យន្តហោះចម្បាំង F-16 ផលិតនៅអាមេរិក គឺជាយន្តហោះចម្បាំងដ៏ល្បីល្បាញ ដែលបានក្លាយជាយន្តហោះចម្បាំងជួរមុខនៃជម្រើសសម្រាប់សម្ពន្ធមិត្តអង្គការអូតង់ និងកងទ័ពអាកាសនៅជុំវិញពិភពលោកអស់រយៈពេល ៥០ ឆ្នាំមកហើយ។
បើតាមមន្ត្រីនៅក្នុងរដ្ឋធានីវ៉ាស៊ីនតោន និងអ៊ុយក្រែនបានបញ្ជាក់ប្រាប់ទីភ្នាក់ងារសារព័ត៌មាន Associated Press ថា បណ្តាប្រទេសលោកខាងលិចបានសន្យាផ្តល់យន្តហោះ F-16 ដល់រដ្ឋាភិបាលទីក្រុង Kyiv ហើយខ្លះបានទៅដល់អ៊ុយក្រែនហើយ។ យន្តហោះចម្បាំងនេះត្រូវបានគេរំពឹងថា នឹងចាប់ផ្តើមហោះហើរប្រតិបត្តិការសឹកលើដែនអាកាសអ៊ុយក្រែនឆាប់ៗនេះ ហើយនិងក្លាយជាការបង្កើនសមត្ថភាពជាចាំបាច់ជំនួសយន្តហោះចម្បាំងសម័យសូវៀតរបស់ប្រទេស បច្ចុប្បន្នដែលប្រើប្រាស់ដើម្បីទប់ទល់នឹងការឈ្លានពានរបស់រុស្ស៊ី។
ប្រធានាធិបតីសហរដ្ឋអាមេរិកលោក Joe Biden បានផ្តល់ការអនុញ្ញាតនៅខែសីហា ឆ្នាំ២០២៣ ឱ្យមានការបញ្ជូនយន្តហោះចម្បាំង F-16 ចាស់ៗ ដើម្បីដាក់ពង្រាយទៅកាន់ប្រទេសអ៊ុយក្រែន ទោះបីជាសហរដ្ឋអាមេរិកនឹងមិនផ្តល់យន្តហោះផ្ទាល់ខ្លួនណាមួយក៏ដោយ។ បែលហ្ស៊ិក ដាណឺម៉ាក ហូឡង់ និងន័រវែស បានប្តេជ្ញាផ្តល់ឱ្យអ៊ុយក្រែននូវយន្តហោះជាង ៦០គ្រឿងក្នុងរយៈពេលប៉ុន្មានខែខាងមុខ តែអាចបញ្ជូនមកដល់យឺតយ៉ាវបន្តិច។
ទោះបីជារុស្ស៉ីវាតទីសមរភូមិនាពេលថ្មីៗនេះតែបន្តិចម្តងៗក៏ដោយ ក៏ចលនារុលឆ្ពោះទៅមុខប្រកបដោយភាពទៀងទាត់របស់រុស្ស៉ីកំពុងកើនឡើងនៅពេលដែលអ៊ុយក្រែនដកថយសន្សឹមៗ។
យន្តហោះចម្បាំង F-16 នឹងពង្រឹងកម្លាំងយោធារបស់អ៊ុយក្រែន ជាពិសេសតាមរយៈការធ្វើឱ្យប្រសើរឡើងនូវការការពារដែនអាកាសរបស់ខ្លួន។ ប៉ុន្តែអ្នកវិភាគនិយាយថា ពួកគេនឹងមិនបង្វែរទិសដៅនៃសង្គ្រាមដោយខ្លួនឯងឡើយ។
នេះជាអ្វីដែលគួរត្រូវដឹង៖
តើយន្តហោះ F-16 អាចនាំមកនូវអ្វីខ្លះដល់កិច្ចប្រឹងប្រែងសង្គ្រាមអ៊ុយក្រែន?
លោក Federico Borsari នៃមជ្ឈមណ្ឌលសម្រាប់ការវិភាគគោលនយោបាយអឺរ៉ុប CEPA នៅទីក្រុងវ៉ាស៊ីនតោន បាននិយាយថា យន្តហោះ F-16 ទំនងជានឹងមានបេសកកម្មស្នូលចំនួនបី។
យន្តហោះទាំងនេះនឹងស្វះស្វែងរកការស្ទាក់បាញ់បំបែកមីស៊ីល និងយន្តហោះគ្មានមនុស្សបើករបស់រុស្ស៊ី ដែលបានទម្លាក់គ្រាប់បែកឥតឈប់ឈរនៅអ៊ុយក្រែន បង្ក្រាបប្រព័ន្ធការពារដែនអាកាសរបស់សត្រូវ និងវាយប្រហារទីតាំងកងទ័ពរុស្ស៊ី និងឃ្លាំងរំសេវដោយមីស៊ីលពីលើអាកាសទៅដី។
លោក Borsari និយាយថា៖ «យន្តហោះទាំងនេះនឹងអាចកែប្រែទិដ្ឋភាពខ្លះនៃសង្រ្គាមនេះ» ។
ព័ត៌មានជាច្រើនអំពីការបញ្ជូនយន្តហោះ F-16 ត្រូវចាត់ទុកជារឿងសម្ងាត់ជាតិ រួមទាំងអ្វីដែលរដ្ឋាភិបាលលោកខាងលិចអនុញ្ញាតឱ្យយន្តហោះទាំងនោះវាយប្រហារបាន និងគ្រឿងសព្វាវុធអ្វីដែលគេនឹងបញ្ជូនជាមួយយន្តហោះ។
យន្តហោះចម្បាំង F-16 អាចផ្ទុកមីស៊ីលបាញ់ពីលើអាកាស Storm Shadow ដែលផ្គត់ផ្គង់ដោយចក្រភពអង់គ្លេស ដោយមានរយៈចម្ងាយឆ្ងាយជាង២៥០ គីឡូម៉ែត្រ ដែលអាចវាយប្រហារគោលដៅនៅក្នុងប្រទេសរុស្ស៊ីបាន។ យន្តហោះទាំងនេះក៏អាចផ្ទុកមីស៊ីលរយៈចម្ងាយឆ្ងាយបាញ់លើអាកាសដែលនឹងគំរាមកំហែងដល់យន្តហោះទម្លាក់គ្រាប់បែក និងយន្តហោះចម្បាំងរបស់រុស្ស៊ី។ រ៉ាដាទំនើបៗរបស់យន្តហោះទាំងនេះនឹងអនុញ្ញាតឱ្យអ្នកបើកយន្តហោះអ៊ុយក្រែនកំណត់គោលដៅបានឆ្ងាយជាងអ្វីដែលពួកគេអាចធ្វើបានពីក្នុងយន្តហោះប្រភេទ MiG-29, Su-27 និង Su-24 របស់ពួកគេ។
ការត្រួតត្រាលើដែនអាកាសគឺជាផ្នែកសំខាន់មួយនៃយុទ្ធនាការសង្គ្រាមលើដី ដោយសារយន្តហោះទាំងនេះការពារកងទ័ពពីលើអាកាស។ ប៉ុន្តែការគាំទ្រដល់ចលនាទ័ពអ៊ុយក្រែននៅជួរមុខជាមួយនឹងការវាយប្រហារលើដីអាចជាហានិភ័យខ្លាំងសម្រាប់យន្តហោះ F-16 ដោយសារប្រព័ន្ធការពារដែនអាកាសដ៏ទំនើបរបស់រុស្ស៊ី។
យ៉ាងហោចណាស់ យន្តហោះចម្បាំងអាចមានឥទ្ធិពលផ្លូវចិត្តលើអាកាសយានិករុស្ស៊ី និងផ្តល់ការជំរុញទឹកចិត្តសម្រាប់ប្រជាជនអ៊ុយក្រែនដែលប្រឹងប្រែងប្រឆាំងនឹងកងកម្លាំងរបស់វិមានក្រឹមឡាំង។
តើមានបញ្ហាប្រឈមអ្វីខ្លះសម្រាប់អ៊ុយក្រែន?
អ្នកស្រី Marina Miron នៃនាយកដ្ឋានសិក្សាផ្នែកការពារជាតិនៅមហាវិទ្យាល័យ King's College London ក្នុងទីក្រុងឡុងដ៍ ចក្រភពអង់គ្លេស បង្ហាញបញ្ជីនៃបញ្ហាប្រឈមដ៏វែងដែលយន្តហោះ F-16 នឹងនាំយកមកសម្រាប់អ៊ុយក្រែន។
ការហ្វឹកហ្វឺនប្រហែលប្រាំបួនខែនៅសហរដ្ឋអាមេរិក និងអឺរ៉ុបសម្រាប់អ្នកបើកយន្តហោះអ៊ុយក្រែនគឺពន្លឿនយ៉ាងខ្លាំងចំពោះវគ្គបណ្តុះបណ្តាលបើកយន្តហោះដែលធម្មតាត្រូវសិក្សារយៈពេល៣ឆ្នាំសម្រាប់អ្នកបើកយន្តហោះលោកខាងលិចនៅក្នុងអ្វីដែលលោកស្រី Miron ហៅថា «គ្រឿងម៉ាស៊ីនដ៏ស្មុគស្មាញ»។ នោះនឹងមានន័យថាពួកគេខ្វះសមត្ថភាពប្រើប្រាស់វាពេញលេញបាន។
យន្តហោះ F-16s ក៏ត្រូវការបុគ្គលិកជំនួយមួយចំនួនធំផងដែរ ដូចជាវិស្វករជំនាញជួសជុល អ្នកចេះផ្ទុកគ្រាប់ អ្នកវិភាគផ្នែកចារកម្ម និងក្រុមសង្គ្រោះបន្ទាន់។
អ៊ុយក្រែនក៏ត្រូវបង្កើតបណ្តាញស្ថានីយរ៉ាដា រោងចតយន្តហោះ ការផ្គត់ផ្គង់គ្រឿងបន្លាស់ និងប្រព័ន្ធចាក់ប្រេង។ គុណភាពព្រលានយន្តហោះក៏ជាកត្តាចាំបាច់ផងដែរ ដោយសារការស្របខ្យល់ F-16 នៅជិតដល់ផ្លូវព្រលានផ្ទាល់ដី អាចគ្រោះថ្នាក់ដោយការបឺតយកកម្ទេចកម្ទី និងធូលីដីចូលទៅក្នុងម៉ាស៊ីន។
អ្នកស្រី Miron និយាយថា៖ «បញ្ហាពាក់ព័ន្ធជាច្រើនចាំបាច់ត្រូវដោះស្រាយ» ។
អ្នកបើកយន្តហោះអ៊ុយក្រែនដែលគ្មានបទពិសោធន៍ប្រយុទ្ធតាមយន្តហោះ F-16 អាចបារម្ភមិនចង់ចូលរួមក្នុងចម្បាំងប្រដេញគ្នា។
តើរុស្ស៊ីនឹងមានប្រតិកម្មយ៉ាងណា?
ប្រធានាធិបតីរុស្ស៊ី លោក វ្ល៉ាឌីមៀ ពូទីន (Vladimir Putin) នឹងពេញចិត្តចំពោះរូបភាពនៃការបំផ្លាញយន្តហោះ F-16 ពីបណ្តាប្រទេសអូតង់នឹងនាំមក។
អ្នកនាំពាក្យវិមានក្រឹមឡាំង លោក Dmitry Peskov បាននិយាយនៅ ថ្ងៃទី ១ ខែសីហា ថា យន្តហោះ F-16 នឹងមិនមែនជា «ថ្នាំវេទមន្ត» ដែលផ្លាស់ប្តូរសង្គ្រាមទេ។ លោកបានបន្ថែមថា អាជ្ញាធររុស្ស៊ីបានផ្តល់រង្វាន់ដល់ទាហានដែលអាចបំផ្លាញយន្តហោះ F-16 រួចហើយ។
កងកម្លាំងរបស់វិមានក្រឹមឡាំងទំនងជានឹងព្យាយាមបំផ្លាញយន្តហោះ F-16 នៅលើដីដោយកាំជ្រួចបាញ់រយៈចម្ងាយឆ្ងាយ។ ពួកគេបានកំណត់គោលដៅវាយប្រហារលើដែនអាកាសសមល្មមដែលមានកម្រិតរបស់អ៊ុយក្រែនរួចហើយ។
ក្រុមអ្នកវិភាគបាននិយាយថា ទ័ពអ៊ុយក្រែននឹងត្រូវចតយន្តហោះ F-16 នៅក្នុងឃ្លាំងរឹងមាំ បំបែកពួកវានៅចន្លោះទីតាំងផ្សេងៗ ស្ថានីយបញ្ឆោតប្រភេទយន្តហោះ ហើយត្រៀមហោះចេញយ៉ាងលឿនក្នុងករណីមានការព្រមានអំពីការវាយប្រហារតាមអាកាស។
អ៊ុយក្រែនបាននិយាយថា ខ្លួនអាចរក្សាទុកយន្តហោះចម្បាំងមួយចំនួននៅមូលដ្ឋានបរទេសដើម្បីការពារពីការវាយប្រហាររបស់រុស្ស៊ី។ នោះបានជំរុញឱ្យមានការឆ្លើយតបយ៉ាងម៉ឺងម៉ាត់ពីលោក ពូទីន ដែលបានព្រមានថាមូលដ្ឋានទ័ពអាកាសលោកខាងលិចណាមួយដែលទទួលយន្តហោះចម្បាំងអ៊ុយក្រែននឹងក្លាយជា «គោលដៅសមស្រប» សម្រាប់កងកម្លាំងរបស់វិមានក្រឹមឡាំង។
មន្ត្រីអាមេរិកបាននិយាយថា យន្តហោះ F-16 នឹងមានមូលដ្ឋាននៅអ៊ុយក្រែន។
នៅលើអាកាស យន្តហោះចម្បាំង F-16 របស់អ៊ុយក្រែន នឹងប្រឆាំងនឹងប្រព័ន្ធមីស៊ីលចល័តពីដីទៅអាកាស S-300 និង S-400 របស់រុស្ស៊ី ដែលអាចតម្រង់គោលដៅយន្តហោះជាច្រើនក្នុងពេលតែមួយ។ យោធារុស្ស៊ីក៏មានយន្តហោះចម្បាំងដែលត្រូវបានគេប៉ាន់ប្រមាណថា ជាយន្តហោះចម្បាំងជាច្រើនរយគ្រឿង ក៏ដូចជារ៉ាដាឃ្លាំមើលដែនអាកាសទំនើបៗផងដែរ។
លោកBorsari នៃ CEPA បាននិយាយថា យន្តហោះចម្បាំង Su-35 របស់រុស្ស៊ីនឹងក្លាយជាការគំរាមកំហែងដ៏ធំបំផុតមួយចំពោះយន្តហោះចម្បាំង F-16។ វាមានរ៉ាដារយៈចម្ងាយឆ្ងាយដែលអនុញ្ញាតឱ្យវាតាមដាននិងវាយប្រហារដល់ទៅប្រាំបីគោលដៅក្នុងពេលតែមួយនៅតំបន់ធំទូលាយ។
ទោះជាយ៉ាងនេះក្តី ជនជាតិរុស្ស៊ីដឹងថា ពួកគេនឹងប្រឆាំងនឹងយន្តហោះដែលគំរាមកំហែងខ្លាំងជាងដែលពួកគេបានជួបកន្លងមកក្នុងសង្គ្រាម ហើយទំនងជានឹងអនុវត្តវិធីសាស្ត្រប្រុងប្រយ័ត្នជាងនេះ។
តើអ៊ុយក្រែននឹងការពារយន្តហោះ F-16 យ៉ាងដូចម្តេច?
អ្នកជំនាញអាកាសចរណ៍អ៊ុយក្រែនលោក Anatolii Khrapchynskyi មានប្រសាសន៍ថា ទោះបីជាកងកម្លាំងរុស្ស៊ីនឹងព្យាយាមវាយប្រហារយន្តហោះ F-16 នៅតាមមូលដ្ឋានអាកាសដែលពួកគេរក្សាទុកក៏ដោយ ក៏អ៊ុយក្រែនមានប្រព័ន្ធការពារដ៏រឹងមាំដើម្បីការពារយន្តហោះចម្បាំងប្រឆាំងនឹងការវាយប្រហារបែបនេះរួចដែរ។
លោក Khrapchynskyi បានប្រាប់ទីភ្នាក់ងារសារព័ត៌មាន The Associated Press ថា អ៊ុយក្រែនមានសមត្ថភាពរឹងមាំ «ដើម្បីការពារដែនអាកាសរបស់ខ្លួន ជាមួយនឹងការការពារប្រឆាំងយន្តហោះ ដើម្បីបង្វែរការវាយប្រហារពីរុស្ស៊ី។ ក្នុងអំឡុងពេលទាំងមូលចាប់តាំងពីរុស្ស៊ីបានឈ្លានពានអ៊ុយក្រែនមក រុស្ស៉ីបានព្យាយាមយ៉ាងសកម្មវាយលុកលើអាកាសយានដ្ឋានអ៊ុយក្រែន ប៉ុន្តែពួកគេមិនបានជោគជ័យច្រើនទេ"។
លោក Khrapchynskyi បាននិយាយថា យន្តហោះ F-16 នឹងបង្កើនសមត្ថភាពរបស់កងទ័ពអាកាសអ៊ុយក្រែន ដើម្បីការពារលំហអាកាសរបស់ប្រទេសពីការវាយប្រហាររបស់រុស្ស៊ី និងបង្កើនចម្ងាយដែលអ៊ុយក្រែនអាចវាយប្រហារគោលដៅយុទ្ធសាស្ត្រនៅក្នុងប្រទេសរុស្ស៊ី។
លោកKhrapchynskyi និយាយថា៖ «ជាមួយនឹងការទទួលបានយន្តហោះ F-16 យើងនឹងអាចដោះស្រាយបញ្ហាមួយចំនួនដែលកំពុងធ្វើឱ្យអ៊ុយក្រែនចាញ់ប្រៀបនាពេលនេះ។ ទាំងនេះរួមមាន ការវាយប្រហារដោយមីស៊ីលដ៏ធំរបស់រុស្ស៊ី ការទម្លាក់គ្រាប់បែកបញ្ជាពីលើអាកាស និងការដាក់ពង្រាយប្រព័ន្ធមីស៊ីលចល័តពីដីទៅអាកាស S-300 នៅក្នុងតំបន់ព្រំដែន Sumy និង Kharkiv ។ យើងកំពុងនិយាយអំពីការទទួលយន្តហោះ F-16 តាមគំនិតរបស់ខ្ញុំ វានឹងជួយអ៊ុយក្រែនយ៉ាងខ្លាំងក្នុងការទប់ទល់នឹងការឈ្លានពានរបស់រុស្ស៊ីដែលកំពុងកើតឡើងនៅពេលនេះ»៕
ប្រែសម្រួលដោយ លោក សុខ ខេមរា