មជ្ឍមណ្ឌលសកម្មភាព និងធនធានសម្រាប់អាស៊ីអាគ្នេយ៍ ហៅកាត់ថា SEARAC បានថ្លែងនៅក្នុងសេចក្តីថ្លែងការណ៍មួយកាលពីថ្ងៃទី៥ ខែធ្នូថា ចំណាត់ការនេះអាចបែងចែកជា២ក្រុម ហើយក្រុមទីមួយនឹងត្រូវបញ្ចូនមកដល់ប្រទេសកម្ពុជាវិញ មុនពេលបុណ្យណូអែល។
លោកស្រី Quyen Dinh នាយកប្រតិបត្តិនៃអង្គការ SEARAC បានថ្លែងថា៖ «យើងថ្កោលទោសចំពោះការបញ្ចូនជនភៀសខ្លួនទៅកាន់ប្រទេសវិញ ហើយនិងការបំបែកក្រុមគ្រួសាររបស់ពួកគេ។ សកម្មភាពដែលគ្មានមេត្តារបស់រដ្ឋាភិបាលសហរដ្ឋអាមេរិក និង រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា ក្នុងការបំភិតបំភ័យមនុស្សមុនថ្ងៃបុណ្យណូអែលនេះ គឺជាសកម្មភាពគួរឲ្យសោកស្តាយណាស់»។
ដូចដែលវីអូអេបានរាយការណ៍ពីមុនមកថា ពលរដ្ឋកម្ពុជាជាច្រើននាក់ដែលបានរស់រានមានជីវិតពីរបបខ្មែរក្រហម នៅតែរងគ្រោះពីជម្ងឺបាក់ស្បាត។ ការណ៍នេះបានបង្កបញ្ហាស្មុគ្រស្មាញដែលធ្វើឲ្យពួកគេពិបាកនឹងរួមរស់នៅក្នុងសង្គមអាមេរិក។
លោក ជុំ ប៊ុនរ៉ុង ឯកអគ្គរាជទូតកម្ពុជាប្រចាំសហរដ្ឋអាមេរិកបានប្រាប់វីអូអេថា៖ «សង្គ្រាម និងការប្រល័យពូជសាសន៍បានបង្កការខូចខាតជាច្រើនដល់ក្រុមគ្រួសារកម្ពុជា។ ពួកគេនៅតែជួបប្រទះការលំបាកនៅលើទឹកដីសហរដ្ឋអាមេរិក ហើយអ្នកដែលកំពុងតែមានវិបត្តិអាចនឹងធ្វើឲ្យពួកគេប្រព្រឹត្តឧក្រិដ្ឋកម្ម»។
មន្ត្រីអន្តោប្រវេសន៍ គយ និងការពង្រឹងច្បាប់របស់សហរដ្ឋអាមេរិក ហៅកាត់ថា ICE បានប្រាប់វីអូអេថា ទីភ្នាក់ងារ ICE មិនធ្វើអត្ថាធិប្បាយលើប្រតិបត្តិការដែលគ្រោងទុកទាំងនេះទេ ដែលទាក់ទិននឹងគោលនយោបាយ និង សន្តិសុខរហូតដល់ប្រតិបត្តិការទាំងនោះបានបញ្ចប់។
អង្គការ SEARAC បានរាយការណ៍ថា យ៉ាងហោចណាស់ មានពលរដ្ឋកម្ពុជាជាង ២០០ នាក់ត្រូវបានគេរំពឹងថា នឹងត្រូវបញ្ចូនទៅកាន់ប្រទេសកម្ពុជាវិញនៅឆ្នាំ ២០១៨។
សេចក្តីរាយការណ៍នោះបានឲ្យដឹងថា៖ «ក្រុមដែលមានពលរដ្ឋ ២០០ នាក់នេះ នឹងក្លាយជាក្រុមធំបំផុតដែលត្រូវបានគេបញ្ចូនទៅកាន់ប្រទេសវិញក្នុងមួយឆ្នាំ នៅក្នុងប្រវត្តិសាស្ត្រសហរដ្ឋអាមេរិក និង កម្ពុជា»។
ទីភ្នាក់ងារ ICE បានប្រាប់វីអូអេឲ្យដឹងថា មានពលរដ្ឋកម្ពុជាជាង ១៩០០ នាក់ដែលកំពុងរស់នៅសហរដ្ឋអាមេរិក ជាក្រុមចុងក្រោយដែលនឹងត្រូវបញ្ចូនត្រឡប់មកកម្ពុជាវិញ ដែលក្នុងនោះ ពលរដ្ឋចំនួន ១៤១២ នាក់មានទោសឧក្រិដ្ឋកម្ម។
កិច្ចព្រមព្រៀងមាតុភូមិនិវត្តន៍
កាលពីដើមខែធ្នូ នាយករដ្ឋមន្ត្រីកម្ពុជា លោក ហ៊ុន សែនបានថ្លែងនៅក្នុងសន្ទរកថាមួយនៅរាជធានីភ្នំពេញថា លោកស្វាគមន៍ «បងប្អូនប្រុស ស្រី » ត្រឡប់មកមាតុភូមិវិញ។ នេះបើយោងតាមកាសែត ភ្នំពេញប៉ុស្តិ៍។
លោក ហ៊ុន សែនបានមានប្រសាសន៍ថា៖ «យើងមានកិច្ចព្រមព្រៀងមួយជាមួយសហរដ្ឋអាមេរិក ហើយយើងត្រូវតែគោរពតាមកិច្ចព្រមព្រៀងនោះ សម្រាប់យើង យើងគិតគូរអំពីបញ្ហាទាក់ទងជាមួយនឹងមនុស្សធម៌ ទាក់ទងនឹងសិទ្ធិមនុស្ស ប៉ុន្តែ យើងក៏មិនទាន់មានការកែប្រែណាមួយពីការមិនព្រមអនុវត្តនូវកិច្ចព្រមព្រៀងនោះទេ»។ កាសែត ភ្នំពេញប៉ុស្តិ៍រាយការណ៍ថា សម្តីនេះ «ខុសពីអត្ថាធិប្បាយមុនរបស់លោកដែលទាក់ទិននឹងកម្មវិធីបញ្ចូនមនុស្សត្រឡប់ទៅកាន់ប្រទេសវិញនេះ»។
បើទោះបីជាប្រទេសទាំងពីរបានចចារគ្នាពីកិច្ចព្រមព្រៀងបញ្ចូនមនុស្សទៅកាន់ប្រទេសវិញនៅឆ្នាំ ២០០២ ក៏ប៉ុន្តែប្រទេសកម្ពុជាមានប្រវត្តិមិនទទួលយកពលរដ្ឋខ្លួនត្រឡប់មកវិញ នេះបានធ្វើឲ្យប្រទេសកម្ពុជាត្រូវគេចាត់ទុកថាជា «ប្រទេសមានភាពរឹងរូស» ដែលធ្វើឲ្យអ្នកជាប់ឃុំឃាំងជាច្រើននាក់មានការលំបាកខាងផ្លូវច្បាប់ ដោយសារពួកគេមិនដឹងថាតើពួកគេនឹងត្រូវបញ្ចូនត្រឡប់មកប្រទេសកម្ពុជាវិញដែរឬទេ។ ចាប់តាំងពីឆ្នាំ២០០២ មក ពលរដ្ឋកម្ពុជាប្រហែល ៥០០ នាក់ត្រូវបានបញ្ចូនមកប្រទេសកម្ពុជាវិញ។
ក្រសួងសន្តិសុខមាតុភូមិសហរដ្ឋអាមេរិក បានប្រកាសកាលពីដើមខែកញ្ញាថា ខ្លួននឹងដាក់ទណ្ឌកម្មមកលើប្រទេសកម្ពុជា ជាពិសេស គឺមិនផ្តល់ទិដ្ឋកាលដល់មន្ត្រីក្រសួងការបរទេស និងក្រុមគ្រួសាររបស់ពួកគេ។
លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន ក្នុងពិធីបួងសួងសុំសន្តិភាពនិងស្ថិរភាពនៅប្រាសាទអង្គរវត្ត កាលពីថ្ងៃទី៣ ខែធ្នូ ឆ្នាំ២០១៧។
កាលពីខែតុលា ក្រសួងការបរទេសកម្ពុជាបានស្នើមន្ត្រីការទូតសហរដ្ឋអាមេរិកប្រចាំនៅទីក្រុងភ្នំពេញឲ្យផ្អាកកិច្ចព្រមព្រៀងបញ្ចូនមនុស្សត្រឡប់ទៅកាន់ប្រទេសឆ្នាំ ២០០២ នេះ ក្នុងគោលបំណងធ្វើវិសោធនកម្ម។
ខណៈដែលមិនឆ្លើយតបនឹងសំណួរចំៗ អ្នកនាំពាក្យក្រសួងការបរទេសសហរដ្ឋអាមេរិកបានថ្លែងថា សហរដ្ឋអាមេរិកនឹងបន្តធ្វើការជាមួយរាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា នៅក្នុងការបញ្ចូនពលរដ្ឋកម្ពុជានេះ។ មន្ត្រីរូបនេះបានបន្ថែមថា សហរដ្ឋអាមេរិក «ជឿជាក់ថាប្រទេសនិមួយៗមានកាតព្វកិច្ចក្រោមច្បាប់អន្តរជាតិ ក្នុងការទទួលយកពលរដ្ឋខ្លួនដែលមិនមានសិទ្ធិស្របច្បាប់រស់នៅសហរដ្ឋអាមេរិក ឬប្រទេសផ្សេងទៀតឲ្យត្រឡប់មកប្រទេសកំណើតខ្លួនវិញ»។
ករណីតុលាការ
កាលពីដើមខែវិច្ឆិកា អង្គការ Asian Americans Advancing Justice - Asian Law Caucusនិង អង្គការ Asian Americans Advancing Justice បានដាក់ពាក្យបណ្តឹងមួយទាក់ទិននឹងពលរដ្ឋកម្ពុជាដែលត្រូវបានគេចាប់ខ្លួន។ ពួកគេបានលើកឡើងថា ពលរដ្ឋដែលជាប់ឃុំឃាំងទាំងនេះ បានទៅដល់សហរដ្ឋអាមេរិកជាជនភៀសខ្លួនតាំងពីកុមារភាព ដែលរត់ភៀសខ្លួនចេញពីរបបខ្មែរក្រហម ហើយពួកគេជាច្រើននាក់មិនដែលបានត្រឡប់មកប្រទេសកម្ពុជាវិញទេ។ មន្ត្រីនៃទីភ្នាក់ងារ ICE ឆ្លើយតបវិញថា «ចំណុចសំខាន់ អ្នកទាំងនោះមិនអាចនៅសហរដ្ឋអាមេរិកដោយស្របច្បាប់ទៀតទេ»។
លោក Brendan Raedy អ្នកនាំពាក្យទីភ្នាក់ងារ ICE បានថ្លែងប្រាប់វីអូអេនៅក្នុងសេចក្តីថ្លែងការណ៍មួយថា៖ «ច្បាប់អន្តរជាតិតម្រូវឲ្យប្រទេសនិមួយៗទទួលយកពលរដ្ឋខ្លួនណា ដែលត្រូវសហរដ្ឋអាមេរិកបញ្ចូនត្រឡប់មកប្រទេសកំណើតវិញ»។
លោក Raedy បន្ថែមថា៖ «សហរដ្ឋអាមេរិក ដូចប្រទេសភាគច្រើនដែរ គឺជាធម្មតា សហការជាមួយរដ្ឋាភិបាលបរទេសក្នុងការធ្វើឯកសារ និងការទទួលយកពលរដ្ឋខ្លួនវិញតាមសំណើររបស់រដ្ឋាភិបាលបរទេស»។
វិទ្យុសាធារណៈជាតិ NPR បានរាយការណ៍ថា ក្រុមអង្គការគាំទ្រជនអន្តោប្រវេសន៍និយាយថា ការប្រមូលផ្តុំ និងការបញ្ចូនមនុស្សត្រឡប់ទៅប្រទេសវិញ គឺជាផ្នែកមួយនៃ «ជម្លោះការទូត» រវាងសហរដ្ឋអាមេរិក និងកម្ពុជា។
លោកស្រី Jenny Zhao មេធាវីនៃអង្គការ Asian Americans Advancing Justice - Asian Law Caucus បានថ្លែងថា៖ «យើងគិតថា ការចាប់ខ្លួនគឺជាផ្នែកមួយក្នុងការបន្ថែមសម្ពាធទៅលើប្រទេសនានាឲ្យទទួលយកពលរដ្ឋខ្លួនវិញ ហើយពលរដ្ឋដែលត្រូវជាប់ឃុំឃាំងគឺជាប្រធានបទដែលគេយកមកចចារ»៕
ប្រែសម្រួលដោយ លឹម ហ្គេចហៀង