មិនត្រឹមតែជាស្ថាបត្យករដែលល្បីសម្រាប់ប្រទេសកម្ពុជានោះទេ លោក វណ្ណ មូលីវណ្ណ ជាអ្នកសហការដ៏ស្និទ្ធម្នាក់របស់អតីតព្រះមហាក្សត្រ ព្រះបរម រតនកោដ្ឋ ព្រះបាទ នរោត្តម សីហនុ ដែលបានសោយទិវង្គតកាលពីឆ្នាំ២០១២។ លោក វណ្ណ មូលីវណ្ណ ក៏ជាឧត្តមទីប្រឹក្សារបស់ព្រះមហាក្សត្រផងដែរ។
លោក វណ្ណ មូលីវណ្ណ បានទទួលអាហារូបករណ៍ទៅសិក្សានៅបរទេស ក្នុងសម័យដឹកនាំដោយព្រះមហាក្សត្រនរោត្តម សីហនុ។ ក្រោយត្រឡប់មកពីសិក្សាវិញ លោកត្រូវបានព្រះមហាក្សត្រផ្តល់សិទ្ធិអំណាចក្នុងការកសាងទីក្រុងទំនើបភ្នំពេញ។ ស្នាដៃរបស់លោកនៅសល់ដល់បច្ចុប្បន្ននេះ មានដូចជាពហុកីឡាដ្ឋានជាតិអូឡាំពិក ដែលត្រូវបានកសាងក្នុងឆ្នាំ១៩៦៤ និងវិមានឯករាជ្យ ដែលត្រូវបានកសាងឡើងក្នុងឆ្នាំ១៩៥៨។
លោក Julio Jeldres អតីតលេខាផ្ទាល់របស់ព្រះមហាវីរក្សត្រព្រះបាទ នរោត្តម សីហនុ បានប្រាប់ VOA តាមសារអេឡិចត្រូនិកថា ព្រះបរមរតនកោដ្ឋ សព្វព្រះរាជហឬទ័យ និងគោរពចំពោះលោក វណ្ណ មូលីវណ្ណ។
លោកមានប្រសាសន៍បន្ថែមថា៖
«គាត់បានក្លាយជាអ្នកសហការដ៏ជិតស្និទ្ធនៃអតីតព្រះមហាក្សត្រ ហើយមិនមែនត្រឹមតែនៅក្នុងវិស័យស្ថាបត្យកម្មប៉ុណ្ណោះទេ តែថែមទាំងនៅក្នុងវិស័យខ្សែភាពយន្តផងដែរគឺដូចជាគាត់ទទួលបន្ទុករៀបចំមហោស្រពភាពយន្តអន្តរជាតិភ្នំពេញ»។
លោក វណ្ណ មូលីវណ្ណ ស្ថាបត្យករកម្ពុជាដ៏ល្បីល្បាញមួយរូបពីសម័យសង្គមរាស្រ្តនិយម បានទទួលមរណភាពនៅអាយុ៩០ឆ្នាំ កាលពីព្រឹកថ្ងៃព្រហស្បតិ៍ វេលាម៉ោង ៩និង៤៥នាទី នៅឯគេហដ្ឋានរបស់លោកនៅក្នុងខេត្តសៀមរាប ដោយរោគាពាធ។
លោកនាយករដ្ឋមន្រ្តី ហ៊ុន សែន ក៏បានសរសេរសាររំលែកទុក្ខ ហើយចាត់ទុកថា មរណភាពនេះជាការបាត់បង់ធនធានមនុស្សសំខាន់សម្រាប់ប្រទេសជាតិ។
លោក វណ្ណ មូលីវណ្ណ មានស្រុកកំណើតនៅក្នុងខេត្តកំពត។ លោកបានកើតនៅក្នុងឆ្នាំ១៩២៦ នៅពេលដែលកម្ពុជាស្ថិតនៅក្រោមអាណានិគមបារាំង។
លោក វណ្ណ មូលីវណ្ណ ទទួលអាហារូបករណ៍ទៅសិក្សានៅប្រទេសបារាំង ផ្នែកស្ថាបត្យកម្មនៅទីក្រុងប៉ារីស នៅសាលា Ecole National Supérieure des Beaux-Arts ជាទីដែលផ្តល់ឲ្យលោកបានស្គាល់នូវស្ថាបត្យកម្មទំនើបរបស់អឺរ៉ុប។ ដំបូងឡើយ លោកបានសិក្សាផ្នែកច្បាប់ តែលោកបានដូរការចាប់អារម្មណ៍មកសិក្សាផ្នែកស្ថាបត្យកម្មវិញ។
ក្រោយសម័យអាណានិគមបារាំង លោក វណ្ណ មូលីវណ្ណ បានរួមចំណែកក្នុងការធ្វើទំនើបកម្មរាជធានីភ្នំពេញនៅក្នុងសម័យសង្គមរាស្រ្តនិយម។ ចលនាស្ថាបត្យកម្មរបស់លោក ត្រូវបានគេទទួលស្គាល់ថាជា «ស្ថាបត្យកម្មខ្មែរទំនើប»។ លោកបានកសាងស្នាដៃសំខាន់ៗ លម្អសម្រស់រាជធានីភ្នំពេញកាលពីទសវត្សរ៍ឆ្នាំ៦០ ធ្វើឲ្យទីក្រុងមួយនេះជាប់ឈ្មោះជា «ទីក្រុងគជ់នៃតំបន់អាស៊ីអាគ្នេយ៍»។ អគារល្បីៗមួយចំនួនរួមមាន ពហុកីឡាដ្ឋានជាតិអូឡាំពិក មហោស្រពចតុមុខ វិមានរដ្ឋចំការមន និង វិទ្យាស្ថានភាសាបរទេសនៃសាកលវិទ្យាល័យភូមិន្ទភ្នំពេញ ជាដើម។
លោកបានត្រឡប់មកកម្ពុជាវិញក្នុងឆ្នាំ១៩៥៦ ហើយត្រូវបានព្រះមហាក្សត្រផ្តល់សិទ្ធិអំណាចឲ្យសាងសង់អគារស្ថាប័នរដុ្ឋមួយចំនួននៅក្នុងរាជធានីភ្នំពេញ។ លោកបានរចនាអគារល្បីឈ្មោះជាច្រើន ជាង១០០ គម្រោង។ លោកក៏បានរចនាផ្ទះជាលក្ខណៈឯកជន និងសំណង់តូចៗជាច្រើនផងដែរ។
ខណៈកម្ពុជាមានសង្រ្គាមស៊ីវិល រហូតដល់ការទម្លាក់ព្រះបាទ នរោត្តម សីហនុ លោក វណ្ណ មូលីវណ្ណ បានផ្លាស់ប្តូរទៅរស់នៅប្រទេសស្វីសជាង២០ឆ្នាំ ដែលនៅទីនោះ លោកបានចូលរួមក្នុងកម្មវិធីរៀបចំទីលំនៅរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិ សម្រាប់ប្រទេសកំពុងអភិវឌ្ឍន៍។ លោកបានរៀបការជាមួយភរិយារបស់លោក ដែលជាជនជាតិស្វីស ហើយមានកូន៦នាក់។
លោក វណ្ណ មូលីវណ្ណ បានត្រឡប់មកកម្ពុជាវិញ ក្នុងឆ្នាំ១៩៩១ ដើម្បីកសាងប្រទេស ក្រោយពីសង្រ្គាមស៊ីវិល។
និមិត្តរូបនៃស្ថាបត្យកម្មកម្ពុជា
លោក វណ្ណ មូលីវណ្ណ ទទួលបានការកោតសរសើរដោយស្ថាបត្យករជាតិ និងអន្តរជាតិ។ លោកត្រូវបានចាត់ទុកថា ជាស្ថាបត្យករម្នាក់ដែលគិតគូរយ៉ាងស៊ីជម្រៅពីមូលដ្ឋាននៃសំណង់អគារ និងការសម្របតាមបរិស្ថានសម្រាប់ការសាងសង់។
លោក ជា សុផារ៉ា រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងរៀបចំដែនដី នគរូបនីយកម្ម និងសំណង់ និងជាអតីតអភិបាលរាជធានីភ្នំពេញកាលពីឆ្នាំ១៩៩៨ ដល់ឆ្នាំ២០០៣ បានថ្លែងប្រាប់ VOA ថា មរណភាពលោក វណ្ណ មូលីវណ្ណ ជាការបាត់បង់ដ៏ធំធេងមួយ។ លោក ជា សុផារ៉ា បានលើកសរសើរអំពីស្នាដៃស្ថាបត្យករជើងចាស់កម្ពុជាថា ជាអ្នកដែលបានគិតគូរគ្រប់ជ្រុងជ្រោយ ទៅលើមូលដ្ឋានគ្រឹះនៃការសាងសង់មួយ ដែលមានប្រយោជន៍ដល់បរិស្ថានទីក្រុងភ្នំពេញ។
អតីតអភិបាលរាជធានីភ្នំពេញរូបនេះបញ្ជាក់ថា៖
«ជំនាន់ហ្នឹងការសាងសង់ [...] គឺគេប្រើប្រាស់ចរន្តខ្យល់ គេធ្វើការដោះស្រាយ នៅក្នុងសំណង់ឲ្យមានផាសុកភាពជូនទៅដល់ប្រជាពលរដ្ឋ ជូនទៅដល់សាធារណជន ឧទាហរណ៍ដូចជាស្តាតអូឡាំពិក។ល។ នោះគឺសុទ្ធតែជាស្នាដៃមួយធំណាស់។ ការសាងសង់គឺផ្សារភ្ជាប់នឹងបរិស្ថាន»។
លោកស្រី Ashley Thompson ដែលជិតស្និទ្ធនឹង លោក មូលីវណ្ណ ជាសាស្រ្តាចារ្យម្នាក់នៅសាកលវិទ្យាល័យមួយនៃប្រទេសអង់គ្លេស និងជាអ្នកជំនាញផ្នែកប្រវត្តិសាស្រ្តវប្បធម៌អាស៊ីអាគ្នេយ៍ បានថ្លែងប្រាប់ VOAថា លោក វណ្ណ មូលីវណ្ណ ជាស្ថាបត្យករពិសេសខុសពីគេនៅក្នុងអាជីពរបស់លោក។
លោកស្រីបានសរសេរនៅក្នុងអ៊ីមែល ឬសារអេឡិចត្រូនិកមកកាន់ VOAថា៖
«នៅដំណាក់កាលដំបូងនៃអាជីពរបស់លោក លោកបានផ្ដល់ឲ្យប្រទេសដែលទើបតែទទួលបានឯករាជ្យនេះ នូវភាពទាន់សម័យប្រកបដោយសុខដុមរមនា និងសោភ័ណ ជាមួយនឹងប្រពៃណី ស្របតាមជំហាននយោបាយរបស់ព្រះបាទសីហនុ ក្នុងការស្វះស្វែងរកនូវទស្សនវិស័យអន្តរជាតិ ចំពោះការអភិវឌ្ឍនៅក្នុងប្រទេស»។
លោក Christopher Rompré គឺជាអ្នកដឹកនាំ និងផលិតករកុនឯកសារមួយ ដែលបង្ហាញជីវប្រវត្តិរបស់លោក វណ្ណ មូលីវណ្ណ យ៉ាងស៊ីជម្រៅ ក្រោមចំណងជើងថា «The Man Who Built Cambodia/បុរសដែលកសាងកម្ពុជា» ដែលផលិតនៅក្នុងឆ្នាំ២០១៦។
លោកបាននិយាយថា ស្នាដៃស្ថាបត្យកម្មរបស់លោក មូលីវណ្ណ បានទាក់ចិត្តលោកយ៉ាងខ្លាំង។ ស្នាដៃទាំងនោះរួមមានពហុកីឡាដ្ឋានជាតិអូឡាំពិក និងវិមានឯករាជ្យ។ ស្នាដៃទាំងនោះធ្វើឲ្យលោកចាប់អារម្មណ៍ ហើយចង់ដឹងថាតើអ្នកណាបានកសាងសមិទ្ធផលទាំងនោះឡើង។
លោក Christopher Rompré មានប្រសាសន៍ថា៖
«ពេលដែលខ្ញុំបានជួបគាត់ភ្លាម ខ្ញុំក៏រកឃើញថា គាត់ពិតជាផ្នែកមួយនៃប្រវត្តិសាស្ត្រកម្ពុជាយ៉ាងធំប៉ុណ្ណា តើគាត់បានគិតពីអត្តសញ្ញាណរបស់ប្រជាជនខ្មែរប៉ុណ្ណា ហើយខ្ញុំដឹងថា តើស្ថាបត្យកម្ម [របស់គាត់] ទាក់ទងទៅនឹងប្រវត្តិសាស្ត្រខ្មែរប៉ុណ្ណា»។
លោកបានបន្ថែមថា៖
«អ្វីដែលធ្វើឱ្យខ្ញុំចាប់អារម្មណ៍បំផុតនោះគឺថា គាត់មានការគិតស៊ីជម្រៅណាស់ បើទោះជាការងាររបស់គាត់ត្រឹមតែជាស្ថាបត្យករក៏ដោយ។ គាត់មានការពិចារណាជ្រាលជ្រៅអំពីអត្ថន័យនៃពាក្យថា ប្រជាជនកម្ពុជា និងអ្វីដែលជាប្រវត្តិសាស្ត្រនៃទីកន្លែង [ប្រទេសកម្ពុជា] មួយនេះ។ វាពិតជាគួរស្ញប់ស្ញែងណាស់»។
ការសោកស្តាយរបស់លោក វណ្ណ មូលីវណ្ណ និងឧបសគ្គដែលជួបប្រទះ
ចាប់ពីឆ្នាំ១៩៩៣ ដល់ឆ្នាំ២០០១ លោក វណ្ណ មូលីវណ្ណ ជារដ្ឋមន្រ្តីទទួលបន្ទុកផ្នែកវប្បធម៌វិចិត្រសិល្បៈ នគរូបនីយកម្ម និងសំណង់។ លោកក៏ជាប្រធាននៃអាជ្ញាធរអប្សរា ដែលទទួលបន្ទុកក្នុងការការពារ និងស្តារឡើងវិញប្រាសាទអង្គរវត្ត។
នៅក្នុងសៀវភៅស្តីអំពី«បុរីខ្មែរសម័យទំនើប» ដែលបោះពុម្ពផ្សាយដោយវិទ្យាស្ថានរ៉ៃយំ ក្នុងឆ្នាំ២០០៤ លោក វណ្ណ មូលីវណ្ណ ដែលជាអ្នកនិពន្ធសៀវភៅនេះ បានលើកឡើងថា លោកបានប្រឈមបញ្ហាធំៗមួយចំនួន ក្នុងការអនុវត្តនូវគំនិតរបស់លោកទៅលើការរៀបចំទីក្រុង។
លោកបានសរសេរថា៖
«ពេលដែលខ្ញុំជាប្រធានអគ្គនាយកនៃអាជ្ញាធរអប្សរានោះ ខ្ញុំបានឃើញថា ក្រុងសៀមរាបរីកចម្រើនយ៉ាងឆាប់រហ័សជាទីបំផុត ដោយសារទេសចរណ៍អន្តរជាតិ។ សណ្ឋាគារខ្លះធ្វើឡើងដោយគ្មានច្បាប់អនុញ្ញាតសាងសង់ អគារសាធារណៈត្រូវគេយកទៅលក់ រកស៊ីជាមួយនឹងឈ្មួញជួញដូរ ដីយកទៅប្រើប្រាស់ខុសច្បាប់។ ពុំដែលឃើញមានទណ្ឌកម្ម ឬពិរុទ្ធអ្វីកើតឡើងទេ ហើយចំពោះមុខស្ថានភាពអាណាធិបតេយ្យនេះ ខ្ញុំគ្មានអំណាចអ្វីនឹងឲ្យអនុវត្តនីតិក្រមអំបាលម៉ានដែលពាក់ព័ន្ធនឹងកិច្ចអភិវឌ្ឍន៍ក្រុងសោះ»។
លោកបញ្ជាក់បន្ថែមថា៖
«ការលំបាកធំៗដែលខ្ញុំជួបនៅពេលនោះ កើតឡើងដោយអ្នករកស៊ីមិនយកច្បាប់មកជាត្រីមុខ ហើយគិតតែពង្វាងច្បាប់ និងនីតិក្រមទាំងអម្បាលម៉ាន ដែលខ្ញុំខំរៀបចំឲ្យចេញជារូបរាងឡើង»។
លោកស្រី Ashley Thompson ដែលជាអ្នកជិតស្និទ្ធនឹងលោក វណ្ណ មូលីវណ្ណ បានថ្លែងបន្ថែមថា លោក មូលីវណ្ណ មានការតស៊ូនៅក្នុងបរិបទនយោបាយកម្ពុជា ហើយព្យាយាមរក្សា «ជំហរមិនប្រួលប្រែរបស់លោកធ្វើការនៅចំណុចប្រសព្វ រវាងបណ្ដាសហគមន៍អន្តរជាតិដែលមានផលប្រយោជន៍ផ្ទាល់ខ្លួនរបស់គេនៅតំបន់ប្រាសាទអង្គរ រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា និងក៏ដូចជាឋានានុក្រមដ៏សែនស្មុគស្មាញនៃប្រយោជន៍ប្រជាជនមូលដ្ឋានក្នុងខេត្តសៀមរាប»។
លោកស្រីបន្ថែមថា៖
«នៅពេលដែលគាត់ត្រឡប់មកកម្ពុជាវិញក្នុងអំឡុងឆ្នាំ១៩៩០ និងរហូតដល់ចុងបញ្ចប់នៃអាជីពរបស់លោក លោកជាបុគ្គលលេចធ្លោក្នុងវិស័យការងារជាអ្នកនយោបាយ ជាអ្នកការទូត និងជាបុគ្គលិកអង្គការអន្តរជាតិ ដោយមានលក្ខណៈស្មោះត្រង់ ជាក់លាក់ និងមិនពុករលួយម្នាក់»។
លោក Christopher Rompre ជាអ្នកដឹកនាំខ្សែភាពយន្តឯកសារស្តីអំពីខ្សែជីវិតលោក មូលីវណ្ណ «បុរសដែលបានកសាងកម្ពុជា» បាននិយាយថា លោក មូលីវណ្ណ មានការសោកស្តាយចំពោះការណ៍ដែលពុំបានអភិរក្សអគាររបស់លោក។
លោកមានប្រសាសន៍ថា៖
«គាត់ពិតជាមានការសោកស្តាយជាច្រើន។ ប៉ុន្តែអ្វីដែលគួរឲ្យកត់សម្គាល់នោះគឺថា អ្វីដែលគាត់សោកស្ដាយគឺមិនមែន ការបាត់បង់អគារទាំងនោះទេ។ គាត់គិតថា គោលបំណងនៃអាគារមួយគឺដើម្បីបំពេញមុខងាររបស់វា។ ហើយនៅពេលដែលអគារមួយពុំបានយកមកបម្រើមុខងាររបស់វាបានត្រឹមត្រូវនោះ នោះមិនវាមិនអីទេ ដែលចង់ទៅបង្កើតអគារថ្មីមួយទៀត»។
លោកមានប្រសាសន៍បន្ថែមថា៖
«ខ្ញុំគិតថា អ្វីដែលលោកសោកស្តាយនោះ គឺថា ការសម្រេចចិត្តនៅក្នុងការអភិវឌ្ឍប្រទេសកម្ពុជា និងវិស័យស្ថាបត្យកម្មនៅប្រទេសមួយនេះ គឺត្រូវធ្វើឡើងដោយគ្មានហេតុផលត្រឹមត្រូវ។ លោកយល់ថា មានការសម្រេចចិត្ត ជាច្រើនធ្វើឡើងដោយសារតែភាពលោភលន់របស់បុគ្គលម្នាក់ៗ ឬដោយសារមនុស្សចង់អភិវឌ្ឍអ្វីៗឲ្យបានយ៉ាងឆាប់រហ័សដោយមិនគិតពីអ្វីដែលជាចក្ខុវិស័យរយៈពេលវែងនៃប្រទេសនិងទីក្រុង»។
ក្នុងឆ្នាំ២០០១ លោក វណ្ណ មូលីវណ្ណ ត្រូវបានបណ្តេញចេញពីតួនាទី ជាប្រធានអាជ្ញាធរអប្សរា ដោយមិនមានបញ្ជាក់មូលហេតុច្បាស់លាស់។
ក្តីសង្ឃឹមតិចតួចនៃការអភិរក្សអគាររបស់លោក
សំណង់អគារខ្ពស់ៗកំពុងតែកើតឡើងយ៉ាងឆាប់រហ័សនៅរាជធានីភ្នំពេញ។ សំណង់អគារចាស់ៗត្រូវបានផ្លាស់ប្តូរដោយអគារថ្មីៗ។
សំណង់ផ្ទះ១០០ខ្នងនៅក្នុងសង្កាត់ទឹកថ្លា នៅរាជធានីភ្នំពេញ ដែលត្រូវបានរចនាដោយលោក វណ្ណ មូលីវណ្ណ កំពុងស្ថិតក្នុងស្ថានភាពនៃការស្ថាបនាសារជាថ្មី។
លោក វណ្ណ មូលីវណ្ណ ត្រូវបានជ្រើសរើសដោយធនាគារជាតិកម្ពុជា ដើម្បីសាងសង់នូវសំណង់សម្រាប់បុគ្គលិករបស់ពួកគេ ដែលហៅកាត់ថា សំណង់បុរី១០០ខ្នង។
គម្រោងបុរី១០០ខ្នងត្រូវបានកសាងឡើងក្នុងឆ្នាំ១៩៦៧ ជាស្នាដៃមួយដែលលោក វណ្ណ មូលីវណ្ណ ទទួលបានការកោតសរសើរ ទៅលើការយកចិត្តទុកដាក់របស់លោកទៅលើបញ្ហាបរិស្ថាន ក្នុងនោះមានដូចជា ការពិចារណាទៅលើខ្យល់ចេញចូល និងការបង្កើតស្រះទឹកនៅក្នុងបរិវេណផ្ទះជាដើម។
ពលរដ្ឋម្នាក់ លោកស្រី មុំ ស៊ីណាត អាយុ៦២ មានប្រសាសន៍ថា ស្ថានភាពផ្ទះនៅល្អ គ្រាន់តែជណ្ដើរពុកបន្តិចបន្តួច។ ទោះជាយ៉ាងណា លោកស្រីចង់កែលម្អផ្ទះបន្តិចបន្តួច ប្រសិនបើមានថវិកា។
លោកស្រី មុំ ស៊ីណាត មានប្រសាសន៍ថា៖
«ចង់ដែរ ប៉ុនវាអត់លុយថែទាំវា អាក្រោយនោះពុកដែរ ពុកស៊ីម៉ង់ត៍»។
ប្រជាពលរដ្ឋម្នាក់ទៀត គឺលោកស្រី ហាក់ បុប្ផា ៥៤ឆ្នាំ មានប្រសាសន៍ថា លោកស្រីបានកែប្រែផ្នែកខាងក្រោម ផ្ទះ តែផ្នែកខាងលើរក្សាទុកនៅដដែល។
លោកស្រីមានប្រសាសន៍ថា៖
«ផ្ទះនេះ ខ្ញុំកែតែខាងក្រោមទេ អាខាងលើនៅទាំងអស់ គ្រាន់តែលើយើងវាយតែបង្អួចអីវា ដោះបង្អួចចេញអីណាស់ ប៉ុន្តែដំបូល ទ្រង់ទ្រាយវានៅទាំងអស់»។
លោកស្រីបានបន្ថែមថា៖
«អូ វាទុកអត់បានយូរទេ អូន វាពុកច្រើនណាស់ ពុកណា វាអត់មាំទេ ឥឡូវគេច្រើន តែវាយធ្វើផ្ទះថ្មី ប៉ុន្តែវាពុកសសរ ពុកអីចឹងទៅ ដែកអីពុកអស់ គេវាយធ្វើថ្មី ហើយវាទឹកលិចផង។ បើធ្វើ គេធ្វើទាំងអស់ហើយ គេអត់មានទុកខ្លះបានទេអាហ្នឹង ព្រោះបើយើងកែត្រូវវាយចោលទាំងអស់ បាន។ វាទុកអត់បាន វាពុកអស់ហើយ បើយើងទុក កុំនៅអត់អីទេ។ បើថា យើងនៅ អាហ្នឹង អត់បានយូរទេ»។
ចំណែកលោក អ៊ុង តារារ័ត្នមុនី អាយុ៦០ឆ្នាំ ដែលកំពុងតែជម្រះស្មៅ ស្រោចដំាណាំ និងផ្កានៅក្នុងទីធ្លាផ្ទះរបស់លោកក្នុងសង្កាត់ទឹកថ្លា រាជធានីភ្នំពេញ បានលើកឡើងថា លោកស្រឡាញ់ផ្ទះបែបបុរាណ និងរបស់របរបុរាណ ដូច្នេះហើយទើបលោកសម្រេចរក្សាផ្ទះមួយនេះឲ្យនៅទ្រង់ទ្រាយដើមតាមតែអាចធ្វើទៅបាន។
លោកមានប្រសាសន៍យ៉ាងដូច្នេះថា៖
«គឺស្រឡាញ់របស់បុរាណហ្មង។ ខ្ញុំដឹងទុកមុនថា មនុស្សយើងនេះ មិនទុកទេ មកដល់គឺថា គាត់ស្រឡាញ់អារឿងថ្មី សូម្បីឥដ្ឋការ៉ូ គាត់យកអារបស់គេ។ បើមិនទុកទេ គឺអស់ហើយ»។
ផ្ទះនៅតំបន់នោះភាគច្រើន ត្រូវបានអភិវឌ្ឍ និងកែប្រែរួចហើយ ខណៈសំណង់ខ្លះបានខូចខាត។
លោកបញ្ជាក់បន្ថែមថា៖
«បាត់បង់ជៀសមិនផុតទេ ប៉ុនសួរថា អ្នកនៅហ្នឹង រក្សាហើយធ្វើដូចគាត់បានប៉ុន្មាន។ គាត់ទៅហើយ ត្រូវសួរអាអ្នកនៅនេះ ខ្ញុំអត់សួរគាត់ទៅទេ ខ្ញុំសួរអ្នកនៅ ប៉ុន្មានអ្នកចង់រក្សារបស់គាត់»។
នៅក្នុងបទសម្ភាសន៍ជាមួយរ៉ៃយំ លោក វណ្ណ មូលីវណ្ណ មានប្រសាសន៍ថា៖
«តែបើនិយាយសរុបឲ្យខ្លី ពិតមែន ក្នុងការសាងសង់នីមួយៗរបស់ខ្ញុំ គឺខ្ញុំតែងតែដកស្រង់គំនិតពីស្ថាបត្យកម្មខ្មែរប្រពៃណី។ ឧទាហរណ៍ក្នុងសំណង់១០០ខ្នង ខ្ញុំដកស្រង់គំនិតពីផ្ទះខ្មែរ តែខ្ញុំយកមកធ្វើដោយមានការពិចារណា កែច្នៃចំណុចខ្លះឲ្យវាប្រសើរឡើង ដូចជាបង្អួចផ្ទះខ្មែរមានរាងតូចបន្តិច ដូច្នេះពេលខ្ញុំធ្វើបង្អួចផ្ទះ១០០ខ្នង ខ្ញុំបានពង្រីកឲ្យវែង ដើម្បីខ្យល់ចេញចូលកាន់តែល្អឡើង ម្យ៉ាងទៀតសសរផ្ទះខ្មែរច្រើនតែធ្វើអំពីឈើ វាឆាប់ពុក ម៉្លោះហើយខ្ញុំបានយកស៊ីម៉ង់ត៍មកប្រើ ដើម្បីឲ្យមាំបានយូរ ដូច្នេះមិនមែនចម្លងទាំងស្រុងទេ គឺដកស្រង់គំនិតល្អៗយកមកប្រើ»។
លោកបន្ថែមថា៖
«ម្យ៉ាងទៀតតួនាទីនៃសំណង់ដែលយើងសាងសង់ត្រូវមានឲ្យច្បាស់លាស់ គឺឲ្យវាដំណើរការស្រួលទៅតាមបែបបទទំនៀមទម្លាប់វប្បធម៌។ បើសង់សម្រាប់ខ្មែរ យើងត្រូវយល់ថា ខ្មែរគេរស់នៅយ៉ាងម៉េច ភូមិសាស្ត្រមានពន្លឺ មានខ្យល់ឬអត់។ ស្ថាបត្យករត្រូវយល់ច្បាស់អំពីភារកិច្ចរបស់ខ្លួន គឺមិនមែនសង់សម្រាប់ខ្លួនឯងទេ គឺធ្វើសម្រាប់អ្នកដទៃដែលគេរស់នៅ។ ម៉្លោះហើយត្រូវយល់ឲ្យច្បាស់ ស្តាប់គេ មើលគេមុននឹងសង់។ និយាយឲ្យខ្លីទៅ គឺគិតឲ្យច្បាស់លាស់ទើបសង់»។
ស្នាដៃមួយចំនួនរបស់លោកត្រូវបានកម្ទេចចោល ឬផ្លាស់ប្តូរទម្រង់ដើម។ តួយ៉ាងសាលមហោស្រពសុរាម្រិត ត្រូវបានវាយកម្ទេចចោលកាលពីឆ្នាំ២០០៨ ក្រោយពេលត្រូវភ្លើងឆេះ។ បរិវេណពហុកីឡាដ្ឋានជាតិអូឡាំពិក ជាច្រើនផ្នែកត្រូវបានកែទម្រង់ទៅជាអគារនៃមជ្ឈមណ្ឌលពាណិជ្ជកម្ម។ រដ្ឋាភិបាលកំពុងស្ថាបនាវិមានពហុកីឡាដ្ឋានមួយទៀត ដែលមានតម្លៃប្រមាណ១០០លានដុល្លារ ដើម្បីទទួលការរៀបចំកីឡាស៊ីហ្គេមក្នុងឆ្នាំ២០២៣។ ដូច្នេះហើយ គេមិនទាន់ដឹងច្បាស់ថា អនាគតនៃពហុកីឡាដ្ឋានជាតិអូឡាំពិកនឹងទៅជាយ៉ាងណានោះទេ។
លោក វណ្ណ មូលីវណ្ណ ទំនងជាមិនសប្បាយចិត្តនឹងសំណង់នៃការអភិវឌ្ឍយ៉ាងឆាប់រហ័សនៃទីក្រុងភ្នំពេញ ដែលពុំមានការគិតគូរដិតដល់ជាមុន។
នៅក្នុងភាពយន្តដែលនិយាយពីស្នាដៃរបស់លោក វណ្ណ មូលីវណ្ណ បានលើកឡើងថា លោក «គ្មានអំណាច» នៅពេលលោកត្រូវបានសម្ភាសន៍អំពីស្ថានភាពនៃមហោស្រពជាតិ ដែលត្រូវបានកម្ទេចចោល និងពហុកីឡាដ្ឋានជាតិអូឡាំពិកបច្ចុប្បន្ននេះ។
ឥទ្ធិពលនៃស្នាដៃរបស់លោកក្នុងចំណោមស្ថាបត្យករជំនាន់ក្រោយ
ជាមួយនឹងគោលបំណងផ្សព្វផ្សាយ និងអភិរក្ស «គម្រោងលោក វណ្ណ មូលីវណ្ណ» (Vann Molyvann Project) ត្រូវបានបង្កើតឡើងនៅក្នុងឆ្នាំ២០០៩ ដោយស្ថាបត្យករជាតិ និងអន្តរជាតិ ជាមួយនិស្សិតដែលសិក្សាផ្នែកស្ថាបត្យកម្ម និងអ្នកស្រាវជ្រាវផ្សេងៗ។ ស្នាដៃរបស់លោកត្រូវបានចងក្រងធ្វើជាឯកសារសម្រាប់ការសិក្សា។
កញ្ញា ទុំ យូរីផល ជាសមាជិកនៃ«គម្រោង វណ្ណ មូលីវណ្ណ» មានប្រសាសន៍ថា ក្រុមរបស់កញ្ញា មានបំណងរក្សាទុកស្នាដៃរបស់លោកសម្រាប់ជាគំរូ និងមេរៀនសម្រាប់ស្ថាបត្យករជំនាន់ក្រោយ។ កញ្ញាបានកោតសរសើរស្នាដៃរបស់លោក តាមរយៈការគិតគូរដិតដល់អំពីភាពតែមួយរបស់ខ្មែរ។
កញ្ញាបានថ្លែងប្រាប់ VOAថា៖
«គាត់ទៅរៀននៅបរទេសមែន ប៉ុន្តែគាត់មានការស្រូបពីបរទេសខ្លះ ហើយគាត់បញ្ចូលនឹងអ្វី ដែលជារបស់ខ្មែរទាក់ទងជាមួយសម័យអង្គរ»។
ស្ថានទូតអាមេរិកប្រចាំនៅកម្ពុជា បានកំពុងដាក់តាំងពិព័រណ៍ស្នាដៃរបស់លោករយៈពេលមួយឆ្នាំ ដោយបង្ហាញពីសំណង់អគារ និងការរចនាបថផ្សេងៗដល់សាធារណជន។
លោកស្រី Monica Davis មន្ត្រីកិច្ចការវប្បធម៌ នៅស្ថានទូតអាមេរិក មានប្រសាសន៍ថា៖
«យើងអញ្ជើញក្រុម គម្រោង វណ្ណ មូលីវណ្ណ ឱ្យបង្ហាញពិព័រណ៍នៅទីនេះពីព្រោះយើងពិតជាចង់បង្ហាញអំពីការគោរព និងកោតសរសើរចំពោះចក្ខុវិស័យកម្ពុជា។ ដូចដែលប្រជាជនភាគច្រើនដឹងអំពីកម្ពុជា គេមានមោទនភាពចំពោះការងាររបស់លោក វណ្ណ មូលីវណ្ណ»។
លោក ហោ ដារ៉ូ អាយុ២៥ឆ្នាំ ជាស្ថាបត្យករជំនាន់ក្រោយដែលបញ្ចប់ការសិក្សាផ្នែកស្ថាបត្យកម្ម និងនគរូបនីយវិទ្យា មានប្រសាសន៍ថា លោកពិតជាស្ងើចសរសើរស្នាដៃរបស់លោក វណ្ណ ម៉ូលីវណ្ណ ហើយអ្វីដែលពិសេសនោះ គឺបុរី១០០ខ្នង ដោយលោកថា ការសាងសង់បានគិតគូរដល់ការរស់នៅក្នុងរយៈពេលយូរ។ លោកបន្តថា ស្នាដៃរបស់លោក វណ្ណ មូលីវណ្ណ អាចជាការសិក្សាមួយ ដើម្បីបង្កើតស្ថាបត្យកម្មថ្មី។
លោកមានប្រសាសន៍ថា៖
«យើងព្យាយាមសិក្សាពីការរចនារបស់គាត់ ហើយយើងព្យាយាមគិតមើលថា យើងគួរបង្កើតអ្វី ដែលថ្មី ហើយវាឆ្លើយតបទៅនឹងបរិបទសង្គមយើងបច្ចុប្បន្ន តែយើងមិនចម្លងស្នាដៃរបស់គាត់ យកមកដាក់ហ្មងទេ»។
លោក ហៅ ដារ៉ូ ក៏បានអំពាវនាវឲ្យមានការថែរក្សាស្នាដៃអគាររបស់លោកទៅថ្ងៃខាងមុខ៕
