បន្ទាប់ពីការស្លាប់របស់លោកវេជ្ជបណ្ឌិត Li Wenliang ដែលជាអ្នកបង្ហើបប្រាប់ពីវីរុសកូរ៉ូណាថ្មីនៅក្នុងប្រទេសចិន ក្រុមសង្គមស៊ីវិលនិងអ្នកតស៊ូសិទ្ធិមនុស្សនៅក្នុងប្រទេសចិន និងនៅក្រៅប្រទេសកំពុងទាមទារឱ្យមានការបកស្រាយពីការស៊ើបអង្កេតរបស់រដ្ឋាភិបាលចិននៅក្នុងការធ្វើទុក្ខបុកម្នេញ និងការគាបសង្កត់សេរីភាពបញ្ចេញមតិទៅលើរូបលោក។
ទោះជាយ៉ាងនេះក្តី មនុស្សជាច្រើននិយាយដោយសុទិដ្ឋិនិយមថា ពួកគេមិនមានក្តីសង្ឃឹមនោះទេ ដោយសារតែពួកគេសង្ស័យថាចិនទំនងនឹងចំណាយប្រាក់ចេញរបាយការណ៍ដែលគ្មានសំអាង។
នៅក្នុងសេចក្តីប្រកាសព័ត៌មានមួយ អង្គការ Citizen Power Initiative for China ដែលជាអង្គការមិនស្វែងរកប្រាក់ចំណេញ និងមានមូលដ្ឋាននៅក្នុងរដ្ឋធានីវ៉ាស៊ីនតោនបានជំរុញឱ្យអាជ្ញាធរចិនបង្ហាញលទ្ធផលនៃការស៊ើបអង្កេតឱ្យបានឆាប់។ អង្គការនេះបានឲ្យដឹងថា ការស៊ើបអង្កេតនេះមិនគួរចំណាយពេលលើសពីមួយខែនោះទេ។
សេចក្តីប្រកាសព័ត៌មានដដែលនេះសរសេរថា៖ «ឈ្មោះរបស់លោកវេជ្ជបណ្ឌិត Li ដែលត្រូវបានគេចាត់ទុកថា ជាអ្នកបំប៉ោងពាក្យចចាមអារ៉ាមនៅមិនទាន់ត្រូវបានគេដកចេញទាំងស្រុងនៅឡើយទេ បើទោះជាគណៈកម្មការសុខាភិបាលជាតិចិនទើបតែកោតសរសើរដល់លោក និងបុគ្គលិកវេជ្ជសាស្ត្រ៣៣នាក់ផ្សេងទៀត ដែលបានស្លាប់ដោយសារវីរុសកូរ៉ូណាថ្មី ចំពោះការបំពេញការងារដ៏ល្អ និងការលះបង់របស់ពួកគេក្នុងការប្រយុទ្ធប្រឆាំងនឹងការផ្ទុះឡើងនៃវីរុសកូរ៉ូណានេះ»។
សំណួរដែលត្រូវការចម្លើយ
អង្គការខាងលើនិយាយថា ខ្លួនរំពឹងថា រដ្ឋាភិបាលចិននឹងឆ្លើយសំណួរសំខាន់ៗទាំង៥របស់ពួកគេនៅក្នុងរបាយការណ៍ស៊ើបអង្កេតដែលនឹងចេញផ្សាយនោះ។
សំណួរទាំងនោះរួមមាន៖ តើលោកវេជ្ជបណ្ឌិត Li បានប្រាប់ការពិតអំពីវីរុសនេះដែរឬទេ? ប្រសិនបើមែន តើនរណាជាអ្នកទទួលខុសត្រូវចំពោះការចាប់ខ្លួនលោកវេជ្ជបណ្ឌិត Li និងសហការីរបស់លោក? តើប៉ូលិសទទួលបានសារឯកជនក្នុងបណ្តាញ WeChat របស់លោកវេជ្ជបណ្ឌិត Li យ៉ាងដូចម្តេច? នៅពេលនោះ តើរដ្ឋាភិបាលថ្នាក់កណ្តាលបានដឹងពីការផ្ទុះឡើងនៃកូរ៉ូណាវីរុសនៅក្នុងក្រុងអ៊ូហានដែរឬទេ? តើនរណាជាអ្នកទទួលខុសត្រូវលើការរាយការណ៍របស់ប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយរបស់រដ្ឋដែលមានឈ្មោះថា CCTV ដែលបានហៅលោកវេជ្ជបណ្ឌិត Li និងសហការីរបស់លោកថាជាអ្នកបំប៉ោងពាក្យចចាមអារ៉ាម?
អ៊ីមែលរបស់ VOA ដែលផ្ញើទៅគណៈកម្មការគ្រប់គ្រងថ្នាក់ជាតិរបស់ចិនពាក់ព័ន្ធនឹងបញ្ហានេះមិនទទួលបានការឆ្លើយតបនោះទេ។
លោកវេជ្ជបណ្ឌិតជំនាញចក្ខុសាស្ត្រដែលមានវ័យ៣៤ឆ្នាំមកពីក្រុងអ៊ូហាន ដែលជាកន្លែងនៃការផ្ទុះរាលដាលជំងឺកូវីដ១៩នេះ ស្ថិតនៅក្នុងចំណោមមនុស្ស៨នាក់ ដែលត្រូវបានអាជ្ញាធរមូលដ្ឋានបន្ទោសចំពោះការព្យាយាមបង្ហើបពីវីរុសដ៏កាចសាហាវនេះកាលពីខែធ្នូ ឆ្នាំមុន។
សាធារណជនខឹងសម្បារ
ការស្លាប់របស់លោក Li កាលពីថ្ងៃទី៧ ខែកុម្ភៈ បានធ្វើឱ្យមានការខឹងសម្បាពីសាធារណជនយ៉ាងខ្លាំង និងការសោកស្តាយនៅក្នុងប្រទេស ព្រមទាំងការខឹងសម្បាទៅលើមន្ត្រីចិនផងដែរ។
មនុស្សម្នាដាក់ផ្កាគោរពវិញ្ញាណក្ខន្ធរបស់លោកវេជ្ជបណ្ឌិត Li Wenliang នៅក្នុងក្រុងហុងកុង កាលពីថ្ងៃទី៧ ខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ២០២០។
នៅថ្ងៃជាមួយគ្នាដែរ ប្រទេសចិនបានប្រញាប់ប្រកាសថា ក្រុមនៃអ្នកស៊ើបអង្កេតនឹងត្រូវបញ្ជូនទៅកាន់ក្រុងអ៊ូហានដើម្បីពិនិត្យមើលថាតើការលើកឡើងរបស់លោកវេជ្ជបណ្ឌិត Li ខុសឬយ៉ាងណា។ ការធ្វើបែបនេះគឺដើម្បីបន្ធូរបន្ថយការខឹងសម្បារបស់សាធារណជន។
ចាប់តាំងពីពេលនោះមក លោកវេជ្ជបណ្ឌិតបានក្លាយជាបុគ្គលសំខាន់នៃការពិភាក្សាលើការគាបសង្កត់សេរីភាពបញ្ចេញមតិនៅក្នុងប្រទេសចិន ចំពេលមានការទាមទារឱ្យមានសេរីភាពបញ្ចេញមតិនៅក្នុងប្រទេស។
លោក Patrick Poon អ្នកស្រាវជ្រាវពីប្រទេសចិននៃអង្គការឃ្លាំមើលសិទ្ធិមនុស្ស Amnesty International និយាយថា ប្រទេសចិនបន្តបង្ក្រាបលើមនុស្សដូចលោកវេជ្ជបណ្ឌិត Li ដូចជាអ្នកកាសែតពលរដ្ឋឈ្មោះ Chen Qiushi និង Fang Bin ដែលបានព្យាយាមបង្ហាញពីអ្វីដែលកំពុងកើតឡើងនៅក្នុងមូលដ្ឋាន និងការរិះគន់ចំណាត់ការរបស់ប្រទេសចិនចំពោះជំងឺកូវីដ១៩នេះ។
ការនិយាយដោយគ្មានសំអាង
លោក Patrick Poon បាននិយាយថា នៅក្នុងស្ថានភាពនេះ គ្រប់គ្នាមិនគួរមានការរំពឹងទុកច្រើនពីរបាយការណ៍ស៊ើបអង្កេតនោះទេ។
លោក Poon បាននិយាយថា ចិនគ្រាន់តែប្រើប្រាស់ «ការនិយាយដោយគ្មានសំអាង» នៅក្នុងការស៊ើបអង្កេតដើម្បីបំពេញបំណងមួយចំនួន ជាជាងធ្វើឱ្យសាធារណជនបាត់ការខឹងសម្បាចំពោះមរណភាពរបស់លោកវេជ្ជបណ្ឌិត Li។
លោក Poon បាននិយាយថា៖ «វាពិតជារឿងអកុសលខ្លាំងណាស់។ ប៉ុន្តែច្បាស់ណាស់ វាជាអ្វីដែលរដ្ឋាភិបាលចិនព្យាយាមធ្វើដើម្បីបង្វែរការចាប់អារម្មណ៍របស់សាធារណជនទៅលើករណីនេះ [មរណភាពរបស់លោកវេជ្ជបណ្ឌិត Li] និងព្យាយាមបន្ធូរបន្ថយការខឹងសម្បារបស់សាធារណជនចំពោះការដោះស្រាយមិនបានល្អរបស់រដ្ឋាភិបាលទៅលើការផ្ទុះឡើងនូវវីរុសនេះ»។
សកម្មជនសិទ្ធិមនុស្សដែលមានមូលដ្ឋាននៅក្នុងទីក្រុងហុងកុងបានអំពាវនាវចិនអនុញ្ញាតឱ្យអ្នកស៊ើបអង្កេតឯករាជ្យចូលរួម ប្រសិនបើចិនពិតជាមានឆន្ទៈក្នុងការដោះស្រាយបញ្ហានេះដោយតម្លាភាពប្រាកដមែន។
លោក Chen Bingzhong ដែលជាអតីតមន្ត្រីសុខាភិបាលម្នាក់ ក៏បាននិយាយដែរថា លោកមិនមានសង្ឃឹមចំពោះរបាយការណ៍ស៊ើបអង្កេតនោះទេ ដោយសារតែមិនមានសមាជិកណាមួយក្នុងគណៈកម្មការគ្រប់គ្រងហ៊ាននិយាយការពិតនោះទេ។
កុហកម្ដងហើយម្ដងទៀត
លោក Chen បាននិយាយថា ប្រសិនបើអ្នកស៊ើបអង្កេតបង្ហាញការពិតអំពីការធ្វើទុក្ខបុកម្នេញ និងការគាបសង្កត់លើការបញ្ចេញមតិរបស់លោកវេជ្ជបណ្ឌិត Li មន្ត្រីជាន់ខ្ពស់មួយចំនួននៅក្នុងគណបក្សកុម្មុយនីស្តត្រូវទទួលខុសត្រូវ ដោយសារតែប៉ូលិសក្នុងមូលដ្ឋានទទួលបញ្ជាពីថ្នាក់ដឹកនាំរបស់គណបក្សកុម្មុយនីស្តក្នុងការចាប់ខ្លួនលោកវេជ្ជបណ្ឌិត ដែលបានលាតត្រដាងការបិទបាំងអំពីវីរុសនេះពីដំបូងរបស់រដ្ឋាភិបាលចិន។
លោក Chen បាននិយាយថា ប្រទេសចិនឥឡូវនេះកំពុងជាប់នៅក្នុងស្ថានភាពពិបាកសម្រេចចិត្តមួយ ឬសោកស្តាយដែលបានស្នើឱ្យមានការស៊ើបអង្កេតលើករណីរបស់លោកវេជ្ជបណ្ឌិត Li។
អ្នកជំនាញផ្នែកសុខភាពរូបនេះបានជំរុញប្រទេសចិនកុំឱ្យចេញរបាយការណ៍ដែលជាការបិទបាំង ដែលលោកនិយាយថា វានឹងក្លាយជា «ការកុហកម្តងហើយម្តងទៀត» ហើយវានឹងធ្វើឱ្យមានការខឹងសម្បាពីសាធារណជនម្តងទៀត។
លោកក៏បានអំពាវនាវឱ្យសាធារណជនបន្តដាក់សម្ពាធលើរដ្ឋាភិបាលដើម្បីទទួលបានចម្លើយផងដែរ។
លោកបាននិយាយថា៖ «សាធារណជនគួរបន្តទាមទារឱ្យថ្នាក់ដឹកនាំគណបក្សទាំងនោះ ដែលបានសម្រេច [ចាប់ខ្លួនលោកវេជ្ជបណ្ឌិត] ទទួលខុសត្រូវ។ ថ្នាក់ដឹកនាំទាំងនោះគួរតែផ្តល់ចម្លើយ។ ប្រសិនបើការពិតមិនត្រូវបានបង្ហាញ [ការស៊ើបអង្កេត] នេះគ្រាន់តែជាការកុហកមួយទៀត ពីលើការកុហកជាច្រើនផ្សេងទៀតប៉ុណ្ណោះ»។
នៅតែរង់ចាំ
ដំណឹងអំពីសំណើសុំឱ្យបញ្ចេញរបាយការណ៍ស៊ើបអង្កេតនេះត្រូវបានគេចែកចាយពាសពេញតាមបណ្តាញសង្គមក្នុងប្រទេសចិន។
នៅលើបណ្តាញសង្គម Weibo ដ៏ធំក្នុងប្រទេសចិន អ្នកប្រើប្រាស់មួយចំនួនសរសេរថា៖ «យើងនៅតែរង់ចាំចម្លើយ»។
ក្នុងការឆ្លើយតបនឹងសំណើនេះ អ្នកប្រើប្រាស់បណ្តាញសង្គម Weibo ម្នាក់បានសរសេរថា៖ «[អាជ្ញាធរ] គិតថា យើងបានភ្លេចបាត់ហើយ» ហើយអ្នកប្រើប្រាស់ម្នាក់បានឌឺដងថា «[នេះ] នឹងនៅតែជាអាថ៌កំបាំងដដែល»។
មេធាវីសិទ្ធិមនុស្សម្នាក់ ដែលនិយាយដោយសុំមិនបញ្ចេញឈ្មោះបាននិយាយថា លោករំពឹងថា គណៈកម្មការនេះនឹងបន្តពន្យារពេលចេញរបាយការណ៍ ដោយសារតែខ្លួនមិនមានបំណងដោះស្រាយករណីរបស់លោកវេជ្ជបណ្ឌិត Li នោះទេ។
លោកបាននិយាយថា ទោះបីជារបាយការណ៍នេះត្រូវបានរៀបចំសម្រាប់ផ្ទៃក្នុងរួចហើយក៏ដោយ ក៏គណៈកម្មការគ្រប់គ្រងនឹងបង្ហាញដល់សាធារណជនតែរបាយការណ៍ដែលមិនសូវប៉ះពាល់ដល់អាជ្ញាធរដែលមានអំណាចប៉ុណ្ណោះ»៕