ក្រុមអ្នកផលិតនិងនាំអង្ករចេញពីប្រទេសកម្ពុជា បានថ្លែងពីការបារម្ភធ្ងន់ធ្ងរចំពោះវិធានការទប់ស្កាត់របស់សហភាពអឺរ៉ុប ចំពោះអង្ករដែលមានប្រភពដើមចេញពីប្រទេសអភិវឌ្ឍន៍តិចតួច ហើយថា វិធានការទប់ស្កាត់ណាមួយអាចផ្តល់ផលប៉ះពាល់ជាអវិជ្ជមានទៅលើការធ្វើស្រែរបស់កសិករខ្មែររាប់លាននាក់។ នេះបើយោងតាមសេចក្តីប្រកាសមួយរបស់សហព័ន្ធស្រូវអង្ករកម្ពុជា (Cambodia Rice Federation) ហៅកាត់ថា CRF។
សហភាពអឺរ៉ុបកំពុងដាក់ការគាបសង្កត់មកលើប្រទេសកម្ពុជា ដោយការព្រមានយកពន្ធលើទំនិញនាំចេញរបស់កម្ពុជា ដើម្បីឆ្លើយតបនឹងការធ្លាក់ចុះនូវការគោរពសិទ្ធិមនុស្ស និងដំណើរការប្រជាធិបតេយ្យ នៅកម្ពុជា។
សេចក្តីប្រកាសរបស់សហព័ន្ធស្រូវអង្ករកម្ពុជាចុះថ្ងៃទី៣០ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០១៨ បានបញ្ជាក់ឲ្យដឹងថា បន្ទាប់ពីសវនាការរបស់គណៈកម្មការពាណិជ្ជកម្មសហភាពអឺរ៉ុប កាលពីថ្ងៃទី២៦ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០១៨សហព័ន្ធស្រូវអង្ករកម្ពុជា បានស្នើរដ្ឋជាសមាជិករបស់សហភាពអឺរ៉ុប កុំគាំទ្រដល់វិធានការទប់ស្កាត់បច្ចុប្បន្ន។
សហព័ន្ធស្រូវអង្ករកម្ពុជា បានលើកឡើងក្នុងសេចក្តីប្រកាសខ្លួនថា៖
«សហព័ន្ធស្រូវអង្ករកម្ពុជា បារម្ភយ៉ាងខ្លាំងអំពីការខូចខាតដ៏មានសក្តានុពលណាមួយដែលនឹងកើតចេញពីវិធានការទប់ស្កាត់ អាចនឹងបង្កផលប៉ះពាល់មកលើកសិករចំនួនបីលាននាក់របស់ប្រទេសកម្ពុជា និងឧស្សាហកម្មអង្កររបស់កម្ពុជាជារួម។ សហព័ន្ធស្រូវអង្ករកម្ពុជា ជឿថា វិធានការទប់ស្កាត់នានា នឹងក្លាយជាដំណើរថយក្រោយមួយទៅលើការខិតខំយ៉ាងសម្បើម ដែលបានកសាងឧស្សាហកម្មអង្ករនៅកម្ពុជា និងជួយកសិករកម្ពុជាឲ្យមានជីវភាពល្អប្រសើរ។ សហព័ន្ធស្រូវអង្ករកម្ពុជា ជឿថា កសិកររាប់លាននាក់នឹងរងផលប៉ះពាល់ជាអវិជ្ជមាន ដោយការសម្រេចចិត្តរបស់សហភាពអឺរ៉ុប ក្នុងការដាក់ចេញវិធានការគាំពារ ហើយវានឹងបង្កមហន្តរាយដល់ប្រទេស និងប្រាក់ចំណូល ក៏ដូចជាគុណភាពជីវិតរបស់កសិករ»។
កម្ពុជាសម្រេចបានការនាំចេញផលិតផលនានាក្រោមប្រព័ន្ធអនុគ្រោះពន្ធ ចំនួនជាង៦ពាន់លានដុល្លារអាមេរិក ក្នុងរយៈពេល១ឆមាសនៃដើមឆ្នាំ២០១៨។ នេះបើតាមការអះអាងរបស់មន្រ្តីជាន់ខ្ពស់ក្រសួងពាណិជ្ជកម្មកាលពីពេលកន្លងមក។ ចំនួននេះមានការកើនឡើង ១៥ភាគរយ បើធៀបទៅនៅរយៈពេលដូចគ្នាក្នុងឆ្នាំ ២០១៧។
លោកសុខ ពុទ្ធិវុធ ប្រធានសហព័ន្ធស្រូវអង្ករកម្ពុជាបដិសេធមិនផ្តល់ការអធិប្បាយ។
ក៏ប៉ុន្តែ លោក សុខ ពុទ្ធិវុធ ដែលជាកូនប្រសារលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន ត្រូវបានស្រង់ប្រសាសន៍ក្នុងសេចក្តីប្រកាសរបស់សហព័ន្ធស្រូវអង្ករកម្ពុជាថា៖
«យើងជឿថា ផលវិបាកនានាប្រឈមដោយកសិករពីប្រទេសទាំងអស់នេះគឺភាគច្រើនបណ្តាលមកពីកង្វះនៃកិច្ចសហការរវាងកសិករ អ្នកកិនស្រូវ និងពាណិជ្ជករ។ យើងដឹងថា តើវានឹងពិបាកយ៉ាងណា ដើម្បីចងក្រង និងធ្វើឲ្យមានចីរភាពនៃឧស្សាហកម្មអង្ករ និងផលវិបាកនានាដែលបង្កឡើងដោយកង្វះនៃការទុកចិត្ត ក្នុងចំណោមភាគីពាក់ព័ន្ធផ្សេងៗគ្នា ផ្អែកលើបទពិសោធន៍យើងផ្ទាល់នៅកម្ពុជា។ យើងក៏បានដឹងទៀតផង អំពីការចំណាយខ្ពស់ទៅលើការកិនស្រូវនៅក្នុងប្រទេសជារដ្ឋសមាជិកទាំងនេះ ដូចជាអ៊ីតាលី ហើយយើងជឿទៀតថា បញ្ហាផ្ទៃក្នុងគឺជាឧបសគ្គចម្បង ដើម្បីធ្វើឲ្យប្រសើរឡើងឧស្សាហកម្មអង្ករក្នុងរដ្ឋជាសមាជិកទាំងនេះ»។
រូបឯកសារ៖ សន្និសិទសារព័ត៌មានស្តីពីផែនការដោះស្រាយបញ្ហាប្រឈមក្នុងវិស័យស្រូវអង្ករក្នុងរាជធានីភ្នំពេញ កាលពីថ្ងៃទី៩ ខែមិនា ឆ្នាំ២០១៦។ (ហ៊ាន សុជាតា/ VOA)
បន្ថែមលើការអធិប្បាយរបស់លោក សុខ ពុទ្ធិវុធ នោះ សហព័ន្ធស្រូវអង្ករកម្ពុជា បានពន្យល់ថា ឫសគល់នៃបញ្ហាគឺត្រូវបានលើកឡើងដោយ ប្រទេសអ៊ីតាលី និងអេស្ប៉ាញ ហើយវាក៏បណ្តាលមកពីបញ្ហាផ្ទៃក្នុង និងមិនមែនបង្កមកពីការនាំចេញអង្ករពីកម្ពុជាទៅសហភាពអឺរ៉ុបនោះទេ។
សហព័ន្ធស្រូវអង្ករ ក៏បានចោទថាសហភាពអឺរ៉ុប បានបង្កើតឲ្យមានភាពមិនប្រក្រតីមួយ ដោយការច្របាច់ តួលេខនាំចូលអង្កររបស់កម្ពុជា និងមីយ៉ាន់ម៉ា មកភា្ជប់ជាមួយនឹងករណីទំនាស់បច្ចុប្បន្ន។
សហព័ន្ធនិយាយថា តាមបច្ចេកទេស វាមិនត្រឹមត្រូវនោះទេ ព្រោះប្រទេសទាំងពីរបាននាំចេញប្រភេទអង្ករខុសៗគ្នា ខណៈដែលប្រទេសកម្ពុជាផ្តោតលើការនាំចេញអង្ករក្រអូបធម្មតា និងអង្ករផ្កាម្លិះប្រណិត ជាមួយនឹងគន្លាតខុសឆ្ងាយគ្នានៃតម្លៃរបស់អង្ករនាំចេញពីប្រទេសមីយ៉ាន់ម៉ា។
សហព័ន្ធស្រូវអង្ករកម្ពុជា បានពណ៌នាអំពីការផលិតស្រូវពីរប្រភេទនៅសហគមន៍អឺរ៉ុប ដែលកំពុងបង្កជាបញ្ហាមកលើការនាំចេញអង្ករពីកម្ពុជា។ សហព័ន្ធឲ្យដឹងថា ផលិតកម្មអង្ករនៅប្រទេសអ៊ីតាលី និងអេស្ប៉ាញ គឺភាគច្រើនជាការផលិតអង្ករប្រភេទ Japonica ដែលមានច្រើនជាង៨៥ភាគរយ មិនមែនជាអង្ករប្រភេទ Indica នោះទេ។ សហព័ន្ធចាត់ទុកថា វិធានការទប់ស្កាត់របស់សហភាពអឺរ៉ុប ប្រឆាំងនឹងអង្ករប្រភេទ Indica នេះ មិនអាចជួយឲ្យប្រសើរឡើងនៃប្រទេសជាសមាជិកសហភាពអឺរ៉ុបទាំងពីរនេះទេ ហើយសហព័ន្ធក៏មិនជឿថា ការនាំចូលអង្ករប្រភេទ Indica របស់កម្ពុជាចូលទីផ្សារសហភាពអឺរ៉ុប បានបង្កឲ្យមានការខូចខាតធ្ងន់ធ្ងរដល់កសិករសហភាពអឺរ៉ុបផងដែរ។
លោក មូល សារិទ្ធ អគ្គលេខាធិការសហព័ន្ធស្រូវអង្ករកម្ពុជា ប្រាប់ VOA ថា គណៈកម្មការសហភាពអឺរ៉ុប មិនបានផ្តល់ការសន្និដ្ឋានត្រឹមត្រូវ ចំពោះគុណភាពអង្ករពីកម្ពុជា និងមីយ៉ាន់ម៉ា (ភូមា) នោះទេ។
«ភូមា គាត់នាំចេញអង្កររបស់គាត់ ភាគច្រើនអង្ករគាត់ ប្រភេទបាក់ ឬអង្ករគ្រាប់ខ្លីអ៊ីចឹង បាទវាខុសពីកម្ពុជាយើង។ អ៊ីចឹងគាត់យក case [ករណី] របស់ភូមា មកបូកលាយឡំជាមួយខ្មែរយើង វាខុស ទៀតអ៊ីចឹង ទាំងគណៈកម្មការសហគមន៍អឺរ៉ុបហ្នឹងគាត់ ហាក់បីដូចជាវាយតម្លៃអត់បានគ្រប់ជ្រុងជ្រោយទេ ចំពោះអ្វីដែលគាត់បាន ចោទប្រកាន់អាហ្នឹង ប្រើពាក្យថា ចោទប្រកាន់ ឬក៏ដាក់ ទម្លាក់មកកម្ពុជាយើង»។
អគ្គលេខាធិការសហព័ន្ធស្រូវអង្ករកម្ពុជារូបនេះ សុំមិនធ្វើការអធិប្បាយនៅពេល VOA សួរលោកថា តើវិធានការរបស់សហភាពអឺរ៉ុបនេះ អាចមានការជាប់ពាក់ព័ន្ធនឹងស្ថានការណ៍នយោបាយកម្ពុជាឬយ៉ាងណា។
នៅពេល VOA សួរលោកថា តើការគ្រោងព្យួរទុក EBAរបស់សហភាពអឺរ៉ុប អាចមានចំណែក ក្នុងបញ្ហានាំចេញអង្ករនេះដែរឬទេ លោក មូល សារិទ្ធ មានប្រសាសន៍ថា៖
«រឿង safeguard នេះ រឿងដកពន្ធនេះវា ខុសពីអា EBA បង! EBA វាជាការងាររួម អា safeguard នេះ វាផ្តោតទៅលើតែអង្ករទេ។ safeguard នេះ វាផ្តោតលើអង្ករទេ រឿង EBA វា នៅនីតិវិធីយូរទៀត គឺរយៈពេលជាងមួយឆ្នាំទៀត ដើម្បីគេសម្រេចថា យ៉ាងម៉េចណ៎ា! អាហ្នឹងគឺ បើគេដកវាពាក់ព័ន្ធគ្រប់វិស័យលើគ្រប់វិស័យទាំងអស់ពីកម្ពុជាយើង អាហ្នឹង EBA បាទអ៊ីចឹងគេអត់ទាន់ដំណើរការទេ ស្ថិតនៅក្នុងដំណាក់កាលមួយគេកំពុងចរចាគ្នា»។
VOA មិនទាន់ទទួលបានការពន្យល់ណាមួយពីស្ថានទូតសហភាពអឺរ៉ុបប្រចាំកម្ពុជាទេ មកដល់ថ្ងៃពុធនេះ។
កាលពីពាក់កណ្តាលខែធ្នូ ឆ្នាំ២០១៧ សភាសហភាពអឺរ៉ុប បានបោះឆ្នោតទទួលយកការពិចារណាលើការព្យួរកម្មវិធីអនុគ្រោះពន្ធ ដែលមានឈ្មោះថា Everything but Arms មានន័យថា «រាល់មុខទំនិញលើកលែងអាវុធ» ហៅកាត់ថា EBA ដោយអះអាងថា ជាការឆ្លើយតបទៅនឹង«ការប្រព្រឹត្តអាក្រក់ឡើងវិញនៃរបបផ្តាច់ការនៅកម្ពុជា»។ កាលពីដើមខែតុលា ឆ្នាំ២០១៨នេះ សហភាពអឺរ៉ុបបានជូនដំណឹងទៅរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាថា ប្រទេសកម្ពុជានឹងបាត់បង់ឋានៈអនុគ្រោះពន្ធសម្រាប់ការនាំទំនិញចូលទីផ្សាររបស់សហគមន៍អឺរ៉ុប ដោយសារតែការរំលោភសិទ្ធិមនុស្ស។
VOA ព្យាយាមសុំការអធិប្បាយពីឈ្មួញអង្ករធំៗមួយចំនួននៅសប្តាហ៍នេះ តែមិនទាន់អាចទាក់ទងពួកគេបាននៅឡើយ។ VOA ក៏មិនទាន់អាចសុំការអធិប្បាយពីលោកសៀង ថៃ អ្នកនាំពាក្យក្រសួងពាណិជ្ជកម្មបានដែរមកដល់ថ្ងៃពុធនេះ។
តាមការបញ្ជាក់របស់លោក មូល សារិទ្ធ សហព័ន្ធស្រូវអង្ករកម្ពុជា បាននាំចូលអង្ករទៅទីផ្សារសហភាពអឺរ៉ុប ចន្លោះពី២៥ ទៅ៣០ម៉ឺនតោនក្នុងមួយឆ្នាំៗ។ អង្ករដែលបាននាំចូលទៅទីផ្សារសហភាពអឺរ៉ុប គឺ៦០ភាគរយជាប្រភេទអង្ករផ្កាម្លិះ ហើយប្រមាណជា៤០ភាគរយទៀតជាប្រភេទស្រូវអ៊ីអ៊ែ ហៅជាភាសាអង់គ្លេសថា White Rice។ លោកថា ការនាំចេញអង្ករ White Rice របស់កម្ពុជា នេះបានថយចុះព្រោះសហភាពអឺរ៉ុបលើកទឹកចិត្តកម្ពុជាឲ្យនាំចូលអង្ករក្រអូបឲ្យបានច្រើន៕