អង្គការសង្គមស៊ីវិលមួយចំនួនបានអំពាវនាវឲ្យតុលាការពិចារណាទម្លាក់បទចោទប្រកាន់លើកុមារ ដែលជាកូនប្រុសអតីតមន្ត្រីគណបក្សប្រឆាំងមួយរូបបន្ទាប់ពីតុលាការក្រុងភ្នំពេញបានបើកសវនាការជំនុំជម្រះកុមារដែលមានបញ្ហាផ្នែកសតិបញ្ញារូបនោះ កាលពីថ្ងៃពុធកន្លងទៅនេះ។
កុមារ កាក់ សុវណ្ណច្ឆ័យ អាយុ ១៦ឆ្នាំ ដែលជាកូនប្រុសលោក កាក់ កុម្ភារ អតីតមន្រ្តីគណបក្សសង្រ្គោះជាតិ ត្រូវបានចាប់ខ្លួនកាលពីថ្ងៃទី២៤ ខែមិថុនា ហើយបញ្ជូនទៅតុលាការ ក្រោមបទចោទ «ញុះញង់បង្កឲ្យមានភាពវឹកវរធ្ងន់ធ្ងរដល់សន្តិសុខសង្គម» និងបទ«ប្រមាថអ្នករាជការសាធារណៈ» បន្ទាប់ពីកុមាររូបនោះបានបង្ហោះសាររិះគន់រដ្ឋាភិបាលតាមប្រព័ន្ធតេឡេក្រាម។
នៅក្នុងសវនាការកាលពីថ្ងៃពុធរបស់មេធាវីការពារក្តីឲ្យកុមារ កាក់ សុវណ្ណច្ឆ័យ បានស្នើសុំគ្រូពេទ្យជំនាញចូលរួមក្នុងសវនាការ ដើម្បីពិនិត្យស្ថានភាពកូនក្តី ដែលម្តាយរបស់កុមាររូបនេះបានលើកឡើងថា កូនប្រុសរបស់ខ្លួនមានជំងឺអូទីហ្សឹម(autism) ឬជំងឺរវើរវាយ និងភាន់វិញ្ញាណ។ ប៉ុន្តែ ចៅក្រមសាលាដំបូងរាជធានីភ្នំពេញបានបដិសេធសំណើនេះ និងបានបន្តនីតិវិធីសវនាការ។
ក្រោយពីការសួរដេញដោលនិងធ្វើសេចក្តីសន្និដ្ឋាន ចៅក្រមជំនុំជម្រះលោក អ៊ួង វុទ្ធា សម្រេចលើកពេលប្រកាសសាលក្រមលើសំណុំរឿងកុមារកាក់ សុវណ្ណច្ឆ័យ នៅថ្ងៃទី១៣ ខែតុលា ខាងមុខនេះ។
នាយករងទទួលបន្ទុកផ្នែកឃ្លាំមើលរបស់អង្គការលីកាដូ លោក អំ សំអាត សង្ឃឹមថា តុលាការនឹងទម្លាក់បទចោទប្រកាន់ និងដោះលែងកុមារ កាក់ សុវណ្ណច្ឆ័យ ឲ្យមានសេរីភាព អាស្រ័យលើស្ថានភាពរបស់កុមាររូបនេះជាអនីតិជន និងមានជំងឺប្រចាំកាយ។
លោកបានថ្លែងថា៖ «ខ្ញុំគិតថា គួរតែពិចារណាទាំងអស់គ្នាគឺថា ទីមួយ ពិនិត្យទៅលើសុខភាពគាត់ទៅ ប្រសិនបើជាគាត់មានបញ្ហាសុខភាព ឬក៏បញ្ហាផ្លូវចិត្តហ្នឹងគួរតែពិនិត្យពិចារណាឲ្យបានដិតដល់ដែរ ពីព្រោះជៀសវាងការធ្វើឲ្យប៉ះពាល់ទៅដល់សុខភាពផ្លូវចិត្តធ្ងន់ធ្ងរសម្រាប់កុមារហ្នឹងណា»។
លោកបានសង្កត់ធ្ងន់សារជាថ្មីផងដែរថា បទចោទ «ញុះញង់បង្កឲ្យមានភាពវឹកវរធ្ងន់ធ្ងរដល់សន្តិសុខសង្គម» និងបទ «ប្រមាថអ្នករាជការសាធារណៈ» ជាការចោទប្រកាន់មានស្ថានទម្ងន់ទោសធ្ងន់ធ្ងរជ្រុលមកលើកុមារកាក់ សុវណ្ណច្ឆ័យ និងបានបង្ហាញការសោកស្តាយចំពោះការចាប់ឃុំខ្លួនមកលើកុមារក្រោមអាយុ១៨ឆ្នាំរូបនេះដោយសមត្ថកិច្ច មុនពេលបញ្ជូនមកសវនាការ។
នាយិកាមជ្ឈមណ្ឌលសិទ្ធិមនុស្សកម្ពុជា អ្នកស្រី ចក់ សុភាព បានប្រាប់វីអូអេនៅថ្ងៃព្រហស្បតិ៍នេះថា អ្នកស្រីមិនគាំទ្រចំណាត់ការរបស់សាលាដំបូងរាជធានីភ្នំពេញក្នុងការចាប់ឃុំខ្លួន និងបើកសវនាការកាត់ទោសកុមារា កាក់ សុវណ្ណច្ឆ័យដែលមានបញ្ហាសតិបញ្ញានោះទេ។
អ្នកស្រីបានថ្លែងថា៖ «ជាធម្មតា ប្រសិនបើគាត់មានបញ្ហាហ្នឹងមែន ហើយតាមសវតាដែលម្តាយរបស់កុមារនេះបានបញ្ជាក់គឺគាត់ដូចជាបញ្ហាអូទីហ្សឹមមែន។ អញ្ចឹងតុលាការលោកគួរតែថ្លឹងថ្លែង ហើយហ្នឹងពាក់ព័ន្ធនឹងសិទ្ធិទទួលបានការជំនុំជម្រះដោយយុត្តិធម៌ ដែលត្រូវយកមកអនុវត្តគ្រប់កាលៈទេសៈទាំងអស់ រួមទាំងកុមារទៀត។ ហើយសម្រាប់កុមារហ្នឹង ហ្នឹងរឹតតែមានទម្ងន់ខ្លាំង ដែលតុលាការលោកត្រូវតែពិចារណាលើហេតុផលនេះ»។
វីអូអេមិនអាចទាក់ទងសុំការអត្ថាធិប្បាយពីលោក អ៊ី រិន្ទ អ្នកនាំពាក្យសាលាដំបូងរាជធានីភ្នំពេញបានទេនៅថ្ងៃព្រហស្បតិ៍នេះ។
មេធាវីការពារក្តីឲ្យកុមារា កាក់ សុវណ្ណច្ឆ័យ លោកសំ សុគង់ ថ្លែងថា ក្នុងសវនាការដែលធ្វើឡើង កាលពីថ្ងៃទី២៩ ខែកញ្ញាកន្លង ក្រុមប្រឹក្សាជំនុំជម្រះមានការពិបាកសួរដេញដោល កុមារកាក់ សុវណ្ណច្ឆ័យ ព្រោះថាកុមាររូបនោះ មានជំងឺរវើរវាយ ឬ autism ដែលមិនអាចឆ្លើយតបទៅនឹងសំណួរ ដែលអង្គសវនាការបានសួរនាំ។
លោកប្រាប់វីអូអេថា៖ «មានការច្របូកច្របល់ក្នុងការឆ្លើយ បានន័យថា មុននឹងឆ្លើយ គាត់អង្គុយគិត ហើយគាត់ឆ្លើយទៅដូចអត់ត្រូវនឹងអ្វីដែលជាសំណួរ»។
លោកបន្ថែមថា ក្នុងស្ថានភាពដែលកូនក្តីលោកមានជំងឺរវើរវាយ និងមិនអាចឆ្លើយសំណួររបស់ក្រុមប្រឹក្សាជំនុំជម្រះបានយ៉ាងដូច្នេះ កូនក្តីលោកមិនគួរណាត្រូវបានតុលាការនាំខ្លួនយកមកកាត់ទោសនោះទេ។
លោកបានបញ្ជាក់ថា៖ «ច្បាប់យើងហ្នឹង គឺក្រមព្រហ្មទណ្ឌហ្នឹង ត្រង់មាត្រា៣១ហ្នឹង កាលណាការប្រព្រឹត្តបទល្មើសណាមួយដែលស្ថិតនៅក្នុងស្ថានភាព អត់ដឹងខុស ដឹងត្រូវអីចឹង គេមិនឲ្យទទួលខុសត្រូវព្រហ្មទណ្ឌទេ។ អីចឹងតុលាការគួរតែមានការពិចារណា ទាក់ទងនឹងទម្លាក់បទចោទ ក៏ដូចជាឲ្យ ដោះលែង ឲ្យកូនក្តីហ្នឹងមានសេរីភាពឡើងវិញ»។
អ្នកស្រី ព្រុំ ចន្ថា ម្តាយរបស់កុមារា កាក់ សុវណ្ណច្ឆ័យ បានប្រាប់វីអូអេថា អ្នកស្រីមានការព្រួយបារម្ភយ៉ាងខ្លាំង ដោយអ្នកស្រីមិនដឹងថា កូនប្រុសរបស់អ្នកស្រីនឹងទទួលបានការដោះលែងឬទេនៅពេលចេញសាលក្រមនៅថ្ងៃទី១៣ ខែតុលាខាងមុខនោះ។
អ្នកស្រីបានថ្លែងថា៖ «ការចោទគាត់ពីបទប្រមាថ ថ្នាក់ដឹកនាំអីអញ្ចឹង ញុះញង់ ខ្ញុំមានការបារម្ភយ៉ាងខ្លាំង។ ប៉ុន្តែបើសិនជាតុលាការគាត់មានក្រមសីលធម៌ និងវិជ្ជាជីវៈដែលគាត់កាត់ក្តី ដឹងថា កូនក្មេងដែលគាត់ ដូចថា មិនដឹងអី និងមានជំងឺផ្ទាល់ខ្លួនលើរាងកាយ និងខួរក្បាលហ្នឹងទៀត ប្រហែលជាគាត់គិត និងពិចារណាដោះលែងគាត់ ឲ្យមានសេរីភាពឡើងវិញ។ ហើយឲ្យគាត់ចូលមក បានមករៀនសូត្រ និងបានមករស់នៅក្រោមការអប់រំរបស់ខ្ញុំឡើងវិញ»។
អ្នកស្រីបញ្ជាក់ទៀតថា អ្នកស្រីបានចូលរួមសវនាការរបស់កូនប្រុសគាត់កាលពីថ្ងៃពុធកន្លងទៅនេះផងដែរដើម្បីជួយបំភ្លឺបន្ថែមលើការបកស្រាយរបស់កូនប្រុសចំពោះមុខតុលាការ ពីព្រោះកូនប្រុសអ្នកស្រីមានបញ្ហាផ្នែកសតិបញ្ញា។
កុមារ កាក់ សុវណ្ណច្ឆ័យ ធ្លាប់ត្រូវបានចាប់ខ្លួន កាលពីពេលកន្លងមក ប៉ុន្តែមិនត្រូវបានចោទប្រកាន់ទេកាលនោះ ហើយក៏ធ្លាប់ត្រូវបានជនមិនស្គាល់មុខវាយដំផងដែរ។ បន្ទាប់ពីការចាប់ខ្លួនគាត់កាលពីខែតុលា ឆ្នាំមុន នៅខាងមុខទីស្នាក់ការកណ្តាលចាស់នៃគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ កុមាររូបនេះត្រូវបានគេរាយការណ៍ថាត្រូវបាននគរបាលដាល់ និងទះកំផ្លៀងគាត់ក្នុងអំឡុងពេលសួរចម្លើយ។ ពីរថ្ងៃក្រោយមក គាត់ត្រូវបានដោះលែងដោយគ្មានការចោទប្រកាន់។ នៅខែមេសាឆ្នាំនេះ គាត់ត្រូវបានបញ្ជូនទៅមន្ទីរពេទ្យ ដោយសារមានស្រាំឆ្អឹងលលាដ៍ក្បាល បន្ទាប់ពីបុរសពីរនាក់បានជិះម៉ូតូតាមវាយគាត់ដោយដុំឥដ្ឋ។ នេះបើតាមសេចក្តីថ្លែងការណ៍របស់អ្នកជំនាញសិទ្ធិមនុស្សរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិ។
ក្រុមអ្នកជំនាញបញ្ជាក់ក្នុងសេចក្តីថ្លែងការណ៍ចេញផ្សាយកាលពីដើមខែកញ្ញាថា៖ «កុមារមានពិការភាពដែលត្រូវបានចោទប្រកាន់ពីបទរំលោភច្បាប់គួរតែបានប្រព្រឹត្តស្របតាមគោលការណ៍ឧត្តមប្រយោជន៍របស់កុមារហើយរាល់កិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែង គួរតែត្រូវបានធ្វើឡើងដើម្បីដាក់ពួកគាត់ឲ្យនៅក្រៅពន្ធនាគារ។ នេះជាការពិត ជាពិសេសក្នុងករណីមួយដូចជាករណីនេះនៃការបញ្ចេញមតិដោយសេរីនិងដោយសន្តិវិធី»។
ដោយឡែក លោក កាក់ កុម្ភារ ឪពុករបស់កុមារាកាក់ សុវណ្ណច្ឆ័យ និងជាមន្ត្រីគណបក្សសង្រ្គោះជាតិ ត្រូវបានចាប់ខ្លួនដាក់ពន្ធនាគារព្រៃសកាលពីខែមិថុនា ឆ្នាំ២០២០ ក្រោមការចោទពីបទ«ប្រមាថនិងញុះញង់ឲ្យប្រព្រឹត្តបទឧក្រិដ្ឋជាអាទិ៍ បង្កឲ្យមានភាពវឹកវរធ្ងន់ធ្ងរដល់សន្តិសុខជាតិ»។ លោកនិងសកម្មជនផ្សេងទៀតកំពុងជាប់ឃុំនិងរង់ចាំការកាត់ទោស៕
