អ្នកជំនាញសុខភាព និងសកម្មជនថា សេចក្តីសម្រេចដែលប្រកាសកាលពីដើមខែឧសភាដោយអ្នកតំណាងពាណិជ្ជកម្មសហរដ្ឋអាមេរិកអាចជួយសង្គ្រោះអាយុជីវិតនៅផ្នែកខ្លះក្នុងពិភពលោកដែលការរាតត្បាតជំងឺនៅតែបន្តរាលដាល និងកំពុងខ្វះខាតការផ្គត់ផ្គង់វ៉ាក់សាំង។
អ្នកស្រី Fatima Hassan គឺជានាយកអង្គការគំនិតផ្តួចផ្តើមយុត្តិធម៌សុខាភិបាល ដែលជាអង្គការអាហ្វ្រិកខាងត្បូងមួយដែលតស៊ូមតិសម្រាប់សេវាថែទាំសុខភាពដែលស្មើភាព។
អ្នកស្រី Hassan ថ្លែងថា អ្នកស្រីស្វាគមន៍ការគាំទ្ររបស់សហរដ្ឋអាមេរិកក្នុងការលើកលែងកិច្ចការពារ «TRIPS» ដែលមានន័យថា «ការការពារកម្មសិទ្ធិបញ្ញាពាក់ព័ន្ធនឹងពាណិជ្ជកម្ម» ប៉ុន្តែអ្នកស្រីព្រួយបារម្ភថា ដំណើរការនេះមានសភាពយឺតខ្លាំងណាស់។
អ្នកស្រី Hassanថ្លែងថា៖«ច្បាស់ណាស់ យើងស្វាគមន៍ការប្រកាសរបស់រដ្ឋបាលលោកប្រធានាធិបតី Biden។ ការធ្វើបែបនេះបានបំពេញការសន្យាមួយផ្នែករបស់លោក ដែលលោកបានសន្យានៅពេលលោកធ្វើយុទ្ធនាការប្រជែងយកតំណែងប្រធានាធិបតីសហរដ្ឋអាមេរិក»។ ប៉ុន្តែអ្នកស្រីបានបន្ថែមថា វាគ្រាន់តែជា «ជំហានតូចមួយប៉ុណ្ណោះក្នុងការបន្តដំណើរឆ្ពោះទៅមុខពាក់ព័ន្ធនឹងការលើកលែងកម្មសិទ្ធិបញ្ញា TRIPS ក៏ដូចជាពាក់ព័ន្ធនឹងគំនិតផ្តួចផ្តើមផ្សេងទៀតដើម្បីបង្កើនការផលិត មិនមែនតែនៅអាហ្វ្រិកប៉ុណ្ណោះទេ ប៉ុន្តែនៅអាមេរិកឡាទីន និងអាស៊ីផងដែរ»។
គំនិតនៃការលើកលែងកម្មសិទ្ធិបញ្ញានេះកើតចេញពីប្រទេសពីរដែលមានការឆ្លងរាលដាលខ្លាំងក្នុងពេលរាតត្បាតជំងឺនេះពោលគឺប្រទេសអាហ្រ្វិកខាងត្បូង និងឥណ្ឌា។ អាហ្វ្រិកខាងត្បូងគឺជាប្រទេសដែលមានការឆ្លងរាតត្បាតខ្លាំងបំផុតនៅក្នុងទ្វីបអាហ្រ្វិកដែលមានករណីឆ្លងប្រមាណ ១,៦ លានករណី ហើយកម្មវិធីចាក់វ៉ាក់សាំងមានការរំខានដោយកន្លែង។ មន្ត្រីសុខាភិបាលឥឡូវនេះកំពុងត្រៀមខ្លួនសម្រាប់រលកទី៣នៃការឆ្លងរាលដាល។
អ្នកស្រី Hassan បានសង្កត់ធ្ងន់ថា ការលើកលែងកម្មសិទ្ធិបញ្ញានេះតែមួយមុខនឹងមិនអាចផលិតបានវ៉ាក់សាំងក្នុងស្រុកបានភ្លាមៗនោះទេ។ មជ្ឈមណ្ឌលអាហ្វ្រិកសម្រាប់ការគ្រប់គ្រងជំងឺបានកំណត់យករោងចក្រ ៦ កន្លែងនៅទ្វីបអាហ្វ្រិកដែលអាចមានសមត្ថភាពផលិតវ៉ាក់សាំងបាន។ ចំនួននេះស្ទើរតែមិនគ្រប់គ្រាន់សម្រាប់ការផលិតវ៉ាក់សាំងដើម្បីបំពេញតម្រូវការភ្លាមៗសម្រាប់ប្រជាជនអាហ្វ្រិកជាង ១,២ ពាន់លាននាក់នោះទេ។
អ្នកស្រី Yuan Qiong Hu នៃអង្គការគ្រូពេទ្យគ្មានព្រំដែន ដែលជាអង្គការផ្តល់ជំនួយក្នុងសាកលលោកបានលើកឡើងថា សហរដ្ឋអាមេរិកមិនទាន់មានការសម្រេចចុងក្រោយនោះទេ។ អង្គការពាណិជ្ជកម្មពិភពលោកនឹងជួបប្រជុំនៅខែមិថុនាខាងមុខដើម្បីស្វែងរកដំណោះស្រាយលើលក្ខខណ្ឌ ហើយមានប្រទេសប្រឆាំងដែលមានឥទ្ធិពលជាច្រើន រួមមានទាំងសហភាពអឺរ៉ុប កាណាដា ស្វ៊ីស ជប៉ុន អាល្លឺម៉ង់ ប្រេស៊ីល និងអូស្ត្រាលី។
អ្នកស្រី Hassan ថា ខណៈប្រទេសជាង ១០០ គាំទ្រដល់សំណើលើកលែងកម្មសិទ្ធិបញ្ញានេះ ប្រទេសដែលប្រឆាំងអាចនឹងខ្លាចថា ការធ្វើបែបនេះនឹងទទួលលទ្ធផលដែលមិនអាចកែប្រែវិញបាន។
ក្រុមការងារក្នុងវិស័យនេះក៏បានថ្លឹងថ្លែងលើបញ្ហានេះផងដែរ។ នៅក្នុងសេចក្តីថ្លែងការណ៍មួយកាលពីចុងឆ្នាំមុន សហព័ន្ធអន្តរជាតិនៃក្រុមហ៊ុន និងសមាគមផលិតឱសថថា ការលើកលែងកម្មសិទ្ធិបញ្ញាអាចនឹង «រារាំងដល់ផលិតភាព» និងអាចមានហានិភ័យ «ធ្វើឱ្យប៉ះពាល់ដល់» ប្រព័ន្ធដែលផលិតវ៉ាក់សាំងជួយសង្គ្រោះជីវិតក្នុងរយៈពេលខ្លីបំផុតកាលពីដំបូងឡើយ។
ទោះបីជាមានការប្រឆាំងបែបនេះក្តី អ្នកស្រី Hassan នៅតែមានក្តីសង្ឃឹម។
អ្នកស្រី Hassan ថ្លែងថា៖«ប្រហែលសេចក្តីថ្លែងការណ៍មកពីការិយាល័យពាណិជ្ជកម្មសហរដ្ឋអាមេរិកគឺជាជំហានដំបូងនៃដំណើរដ៏វែងឆ្ងាយ ដែលក្នុងរយៈពេលប៉ុន្មានទសវត្សរ៍ខាងមុខយើងនឹងអាចមើលឃើញនូវផលប៉ះពាល់ពិតប្រាកដនៃកម្មសិទ្ធិបញ្ញាលើការទទួលបានសេវាសុខាភិបាល ជាពិសេសគឺឱសថតែម្តង។ ការពិតដែលថាឱសថនៅតែត្រូវលក់ដូចជាទំនិញ និងដែលថា វាជាកម្មវត្ថុនៃក្របខណ្ឌពាណិជ្ជកម្ម និងកម្មវត្ថុនៃវិធានគាំពារនិយម និងវិធានដ៏ច្រើនលើសលប់របស់អង្គការពាណិជ្ជកម្មពិភពលោកគឺជាក្តីបារម្ភក៏សំខាន់សម្រាប់អង្គការជាច្រើន និងអ្នកតស៊ូ និងសកម្មជនសុខាភិបាលជាច្រើន»។
អ្នកស្រីបានបន្ថែមទៀតថា៖ «ខ្ញុំគិតថា យើងមិនគួរមើលស្រាលសេចក្តីថ្លែងការណ៍ និងការបោះជំហានរបស់រដ្ឋាភិបាលសហរដ្ឋអាមេរិកនោះទេ។ ច្បាស់ណាស់ វានឹងបង្កើតឱ្យមានលទ្ធផលជាបន្តបន្ទាប់»។
អ្នកស្រី Umunyana Rugege នាយកអង្គការតស៊ូមតិអាហ្វ្រិកខាងត្បូងឈ្មោះថា Section 27 សង្ឃឹមថា វាជាការពិត។ អង្គការរបស់អ្នកស្រីបានធ្វើយុទ្ធនាការសម្រាប់យុត្តិធម៌សង្គមនៅអាហ្វ្រិកខាងត្បូង។ នៅមុនពេលមានការរាតត្បាតជំងឺកូវីដ១៩ ការតស៊ូមតិផ្នែកសុខាភិបាលរបស់អង្គការអ្នកស្រីផ្តោតលើការរាតត្បាតជំងឺអេដស៍។ អាហ្វ្រិកខាងត្បូងមានការឆ្លងជំងឺអេដស៍ច្រើនបំផុតនៅក្នុងពិភពលោក។ អ្នកស្រី Rugege ថា បទពិសោធន៍ដ៏យូរអង្វែងរបស់ប្រទេសអ្នកស្រីក្នុងការប្រយុទ្ធប្រឆាំងនឹងមេរោគបែបនេះបានជួយឱ្យពួកគេធ្វើសកម្មភាពបានលឿននៅពេលជំងឺកូវីដ១៩បានរាតត្បាតជាលើកដំបូង។
អ្នកស្រី Rugege ថា «នៅពេលមានការរាតត្បាតដំបូងឡើយ អ្វីដែលយើងបានធ្វើគឺបានអំពាវនាវឱ្យធ្វើកិច្ចការមួយចំនួន។ អ្វីដែលត្រូវធ្វើដំបូងគេគឺផ្អាកការផ្តល់ប៉ាតង់ថ្មីដល់បច្ចេកវិទ្យាទាំងនេះ។ កិច្ចការទី២ដែលយើងបានទាមទារគឺការផ្តល់អាជ្ញាបណ្ណចាំបាច់ដោយស្វ័យប្រវត្តិ នៅកន្លែងណាដែលមានបច្ចេកវិទ្យាផ្នែកសុខាភិបាលដែលមានប្រសិទ្ធភាពប្រឆាំងនឹងជំងឺកូវីដ១៩ និងដែលមានប៉ាតង់»។
នេះជាមូលហេតុដែលសកម្មជនសុខាភិបាលធ្លាប់លើកឡើង។ ចាប់ពីពាក់កណ្តាលទសវត្សរ៍១៩៩០មក សកម្មជនបានបញ្ចុះបញ្ចូលយ៉ាងខ្លាំងឱ្យអង្គការពាណិជ្ជកម្មពិភពលោកចេញវិធានការលើកលែងសិទ្ធិប្រហាក់ប្រហែលនេះសម្រាប់ឱសថព្យាបាលជំងឺអេដស៍ដើម្បីជួយសង្គ្រោះជីវិត។
បើយោងតាមអង្គការសហប្រជាជាតិ មនុស្សចំនួន ៤២ លាននាក់បានស្លាប់ដោយសារជំងឺពាក់ព័ន្ធនឹងជំងឺអេដស៍ ចាប់តាំងពីពេលចាប់ផ្តើមកត់ត្រាករណីស្លាប់កាលពីជាង ៤០ ឆ្នាំមុន។ ចាប់តាំងពីពេលជំងឺកូវីដ១៩ត្រូវបានរកឃើញនៅដើមឆ្នាំ២០២០មក អង្គការសុខភាពពិភពលោកថា ជំងឺនេះ បានសម្លាប់មនុស្ស ៣,២ លាននាក់៕
ប្រែសម្រួលដោយអ្នកនាង ស្រេង លក្ខិណា
