ក្រោយរយៈពេល១៥ឆ្នាំ ដែលមានព្រឹត្តិការណ៍ជាច្រើនកើតឡើង អ្នកសរសេរប្រវត្តិ របស់រាជវង្សខ្មែរ គឺ លោក Julio A. Jeldres បានបញ្ចូលខ្លឹមសារបន្ថែមក្នុងសៀវភៅថ្មី មួយនូវរឿងរ៉ាវរាជវង្សានុវង្សកម្ពុជា។ សៀវភៅ មានចំណងជើងថា «The Royal House of Cambodia» ទាក់ទងនឹងរាជវង្សខ្មែរ ត្រូវដាក់បន្ថែមព្រឹត្តិការណ៍ប្រវត្តិ សាស្ត្រសំខាន់ៗជាច្រើន។
ជីវិតរបស់ព្រះមហាក្សត្រកម្ពុជាព្រះបាទសម្តេចព្រះបរមនាថនរោត្តម សីហមុនីនិង ព័ត៌មានលម្អិត បន្ថែមទៀតអំពីរាជវង្សានុវង្សកម្ពុជាត្រូវបានបង្ហាញនៅក្នុងការធ្វើ បច្ចុប្បន្នភាពសៀវភៅរាជវង្សនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា ដែលមានចំណងជើងថា «The Royal House of Cambodia» បន្ទាប់ពីរយៈពេល១៥ឆ្នាំនៃការបោះពុម្ព លើកទី១ កាលពីឆ្នាំ ២០០៣។ នេះបើតាមអ្នកសរសេរជីវប្រវត្តិព្រះមហាក្សត្រ និង គ្រួសាររាជ វង្ស គឺលោកបណ្ឌិត Julio A.Jeldres ដែលបានថ្លែងប្រាប់VOA ខ្មែរតាមរយៈសារ អេឡិចត្រូនិចកាលពីពេលថ្មីៗនេះ។
«ខ្ញុំបានធ្វើកែសម្រួលសៀវភៅនេះឡើងវិញក្នុងរយៈពេលដប់ឆ្នាំចុងក្រោយនេះនៅ ពេលខ្ញុំបានទទួលព័ត៌មានថ្មីពីសមាជិកនៃគ្រួសាររាជវង្សឬអ្នកស្រាវជ្រាវ។ មិនមាន ហេតុផលជាក់លាក់ណាមួយសម្រាប់សៀវភៅដែលបានបោះពុម្ពផ្សាយនៅចុងខែធ្នូ ឆ្នាំ ២០១៧ទេ វាគ្រាន់តែពេលនោះការសម្រិតសម្រាំងនៃរូបថតនិងការសរសេរត្រូវ បានបញ្ចប់ តែប៉ុណ្ណោះ ហើយព្រះមហាក្សត្រមានកន្លែងនៅលើប្រតិទិនរបស់ព្រះអង្គ ដើម្បីទទួលបានអ្នកឧបត្ថម្ភដែលអាចធ្វើឲ្យសៀវភៅថ្មីនេះ បោះពុម្ភបាន»។ លោកបានបន្ថែមសេចក្តីទៀតថា៖
«សៀវភៅចុងក្រោយបំផុតនៃរាជវង្សនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជាគឺជាការធ្វើបច្ចុប្បន្ន ភាពនៃសៀវភៅទំហំតូចជាងនេះ ដែលបានបោះពុម្ពផ្សាយក្នុងឆ្នាំ ២០០៣។ វាត្រូវធ្វើបច្ចុប្បន្នភាពពីព្រោះនៅឆ្នាំ ២០០៣ ព្រះមហាក្សត្រសម្តេចឪនៅតែជាព្រះមហាក្សត្រ កម្ពុជាហើយព្រះមហាក្សត្របច្ចុប្បន្នគឺគ្រាន់តែជា ព្រះអង្គម្ចាស់ជាន់ខ្ពស់។ ហេតុដូច្នេះ ហើយខ្ញុំបានធ្វើបច្ចុប្បន្នភាពភាគច្រើននៃជំពូកដែលទាក់ទងនឹងសម្តេចឪ សម្តេចព្រះ មហាក្សត្រិយានីនិងព្រះមហាក្សត្រ នរោត្តម សីហមុនី។ ក៏ប៉ុន្តែខ្ញុំក៏បានបន្ថែមជំពូក ស្តីពីកូនចៅរបស់ព្រះមហាក្សត្រស៊ីសុវត្ថិ មុនីវង្សដែលនៅមានព្រះជន្មហើយនឹងស្ទើរ តែគ្រប់កូនចៅរបស់សម្តេចឪ។ ក៏មានជំពូកថ្មីមួយស្តីពីសមាជិកនៃគ្រួសាររាជវង្ស ដែលត្រូវបានសម្លាប់ក្នុងសម័យខ្មែរក្រហមផងដែរ»។
ព្រះមហាក្សត្រ នរោត្តម សីហមុនីបានប្រសូតនៅថ្ងៃទី ១៤ ខែឧសភាឆ្នាំ ១៩៥៣ ។ សៀវភៅដែលមាន ៣១០ ទំព័រក៏បានបង្ហាញរូបភាពនិងរៀបរាប់អំពីរូបថតរបស់ព្រះ នរោត្តម សីហមុនីដែលរាំរបាំបាឡេនិងរៀបរាប់អំពីពេលវេលារបស់ព្រះអង្គ អស់រយៈ ពេលជាច្រើនឆ្នាំនៅសាធារណរដ្ឋឆេកតាំងពីនៅកុមារភាព នៅប្រទេសបារាំងនិង កូរ៉េខាងជើង។ ក្រៅពីនោះក៏មានការបង្ហាញអំពីរូបថតភ្ជាប់ជាមួយក្នុងសៀវភៅនោះដែរ នៅពេលដែលព្រះអង្គបានយាងចុះទៅសួរសុខទុក្ខរាស្ត្រព្រះអង្គនៅទីជនបទក្នុង ប្រទេសកម្ពុជា និងការផ្តល់ព្រះរាជអំណោយ។
នៅខែមេសាឆ្នាំ ១៩៧៦ ការសិក្សារបស់ព្រះអង្គនៅទីក្រុងព្យុងយ៉ាងត្រូវបានរំខាន ភ្លាមៗ ដោយទូរលេខក្លែងក្លាយមួយដែលត្រូវបានចុះហត្ថលេខាដោយសម្តេចឳ ព្រះនរោត្តម សីហនុ បានកោះហៅព្រះអង្គត្រឡប់មកភ្នំពេញវិញជាកន្លែងដែល ព្រះអង្គបានចូលរួមជាមួយព្រះបិតានិងមាតានិងសមាជិករាជវង្សានុវង្សកម្ពុជាជា អ្នកទោសនៃរបបប៉ុលពតដ៏ឃោរឃៅ។
«នៅដើមខែមករាឆ្នាំ ១៩៧៩ នៅពេលដែលរាជធានីភ្នំពេញជិតនឹងដួលរលំព្រះ មហាក្សត្រសម្តេចម៉ែ និងព្រះបុត្រាទាំងពីរ និងម្តាយមីងហើយនឹងមនុស្សពីរបីនាក់ ទៀតត្រូវបានបញ្ជូនទៅប្រទេសចិនដោយយន្តហោះពិសេសដែលអាជ្ញាធរចិនបាន បញ្ជូនមក»។ នេះបើតាមសៀវភៅដែលអ្នកនិពន្ធបានរៀបរាប់។
ព្រះអង្គត្រូវបានគេតែងតាំងជាឯកអគ្គរាជទូតប្រចាំអង្គការសហប្រជាជាតិនិងអង្គការ យូណេស្កូបន្ទាប់ពីកិច្ចព្រមព្រៀងទីក្រុងប៉ារីសនៅឆ្នាំ ១៩៩១។
ព្រះមហាក្សត្រថ្មីគឺ សម្តេចព្រះបរមនាថ នរោត្តម សីហមុនីបានចាប់ផ្ដើមសោយរាជ្យ តាមច្បាប់ប្រទេសគឺជារាជានិយមអាស្រ័យដោយរដ្ឋធម្មនុញ្ញ មិនខុសពីប្រទេស អង់គ្លេស ន័រវេស ដាណឺម៉ាក ឬអេស្ប៉ាញ និងប្រទេសមួយចំនួន គឺគ្រងរាជ្យតែមិន កាន់អំណាច។ សៀវភៅដដែលបានបញ្ជាក់។
ព្រះមហាក្សត្រនរោត្តម សីហមុនីបានរួមចំណែកដល់ស្ថិរភាពនិងសន្តិភាពរបស់ កម្ពុជាដោយប្រកាន់ខ្ជាប់យ៉ាងតឹងរ៉ឹងចំពោះតួនាទីដែលមានចែងក្នុងរដ្ឋធម្មនុញ្ញ កម្ពុជាឆ្នាំ ១៩៩៣ថ្វាយជូនព្រះអង្គ។ ដូចជាព្រះបិតាដ៏ឆ្នើមរបស់ព្រះអង្គដែរ ព្រះអង្គបានបង្កើតទំនាក់ទំនងយ៉ាងជិតស្និទ្ធជាមួយនឹងប្រជារាស្ត្រខ្មែរ តាមរយៈការយាង ចុះទៅសួរសុខទុក្ខ ជាពិសេសពលរដ្ឋក្រីក្រនៅជនបទ ។
ព្រះមហាក្សត្រទ្រង់បានយាងទៅបំពេញទស្សនកិច្ចជាញឹកញាប់ក្នុងប្រទេសនានា ចាប់តាំងពីព្រះអង្គបានក្លាយជាព្រះមហាក្សត្រដែលត្រូវបានជ្រើសរើសដោយក្រុម ប្រឹក្សារាជបល្ល័ង្កបន្ទាប់ពីព្រះបិតារបស់ព្រះអង្គគឺព្រះមហាក្សត្រព្រះបាទនរោត្តម សីហនុបានសម្រេចព្រះទ័យដាក់រាជ្យនៅថ្ងៃទី ៦ ខែតុលាឆ្នាំ ២០០៤ ដោយសារតែ ព្រះរាជសុខភាពរបស់ព្រះអង្គ។
អ្នកនិពន្ធនៅតែបន្តគូសបញ្ជាក់និងសរសើរសម្តេចឳ នៅពេលព្រះអង្គនាំសន្តិភាព សំរាប់ប្រទេសនិងឯករាជ្យពីបារាំងនៅឆ្នាំ ១៩៥៣ និងស្នាដៃផ្សេងៗទៀត ។
«ការរួមវិភាគទានចម្បងរបស់ព្រះមហាក្សត្រ សម្តេចឳ ព្រះបរមរតនកោដ គឺបង្កើតរដ្ឋឯករាជ្យមួយដែលមានបូរណភាពដែនដីរបស់ខ្លួនដែលទទួលស្គាល់ជាអន្តរជាតិ។ ព្រះអង្គក៏បានផ្តល់ឱ្យប្រជារាស្ត្រយល់ច្បាស់នូវគោលបំណងនិងភាពជាម្ចាស់ ផងដែរ។ លើសពីនេះទៀតព្រះអង្គបានបង្កើតទំនាក់ទំនងយ៉ាងជិតស្និទ្ធជាមួយ សមាជិកសង្គមដែលមិនសូវមានសំណាង កសិករនិងជនក្រីក្រ »។ អ្នកនិពន្ធបានប្រាប់ VOA តាមអ៊ីម៉ែល។
លោក Julio A. Jeldres ក៏បានសរសេរផងដែរថាសម្តេចឪបានបរិច្ចាគនិងបូជាយ៉ាងច្រើន ដល់ប្រទេសនិងប្រជាជនរបស់ព្រះអង្គ។
«បន្ទាប់ពីចូលនិវត្តន៍ព្រះមហាវីរក្សត្រ សម្តេចឪបានចំណាយពេលភាគច្រើនរបស់ ព្រះអង្គដើម្បីបន្តការងារសប្បុរសធម៌របស់ក្រុមសម្តេចឪដើម្បីជួយដល់ជនរួមជាតិ របស់ព្រះមហាក្សត្រ។ ព្រះអង្គក៏បានសរសេរប្រវតិ្តនិង អនុស្សាវរីយ៍សម្រាប់គេហ ទំព័ររបស់ព្រះអង្គផងដែរដើម្បីឱ្យអ្នកជំនាន់ថ្មីជាប្រជានុរាស្ត្រខ្មែរគោរពស្រឡាញ់ យល់ដឹងពីប្រវត្តិសាស្រ្តនិងប្រពៃណីរបស់ប្រទេសខ្លួន។ ព្រះអង្គបានផលិតខ្សែភាព យន្តជាច្រើនដែលត្រូវបានចាក់ផ្សាយតាមទូរទស្សន៍ជាតិកម្ពុជា។ ដូចនៅក្នុងខ្សែភាព យន្តកន្លងមករបស់ព្រះអង្គ ខ្សែភាពយន្តថ្មីៗចុងក្រោយបង្អស់ ទាំងអស់មានសារ សង្គមភ្ជាប់ជាមួយ»។
អ្នកនិពន្ធបានបង្ហាញទៀតថា៖
«ក្នុងខែវិច្ឆិកាឆ្នាំ ២០១១ នៅពេលព្រះមហាក្សត្របានឈានចូលដល់ព្រះជន្ម ៨៩ព្រះវស្សា រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាបានសម្រេចរៀបចំពិធីអបអរសាទរខួបអនុ ស្សាវរីយ៍លើកទី ២០ នៃការយាងវិលត្រឡប់របស់ព្រះមហាក្សត្រមកកាន់ប្រទេសកម្ពុជា។ ព្រះមហាក្សត្រយាងត្រឡប់មកពីប្រទេសចិនវិញនិងជួបជុំគ្នានៅឯកិច្ចប្រជុំ មួយដែលរៀបចំនៅមុខអគារច័ន្ទឆាយ៉ានៃព្រះបរមរាជវាំង។ ព្រះករុណាទ្រង់បានសុំឱ្យពួកគេបំភ្លេចអំពីរឿងនយោបាយនិងរក្សាសាមគ្គីភាពពីព្រោះមានតែប្រទេសកម្ពុជា រួបរួមគ្នាតែប៉ុណ្ណោះ ដែលអាចនឹងតស៊ូជាមួយបញ្ហានានា ជាច្រើនទសវត្សរ៍ថ្មីៗ ទៅមុខទៀត។ព្រះអង្គក៏បានមានព្រះរាជបន្ទូលផងដែរថាព្រះអង្គនឹងគង់នៅក្នុងប្រទេស កម្ពុជាជាអចិន្ត្រៃយ៍ ប៉ុន្តែគួរឲ្យសោកស្តាយស្ថានភាពសុខភាពដ៏យ៉ាប់យ៉ឺនរបស់ ព្រះអង្គ បានបង្ខំអោយព្រះអង្គត្រឡប់មកប្រទេសចិនវិញនៅថ្ងៃទី ១៩ ខែមករាឆ្នាំ ២០១២ »។
ព្រះវររាជបិតាបានសោយទិវង្គតកាលពីថ្ងៃទី ១៥ ខែតុលាឆ្នាំ ២០១២ នៅពេលដែល ប្រជាជនបានប្រារព្ធពិធីបុណ្យចម្រើនព្រះជន្មលើកទី ៩០ របស់ព្រះអង្គ។
សម្តេចម៉ែ ឬជាព្រះមហាក្សត្រីយានី មានព្រះគោរមងារ និងព្រះរាជបុព្វសិទ្ធិដដែល ដោយសារ សភានិងរដ្ឋាភិបាលបានថ្វាយជាផ្លូវការ។
សម្តេចម៉ែនរោត្តម មុនីនាថសីហនុ បានប្រសូតនៅថ្ងៃទី ១៨ ខែមិថុនាឆ្នាំ ១៩៣៦ នៅក្រុងសៃហ្គន ប្រទេសវៀតណាម ក្រោយពីអាពាហ៍ពិពាហ៍រវាងលោកជំទាវ ប៉ុម ពាង និងលោក Jean-France Izzi ដែលជាជនជាតិបារាំងដើមកំណើតអ៊ីតាលីនិងជា នាយកគ្រប់គ្រងរបស់ក្រុមហ៊ុនឥណទាន Credit Foncier នៃបំណុលជាតិធនាគារ បារាំង ដែលប្រតិបត្តិការ នៅឥណ្ឌូចិនពេលនោះ ហើយដែលត្រូវដាក់ឲ្យគ្រប់គ្រង ក្នុងប្រទេសកម្ពុជាគឺរាជធានីភ្នំពេញ និង សៃហ្គន ប្រទេសវៀតណាម។ សេចក្តី ស្រឡាញ់របស់សម្តេចឪនិងសម្តេចម៉ែមានរយៈពេល៦០ ឆ្នាំ រហូតដល់ខែតុលាឆ្នាំ ២០១២ នៅពេលដែលសម្តេចឪបានសោយទិវង្គត។
សម្តេចម៉ែ មានព្រះនាម ម៉ូនិច អីហ្ស៉ី ពេលប្រសូតនោះ បានទទួលភរិយា មេដឹកនាំកំពូល ៗ របស់ពិភពលោកជាច្រើនដែលបំពេញទស្សនកិច្ចក្នុងប្រទេសកម្ពុជា រួមមានលោកស្រី Jacqueline Kennedy ភរិយាអតីតប្រធានាធិបតី អាមេរិក និងពួកមេដឹកនាំ ចិននៅចុងទសវត្សរ៍ឆ្នាំ ១៩៦០ ហើយសម្តេចម៉ែ បានបន្តបំពេញកិច្ចការនេះរហូតដល់ ព្រះវររាជបិតាបានសោយទិវង្គត និងបន្តម្តងម្កាលបច្ចុប្បន្ននេះ។
សម្តេចម៉ែធ្លាប់បម្រើជាប្រធានកាកបាទក្រហមនៅកម្ពុជានិងក្រោយមកជាប្រធាន កិត្កិយស។ ការសម្ភាសន៍នៅឆ្នាំ ១៩៧២ ហើយសម្តេចម៉ែត្រូវបានគេនិរទេស ព្រះកាយក្នុងកាលដែលមានព្រះជន្ម ៣៤ ព្រះវស្សាជាមួយព្រះមហាក្សត្រក្រោយ រដ្ឋប្រហារនិងដោយសារតែនយោបាយស្មុគស្មាញរបស់កម្ពុជា។
«ពីមុនខ្ញុំមិនធ្លាប់មានជីវិតនយោបាយទេ។ ខ្ញុំមិនដែលបានចូលរួមក្នុងនយោបាយទេ។ កង្វល់តែមួយគត់របស់ខ្ញុំគឺកាកបាទក្រហមនិងភារកិច្ចផ្លូវការរបស់ខ្ញុំដែលជាភរិយា របស់ប្រមុខរដ្ឋ។ ជីវិតរបស់ខ្ញុំពីមុនគឺសាមញ្ញណាស់ ... .. ឥឡូវនេះវាមានភាពស្មុគ ស្មាញបន្តិច។ បន្ទាប់ពីការរំដោះ (កម្ពុជា) ខ្ញុំគិតថាវានឹងបន្តទៀត»។
យោងតាមសៀវភៅនេះបន្ទាប់ពីរដ្ឋប្រហារក្នុងឆ្នាំ ១៩៧០សម្តេចម៉ែមានការធ្លាក់ទឹក ព្រះទ័យ ដោយមនុស្សជាច្រើនដែលសម្តេចម៉ែបានចាត់ទុកថាជាមិត្ត ។
«ពិតប្រាកដណាស់ មនុស្សដែលខ្ញុំចាត់ទុកថាជាមិត្តល្អ គឺជាមនុស្សដំបូងគេដែល ក្បត់ខ្ញុំ»។
ស្ថានការណ៍បានបង្ខំឲ្យជីវិតសម្តេចម៉ែចូលរួមយ៉ាងសកម្មក្នុងជីវិតនយោបាយ ចូលរួមក្នុងកិច្ចការអន្តរជាតិដ៏គួឲ្យចាប់អារម្មណ៍ ហើយក៏ដឹងពីអ្វីដែលកំពុងកើតឡើងនៅលើពិភពលោកនិងប្រទេសកម្ពុជាផងដែរ។
លោក Jeldres ដែលមកពីប្រទេសឈីលីក៏បានថ្លែងពីគោលបំណងរបស់លោកក្នុង ការសរសេរសៀវភៅនេះថា៖
«គោលបំណងសំខាន់ក្នុងការសរសេរសៀវភៅនេះគឺដើម្បីចងក្រងប្រវត្តិសាស្រ្តនៃ របបរាជានិយមនៅកម្ពុជាដូចដែលខ្ញុំធ្លាប់បានសួរសំណួរជាច្រើនអំពីស្តេច នាពេល បច្ចុប្បន្ន អំពីអតីតព្រះមហាក្សត្រនិងសមាជិករាជវង្សដទៃទៀត។ មិនមានសរសេរ ជាភាសាអង់គ្លេសច្រើន អំពីរាជានិយមកម្ពុជាទេ ហើយខ្ញុំសង្ឃឹមថាសៀវភៅថ្មីរបស់ ខ្ញុំអាចបំពេញនូវកន្លែងដែលគ្មាន»។
ឯកអគ្គរដ្ឋទូត Julio A. Jeldres ជាទីប្រឹក្សា អគ្គលេខាធិការដ្ឋាននៃព្រះមហាក្សត្រនៃ ព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជាដែលមានឋានៈស្មើនឹងទេសរដ្ឋមន្ត្រី ។ លោកចាប់ផ្តើម មានទំនាក់ទំនងជាមួយសម្តេចឪចាប់តាំងពីឆ្នាំ១៩៦៧៕
