាអ្នកប្រជាធិបតេយ្យសម្រាប់គណបក្សដែលនឹងបង្កើតថ្មីរបស់ក្រុមអ្នកនយោបាយក្រៅរដ្ឋាភិបាលត្អូញត្អែរពីការប្រកួតលើសង្វៀនមួយដែលគណបក្សកាន់អំណាចមិនបានផ្តល់ទម្ងន់ឲ្យបានស្នើគ្នាសម្រាប់គូប្រកួត។ ហើយគណៈកម្មាធិការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោតលំអៀងទៅរកគណបក្សកាន់អំណាចដែលជួយផ្តល់អំណោយផលជ័យជម្នះដល់គណបក្សនេះ។
ប៉ុន្តែលោកយឹម សុវណ្ណ នៅមានសង្ឃឹមបន្ថែមទៀតនៅឡើយ។
«បើពិនិត្យមើលចំនួនអ្នកបោះឆ្នោតនិងចំនួនអ្នកមិនបានទៅបោះឆ្នោតឃើញថាប្រជាពលរដ្ឋដែលគាំទ្រអ្នកប្រជាធិបតេយ្យប្រហែលពីរភាគបីហើយ។ គណបក្សប្រជាជនទទួលបានសំឡេងប្រហែលជាជាងបីលានកន្លះ ហើយគណបក្សសម រង្ស៊ី និងគណបក្សសិទ្ធិមនុស្សជិតពីរលាន ព្រមទាំងអ្នកដែលមិនបានទៅបោះឆ្នោតជាងបីលាននាក់»។
បើទោះជាមានក្ដីរំពឹងបែបនេះ លោកជាម យៀប តំណាងរាស្ដ្រខាងគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាជឿជាក់ថាដោយសារតែគណបក្សនេះមានសមាជិកជាងប្រាំលាននាក់គណបក្សនេះនឹងទទួលជ័យជម្នះជាថ្មីទៀតក្នុងការបោះឆ្នោតជ្រើសតាំងតំណាងរាស្ដ្រខែកក្កដាឆ្នាំក្រោយនេះ។
លោក អ៊ូ វីរៈ ក៏បានប្រមើលមើលឃើញដូចគ្នាដែរថា គណបក្សកាន់អំណាចមានចំណុចឈ្នះច្រើនដូចជាប្រសិនបើប្រជាពលរដ្ឋម្ចាស់ឆ្នោតជឿថាគណបក្សកាន់អំណាចទទួលបានជោគជ័យក្នុងដំណោះស្រាយដីធ្លីនិងប្រឆាំងអំពើពុករលួយដោយប្រសិទ្ធភាពនោះ។ ក៏ប៉ុន្តែលោកសង្ស័យថា យន្តការទាំងនេះអាចត្រូវបានអនុវត្តសម្រាប់តែប្រជាភិថុតក្នុងការបោះឆ្នោតតែប៉ុណ្ណោះហើយវានឹងត្រូវរលាយទៅវិញក្រោយពីការប្រកាសលទ្ធផលឆ្នោត។
យ៉ាងណាក៏ដោយគណបក្សថ្មីគឺគណបក្សសង្រ្គោះជាតិនឹងស្ថិតក្នុងសភាពបាក់ស្លាបម្ខាងប្រសិនបើមេដឹកនាំដ៏មានប្រជាប្រិយរបស់ខ្លួនគឺលោកសម រង្ស៊ី នឹងត្រូវរារាំងមិនឲ្យឈរឈ្មោះសម្រាប់ការបោះឆ្នោតនិងត្រូវរារាំងមិនឲ្យវិលត្រឡប់មកកាន់ប្រទេសកម្ពុជាវិញនោះ៕
