ប្រទេសកម្ពុជាបានសម្រេចទិសដៅ ៩០-៩០-៩០ ក្នុងការធ្វើតេស្តរកមេរោគអេដស៍ និងផ្តល់ការព្យាបាលបីឆ្នាំមុនកាលកំណត់ ដែលជាជោគជ័យមួយត្រូវបានអង្គការសហប្រជាជាតិសាទរ។ នេះបើយោងតាមសេចក្តីប្រកាសព័ត៌មានរួមគ្នារវាង ក្រសួងសុខាភិបាលនៃប្រទេសកម្ពុជា និងអង្គការសហប្រជាជាតិប្រយុទ្ធនឹងជំងឺអេដស៍ ចេញផ្សាយជាសាធារណៈនៅថ្ងៃអង្គារនេះ និងតាមការបញ្ជាក់ពីអ្នកនាំពាក្យក្រសួងសុខាភិបាល។
ទិសដៅ ៩០-៩០-៩០ នេះមានន័យថា ៩០ភាគរយនៃអ្នកផ្ទុកមេរោគអេដស៍ដឹងពីស្ថានភាពផ្ទុកមេរោគអេដស៍របស់ខ្លួន ៩០ភាគរយនៃអ្នកផ្ទុកមេរោគអេដស៍ដែលបានដឹងពីស្ថានភាពឆ្លងមេរោគអេដស៍បានទទួលការព្យាបាលដោយឱសថប្រឆាំងនឹងមេរោគអេដស៍ និង៩០ភាគរយនៃអ្នកកំពុងទទួលការព្យាបាលដោយឱសថប្រឆាំងនឹងមេរោគអេដស៍ មានបន្ទុកមេរោគអេដស៍ក្នុងឈាមទាបបំផុត។
សេចក្តីប្រកាសព័ត៌មានរួមគ្នារវាងក្រសួងសុខាភិបាលនៃប្រទេសកម្ពុជា និងអង្គការសហប្រជាជាតិប្រយុទ្ធនឹងជំងឺអេដស៍ ដែលធ្វើឡើងក្រោយសិក្ខាសាលាស្តីពីទិសដៅ៩០ទាំងបី រៀបចំនៅទីក្រុងប៉ារីសនេះ បានឲ្យដឹងថា ប្រទេសកម្ពុជាបានបេ្តជ្ញាឈានទៅសម្រេចទិសដៅ៩០-៩០-៩០ ចាប់ពីឆ្នាំ២០១៣។ ការណ៍នេះបានធ្វើឲ្យកម្ពុជា ក្លាយជាប្រទេសមានកម្រិតគ្របដណ្តប់ខ្ពស់បំផុត ក្នុងការផ្តល់ការព្យាបាលដោយឱសថប្រឆាំងនឹងមេរោគអេដស៍នៅក្នុងតំបន់អាស៊ី និងប៉ាស៊ីហ្វិក។
សេចក្តីប្រកាសព័ត៌មានចុះថ្ងៃទី២៥ ខែកក្កដា បានសរសេរក្នុងន័យដើមថា៖
«ប្រទេសកម្ពុជាជាប្រទេសមួយក្នុងចំណោមប្រទេស៧តែប៉ុណ្ណោះលើពិភពលោក ដែលបានសម្រចទិសដៅ៩០-៩០-៩០ ដោយ៩០ភាគរយនៃអ្នកកំពុងទទួលការព្យាបាល ដោយឱសថប្រឆាំងនឹងមេរោគអេដស៍មានបន្ទុកមេរោគទាបបំផុត»។
អ្នកស្រី Vladanka Andreeva នាយិកាអង្គការសហប្រជាជាតិប្រយុទ្ធនឹងជំងឺអេដស៍ ប្រចាំនៅប្រទេសកម្ពុជា ត្រូវបានដកស្រង់សម្តីក្នុងសេចក្តីប្រកាសព័ត៌មានដដែលនោះក្នុងន័យដើមថា៖
«ប្រទេសកម្ពុជាត្រូវទទួលបាននូវការកោតសរសើរដោយសម្រេចបាននូវទិសដៅ៩០-៩០-៩០នេះ បីឆ្នាំមុនពេលកំណត់របស់ពិភពលោក។ ជោគជ័យនេះបង្ហាញឲ្យឃើញថា ភាពដឹកនាំដ៏ឈ្លាសវៃរួម និងការបេ្តជ្ញាចិត្ត ព្រមទាំងការរួមគ្នាធ្វើការជាមួយសហគមន៍ បាននាំមកនូវលទ្ធផលគួរជាទីមោទនៈនេះ។ ក្នុងនាមជាប្រទេសមួយ ដែលចូលរួមលុបបំបាត់ជំងឺអេដស៍ក្នុងពិភពលោក ព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជាកំពុងឈរនៅលើស្ថានភាពយ៉ាងពិសេសមួយក្នុងការនាំមុខគេលើរបៀបវារៈមួយនេះ»។
VOA ព្យាយាមសុំការអធិប្បាយពីលោក ម៉ម ប៊ុនហេង រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងសុខាភិបាល នៅថ្ងៃអង្គារនេះ តែទូរសព្ទលោករោទិ៍គ្មានអ្នកទទួល។
យ៉ាងណាក៏ដោយ អ្នកស្រី ឱ វណ្ណឌីន អ្នកនាំពាក្យក្រសួងសុខាភិបាល ថ្លែងប្រាប់ VOA នៅថ្ងៃអង្គារនេះថា រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាបានប្រឹងប្រែងយ៉ាងសកម្មក្នុងការប្រយុទ្ធ និងបង្កាការរីករាលដាលនៃការឆ្លងមេរោគអេដស៍តាំងពីទសវត្សរ៍១៩៩០។ អ្នកស្រីលើកឡើងថា កិច្ចប្រឹងប្រែង ដែលចេះតែបន្ត បានធ្វើឲ្យកម្ពុជាសម្រេចគោលដៅ៩០ទាំងបីនេះមុនកាលកំណត់។
«អីចឹងនេះគឺជាចំណុចសំខាន់ណាស់ ដែលបង្ហាញនូវជោគជ័យរបស់ព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជារបស់យើង ហើយដែលអន្តរជាតិ លោកមានការកោតសរសើរ នៅក្នុងកិច្ចប្រជុំនៅក្នុងទីក្រុងប៉ារីសរបស់យើងកន្លងទៅនេះ»។
សិក្ខាសាលាស្តីពីទិសដៅ៩០ទាំងបីបានប្រព្រឹត្តទៅនៅប្រទេសបារាំង កាលពីថ្ងៃទី២២ ដល់ថ្ងៃទី២៣ខែកក្កដា។ រដ្ឋមន្ត្រី និងមន្ត្រីជាន់ខ្ពស់ទទួលបន្ទុកសុខាភិបាលមកពីប្រទេសជាច្រើនបានចូលរួមក្នុងសិក្ខាសាលានោះ ក្នុងនោះមានប្រទេសកម្ពុជា Botswana Lesotho និង ប្រទេស Panama។ មេដឹកនាំសុខភាពពិភពលោកហើយនឹងក្រុមអ្នកតស៊ូមតិក្នុងការប្រយុទ្ធនឹងជំងឺអេដស៍ ក៏បានជួបជុំក្នុងសិក្ខាសាលានោះផងដែរ។
លោក ជួប សុខចំរើន នាយកប្រតិបត្តិអង្គការ Khana ដែលធ្វើការលើកិច្ចការ ការថែទាំ គាំទ្រ និងព្យាបាលមេរោគអេដស៍ បានបញ្ជាក់ប្រាប់ VOA តាមរយៈសារអេឡិចត្រូនិក ឬ Email នៅថ្ងៃអង្គារនេះថា អង្គការសង្គមស៊ីវិលនានាដែលធ្វើការក្នុងវិស័យប្រយុទ្ធនឹងមេរោគអេដស៍នេះ មានក្តីរីករាយដែលកម្ពុជាបានឈានមុខគេក្នុងពិភពលោក និងតំបន់ ដោយសម្រេចបានទិសដៅ៩០ទាំងបីនេះ។
លោកបានសរសេរក្នុងន័យដើមថា៖
«យើងជឿជាក់យ៉ាងខ្លាំងថា សន្ទុះនេះនឹងអាចរក្សាបាន ដើម្បីគាំទ្រដល់ប្រទេសកម្ពុជា ក្នុងការលុបបំបាត់ការឆ្លងមេរោគអេដស៍ថ្មី និង ឬក៏មិនឲ្យមានករណីឆ្លងថ្មីច្រើនជាង ៣០០ករណីក្នុងមួយឆ្នាំ នៅត្រឹមឆ្នាំ ២០២៥»។
អ្នកស្រី ឱ វណ្ណឌីន អ្នកនាំពាក្យក្រសួងសុខាភិបាលមានប្រសាសន៍បន្ថែមថា ទោះបីកម្ពុជា សម្រេចបានទិសដៅ៩០ទាំងបីនេះក្តី រដ្ឋាភិបាលនៅបារម្ភចំពោះនិរន្តរភាពនៃការកាត់បន្ថយការឆ្លងមេរោគអេដស៍ និងការផ្តល់សេវាព្យាបាលមេរោគអេដស៍ ដោយហេតុថា ប្រទេសម្ចាស់ជំនួយបានផ្តើមបន្ថយជំនួយរបស់ខ្លួនយ៉ាងគំហុកមកដល់កម្ពុជា។ អ្នកស្រីពន្យល់ថា ការបន្ថយជំនួយនេះ កើតមានឡើង នៅគ្រាដែលសេដ្ឋកិច្ចកម្ពុជាមានការកើនឡើង។
«បច្ចុប្បន្នហ្នឹង យើងមានបញ្ហាប្រឈមរឿងនិរន្តរភាព និងគុណភាពនៃសេវាជំងឺអេដស៍ នៅក្នុងបរិបទដែលជំនួយពីខាងក្រៅ ត្រូវបានកាត់បន្ថយជាគំហុក។ ឥឡូវយើងឃើញហើយ ជំនួយគាត់កាត់បន្ថយច្រើន ដោយសារសេដ្ឋកិច្ចកម្ពុជាយើងក៏កើន យើងធានាបាននូវការអភិវឌ្ឍ ហើយនិងកំណើននៃសេដ្ឋកិច្ចរបស់យើងនេះ អីចឹងដៃគូរបស់យើងគាត់បាន កាត់បន្ថយនូវជំនួយហ្នឹង»។
អ្នកស្រីបានបញ្ជាក់បន្តទៀតថា រដ្ឋាភិបាលនៅតែអំពាវនាវ ឲ្យប្រទេសម្ចាស់ជំនួយផ្តល់ការគាំទ្រដល់កម្មវិធីនានាដែលផ្តល់សេវាថែទាំដល់អ្នកផ្ទុកមេរោគអេដស៍នៅកម្ពុជា ពីព្រោះសន្ទុះកំណើនសេដ្ឋកិច្ចកម្ពុជាបច្ចុប្បន្ន មិនទាន់អាចឆ្លើយតបបានគ្រប់គ្រាន់នូវតម្រូវការសេវាព្យាបាលមេរោគអេដស៍នេះទេ។
លោក ជួប សុខចំរើន នាយកប្រតិបត្តិអង្គការ Khana ក៏បានយល់ឃើញថា កង្វះហិរញ្ញវត្ថុគឺជាបញ្ហាប្រឈមរបស់កម្ពុជាក្នុងការប្រយុទ្ធនឹងជំងឺអេដស៍ ព្រោះថា សព្វថ្ងៃនេះ មានតែម្ចាស់ជំនួយធំៗពីរតែប៉ុណ្ណោះ ដែលបន្តជួយកម្ពុជា។ ម្ចាស់ជំនួយទាំងពីរនោះរួមមានទីភ្នាក់ងារសហរដ្ឋអាមេរិកសម្រាប់អភិវឌ្ឍន៍អន្តរជាតិ (USAID) និង មូលនិធិសកលប្រយុទ្ធនឹងជំងឺអេដស៍ (Global Fund to Fight AIDS)។ លោកបន្តថា ទោះជាកម្ពុជាប្រឈមនឹងបញ្ហាហិរញ្ញវត្ថុនេះក៏ដោយ ក៏រដ្ឋាភិបាលបានផ្តើមឧបត្ថម្ភការព្យាបាលមេរោគអេដស៍នេះ តាំងពីឆ្នាំ២០១៥ ហើយបានបេ្តជ្ញាថា នឹងបន្តឧបត្ថម្ភដល់ការព្យាបាលពីឆ្នាំ២០១៨ ដល់ឆ្នាំ២០២០។
របាយការណ៍អង្កេតមួយចេញកាលពីខែឧសភា ឆ្នាំ២០១៥ ដោយមជ្ឈមណ្ឌលជាតិប្រយុទ្ធនឹងជំងឺអេដស៍នៃក្រសួងសុខាភិបាលកម្ពុជា បានឲ្យដឹងថា អត្រានៃការឆ្លងមេរោគអេដស៍ក្នុងចំណោមមនុស្សទូទៅ បានធ្លាក់ចុះពី០,៤៨%នៅឆ្នាំ២០១០ មកត្រឹម០,២៨% ក្នុងឆ្នាំ២០១៤។ មកដល់ឆ្នាំ២០១៦ អត្រានេះបានធ្លាក់មកត្រឹមតែ០,៦%។
បើទោះបីជាអត្រានៃការឆ្លងមេរោគអេដស៍ក្នុងចំណោមមនុស្សទូទៅបានបន្តធ្លាក់ចុះយ៉ាងនេះក្តី អ្នកធ្វើការក្នុងវិស័យប្រយុទ្ធនឹងជំងឺអេដស៍រំពឹងថា កម្ពុជានឹងបន្តពង្រឹងការអប់រំអំពីមេរោគអេដស៍ ការបង្កា ការថែទាំ ការគាំទ្រ និងសេវាព្យាបាលសម្រាប់ប្រជាជន ដូចជាបុរសដែលរួមភេទជាមួយបុរស មនុស្សដែលប្តូរភេទ ស្ត្រីបម្រើសេវាកំសាន្ត និងមនុស្សដែលចាក់ថ្នាំញៀន ខណៈដែលពួកគេទាំងអស់នេះមានកម្រិតនៃការឆ្លងមេរោគអេដស៍ខ្ពស់ជាងមនុស្សទូទៅ។
រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាមានទិសដៅលុបបំបាត់ឲ្យបាននូវការឆ្លងថ្មីនៃមេរោគអេដស៍នៅឆ្នាំ២០២៥ខាងមុខ។ ក៏ប៉ុន្តែទិសដៅនេះស្ថិតក្រោមការសង្ស័យរបស់ក្រុមអ្នករិះគន់នៅឡើយ ក្រោយពេលមានករណីផ្ទុះមេរោគអេដស៍នៅក្នុងឃុំរការខេត្តបាត់ដំបងដែលឈានដល់ការផ្តន្ទាទោសគ្រូពេទ្យតាមភូមិម្នាក់ និងករណីសង្ស័យឆ្លងមេរោគអេដស៍របស់មនុស្សជាច្រើននាក់ក្នុងភូមិពាម ឃុំសំបួរមាស ខេត្តកណ្តាល។ ករណីទាំងពីរនេះបានកើតឡើងកាលពីឆ្នាំ២០១៥ និង២០១៦កន្លងទៅ៕
