មន្ត្រីគណបក្សភ្លើងទៀនពីររូបត្រូវបានសាលាខេត្តកណ្តាល និងស្ថាប័នរដ្ឋសភា លុបឈ្មោះពួកគេចេញពីក្របខណ្ឌរដ្ឋ និងមន្ត្រីរាជការ។ ការណ៍នេះធ្វើឱ្យមានការរិះគន់ថា ជាការដាក់គំនាប និងគំរាមកំហែងផ្នែកនយោបាយលើគណបក្សប្រឆាំង។
លោក ផុន សុភា ជាលេខាធិការក្រុមការងារគណបក្សភ្លើងទៀនខេត្តកណ្តាល ត្រូវបានលោក គង់ សោភ័ណ្ឌ អភិបាលខេត្តកណ្តាល លុបឈ្មោះចេញពីក្របខណ្ឌមន្ត្រីរាជការ ដែលបម្រើការនៅទីចាត់ការគ្រប់គ្រងធនធានមនុស្សសាលាខេត្តកណ្តាល កាលពីថ្ងៃទី ២០ ខែមេសា ឆ្នាំ ២០២៣។ នេះបើតាមដីកាស្តីពីការលុបឈ្មោះមន្ត្រីរាជការស៊ីវិលរបស់រដ្ឋបាលខេត្តកណ្តាល ចុះថ្ងៃទី ២០ ខែមេសា ឆ្នាំ ២០២៣ ដែលវីអូអេទទួលបាន។
បើតាមដីកាស្តីពីការលុបឈ្មោះមន្ត្រីរាជការស៊ីវិលរបស់រដ្ឋបាលខេត្តកណ្តាល ការលុបឈ្មោះលោក ផុន សុភា ចេញពីក្របខណ្ឌមន្ត្រីរាជការនេះ គឺដោយសារសាមីខ្លួនបានប្រព្រឹត្តផ្ទុយពីមាត្រាទី ៣៧ នៃច្បាប់ស្តីពីសហលក្ខន្តិកៈមន្ត្រីរាជការស៊ីវិល។
នៅក្នុងករណីមួយទៀត លោក ហេង សំរិន ប្រធានរដ្ឋសភា ចេញសេចក្តីសម្រេចលុបឈ្មោះ លោក អ៊ី មុយលី ចេញពីតួនាទីនៃមន្ត្រីបម្រើការងារនៅការិយាល័យស្រាវជ្រាវច្បាប់នៃនាយករដ្ឋស្រាវជ្រាវច្បាប់នៃអគ្គនាយកដ្ឋាននីតិកម្ម និងស្រាវជ្រាវនៃអគ្គលេខាធិការដ្ឋានរដ្ឋសភា។ នេះបើតាមសេចក្តីសម្រេចរបស់រដ្ឋសភា ចុះថ្ងៃទី ៥ ខែឧសភា ដែលវីអូអេទទួលបាន។ លោក អ៊ី មុយលី បច្ចុប្បន្នជាអនុប្រធានក្រុមការងារគណបក្សភ្លើងទៀនប្រចាំខេត្តតាកែវ និងជាសមាជិកគណៈកម្មការនាយកគណបក្សភ្លើងទៀន។
លោក ផុន សុភា អតីតមន្រ្តីសាលាខេត្តកណ្តាល ប្រាប់វីអូអេថា លោកមិនបានធ្វើខុសដូចការលើកឡើងក្នុងដីការបស់រដ្ឋបាលខេត្តកណ្តាល ដែលថាលោកខុសត្រង់មាត្រា ៣៧ នៃច្បាប់ស្តីពីសហលក្ខន្តិកៈមន្ត្រីរាជការស៊ីវិលនោះទេ។ លោកបន្ថែមថា លោកមិនដែលយកម៉ោងការងាររដ្ឋ ទៅបម្រើការងារគណបក្សភ្លើងទៀននោះទេ ព្រោះលោកដឹងថា លោកជាមុខសញ្ញាដែលគេតាមដាន។
លោកចាត់ទុកថា ការលុបឈ្មោះរបស់លោក ជាការដាក់គំនាបផ្នែកនយោបាយ ហើយការដាក់មូលហេតុក្នុងដីកា គ្រាន់តែជា «លេស» ដើម្បីចង់លុបឈ្មោះលោកចេញពីក្របខណ្ឌមន្ត្រីរាជការតែប៉ុណ្ណោះ។
លោកប្រាប់វីអូអេនៅថ្ងៃអង្គារនេះថា៖ «ថ្នាក់ដឹកនាំរដ្ឋាភិបាល ក៏ដូចជាក្រសួង អាណាព្យាបាល គួរតែបើកចិត្តឱ្យទូលាយ ហើយការគាំទ្រគណបក្សនយោបាយរបស់មន្ត្រីរាជការក្រៅម៉ោងការងារ វាអត់មានអីខុសច្បាប់ទេ។ ហើយកុំយកមូលហេតុហ្នឹងទៅលុបក្របខណ្ឌ ឬក៏ដាក់សម្ពាធទៅលើមន្ត្រីដែលមាននិន្នាការខុសគ្នា ព្រោះគាត់បម្រើជាតិដូចគ្នាទេ គ្រាន់ជាទស្សនៈខុសគ្នានៅក្នុងការយល់ឃើញ វិធីសាស្ត្រនៅក្នុងការបម្រើប្រទេសជាតិ។ អ៊ីចឹងក្នុងនាមយើងជាថ្នាក់ដឹកនាំ ក្នុងនាមយើងជាអ្នកដែលកាន់លទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ គួរតែបើកចិត្តឱ្យទូលាយ»។
លោកបន្ថែមថា មុនពេលលោកទទួលបានដីកាលុបឈ្មោះនេះ លោកមិនដែលឃើញមានការប្រើប្រាស់នីតិវិធីកោះហៅ និងសាកសួរអ្វីទាំងអស់ ទាក់ទងកំហុសត្រង់មាត្រា៣៧ នៃច្បាប់ស្តីពីសហលក្ខន្តិកៈមន្ត្រីរាជការស៊ីវិល ហើយមិនមានអ្នកណាបញ្ជាក់មូលហេតុច្បាស់លាស់ដល់លោកនោះទេ ដោយគ្រាន់តែប្រាប់លោកថាជា «បញ្ជាថ្នាក់លើ»។
លោកបន្តថា៖ «សូម្បីតែអ្នកលុបខ្ញុំ ក៏គាត់គ្មានមូលហេតុអ្វីមកនិយាយជាមួយខ្ញុំ ពីរឿងលុបក្របខណ្ឌខ្ញុំហ្នឹងដែរ ពីព្រោះពេលដែលគេហៅខ្ញុំទៅយកដីកាហ្នឹង គេអត់និយាយថាខ្ញុំខុសស្អីទេ គេនិយាយថា បញ្ជាមកពីលើ។ ខ្ញុំសួរថាខុសអី? គេថាអត់មានខុសអីទេ គេថាបញ្ជាមេគេមកពីលើ»។
លោកថា បើសិនជាការលុបឈ្មោះរបស់លោក ដោយសារការប្រកាន់និន្នាការនយោបាយ នោះវាគឺជារឿងអយុត្តិធម៌ណាស់សម្រាប់លោក ព្រោះទាំងអភិបាលខេត្តកណ្តាល និងមន្ត្រីសាលាខេត្តសុទ្ធតែជាសមាជិកគណបក្សកាន់អំណាច។
វីអូអេមិនទាន់អាចសុំការអត្ថាធិប្បាយពីលោក គង់ សោភ័ណ្ឌ អភិបាលខេត្តកណ្តាលបាននៅឡើយទេ។
លោក អ៊ី មួយលី ដែលត្រូវបានលុបឈ្មោះចេញពីក្របខណ្ឌរដ្ឋសភា ប្រាប់វីអូអេនៅថ្ងៃអង្គារនេះថា លោកក៏មិនទាន់ដឹងពីមូលហេតុអ្វីឱ្យច្បាស់នៅឡើយទេ ទាក់ទងការលុបឈ្មោះរបស់លោក ព្រោះមិនមានការបញ្ជាក់មូលហេតុអ្វីដល់រូបលោក ពីខាងស្ថាប័នរដ្ឋសភា។
លោកក៏អះអាងថា លោកមិនដែលធ្វើខុសលក្ខន្តិកៈអ្វីនោះទេ រហូតដល់ពេលលោកធ្វើច្បាប់ឈប់ពិសេស ដើម្បីការបោះឆ្នោត ស្រាប់តែរដ្ឋសភាចេញសេចក្តីសម្រេចលុបឈ្មោះលោកតែម្តង។ លោកចាត់ទុកចំណាត់ការនេះថា ជាការគំរាមកំហែងផ្នែកនយោបាយ។
លោកថ្លែងថា៖ «គឺជាការគំនាប ជាការគំរាមកំហែងផ្នែកនយោបាយតែម្តង ព្រោះថា ច្បាប់បានចែងច្បាស់ហើយ គឺរាល់សាសនា មន្ត្រីរាជការ ប៉ូលិសទាហានគ្រូបង្រៀន កាលណាគាត់ឈរជាបេក្ខជនតំណាងរាស្ត្រឱ្យគណបក្សណាមួយ គឺច្បាប់តម្រូវឱ្យសុំច្បាប់ឈប់ពិសេស ក្នុងអំឡុងពេលឃោសនារកសំឡេងឆ្នោតជូនគណបក្សរហូតដល់ប្រកាសលទ្ធផលជាផ្លូវការ»។
លោក អ៊ី មួយលី ដែលធ្លាប់ជាអគ្គលេខាធិការគណបក្សឆន្ទៈខ្មែរ មុនពេលចូលរួមជាមួយគណបក្សភ្លើងទៀន ឱ្យដឹងទៀតថា លោកបានធ្វើលិខិតសុំច្បាប់ពិសេស ដើម្បីឈប់សម្រាកចាប់ពីថ្ងៃ ៣ ខែកក្កដា ឆ្នាំ ២០២៣ រហូតដល់ថ្ងៃប្រកាសលទ្ធផលនៃការបោះឆ្នោត។ នេះបើតាមពាក្យសុំច្បាប់របស់លោក ចុះថ្ងៃទី ២៤ ខែមេសា ឆ្នាំ ២០២៣។ លោកបញ្ជាក់ថា ដោយសារលិខិតមួយច្បាប់នេះ លោកត្រូវបានរដ្ឋសភាលុបឈ្មោះចេញ។
លោក ឡេង ប៉េងឡុង អ្នកនាំពាក្យរដ្ឋសភា ប្រាប់វីអូអេថា ការលុបឈ្មោះ លោក អ៊ី មួយលី ដោយសារតែធ្វើខុសលក្ខន្តិកៈមន្ត្រីនីតិប្បញ្ញត្តិ ដោយហេតុថា មន្ត្រីជាន់ខ្ពស់របស់គណបក្សណាក៏ដោយ មិនថាគណបក្សប្រឆាំង ឬគណបក្សកាន់អំណាច គឺមិនអាចធ្វើមន្ត្រីរាជការនៅសភាបានទេ។
លោកថ្លែងថា៖ «កាលណាយើងជាមន្ត្រីជាន់ខ្ពស់របស់គណបក្ស...មិនអាចធ្វើមន្ត្រីរាជការនៅសភាបានទេ នៅនីតិប្បញ្ញត្តិនេះបានទេ។ អ៊ីចឹងមែនទែនទៅ គាត់ត្រូវតែលាលែងតាំងពីគាត់ចូលជាសមាជិកនៃគណៈកម្មការនាយករបស់គណបក្សណាហ្នឹង គាត់ត្រូវលាលែង ប៉ុន្តែគាត់មិនបានលាលែង មែនទែនទៅខ្ញុំអាចពិន័យគាត់បាន ដោយសារគាត់មិនបានលាលែងពេលហ្នឹង។ ប៉ុន្តែឥឡូវគាត់ដាក់ពាក្យជាសាធារណៈ ជាផ្លូវការ ខ្ញុំមើលទៅថាវាខុស ខុសនៅក្នុងលក្ខន្តិកៈមន្ត្រី នីតិប្បញ្ញត្តិ គឺអ៊ីចឹងហើយខ្ញុំត្រូវតែលុបឈ្មោះចោល»។
អ្នកនាំពាក្យគណបក្សភ្លើងទៀន លោក គីមសួរ ភិរិទ្ធ ចាត់ទុកករណីលុបឈ្មោះមន្ត្រីគណបក្សភ្លើងទៀនចេញពីក្របខណ្ឌរដ្ឋ និងមន្ត្រីរាជការនេះ គឺជាការរើសអើងនយោបាយ និងជាការគំរាមកំហែងខាងផ្លូវចិត្ត និងជាការអនុវត្តច្បាប់មានស្តង់ដារពីរ ដែលមិនឆ្លើយតបទៅនឹងច្បាប់ស្តីពីការបោះឆ្នោត ច្បាប់ស្តីពីគណបក្សនយោបាយ និងច្បាប់ស្តីពីសិទ្ធិរបស់ប្រជាពលរដ្ឋ។ ហើយចំណាត់ការទាំងនេះក៏ឆ្លុះបង្ហាញថា គោលការណ៍លទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យនៅកម្ពុជា មិនទាន់មានភាពល្អប្រសើរនៅឡើយនោះទេ។
លោកប្រាប់វីអូអេថា៖ «យើងដាក់សំណួរទៅវិញ ចុះបើគេថាអ៊ីចឹង [ការលុបឈ្មោះចេញពីក្របខណ្ឌដោយសារខុសលក្ខន្តិកៈមន្ត្រីរាជការស៊ីវិល] ចុះមន្ត្រីៗដទៃទៀត ដែលចូលបម្រើគណបក្សកាន់អំណាច តើវារំលោភទេ? វាប៉ះពាល់ទេ? ហើយអ្នកខ្លះជាសមាជិកអចិន្ត្រៃយ៍បក្សផងនៅកាន់ការងារម៉ាកំភ្លួស។ ទេមិនមែនទេ [ករណីលុបឈ្មោះនេះ] គឺជាការរើសអើងនយោបាយ គឺជាការគំរាមកំហែងខាងផ្លូវចិត្ត»។
ការលុបឈ្មោះមន្ត្រីគណបក្សប្រឆាំងទាំងពីររូបនេះ ធ្វើឡើងក្នុងរយៈពេលប្រមាណជាពីរខែទៀត មុនការបោះឆ្នោតជាតិឆ្នាំ ២០២៣ នឹងឈានមកដល់នៅថ្ងៃទី ២៣ ខែកក្កដា ដែលគណបក្សភ្លើងទៀនត្រូវបានចាត់ទុកជាដៃគូប្រជែងមួយជាមួយនឹងគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា៕
មន្ត្រីគណបក្សភ្លើងទៀនពីរនាក់ត្រូវបានលុបឈ្មោះចេញពីក្របខណ្ឌរដ្ឋ
រូបឯកសារ៖ ផ្លាកគណបក្សភ្លើងទៀនត្រូវបានដាក់នៅក្បែរផ្លូវជាតិមួយស្ថិតនៅមុខគេហដ្ឋានរបស់លោក ចេក រ៉ុច សមាជិកក្រុមប្រឹក្សាឃុំរ៉ុនតាឯកមកពីគណបក្សភ្លើងទៀន ក្នុងខេត្តសៀមរាប កាលពីថ្ងៃទី ១២ ខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ ២០២៣។ (ទែន សុខស្រីនិត/វីអូអេ)
ភ្នំពេញ —