ភ្នំពេញ — កាលពី ៤ ឆ្នាំមុន អតីតចៅសង្កាត់បឹងទំពុន ២ របស់គណបក្សសង្គ្រោះជាតិ លោក ជា យ៉ាម៉ន បានកំពុងឃោសនារកការគាំទ្រនៅក្នុងសង្កាត់របស់ខ្លួន និងបានជាប់ឆ្នោតក្លាយជាចៅសង្កាត់ កាលពីខែមិថុនា ឆ្នាំ២០១៧។
ប៉ុន្តែបន្ទាប់ពីគណបក្សប្រឆាំងដ៏ធំមួយនេះត្រូវបានរំលាយ ហើយអតីតមន្ត្រីឃុំសង្កាត់និងសកម្មជនជាច្រើនទៀត រងការចោទប្រកាន់ និងចាប់ខ្លួន លោក ជា យ៉ាម៉ន បានចាប់យកមុខរបរជាអ្នកលក់ពងទាចិញ្ចឹមជីវិតជំនួសវិញ ដើម្បីចិញ្ចឹមគ្រួសារ ដែលមានភរិយា និងកូនប្រុសពីរនាក់។
អតីតចៅសង្កាត់គណបក្សប្រឆាំងដែលបាត់បង់តំណែងរូបនេះបន្តថា មុខរបរលក់ពងទារបស់លោកមិនងាយស្រួលដូចអ្នកលក់ពងទាទូទៅនោះទេ ដោយលោកថា លោកតែងត្រូវបានអាជ្ញាធរឃ្លាំមើល និងធ្វើឲ្យរំខានដល់ការលក់ដូរ។
ពាក់អាវពណ៌គគីដៃវែងអង្គុយក្នុងបរិវេណផ្ទះនៅសង្កាត់បឹងទំពុន២ខ ណ្ឌមានជ័យ ដែលមានស្តុកពងទាគរគ្នាជាច្រើនថ្នាក់ផង លោក យ៉ាម៉ន មានប្រសាសន៍ថា៖
«ប្រជាការពារគេឲ្យទៅអង្គុយពីក្រោយតែម្តង ហើយខ្ញុំមានទាំងរូបថតទៅទៀត ខ្ញុំថតបានប្រជាការពារហ្នឹងដែលមកអង្គុយចាំមើលពីក្រោយយើង ហាក់បីដូចជាអ្នកទោសដ៏ធំមួយតែអង្កាល់ហ្នឹងអត់ទាន់មានដីកាទេ។ អញ្ចឹងយើងពិបាកណាស់ក្នុងការធ្វើដំណើរទៅដល់កន្លែងលក់ដូរហ្នឹង។ ធម្មតាភ្ញៀវតែកាលណាឃើញប្រជាការពារអង្គុយខាងក្រោយ គេមានអារម្មណ៍អត់ល្អទេអញ្ចឹងការចូលទិញរបស់ប្រជាពលរដ្ឋគឺមានការរួញរា។ អញ្ចឹងផ្លូវសេដ្ឋកិច្ចគឺគេបិទតែម្តង»។
អតីតចៅសង្កាត់វ័យ ៥៣ ឆ្នាំរូបនេះបន្ថែមថា ការគំរាមកំហែង និងការធ្វើទុក្ខបុកម្នេញតែងកើតមានជារឿយៗលើលោកនាពេលកន្លងមក។
ទាំងនោះរួមមានការប៉ុនប៉ងប្រើហិង្សា ការប៉ុនប៉ងយាយីតាមបណ្ដាញអ៊ិនធឺណិតនិងការតាមឃ្លាំមើលជាប្រចាំជាដើម។ លោកបន្ថែមថា ចំណែកបទចោទដែលចោទប្រកាន់លោកថា សមគំនិតក្បត់ជាតិ ក៏កំពុងធ្វើឲ្យលោករស់នៅទាំងរងការរំខានខ្លាំងផងដែរ។
«ខ្ញុំជិះមកពីកម្មវិធី មកពីការគេ មនុស្សពីរនាក់ពាក់មួកឃ្លុបជិតៗដេញ តែខ្ញុំចេះតែមានការប្រុងប្រយ័ត្នជាប់ជានិច្ច ដោយសារម៉ូតូខ្ញុំមានកញ្ចក់ អញ្ចឹងខ្ញុំមើលឃើញ មើលឃើញទើបយើងជិះគេចទម្រាំតែផុត អត់ហ៊ានចូលផ្ទះទេ ត្រូវទៅដល់ផ្ទះបងស្រីនៅខេត្តស្វាយរៀង។ យើងទុកម៉ូតូនៅផ្ទះប្រជាពលរដ្ឋក្បែរហ្នឹង បានយើងឡើងឡានទៅហ្នឹងសិន»។
លោក យ៉ាម៉ន ស្ថិតក្នុងចំណោម អតីតមន្ត្រីនិងសកម្មជនគណបក្សសង្គ្រោះជាតិប្រមាណជា ១៣៧ នាក់ ទាំងកំពុងស្ថិតក្នុងប្រទេស និងអ្នកភៀសខ្លួនទៅក្រៅប្រទេសកំពុងរងការចោទប្រកាន់ពីបទក្បត់ជាតិ សមគំនិតក្បត់ជាតិ និងបទញុះញង់ឲ្យប្រព្រឹត្តបទឧក្រិដ្ឋជាដើម។
ក្រោយការរំលាយគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ ក្រុមអតីតមន្ត្រីនិងសកម្មជនបក្សនេះនិងអ្នកឃ្លាំមើលបានលើកឡើងអំពីការតាមឃ្លាំមើលជាប្រចាំ ការគំរាមកំហែង ការប៉ុនប៉ងប្រើហិង្សា និងការប្ដឹងផ្ដល់តាមផ្លូវតុលាការដែលនៅបន្តលងបន្លាចពួកគេ ជាពិសេសអ្នកដែលនៅស្មោះស្ម័គ្រនឹងលោក សម រង្ស៊ី។
មានអតីតមន្ត្រី និងសកម្មជនបក្សប្រឆាំងយ៉ាងហោចណាស់២៩នាក់រងការប្រើហិង្សាពីជនមិនស្គាល់មុខ ចាប់ពីឆ្នាំ២០១៩ មក។ នេះបើតាមរបាយការណ៍របស់មជ្ឈមណ្ឌលសិទ្ធិមនុស្សកម្ពុជា។
អ្នកស្រី ចក់ សុភាព នាយិកាប្រតិបត្តិមជ្ឈមណ្ឌលសិទ្ធិមនុស្សកម្ពុជា សង្កេតឃើញថាអតីតមន្ត្រីឃុំសង្កាត់និងសកម្មជនគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ ក្រោយបក្សនេះត្រូវរំលាយ បានក្លាយជាគោលដៅនៃការធ្វើទុក្ខបុកម្នេញក្រោមរូបភាពផ្សេងៗ រហូតពួកគេមួយចំនួនសម្រេចភៀសខ្លួនទៅក្រៅប្រទេស។
អ្នកស្រីបន្តថា សម្រាប់អ្នកដែលស្ថិតនៅក្នុងប្រទេសមួយចំនួនតែងរងការគំរាមកំហែង ការប្រើហិង្សាពីសំណាក់ជនមិនស្គាល់មុខ ព្រមទាំងការចោទប្រកាន់ផ្សេងៗ។
«សកម្មជននយោបាយមួយចំនួនហ្នឹងរងនូវការវាយប្រហារដោយជនទី៣ ឬជនដែលមិនស្គាល់មុខអីហ្នឹង រហូតដល់មានគ្រោះថ្នាក់បែកក្បាល បែកអីជាដើមហ្នឹង។ នេះជារូបភាពមួយដែលហិង្សា ហើយដែលអាជ្ញាធរត្រូវបង្ហាញនូវការប្តេជ្ញាចិត្តក្នុងការរកយុត្តិធម៌ជូនពួកគាត់បើមិនដូច្នោះទេ បានន័យថាយើងក៏គាំទ្រហិង្សាផ្នែកនយោបាយ ដែលធ្លាប់តែកើតឡើងតាំងពីអំឡុងឆ្នាំ ៩០ ជាង ឬក៏ដើមឆ្នាំ ២០០០ ហ្នឹង»។
អតីតសកម្មជនគណបក្សសង្គ្រោះជាតិមួយរូបដែលបានភៀសខ្លួនចេញពីកម្ពុជា សុំមិនបញ្ចេញឈ្មោះដោយអះអាងថា ខ្លាចបាត់បង់ការងារនិងបារម្ភពីសុវត្ថិភាពដែលកំពុងនៅក្រៅប្រទេស និយាយថា បន្ទាប់ពីគណបក្សសង្គ្រោះជាតិត្រូវបានរំលាយកាលពីខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ ២០១៧ កញ្ញាបានធ្វើការងារក្នុងក្រុមហ៊ុនឯកជនមួយរហូតដល់ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០១៩។
កញ្ញាបន្តថា កញ្ញាត្រូវបាត់បង់ការងារបន្ទាប់ពីកញ្ញាត្រូវបានចោទប្រកាន់ពីបទសមគំនិតក្បត់ និងត្រូវរងការគំរាមកំហែងជាបន្តបន្ទាប់ រហូតស្ថិតនៅតែក្នុងផ្ទះមិនហ៊ានចេញក្រៅ។
អតីតសកម្មជនបក្សប្រឆាំងវ័យ ២៦ ឆ្នាំរូបនេះបន្ថែមថា ក្រោយរស់នៅតែក្នុងផ្ទះដោយក្តីបារម្ភពីសុវត្ថិភាព កញ្ញាក៏សម្រេចចិត្តភៀសខ្លួនចេញពីកម្ពុជាតាមច្រករបៀងមិនផ្លូវការ កាលពីដើមឆ្នាំ ២០២០។
ខណៈកំពុងស្ថិតក្នុងផ្ទះជួលដែលមានទំហំប្រមាណជា ៤ គុណ ៦ ម៉ែត្រ កញ្ញាប្រាប់វីអូអេ តាមការសម្ភាសពីចម្ងាយថាខ្លួននឹកផ្ទះ នឹកឪពុកម្ដាយមិនចង់រស់នៅក្រៅប្រទេសតែម្នាក់ឯងដូច្នេះទេ។
«ប៉ុន្តែដោយសារតែរឿងនយោបាយទេបានយើងឃ្លាតឆ្ងាយពីពួកគាត់ខ្ញុំក៏អត់ចង់ឲ្យពួកគាត់នៅឆ្ងាយពីខ្ញុំដូចគ្នាព្រោះពួកគាត់ចាស់ហើយ។ គាត់ក៏ឈឺដូចគ្នា ហើយមានជំងឺទឹកនោមផ្អែមទឹកនោមអី អញ្ចឹងខ្ញុំអត់ចង់នៅទីនេះយូរទេ ខ្ញុំខ្លាចថាខ្ញុំអត់មានឱកាសបានជួបគាត់ទៀត»។
មិនមែនតែអតីតមន្ត្រីនិងសកម្មជនបក្សជំទាស់នោះទេ សមាជិកក្រុមគ្រួសាររបស់ពួកគេក៏បានរអ៊ូរទាំពីការយាយីផងដែរ។
អ្នកស្រី ព្រុំ ចាន់ថា ភរិយារបស់លោក កាក់ កុម្ភារ អតីតសមាជិកក្រុមប្រឹក្សារាជធានីភ្នំពេញដែលកំពុងស្ថិតក្នុងមន្ទីរឃុំឃាំង ក្រោមបទចោទ «ក្បត់ជាតិ» បានប្រាប់VOAថា ក្រោយពេលស្វាមីរបស់អ្នកស្រីត្រូវបានចាប់ខ្លួនគ្រួសាររបស់អ្នកស្រីតែងមានការឃ្លាំមើលពីជនប្លែកមុខស្ទើររាល់ថ្ងៃ។
អ្នកស្រីចាន់ថា ដែលមានកូនពីរនាក់ក្នុងបន្ទុកកំពុងប្រឈមនឹងបញ្ហាជីវភាព ដោយសារមិនមានការងារធ្វើ តែងតែនៅក្នុងផ្ទះដោយសារបារម្ភពីសុវត្ថិភាព។
អ្នកស្រីបន្ថែមថា ការចាប់ស្វាមីរបស់អ្នកស្រីដាក់ពន្ធនាគារតាំងពីខែមិថុនា ឆ្នាំ ២០២០ និងឃ្លាំមើលគ្រួសាររបស់អ្នកស្រីបែបនេះ គឺបង្ហាញអំពីការរឹតត្បិតដល់សេរីភាពរបស់គ្រួសារអ្នកស្រីយ៉ាងខ្លាំង។
«អត់ត្រូវធ្វើចឹងទេ ព្រោះនេះជាសិទ្ធិសេរីភាពបុគ្គល ជាសិទ្ធិសេរីភាពប្រជាពលរដ្ឋអត់ត្រូវមកឃ្លាំមើលអីចឹងទេ តើបានន័យថាម៉េច? អ៊ីចឹងពួកខ្ញុំមានការភ័យខ្លាចណាស់ ដោយសារអី បើមានប្រការអីកើតឡើងតើធ្វើម៉េចទៅ? អញ្ចឹងបងបារម្ភពីសុវត្ថិភាពខ្លួនឯងមែនទែន និងកូន ជាពិសេសកូនខ្ញុំតែម្តង ព្រោះវាក្មេងៗ»។
ក្នុងការបោះឆ្នោតជ្រើសរើសក្រុមប្រឹក្សាឃុំសង្កាត់ កាលពីថ្ងៃទី៤ ខែមិថុនា ឆ្នាំ២០១៧ គណបក្សសង្គ្រោះជាតិបានដណ្តើមអាសនៈពីគណបក្សកាន់អំណាចបានជាច្រើននៅរាជធានីភ្នំពេញនិងខេត្តធំៗ រួមមានខេត្តសៀមរាបកំពង់ចាម បាត់ដំបងនិងកំពង់ធំ។
គណបក្សប្រឆាំងដ៏ធំមួយនេះបានឈ្នះតំណែងមេឃុំចៅសង្កាត់ជិត ៥០០ ក្នុងចំណោម ១៦៤៦ ឃុំសង្កាត់ទូទាំងប្រទេស និងមានសមាជិកក្រុមប្រឹក្សាជាប់ឆ្នោតសរុបចំនួនជាង៥ពាន់អាសនៈ។ តែអសនៈនិងតំណែងទាំងនោះត្រូវបាត់បង់ នៅពេលបក្សត្រូវបានរំលាយ។
លោក ជា យ៉ាម៉ន បានដឹកនាំក្រុមការងារបក្សសង្គ្រោះជាតិសង្កាត់បឹងទំពន់ទីពីរ ទទួលបានការគាំទ្រ៧អាសនៈ ក្នុងចំណោម ១១ កាលពីការបោះឆ្នោតជ្រើសរើសក្រុមប្រឹក្សាឃុំសង្កាត់ឆ្នាំ ២០១៧។
អតីតចៅសង្កាត់រូបនេះថា បន្ទាប់ពីលោកត្រូវបានដកតំណែងមានមន្ត្រី និងអ្នកស្គាល់គ្នាក្នុងគណបក្សកាន់អំណាច បបួលលោកឲ្យចុះចូលដោយឲ្យលោកបន្តធ្វើជាចៅសង្កាត់ដដែល ប៉ុន្តែលោកបដិសេធមិនទទួលយក។
លោក ជា យ៉ាម៉ន ដែលបានកាន់តំណែងជាចៅសង្កាត់បានរយៈពេល៣ខែកន្លះផងនោះ ត្រូវបានដកហូតមុខដំណែង ពេលបក្សជំទាស់ត្រូវបានរំលាយនៅខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២ ០១៧ ខណៈសមាជិកក្រុមប្រឹក្សាឃុំសង្កាត់ជាង ៥ ពាន់នាក់ផ្សេងទៀតក៏ ជួបវាសនាស្រដៀងគ្នានេះដែរ។
«ខ្ញុំនៅតែសោកស្តាយ ពីព្រោះប្រជាពលរដ្ឋ គឺគាត់ទុកចិត្តយើង។ ទី១ គឺទុកចិត្តគណបក្ស ទី២ គឺគាត់ទុកចិត្តមនុស្សដែលនៅមូលដ្ឋានផ្ទាល់ជាមួយគាត់ គឺគាត់ទុកចិត្ត។ដូច្នេះហើយគឺខ្ញុំមានការសោកស្តាយជាទីបំផុតដែលខ្ញុំបម្រើប្រជាពលរដ្ឋអត់គ្រប់ឆ្នាំ ជាអាណត្តិជាចៅសង្កាត់»។
អំពើហិង្សាលើអតីតមន្ត្រី និងសកម្មជនគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ កើតឡើងយ៉ាងផ្ទួនៗ កាលពីឆ្នាំ ២០១៩។ ក្នុងនោះរួមមាន លោក ពូក ចន្តា ប្រធានក្រុមកងការពាររបស់លោក សម រង្ស៊ី ត្រូវជនមិនស្គាល់មុខវាយដោយដំបងដែកលើក្បាល នៅពេលលោកចេញពីទិញម្ហូបនៅផ្សារ។
ចំណែកលោក ស៊ិន បូណា អតីតចៅសង្កាត់កោះដាច់ខណ្ឌជ្រោយចង្វារ រាជធានីភ្នំពេញរបស់បក្សសង្គ្រោះជាតិ ត្រូវបានជនមិនស្គាល់មុខពាក់មួកឃ្លុបបិទមុខជិតមានមាឌធំដំបងស្លៀកសម្លៀកបំពាក់ជាជនស៊ីវិល មានសៀតកាំភ្លើងខ្លីនៅជាប់នឹងចង្កេះធាក់ផ្តួលម៉ូតូរបស់លោកពេលកំពុងធ្វើដំណើរតាមផ្លូវ រួចបានដេញវាយសំពងពីក្រោយ។
ឆ្លើយតបនឹងសំណួររបស់ VOA ពាក់ព័ន្ធនឹងការរំខាន និងការប្រើហិង្សាលើអតីតមន្ត្រីឃុំសង្កាត់ និងសកម្មជនគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ កាលពីថ្ងៃអង្គារ លោក ស ខេង រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងមហាផ្ទៃ បានហៅការលើកឡើងទាំងនេះថា ជាការ «សាចទឹកដាក់គ្នា»។
«មែនទែនទៅខ្ញុំគិតថាអាហ្នឹងសុទ្ធតែនាំគ្នាសាចទឹកដាក់គ្នាទេ សាចទឹកដាក់គ្នាទៅវិញទៅមកទេ។ ខ្ញុំគិតថារឿងអតីតកាលឲ្យវាកន្លងផុតទៅ យើងគិតនាំគ្នាធ្វើអីថ្មីសម្រាប់ប្រទេសជាតិ។ អាហ្នឹងខ្ញុំអត់អាចធ្វើការជំនួសតុលាការទេ ទុកឲ្យតុលាការគេធ្វើទៅ»។
លោក សាន សុខសីហា អ្នកនាំពាក្យស្នងការដ្ឋាននគរបាលរាជធានីភ្នំពេញប្រាប់ VOA ថា សមត្ថកិច្ចកំពុងបន្តស៊ើបអង្កេតករណីប្រើហិង្សាលើអតីតមន្ត្រីនិងសកម្មជនគណបក្សសង្គ្រោះជាតិទាំងនោះ ប៉ុន្តែលោកថា មិនទាន់មានការរកឃើញតម្រុយណាមួយនៅឡើយ។
«គ្រប់ករណីទាំងអស់ មិនថាករណីអ្វីទេ ឲ្យតែករណីបទល្មើស ឬក៏ករណីអីផ្សេងៗ គឺសមត្ថកិច្ចគ្រប់ជំនាញគឺតែងតែធ្វើការស្រាវជ្រាវគ្រប់វិធីដើម្បីស្វែងរកជនបង្កហ្នឹង តែគ្រាន់តែថាករណីខ្លះវាត្រូវការពេលវេលាយូរករណីខ្លះក៏លឿនអញ្ចឹង វាតាមករណីជាក់ស្តែង មិនមែនថាតាមចិត្តអ្វីដែលគាត់ចង់បានទេ ព្រោះគ្រប់រឿងទាំងអស់ការស្រាវជ្រាវរបស់សមត្ថកិច្ចគឺយើងតែងតែធ្វើជានិច្ច»។
អ្នកស្រី ចក់ សុភាព នាយិកាប្រតិបត្តិមជ្ឈមណ្ឌលសិទ្ធិមនុស្សកម្ពុជា បានស្នើឱ្យមានដំណោះស្រាយដើម្បីធានាការរស់នៅដោយសុខដុមរបស់ពលរដ្ឋដែលមានគ្រប់និន្នាការនយោបាយ។
«ដំណោះស្រាយនោះគួរតែមានការសម្របសម្រួលផ្នែកនយោបាយ ព្រោះថា វាជាករណីនយោបាយ អញ្ចឹងសង្ឃឹមថានឹងមានការទម្លាក់បទចោទ ឬក៏ធ្វើការសម្របសម្រួលផ្នែកនយោបាយណាមួយដើម្បីអាចឲ្យយើងធ្វើការរួមគ្នា ជាជាងការនៅតែបន្តការដេញដោល និងចោទគ្នាទៅវិញទៅមក ដូចជាបទចោទក្បត់ជាតិ ឬក៏អំពើក្បត់អីហ្នឹង»។
ស្របពេលដែលអតីតមន្ត្រី និងសកម្មជនគណបក្សប្រឆាំងមួយចំនួនកំពុងភៀសខ្លួនទៅរស់នៅក្រៅប្រទេស និងខ្លះកំពុងរស់នៅក្នុងស្ថានភាពរួបរឹតដោយបទចោទ និងបញ្ហាជីវភាព លោក ជា យ៉ាម៉ន នៅតែរំពឹងថា លោកនឹងអាចត្រឡប់ចូលកាន់តំណែងជាចៅសង្កាត់វិញ នៅពេលដែលមានគណបក្សនយោបាយណាមួយដែលលោកជឿទុកចិត្តបាន។
«បើគណបក្សណា ខ្ញុំមើលទៅឃើញថាគណបក្សហ្នឹងជាប្រជាធិបតេយ្យស្របទៅតាមអ្វីដែលយើងចង់បាន យើងចូលទៅឈរដើម្បីធ្វើការបោះឆ្នោតបន្តទៀត។ នេះបើមាន តែបើមិនមានយើងក៏មិនដឹងធ្វើម៉េចដែរ នៅធ្វើអ្នកលក់ដូរធម្មតា»។
លោកថ្លែងដូច្នេះទាំងទឹកមុខញញឹមស្ងួត ហើយយូរៗម្ដងលោកងាកមើលទៅថ្នល់ដែលនៅក្បែរនោះរាល់ពេលលោកឮសំឡេងម៉ូតូជិះកាត់មុខផ្ទះដែលជាស្តុកដាក់ពងទារបស់លោកម្ដងៗ៕
