អ្នកនាំពាក្យរបស់សេតវិមាននៃរដ្ឋបាលលោកប្រធានាធិបតី ដូណាល់ ត្រាំ បានព្រមានថាខ្លួននឹងចាត់វិធានការថែមទៀតលើរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា ក្រោយការបោះឆ្នោត ដែលខ្លួនចាត់ទុកថាមិនបានរៀបចំមានលក្ខណៈ សេរីនិង យុត្តិធម៌ និង មិនបានអនុញ្ញាតឲ្យគណបក្សសង្គ្រោះជាតិដែលត្រូវរំលាយបានចូលរួម។ នេះបើតាមសេចក្តីថ្លែងការណ៍មួយចេញផ្សាយកាលពីថ្ងៃទៅ២៩ខែកក្កដា នាប៉ុន្មានម៉ោង ក្រោយពេលដែលកម្ពុជា បានរៀបចំការបោះឆ្នោត និងផ្តល់ជ័យជម្នះទៅ លើគណបក្សគ្រប់គ្រងប្រទេសដ៏ច្រើនលើសលុប។
Your browser doesn’t support HTML5
ស្តាប់សេចក្តីរាយការណ៍៖ ស.រ.អា ព្រមានចាត់វិធានការបន្ថែមលើកម្ពុជា ក្រោយការបោះឆ្នោតដែលខ្លួនចាត់ទុកថាមិនត្រឹមត្រូវ
«សហរដ្ឋអាមេរិកសោកស្តាយចំពោះការណ៍ដែលការបោះឆ្នោតជ្រើសរើសតំណាងរាស្ត្រកម្ពុជាកាលពីថ្ងៃទី២៩ ខែកក្កដា មិនមានភាពសេរី ឬយុត្តិធម៌ ហើយ ខកខានមិនបានធ្វើតាមឆន្ទៈរបស់ពលរដ្ឋកម្ពុជា។ ការបោះឆ្នោតមិនត្រឹមត្រូវ នេះ ដែលបានផាត់ចោលគណបក្សប្រឆាំងដ៏ចម្បង របស់កម្ពុជានេះ បង្ហាញឲ្យ ឃើញពីការដើរថយក្រោយដ៏ធ្ងន់ធ្ងរបំផុតចំពោះប្រព័ន្ធប្រជាធិបតេយ្យ ដែលមាន ចារនៅក្នុងរដ្ឋធម្មនុញ្ញកម្ពុជា ហើយបំផ្លាញយ៉ាងធ្ងន់ធ្ងរដល់ សមិទ្ធិផល របស់ កម្ពុជាក្នុងការលើកកម្ពស់ ការសម្រុះសម្រួលខាងនយោបាយនិងកំណើន សេដ្ឋកិច្ចដែលមានចាប់តាំងពីសន្ធិសញ្ញាទីក្រុងបារីសឆ្នាំ១៩៩១មក»។
សេចក្តីថ្លែងការណ៍ដដែលបានបញ្ជាក់ថា៖
«សហរដ្ឋអាមេរិកនឹងពិចារណាចាត់វិធានការជាបន្តបន្ទាប់ដើម្បីឆ្លើយតបនឹងការ បោះឆ្នោតជាតិនិងការដើរថយក្រោយផ្នែកប្រជាធិបតេយ្យនិងសិទ្ធិមនុស្សកម្ពុជា ថ្មីៗនេះ រួមទាំងការពង្រីកកម្មវិធី រឹតត្បិតទិដ្ឋាការចូលសហរដ្ឋអាមេរិក ដែលត្រូវ ប្រកាសកាលពីខែធ្នូឆ្នាំ២០១៧»។
សហរដ្ឋអាមេរិក បានដាក់ទណ្ឌកម្មលើរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជានិងមន្ត្រីមួយចំនួន ដែលពាក់ព័ន្ធ នឹងការបំផ្លាញប្រជាធិបតេយ្យនៅកម្ពុជា ដូចជាការមិនផ្តល់ទិដ្ឋាការដល់បុគ្គល នោះ បង្កកទ្រព្យសម្បត្តិបុគ្គលខ្លះ ក្រៅពីការថ្លែងពីសហភាពអឺរ៉ុបដើម្បីដាក់ទណ្ឌកម្មស្រដៀងគ្នាដែរ បន្ថែមពីលើការគិតគូរលើទណ្ឌកម្មផ្សេងៗទៀត។
យោងតាមសេចក្តីថ្លែងការណ៍របស់ គ.ជ.ប. បន្ទាប់ពីបិទការិយាល័យបោះឆ្នោត នៅម៉ោង៣រសៀល អ្នកបោះឆ្នោតចំនួនជាង៨២ភាគរយ ក្នុងចំណោមអ្នកបោះឆ្នោត៨.៣លាននាក់ បានទៅបោះឆ្នោតកាលពីថ្ងៃអាទិត្យទី២៩ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០១៨។ ការបោះឆ្នោត ដែលគ្មានការចូលរួមពីគណបក្សជំទាស់ដែលត្រូវរំលាយ ការ ចាប់ខ្លួន មេដឹកនាំដាក់ពន្ធនាគារ ការដកសិទ្ធិធ្វើនយោបាយ៥ឆ្នាំ ការរិតត្បិត សេរីភាពព័ត៌មាន និង អង្គការសង្គមស៊ីវិល ត្រូវក្រុមប្រទេសលោកខាងលិច មើលឃើញថាជារឿងដែលធ្វើឲ្យស្លាប់ប្រជាធិបតេយ្យកម្ពុជា។
តែលោក ផៃ ស៊ីផាន អ្នកនាំពាក្យរដ្ឋាភិបាលវិញ បានថ្លែងថា ប្រតិកម្មរបស់ សហរដ្ឋអាមេរិកមិនឆ្លុះបញ្ចាំងពីការពិតនៅកម្ពុជានោះទេ។
«ខ្ញុំយល់ថាការសម្រេចចិត្តហ្នឹងជាការប្រឆាំងនឹងពលរដ្ឋជាង៨៦ ឬ ៨៧ ភាគ រយដែលបានចូលរួមការបោះឆ្នោតក្នុងការសម្រេចជោគវាសនារបស់គេ។ ហើយ ខ្ញុំសង្ឃឹមថារាជរដ្ឋាភិបាលថ្មីនៅតែបន្តអ្វីជាមូលដ្ឋាន ទំនាក់ទំនងល្អ កិច្ចសហ ប្រតិបត្តិការល្អ ហើយខ្ញុំជឿថានឹងមានរឿងច្រើនដែលយើង អាចដោះស្រាយ ជាមួយគ្នាបាន»។
លោកបានថ្លែងដូច្នេះដោយយោងថាការបោះឆ្នោតនិងដំណើរការបោះឆ្នោតបានប្រព្រឹត្តទៅល្អទាំងមុន ក្នុងអំឡុងពេល និងក្រោយពេលបោះឆ្នោត។
«ពលរដ្ឋយល់ច្បាស់ថាអ្វីទៅជាការសម្រេចជោគវាសនាខ្លួនឯង ពង្រឹងបន្ថែមនៅ ដំណើរការប្រជាធិបតេយ្យ»។
កម្រងរូបភាព៖ ពលរដ្ឋកម្ពុជាបោះឆ្នោតនៅព្រឹកថ្ងៃអាទិត្យ
លោក ស៊ិក ប៊ុនហុក ប្រធានគណៈកម្មាធិការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោតបានប្រាប់សន្និសីទសារព័ត៌មាននៅចុងបញ្ចប់នៃថ្ងៃបោះឆ្នោតថា លទ្ធផលនៃការបោះ ឆ្នោតបានក្លាយទៅជាការឆ្លើយតបទៅសហគមន៍អន្តរជាតិដែលរិះគន់ភាពជឿជាក់លើការបោះឆ្នោតនៅកម្ពុជា។
លោកបានមានប្រសាសន៍ថា៖ «បន្ទាប់ពីលទ្ធផលនេះយើងនឹងរង់ចាំមើលសហគមន៍អន្តរជាតិនឹងធ្វើសកម្មភាពប្រឆាំងនឹងឆន្ទៈរបស់កម្ពុជា[ឬទេ?]»។ ហើយលោកបានបន្ថែមថា «តួលេខជាចម្លើយ»។
លោកប្រធាន គ.ជ.ប. បានបន្ថែមថា ប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរស្រឡាញ់លទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ ហើយពួកគេមានការចូលរួមយ៉ាងច្រើនក្នុងការបោះឆ្នោត។
ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ មិនមែនតែសហរដ្ឋអាមេរិកទេ តែប្រទេសអូស្ត្រាលី និង កាណាដាក៏បានប្រតិកម្មរិះគន់លើការបោះឆ្នោតកាលពីថ្ងៃអាទិត្យផងដែរ។
នៅក្នុងសេចក្តីថ្លែងការណ៍របស់ប្រទេសអូស្ត្រាលី ដែលព្រួយបារម្ភពីដំណើរការ ប្រជាធិបតេយ្យនិងសេរីភាពខាងនយោបាយ ការរំលាយគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ ការចាប់ឃុំខ្លួនលោក កឹម សុខាប្រធានគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ និងការបញ្ចេញ មតិនោះ បានបង្ហាញពីក្តីបារម្ភដ៏ធ្ងន់ធ្ងរ និងប៉ះពាល់ដល់ដំណើរការបោះឆ្នោត។
«អូស្ត្រាលីមានការខកចិត្តដែលពលរដ្ឋកម្ពុជាមិនអាចជ្រើសរើសតំណាងរបស់ ពួកគេដោយសេរី»។
នៅក្នុងសេចក្តីថ្លែងការណ៍របស់ប្រទេស កាណាដា វិញបានបង្ហាញជំហរថាការ បោះឆ្នោតនេះ មិនមាន លក្ខណៈសេរីនិងយុត្តិធម៌ទេ ដោយសារតែមានការរឹតត្បិតសេរីភាព បញ្ចេញមតិ លើក្រុមសង្គមស៊ីវិល និង អ្នកសារព័ត៌មាន ប្រើប្រាស់ ប្រពន្ធតុលាការចាត់ការ ក្រុមជំទាស់ មុនការបោះឆ្នោត។
ទោះជាយ៉ាងណាក្តី គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា បានចេញសេចក្តីថ្លែងការអបអរ សារទរចំពោះការប្រកាសលទ្ធផលបឋមដំបូង ដែលពលរដ្ឋមានការចេញទៅបោះ ឆ្នោតចំនួន៨២.៨៩ភាគរយ ដែលជាការបង្ហាញពីជម្រើសនិងឆន្ទៈរបស់ខ្លួន។
«គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាជឿជាក់យ៉ាងមុតមាំថាប្រព័ន្ធនយោបាយសេរីពហុបក្សគឺជាមូលដ្ឋានគ្រឹះនៃសន្តិភាព និងការអភិវឌ្ឍប្រកបដោយចីរភាព»។
គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជារបស់លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រីហ៊ុន សែនដែលកាន់កាប់ អំណាច៣៣ឆ្នាំ ត្រូវគេដឹងថានឹងប្រឈមមុខជាមួយនឹងប្រទេសធំៗជាច្រើន ក្រោយពេលបង្កើតសភាថ្មីនិងរដ្ឋាភិបាលថ្មីមួយនៅប៉ុន្មានសប្តាហ៍ខាងមុខ ដូចជាប្រធានបទ សេដ្ឋកិច្ច ពាណិជ្ជកម្ម ការទូត និងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការលើវិស័យផ្សេងៗទៀត៕