ទោះបីជានយោបាយក្នុងប្រទេសកម្ពុជាបានឡើងកំដៅជាថ្មីក៏ដោយ តែអ្នកតំណាងគណបក្សធំៗទាំងពីរក្នុងប្រទេសកម្ពុជានៅតែអះអាងពីការប្តេជ្ញានិងរក្សា«វប្បធម៌សន្ទនា»ដ៏ថ្មីថ្មោងរបស់ពួកគេ។ ម៉្យាងទៀត លោកសម រង្ស៊ី ប្រធានគណបក្សជំទាស់នឹងវិលមកប្រទេសកម្ពុជានាថ្ងៃអង្គារស្អែកនេះ ខណៈពេលដែលគណៈកម្មការរបស់រដ្ឋាភិបាលរបស់លោកហ៊ុន សែន នៅមិនទាន់វែកមុខរកអ្នកប្រព្រឹត្តអំពើហិង្សាលើតំណាងរាស្ត្រគណបក្សជំទាស់នៅឡើយទេនោះ។
អ្នកតំណាងគណបក្សធំៗក្នុងរដ្ឋសភាគឺគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជារបស់លោកហ៊ុន សែន និងគណបក្សសង្គ្រោះជាតិរបស់សលោកសម រង្ស៊ី បានអះអាងថា គណបក្សទាំងពីរនៅតែរក្សា«វប្បធម៌សន្ទនា»ដ៏ផុយស្រួយ បើទោះជាមាន អរិភាពនឹងគ្នា នាពេលថ្មីៗ យ៉ាងណាក៏ដោយ។
លោកសុខ ឦសាន្ត អ្នកនាំពាក្យគណបក្សកាន់អំណាច និងលោក យ៉ែម បុញ្ញាឫទ្ធិ អ្នកនាំពាក្យគណបក្សជំទាស់ បានបញ្ជាក់ប្រាប់ VOA នាថ្ងៃច័ន្ទនេះថា គណបក្សទាំងពីរនឹងព្យាយាមរក្សាទំនាក់ទំនងនឹងគ្នាបន្តទៀត ដោយសន្តិវិធី។
លោក យ៉ែម បុញ្ញាឫទ្ធិ បានបញ្ជាក់យ៉ាងដូច្នេះថា៖
«យោងតាមប្រសាសន៍និងលិខិតឆ្លើយឆ្លងរវាងឯកឧត្តមលោក សម រង្ស៊ី ប្រធានក្រុមតំណាងរាស្រ្តភាគតិច និងសម្តេច ស ខេង តំណាងក្រុមតំណាងរាស្រ្តភាគច្រើន វប្បធម៌សន្ទនាយើងនៅតែថែរក្សា និងព្យាយាមបន្តដោះស្រាយបញ្ហានានាដោយវិធីនិងអហិង្សា។ ជាគោលការណ៍របស់គណបក្សសង្គ្រោះជាតិគឺយើងជំរុញឲ្យមានការផ្លាស់ប្តូរតាមរយៈការបោះឆ្នោតដោយសេរីត្រឹមត្រូវយុត្តិធម៌ និងអហិង្សា និងការជជែកគ្នាដោយខ្មែរនិងខ្មែរ»។
ស្របគ្នានោះដែរ លោកសុខ ឦសាន្ត អ្នកនាំពាក្យរបស់គណបក្សកាន់អំណាច បានថ្លែងថា គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាធ្លាប់ប្រើ និងរក្សាកិច្ចព្រមព្រៀងនយោបាយ ដែលហៅថា«វប្បធម៌សន្ទនា»ជាមួយដៃគូផ្សេងៗជាច្រើនមក ហើយចាប់តាំងពីឆ្នាំ១៩៨៥ ដែលឈានដល់កិច្ចព្រមព្រៀងទីក្រុងបារីសក្នុងឆ្នាំ១៩៩១ ការធ្វើសមាហរណកម្មពួកខ្មែរក្រហមចុងក្រោយក្នុងឆ្នាំ១៩៩៨ និង បញ្ចប់ការជាប់គាំងនយោបាយ បន្ទាប់ពីការបោះឆ្នោតជាច្រើនលើក។
«ទោះបីថាថ្មីៗនេះ វាមានបញ្ហាមួយចំនួន ដែលយើងចាប់អារម្មណ៍ ដូចជាការបោះឆ្នោតទម្លាក់លោកកឹម សុខា ឬបញ្ហាបាតុភាពអំពើហិង្សាលើតំណាងរាស្ត្រពីររូប ហើយមានការនិយាយស្តីមួយចំនួនរបស់មេដឹកនាំគណបក្សសង្គ្រោះមកលើសម្តេចតេជោហ៊ុន សែនយ៉ាងណាក៏ដោយ យើងយល់ថា គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជានៅតែរក្សាវប្បធម៌សន្ទនារវាងគណបក្សទាំងពីរឱ្យនៅឋិតថេរ»។
លោកសុខ ឦសាន្តបញ្ជាក់បន្ថែមថា៖
«ក៏ប៉ុន្តែសំណូមពរឲ្យភាគីដៃគូ និងសូមឲ្យគោរពឲ្យបានត្រឹមត្រូវតាមស្មារតីនៃកិច្ចព្រមព្រៀង ដែលបានចុះហត្ថលេខារួមគ្នាកាលពីខែ៥ឆ្នាំ២០១៥ ដែលគោរពគ្នា ឱ្យតម្លៃគ្នាទៅវិញទៅមក ហើយកុំវាយប្រហារគ្នា។ អាហ្នឹងគឺជាការល្អដែលធ្វើឲ្យវប្បធម៌សន្ទនាហ្នឹងមានអាយុវែងទៅមុខតទៀត»។
កាលពីថ្ងៃសុក្រកន្លងទៅ លោកកឹម សុខា អនុប្រធានគណបក្សសង្គ្រោះជាតិត្រូវបានសភាជាដែលគ្រប់គ្រងដោយគណបក្សកាន់អំណាចរបស់លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រីហ៊ុន សែនធ្វើការបោះឆ្នោតទម្លាក់ចេញពីតំណែងអនុប្រធានទីមួយនៃរដ្ឋសភាជាតិបន្ទាប់ពីលោកកាន់តំណែងនេះបានជាង១ឆ្នាំ។ ការដកតំណែងនេះគឺធ្វើឡើងមិនប៉ុន្មានថ្ងៃផងបន្ទាប់ពីមានបាតុកម្មរបស់អ្នកគាំទ្រគណបក្សកាន់អំណាច ធ្វើការតវ៉ានាមុខរដ្ឋសភាស្នើឲ្យមានការដកតំណែងលោកកឹម សុខា។
លិខិតរបស់គណបក្សសង្គ្រោះជាតិ ដែលចេញនាថ្ងៃសុក្រនោះ បញ្ជាក់ពីភាព«មិនប្រក្រតីយ៉ាងធ្ងន់ធ្ងរ» ដែលរំលោភលើរដ្ឋធម្មនុញ្ញកម្ពុជា និងរំលោភលើកិច្ចព្រមព្រៀងនយោបាយរវាងគណបក្សទាំងពីរដែលមានឈ្មោះថា «វប្បធម៌សន្ទនា»នោះ។
លោកសម រង្ស៊ី ប្រធានគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ បានសរសេរក្នុងទំព័រហ្វេសប៊ុកផ្ទាល់ខ្លួនរបស់លោកថា លោកនឹងធ្វើមាតុភូមិនិវត្តន៍មកកាន់ប្រទេសកម្ពុជាវិញនារាត្រីថ្ងៃអង្គារខាងមុខ បន្ទាប់ពីលោកបំពេញទស្សនកិច្ចនៅក្រៅប្រទេស។ ដោយមិនបញ្ជាក់ពីមូលហេតុ និងអត្ថន័យច្បាស់ លោកសម រង្ស៊ីបានសរសេរកាលពីថ្ងៃសៅរ៍ថា៖
«សារៈសំខាន់និងភាពចាំបាច់នៃវប្បធម៌សន្ទនា ខ្ញុំនឹងវិលមកដល់ក្រុងភ្នំពេញនៅថ្ងៃអង្គារទី៣ខែវិច្ឆិកានេះ វេលាម៉ោង១៩និង៣៥នាទី»។
លោក យ៉ែម បុញ្ញាឫទ្ធិបានបញ្ជាក់ថា គណបក្សសង្គ្រោះជាតិនឹងធ្វើការប្រជុំដើម្បីកំណត់នយោបាយ និងកិច្ចការសន្ទនាឡើងវិញជាមួយគណបក្សកាន់អំណាចនាថ្ងៃពុធខាងមុខ ខណៈពេលដែលលោកសម រង្ស៊ីនៅក្នុងក្រុងភ្នំពេញ។
លោកបន្ថែមថា គណបក្សសង្គ្រោះជាតិបានសរសេរលិខិតដាក់ជូនលោកហេង សំរិន ប្រធានរដ្ឋសភាកាលពីថ្ងៃច័ន្ទថា គណបក្សនេះនឹងមិនស្នើបេក្ខភាពថ្មីជំនួសតំណែងលោកកឹម សុខាជាអនុប្រធានទី១នៃរដ្ឋសភាជាតិនោះទេ។
«យើងពុំទាន់បានពិភាក្សា ពិគ្រោះយោបល់ជាមួយឯកឧត្តមប្រធាន និងអនុប្រធាននោះនៅឡើយទេ។ តែទីមួយយើងបានផ្ញើលិខិតទៅសម្តេចប្រធានរដ្ឋសភាស្តីពីការមិនដាក់បេក្ខភាពថ្មីជំនួយឯកឧត្តម កឹម សុខានោះទេ»។
យ៉ាងណាក៏ដោយ លោកសុខ ឦសាន្ត តំណាងរាស្ត្រ និងជា អ្នកនាំពាក្យគណបក្សកាន់អំណាច បានថ្លែងការពារចំណាត់ការរបស់រដ្ឋសភាជាតិនាថ្ងៃសុក្រកន្លងទៅ ដោយលោកនិយាយថា ចំណាត់ការនោះមិនបានរំលោភរដ្ឋធម្មនុញ្ញ និងកិច្ចព្រមព្រៀងនយោបាយអ្វីនោះទេ ដោយសារកិច្ចព្រមព្រៀងនយោបាយមិនបានចែងថា អនុប្រធានទី១នៃរដ្ឋសភាត្រូវតែប្រគល់ឲ្យលោកកឹម សុខានោះទេ។
«អាហ្នឹងគឺជាសិទ្ធិសម្រេចរបស់គណបក្សសង្គ្រោះជាតិ។ គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាមិនអាចទៅជ្រៀតជ្រែកកិច្ចការផ្ទៃក្នុងរបស់គណបក្សសង្គ្រោះជាតិបានទេ។ ត្រង់ដាក់ ឬមិនដាក់វាជាអធិបតេយ្យភាពរបស់គាត់ ជាសិទ្ធិសម្រេចរបស់គាត់។ ចំណុចទី២ បើគណបក្សសង្គ្រោះជាតិមិនព្រមដាក់បេក្ខភាពមកទេ អាហ្នឹងកៅអីនោះនៅទំនេរ។ គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាមិនទៅដណ្តើមយកទេឱ្សស្របទៅតាមស្មារតីនៃកិច្ចព្រមព្រៀងនយោបាយថ្ងៃទី២២ខែកក្កដាឆ្នាំ២០១៤»។
នាច័ន្ទសប្តាហ៍កន្លងទៅ តំណាងរាស្ត្រពីរនាក់របស់គណបក្សជំទាស់គឺលោក គង់ សភា និងលោកញ៉យ ចំរើន ត្រូវបានក្រុមជនបិទមុខវាយប្រហារ ក្រោយពេលដែលជនទាំងនោះស្ទាក់រថយន្ត និងទាញតំណាងរាស្ត្រទាំងពីរចេញពីរថយន្ត ពេលដែលរថយន្តនោះចេញពីមន្ទីរដ្ឋសភា។ ការវាយប្រហារលើតំណាងរាស្ត្រមានអភ័យឯកសិទ្ធិនេះត្រូវបានថ្កោលទោស និងរងការរិះគន់យ៉ាងខ្លាំងពីអង្គការសង្គមស៊ីវិលនានា និងពីស្ថានទូតនានាប្រចាំប្រទេសកម្ពុជា។
លោកយ៉ែម ប៉ុញ្ញាឫទ្ធិប្រាប់ VOA ថានា ព្រឹកថ្ងៃអង្គារខាងមុខនេះ លោកសម រង្ស៊ី និងឈាងទៅសួរសុខទុក្ខតំណាងរាស្ត្រទាំងពីររូបដែលកំពុងសម្រាកព្យាបាលនាទីក្រុងបាងកក មុនពេលលោកធ្វើដំណើរមកកាន់ប្រទេសកម្ពុជា។មកដល់ពេល អាជ្ញារធរមិនទាន់ចាប់បានជនដៃដល់ដែលធ្វើការវាយប្រហារលើតំណាងរាស្ត្រទាំងពីរនាក់នៅឡើយទេ។
VOA មិនអាចទាក់ទងសុំការអធិប្បាយពីក្រសួងមហាផ្ទៃ និងនគរបាលជាតិបានទេនាថ្ងៃច័ន្ទនេះ។ តែគេដឹងថា អ្នកបើកបរពីរនាក់របស់ជនរងគ្រោះត្រូវបាន នគរបាលជាតិកោះហៅទៅសាកសួរអំពីហេតុការណ៍វាយប្រហារកាលពីថ្ងៃច័ន្ទនោះ។
អរិភាពរវាងគណបក្សកាន់អំណាច និងគណបក្សជំទាស់បានផ្ទុះឡើងសារជាថ្មី ក្នុងប៉ុន្មានខែចុងក្រោយនេះ បន្ទាប់ពីតំណាងរាស្ត្រគណបក្សសង្គ្រោះជាតិបញ្ជាក់ពីការមន្ទិលសង្ស័យពីការប្រើប្រាស់ផែនទី និងការបោះបង្គោលព្រំដែនរវាងប្រទេសវៀតណាមនិងប្រទេសកម្ពុជា។ យ៉ាងហោចណាស់មានសកម្មជនគណបក្សជំទាស់ជាង១០រូប និងតំណាងព្រឹទ្ធសភាមួយរូបរបស់គណបក្សសម រង្ស៊ីត្រូវបានចាប់ឃុំខ្លួននិងកាត់ទោស៕
