អ្នកជំនាញនៅតែមានទុទិដ្ឋនិយមចំពោះកំណែទម្រង់ប្រព័ន្ធនយោបាយនៅកម្ពុជា ដែលស្ថិតនៅក្រោមការដឹកនាំរបស់រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាបច្ចុប្បន្ន។ មកទល់ថ្ងៃនេះ លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន បានប្រឡូកចូលដឹកនាំប្រទេសកម្ពុជាអស់រយៈពេល៣០ឆ្នាំគត់ គិតចាប់តាំងពីថ្ងៃទី១៤ ខែមករា ឆ្នាំ១៩៨៥មក។ កាលពីថ្ងៃទី១៣ ខែមករានេះ អង្គការឃ្លាំមើលសិទ្ធិមនុស្ស (Human Rights Watch) បានចេញរបាយការណ៍ថ្មីមួយស្តីអំពីកំណត់ត្រាសិទ្ធិមនុស្សកម្ពុជា ក្រោមការដឹកនាំរបស់លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន។
នៅក្នុងរបាយការណ៍របស់អង្គការឃ្លាំមើលសិទ្ធិមនុស្ស (Human Rights Watch)នេះ បានវិភាគលើកំណត់ត្រាស្តីអំពីសិទ្ធិមនុស្សរបស់លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រីកម្ពុជា ហ៊ុន សែន មួយថ្ងៃមុនថ្ងៃគំរប់ខួប៣០ឆ្នាំនៃការដឹកនាំប្រទេសរបស់លោក។ របាយការណ៍នេះ ឆ្លុះបង្ហាញឲ្យឃើញថា កម្ពុជានៅមានផ្លូវដ៏វែងឆ្ងាយក្នុងការធ្វើកំណែទម្រង់ស៊ីជម្រៅ ដើម្បីលុបបំបាត់អំពើពុករលួយ និទណ្ឌភាព ការរំលោភសិទ្ធិមនុស្ស និងការរំលោភអំណាចដោយមន្ត្រីរដ្ឋាភិបាល ដើម្បីឆ្ពោះទៅរកលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យសេរីនិយមដ៏ពេញលេញមួយនោះ។
លោក ប្រេដ អាដាមស៍ (Brad Adams) នាយកអង្គការឃ្លាំមើលសិទ្ធិមនុស្សប្រចាំតំបន់អាស៊ី ឲ្យដឹងថា របាយការណ៍នេះនឹងបង្ហាញឲ្យសាធារណជនដឹងអំពីបរាជ័យនៃការលើកកម្ពស់សិទ្ធិមនុស្ស លទិ្ធប្រជាធិបតេយ្យ និងនីតិរដ្ឋនៅកម្ពុជាក្រោមការដឹកនាំរបស់គណបក្សកាន់អំណាច។
លោកនិយាយថា៖ «លោក ហ៊ុន សែន បានក្លាយជាមេដឹកនាំទី៦ ដែលកាន់តំណែងយូរបង្អស់ក្នុងពិភពលោក។ ហើយនេះ វាមិនមែនជារឿងធម្មតាទេ។ ប្រទេសកម្ពុជា ត្រូវបានរំពឹងថា នឹងមានការលើកកម្ពស់សិទ្ធិមនុស្ស កសាងលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ នីតិរដ្ឋ អភិបាលកិច្ចល្អ និងរដ្ឋាភិបាលដែលមានតម្លាភាព។ ប៉ុន្តែ អ្វីទាំងអស់នេះបានបរាជ័យ ក្រោមការដឹកនាំរបស់លោក ហ៊ុន សែន»។
ចាប់តាំងពីដើមទសវត្សរ៍៩០មក ក្រោយពេលដែលអ៊ុនតាក់ (UNTAC) បានចូលរួមក្នុងដំណើរការរៀបចំការបោះឆ្នោតឆ្នាំ១៩៩៣ ជារៀងរាល់ឆ្នាំ ប្រទេសកម្ពុជាទទួលបានប្រាក់ជំនួយពីប្រទេសម្ចាស់ជំនួយយ៉ាងហោចណាស់ ១រយលានដុល្លារ។ ឥទ្ធិពលរបស់ប្រទេសជាម្ចាស់ជំនួយមកលើការកសាងលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យនៅកម្ពុជាមិនសូវមានភាពសកម្មប៉ុន្មានទេ ដោយសារតែគោលនយោបាយបែបរឹងទទឹង និងផ្តាច់ការរបស់រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា។ នេះបើយោងតាមសេចក្តីរាយការណ៍នេះ។
លោក អាដាមស៍ ថា រដ្ឋាភិបាលនៃប្រទេសជាម្ចាស់ជំនួយដឹងថា ការព្យាយាមផ្លាស់ប្តូររបបនយោបាយកម្ពុជាគឺជារឿងដ៏លំបាកជាទីបំផុត ក្រោមការដឹកនាំរបស់លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន។
លោក និយាយថា៖ «ជាទូទៅ រដ្ឋាភិបាលជាប្រទេសម្ចាស់ជំនួយនិយាយថា ប្រទេសកម្ពុជាមិនមែនជានយោបាយស្នូលខាងភូមិសាស្ត្រទៀតទេ។ យើងនឹងបន្តផ្តល់ប្រាក់ជំនួយដល់កម្ពុជា ដោយសារតែយើងមានអារម្មណ៍ថាបានធ្វើខុសមកលើស្ថានភាពក្នុងប្រទេសកម្ពុជា។ ប៉ុន្តែ យើងនឹងមិនបណ្តាក់ទុនច្រើនលើការផ្លាស់ប្តូររបបនយោបាយរបស់កម្ពុជាឲ្យមានភាពប្រសើរឡើងទេ។»
ទាក់ទងនឹងកំណែទម្រង់ស៊ីជម្រៅដែលរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាកំពុងតែឃោសនា ថាខ្លួននឹងធ្វើឲ្យដំណើរការបោះឆ្នោតមានភាពត្រឹមត្រូវ និងយុត្តិធម៌ លោក អាដាមស៍ ថា រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាមិនមានឆន្ទៈធ្វើកំណែទម្រង់ស៊ីជម្រៅណាមួយឡើយ ជាពិសេស គឺការបង្កើតឲ្យមានគណៈកម្មាការរៀបចំការបោះឆ្នោតដោយឯករាជ្យ។
លោក បកស្រាយថា៖ «គណបក្សកាន់អំណាចប្រជាជនកម្ពុជា កំពុងតែបង្ហាញសញ្ញាថា ខ្លួននឹងព្យាយាមរារាំងកំណែទម្រង់។ ហើយកាលពីម្សិលមិញនេះ លោក ប៊ិន ឈិន ប្រធានក្រុមចរចាខាងគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា បាននិយាយថា គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាចង់កាត់បន្ថយរយៈពេលសម្រាប់ដំណើរការឃោសនាបោះឆ្នោត។ ដូច្នេះ ខ្ញុំមើលមិនឃើញសញ្ញា ដែលថា គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាកំពុងតែធ្វើកំណែទម្រង់ទេ។ ខ្ញុំយល់ថា គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជានឹងព្យាយាមនិយាយថា ខ្លួនកំពុងធ្វើកំណែទម្រង់ ទាំងមិនបានធ្វើកំណែទម្រង់អ្វីផង ពីព្រោះខ្លួនដឹងថា កាលណាមានការបោះឆ្នោតដោយសេរី និងយុត្តិធម៌ និងមានស្ថាប័នឃ្លាំមើលការបោះឆ្នោតដោយឯករាជ្យ នោះមានន័យថា គណបក្សរបស់ខ្លួននឹងចាញ់ឆ្នោត»។
ឥរិយាបថថ្មីៗនេះរបស់រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា បានបង្កជាក្តីព្រួយបារម្ភ ថាតើការផ្លាស់ប្តូរដ៏ប្រសើរជាងមុន ក្នុងការលុបបំបាត់អំពើពុករលួយ និទណ្ឌភាព និងការរំលោភសិទ្ធិមនុស្សនៅកម្ពុជាអាចនឹងកើតមានឡើង ឬ យ៉ាងណា។ លោក អាដាមស៍ ថា កម្ពុជាមានក្តីសង្ឃឹមតិចតួចក្នុងការរំពឹងការផ្លាស់ប្តូរពីថ្នាក់ជាតិ ក្រោមការដឹកនាំរបស់លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន។
លោកយល់ថា៖ «ខ្ញុំមិនយល់ថា យើងអាចរំពឹងបានការផ្លាស់ប្តូរពីលោក ហ៊ុន សែន ទេ។ ច្បាស់ណាស់ យើងទាំងអស់គ្នារំពឹងថាគាត់នឹងផ្លាស់ប្តូរ ប៉ុន្តែ មិនមានសញ្ញាអ្វីទាល់តែសោះដែលថា លោក ហ៊ុន សែន កំពុងតែផ្លាស់ប្តូរ។ តែ អ្វីដែលយើងអាចរំពឹងបាននោះ គឺការផ្លាស់ប្តូរពីថ្នាក់ក្រោម។ ចំនួនយុវជនកម្ពុជាវ័យក្មេង ដែលបានទៅបោះឆ្នោត ការចូលរួមយ៉ាងសកម្មរបស់ពួកគេក្នុងបញ្ហានយោបាយ និងភាពសោមនស្សរីករាយចង់បានលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យដ៏ពេញលេញសម្រាប់ប្រទេសរបស់ខ្លួន អាចនឹងមានឥទ្ធិពលជាការផ្លាស់ប្តូរ»។
ចំពោះមុខ ភាពចម្រូងចម្រាសខាងនយោបាយបែបនេះ អ្នកជំនាញថា ប្រទេសជាម្ចាស់ជំនួយ គួរតែស្តាប់សម្លេងរបស់ប្រជាពលរដ្ឋកម្ពុជា និងអង្គការសង្គមស៊ីវិលឲ្យបានច្រើន ដើម្បីការផ្លាស់ប្តូរប្រសើរជាងមុន។ កម្ពុជានៅមានផ្លូវដ៏វែងឆ្ងាយក្នុងការឆ្ពោះទៅរកលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យដ៏ពេញលេញ ហើយការផ្លាស់ប្តូរអាចកើតមានឡើងពីថ្នាក់ក្រោម ជាជាងថ្នាក់លើ ជាពិសេស តាមរយៈការចូលរួមរបស់យុវជនកម្ពុជាក្នុងបញ្ហាសង្គម និងនយោបាយ៕
