រដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសនៃសមាគមអាស៊ាននឹងបើកកិច្ចប្រជុំពិភាក្សានៅប្រទេសឥណ្ឌូណេស៊ី នាថ្ងៃព្រហស្បតិ៍ ទី២៧ ខែតុលា ឆ្នាំ២០២២នេះ ដើម្បីស្វះស្វែងរកមធ្យោបាយថ្មីដោះស្រាយវិបត្តិនៅប្រទេសមីយ៉ាន់ម៉ា។ នេះបើយោងតាមការចុះផ្សាយរបស់សារព័ត៌មាន Reuters កាលពីថ្ងៃអាទិត្យ។
កិច្ចពិភាក្សានៅទីក្រុងហ្សាការតានឹងផ្តោតជាសំខាន់ទៅលើការអនុវត្តនូវចំណុចឯកច្ឆន្ទ ៥ របស់មេដឹកនាំអាស៊ាន ដែលរួមមានទាំងមេដឹកនាំយោធាភូមាផង កាលពីខែមេសា ឆ្នាំមុន ដើម្បីបញ្ចប់នូវជម្លោះនៅក្នុងប្រទេសមីយ៉ាន់ម៉ា ដែលរងការធ្វើរដ្ឋប្រហារដោយក្រុមយោធាចាប់តាំងពីដើមខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ២០២១ មក។ កិច្ចប្រជុំដែលធ្វើឡើងនាសប្តាហ៍នេះ ធ្វើឡើងមុនកិច្ចប្រជុំមេដឹកនាំកំពូលរបស់សមាគមមួយនេះ ដែលធ្វើឡើងនាខែវិច្ឆិកាខាងមុខ ចាប់ពីថ្ងៃទី១០ ដល់ថ្ងៃទី១៣ ខែវិច្ឆិកា ដែលកម្ពុជាធ្វើជាម្ចាស់ផ្ទះ។
វីអូអេមិនទាន់អាចសុំការអត្ថាធិប្បាយពីលោក ជុំ សុន្ទរី អ្នកនាំក្រសួងការបរទេសកម្ពុជាបាននៅឡើយទេ នាថ្ងៃចន្ទនេះ។
អ្នកស្រាវជ្រាវនៅវិទ្យាស្ថានខ្មែរសម្រាប់សហប្រតិបត្តិការ និងសន្តិភាព លោក វណ្ណ ប៊ុនណា យល់ថាកិច្ចប្រជុំពិភាក្សារបស់រដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសអាស៊ាននាពេលខាងមុខនេះ ជាការជួបជុំស្វែងរកមធ្យោបាយថ្មីសម្រាប់ការដោះស្រាយវិបត្តិនៅប្រទេសមីយ៉ាន់ម៉ា ខណៈថាវាអាចជាគំនិតផ្តួចផ្តើមរបស់ប្រទេសឥណ្ឌូណេស៊ី ដែលនឹងធ្វើជាប្រធានអាស៊ានប្តូរវេនសម្រាប់ឆ្នាំ២០២៣។ អ្នកស្រាវជ្រាវរូបនេះជំរុញឱ្យអាស៊ានមានចំណាត់ការជាក់លាក់ទៅលើមេដឹកនាំយោធាភូមាតាមរយៈការដាក់សម្ពាធបន្ថែមលើរបបសឹកភូមាឱ្យនៅឯកោ ឈានដល់ការព្យួរសមាជិកភាពពីសមាគមអាស៊ាន និងប្រើប្រាស់យន្តការរបស់អាស៊ានជាមួយយន្តការអង្គការសហប្រជាជាតិផងដែរ។
លោកថ្លែងថា៖ «អាស៊ានប្រហែលជាចង់ប្តូរជំហរថ្មីនៅក្នុងការដោះស្រាយបញ្ហានៅមីយ៉ាន់ម៉ា។ អាចជាជម្រើសមួយដែរនៅក្នុងព្យួរសមាជិកភាពរបស់មីយ៉ាន់ម៉ា ហើយក៏មាននីតិវិធីផ្សេងទៀតក្នុងការដោះស្រាយបញ្ហាផងដែរ។ ប៉ុន្តែជារួម ការព្យួរសមាជិកភាព គឺវានៅជាផ្នែកមួយក្នុងការពិចារណារបស់មេដឹកនាំអាស៊ាន»។
ដោយសារមិនមានការវិវឌ្ឍនៃចំណុចឯកច្ឆន្ទទាំង ៥ ទៅលើបញ្ហាមីយ៉ាន់ម៉ា មេដឹកនាំអាស៊ានទាំង ៩ ប្រទេសទៀតមិនអាចអញ្ជើញរដ្ឋមន្រ្តីការបរទេស និងមេដឹកនាំយោធារបស់របបសឹកមីយ៉ាន់ម៉ា ចូលរួមប្រជុំនានាដែលកម្ពុជាធ្វើជាម្ចាស់ផ្ទះឡើយ រួមមានទាំងកិច្ចប្រជុំថ្នាក់ដឹកនាំកំពូលនៅក្នុងខែវិច្ឆិកាខាងមុខនេះ។
អ្នកវិភាគនយោបាយ លោកបណ្ឌិត មាស នី ប្រាប់វីអូអេនៅថ្ងៃចន្ទនេះថា អាស៊ានត្រូវតែមានចំណាត់ខ្លាំងជាងនេះដាក់ទៅលើរបបសឹកភូមា ខណៈបើនៅតែប្រើប្រាស់យន្តការដោះស្រាយដដែល នោះនឹងនាំឱ្យជាគំរូអាក្រក់ដល់សមាជិកផ្សេងទៀតធ្វើនូវអំពើដូចមេដឹកនាំយោធាភូមា ដែលនាំឱ្យទំនាក់ទំនងរវាងអាស៊ាននិងលោកខាងលិចកាន់តែមានបញ្ហា។
អ្នកវិភាគរូបនេះអះអាងថាអ្វីដែលអាស៊ានអាចធ្វើបាន គឺជំរុញឱ្យរបបសឹកភូមាអនុវត្តទៅតាមកិច្ចព្រមព្រៀង៥ចំណុចតាមរយៈការបញ្ជាក់នូវជំហររបស់អាស៊ានសាជាថ្មី ការព្យួរសមាជិកភាពរបស់ភូមាជាបណ្តោះអាសន្ន និងរួមគ្នាធ្វើការជាមួយសហគមន៍អន្តរជាតិ ដើម្បីដាក់បន្ទុកទៅលើមេដឹកនាំយោធា។
លោកថ្លែងថា៖ «ប្រសិនបើប្រទេសមីយ៉ាន់ម៉ានៅតែរឹងទទឹងនូវអ្វីដែលជាការស្នើសុំរបស់សមាគមន៍អាស៊ាន ខ្ញុំគិតថាជម្រើសនៃការព្យួរសមាជិកភាពអាចនឹងចេញរួច ហើយទុករហូតដល់ភូមាសម្រេចចិត្តវិលត្រឡប់វិញ ឬស្ថានការណ៍នយោបាយនៅភូមាត្រូវបានដោះស្រាយរួច»។
គួរបញ្ជាក់ថា កាលពីខែមេសា ឆ្នាំ២០២១ មេដឹកនាំអាស៊ានដែលមានទាំងមេដឹកនាំយោធាមីយ៉ាន់ម៉ាផងដែរ បានមូលមតិគ្នាជាឯកច្ឆន្ទទៅលើ ៥ចំណុច។ ទី១ បញ្ឈប់រាល់អំពើហិង្សាជាបន្ទាន់ ហើយគ្រប់ភាគីត្រូវរក្សាភាពអត់ធ្មត់ខ្ពស់បំផុត។ ទី២ កិច្ចសន្ទនាប្រកបដោយការស្ថាបនារវាងភាគីពាក់ព័ន្ធ ដើម្បីផលប្រយោជន៍របស់ប្រជាជន។ ទី៣ ចាត់តាំងប្រេសិតពិសេសរបស់អាស៊ាន ដើម្បីសម្របសម្រួលកិច្ចសន្ទនា ដោយមានជំនួយពីអគ្គលេខាធិការអាស៊ាន។ ទី៤ ផ្តល់ជំនួយមនុស្សធម៌តាមរយៈមជ្ឈមណ្ឌលអាស៊ាន។ ទី៥ ទស្សនកិច្ចរបស់ប្រេសិតពិសេសនៅប្រទេសមីយ៉ាន់ម៉ា ដើម្បីជួបជាមួយគ្រប់ភាគីពាក់ព័ន្ធទាំងអស់៕
