ក្រុមអ្នកឃ្លាំមើលការបោះឆ្នោត និងតាមដានការវិវត្តន៍នយោបាយនៅកម្ពុជា នៅថ្ងៃព្រហស្បតិ៍នេះ បានបង្ហាញក្តីព្រួយបារម្ភចំពោះការបោះឆ្នោតដោយសេរី និងប្រសិទ្ធិភាពការងាររបស់គណៈកម្មាធិការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោត(គ.ជ.ប)ថ្មី ក្រោយពេលដែលមន្ត្រីជាន់ខ្ពស់ពីររូបរបស់ស្ថាប័នទទួលបន្ទុករៀបចំការបោះឆ្នោតនេះ កំពុងជាប់ពាក់ព័ន្ធនឹងក្ដីក្ដាំក្នុងតុលាការក្រុងភ្នំពេញ។
ក្រុមអ្នកឃ្លាំមើលទាំងនេះ លើកឡើងថា ភាពចម្រូងចម្រាស់នេះ នឹងអាចបង្កឲ្យប្រជាពលរដ្ឋកម្ពុជាដែលជាម្ចាស់ឆ្នោត បាត់ទំនុកចិត្តពីគ.ជ.ប ថ្មីដែលទើបតែដំណើរការបាន១ឆ្នាំកន្លងមកនេះ។
ការព្រួយបារម្ភនេះ កើតឡើងក្រោយពី លោក នី ចរិយា អគ្គលេខាធិការរងម្នាក់នៃគ.ជ.ប កាលពីដើមខែឧសភានេះ បានទទួលរងការចោទប្រកាន់ពីបទសមគំនិតសូកប៉ាន់សាក្សីហើយត្រូវបានឃុំខ្លួន។
រីឯសមាជិកគ.ជ.ប មួយរូបទៀតគឺ លោក រ៉ុង ឈុន អតីតប្រធានសមាគមគ្រូបង្រៀនកម្ពុជាឯករាជ្យដែលជ្រើសតាំងដោយគណបក្សជំទាស់ ក៏កំពុងជាប់ពាក់ព័ន្ធនឹងរឿងក្ដីក្ដាំ ទាក់ទិននឹងបាតុកម្មនៅលើផ្លូវវេងស្រេងកាលពីឆ្នាំ២០១៤ផងដែរ។
លិខិតជូនដំណឹង ចេញដោយចៅក្រមស៊ើបសួរនៃសាលាដំបូងក្រុងភ្នំពេញគឺលោក សាន សុផាត បានឲ្យដឹងថាសំណុំរឿងរបស់លោក រ៉ុង ឈុន ដែលសង្ស័យថាពាក់ព័ន្ធនឹងបាតុកម្មហិង្សាលើផ្លូវវេងស្រេងនោះ ត្រូវបានបញ្ជូនទៅជំនុំជម្រះនៅសាលាដំបូងរាជធានីភ្នំពេញ កាលពីចុងខែមេសាកន្លងទៅ។
លោក អ៊ូ វីរៈ អ្នកវិភាគនយោបាយកម្ពុជា និងប្រធានវេទិកាអនាគត វាយតម្លៃថា ចំណាត់ការនេះ គឺជាចេតនានយោបាយ ក្នុងការដាក់សម្ពាធលើបុគ្គលឯករាជ្យនៃគ.ជ.ប និងធ្វើឲ្យសមាជិកដទៃទៀតខ្លាចរអាមិនហ៊ានតតាំងនឹងសម្ពាធនយោបាយក្នុងពេលបោះឆ្នោតនៅឆ្នាំ២០១៧ និង២០១៨ខាងមុខ។
«ការគាបសង្កត់លោក រ៉ុង ឈុន គឺការផ្ញើសារមួយគាបសង្កត់អ្នកដទៃ។ បានន័យថា អ្នកដទៃក៏មានភាពភ័យខ្លាចដែរ។ បើគាត់ភ័យខ្លាចធ្វើម៉េចគាត់អាចឈរជើងជា គ ជ ប ឯករាជ្យបាន។ អ្នកនយោបាយ មិនគួរមានឥទ្ធិពលទៅលើគ. ជ. ប ទេ។ ក្នុងករណីដែលគេអាចប្ដឹងបានអីហ្នឹង ខ្ញុំមើលទៅការងាររបស់គាត់ មិនមានប្រសិទ្ធិភាពជាអ្នកឯករាជ្យទេ»។
រូបឯកសារ៖ លោក អ៊ូ វីរៈ ប្រធានវេទិកាអនាគត ដែលជាស្ថាប័នស្រាវជ្រាវគោលនយោបាយក្នុងប្រទេសកម្ពុជា ចូលរួមជាវាគ្មិនក្នុងកម្មវិធី Hello VOA កាលពីថ្ងៃច័ន្ទ ទី២ ខែឧសភា ឆ្នាំ២០១៦។ (ឡេង ឡែន/VOA)
លោកបន្តថា ករណីដែលកម្ពុជា មិនមាន គ.ជ.ប. ដែលប្រជាពលរដ្ឋអាចទុកចិត្តបានចំពោះការបោះឆ្នោតឆ្នាំ២០១៧ និង២០១៨ខាងមុខនេះ នឹងបង្កឲ្យមានអស្ថិរភាពសង្គមនិងនយោបាយនៅកម្ពុជា។
ដូចគ្នានឹងលោក អ៊ូ វីរៈដែរ លោក គល់ បញ្ញា នាយកប្រតិបត្តិនៃអង្គការឃ្លាំមើលការបោះឆ្នោតហៅថាខុមហ្វ្រែល បញ្ជាក់ប្រាប់ VOA ថា ការគាស់កកាយបណ្ដឹងចាស់ៗរបស់សមាជិកគ.ជ.ប រូបនេះ អាចបង្កឲ្យមានភាពភ័យខ្លាចទៅដល់មន្ត្រី គ.ជ.ប ហើយនេះគឺជាការរំលោភទៅលើបុព្វសិទ្ធិមន្ត្រី គ.ជ.ប ដែលត្រូវបានកំណត់នៅក្នុងច្បាប់ស្ដីពីការបង្កើតនិងការប្រព្រឹត្តិទៅនៃ គ.ជ.ប។
«ការភ័យខ្លាចវាប៉ះពាល់ដល់ឯករាជ្យភាពរបស់គាត់។ ការងារឯករាជ្យសំខាន់ណាស់ គឺជួយជំរុញឲ្យការងារបោះឆ្នោតបានប្រសើរ សេរី និងយុត្តិធម៌។ គ ជ ប មិនត្រឹមតែធានា មិនឲ្យខ្លួនឯងស្ថិតក្រោម ការគំរាមកំហែងទេ គ ជ បត្រូវសហការជាមួយអាជ្ញាធរធ្វើយ៉ាងណាកុំឲ្យប្រជាពលរដ្ឋភ័យខ្លាចទៀត»។
មាត្រាទី១៣នៃ ច្បាប់ស្តីពីការរៀបចំនិងការប្រព្រឹត្តិនៃគណៈកម្មាធិការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោត បានចែងថា«ប្រធាន អនុប្រធាន និងសមាជិកគ.ជ.ប ត្រូវអនុវត្តតួនាទីរបស់ខ្លួនដោយមិនលម្អៀង ដោយឈរលើគោលការណ៍គោរពច្បាប់ដោយមិនទទួលការគាបសង្កត់ ការគំរាមកំហែង ការបំភិតបំភ័យ ឬការបង្គាប់បញ្ជាដោយផ្ទាល់ ឬដោយប្រយោលពីបុគ្គល ឬស្ថាប័នណាមួយឡើយ។ ប្រធាន អនុប្រធាន និងសមាជិកគ.ជ.ប ត្រូវទទួលបានការធានា ការពារសន្តិសុខផ្ទាល់ខ្លួន និងគ្រួសារ...ហើយមិនត្រូវទទួលខុសត្រូវខាងបទព្រហ្មទណ្ឌ ឬបទរដ្ឋប្បវេណីណាមួយចំពោះការសម្រេចដែលបានធ្វើក្នុងក្របខ័ណ្ឌសមត្ថកិច្ច និងមុខងាររបស់ខ្លួនឡើយ»។
យ៉ាងណាក៏ដោយ លោក គល់ បញ្ញា យល់ថាករណីបណ្ដឹងដែលពាក់ព័ន្ធនឹងមន្ត្រីគ.ជ.បដូចជាលោក រ៉ុង ឈុន នេះ គួរតែសើរើនៅមុន ឬក្រោយពេលលោកបញ្ចប់អាណត្តិរបស់លោក។
«ម៉េចម៉ា ត្រូវចាំឲ្យចប់អាណត្តិគាត់សិន។ អាហ្នឹង បើថាចង់ដំណើរការក្ដីហ្នឹង ព្រោះសភា បានរើសគាត់ហើយ បានន័យថាពីពេលគាត់បានអាណត្តិហ្នឹងទៅ ត្រូវតែធានាថាគាត់មិននៅក្រោមការគំរាមកំហែង ការគាបសង្កត់ និងការភ័យខ្លាច»។
ស្របគ្នានោះដែរ លោក សំ គន្ធាមី នាយកប្រតិបត្តិនៃគណៈកម្មាធិការអព្យាក្រឹត្យ និងយុត្តិធម៌ ដើម្បីការបោះឆ្នោតដោយសេរី និងត្រឹមត្រូវនៅកម្ពុជា ហៅកាត់ថា និកហ្វិក បានបញ្ជាក់ពីក្ដីបារម្ភរបស់ខ្លួនប្រាប់ VOA ថា បើសិនជាសំណុំរឿងជាប់ពាក់ព័ន្ធនឹងតុលាការរបស់សមាជិកគ.ជ.បនៅតែអូសបន្លាយបែបនេះ នឹងអាចបង្កឲ្យប្រសិទ្ធភាពការងាររបស់គ.ជ.ប មានការធ្លាក់ចុះ ជាពិសេសនៅពេលដែលការចុះឈ្មោះបោះឆ្នោតកាន់តែខិតជិតមកដល់នោះ។
លិខិតជូនដំណឹងដែល VOA បានទទួលនៅសប្ដាហ៍នេះ ឲ្យដឹងថា ចៅក្រមស៊ើបសួរបាន សម្រេចបញ្ជូនសំណុំរឿងរបស់លោក រ៉ុង ឈុន ទៅជម្រះ ក្រោយពេលបញ្ចប់ការស៊ើបសួរ ក៏ប៉ុន្តែលិខិតដែលចេញដោយ ចៅក្រមស៊ើបសួរ លោក សាន សុផាត នៃតុលាការក្រុងភ្នំពេញ មិនមានបញ្ជាក់កាលបរិច្ឆេទនៃការជំនុំជម្រះក្ដីនោះទេ។
កាលពីខែមករា ឆ្នាំ២០១៤ ក្នុងការតវ៉ាមួយរបស់កម្មករតាមផ្លូវវេងស្រេង ដើម្បីសុំឲ្យមានការដំឡើងប្រាក់ឈ្នួលអប្បបរមា អំពើហិង្សាមួយបានផ្ទុះឡើងដោយមានការបង្ក្រាបពីអាជ្ញាធរក្រុងភ្នំពេញ ដែលបណ្ដាលឲ្យកម្មករស្លាប់យ៉ាងហោច៤នាក់ និងរងរបួសជាច្រើននាក់ទៀត។
លោក រ៉ុង ឈុន ធ្លាប់បានចូលបំភ្លឺនៅតុលាការរួចហើយ កាលពីដើមឆ្នាំ២០១៤ ចំពោះការចោទរបស់តុលាការក្រុងភ្នំពេញដែលថាលោកបានពាក់ព័ន្ធក្នុងការញុះញង់ឲ្យប្រព្រឹត្តបទឧក្រិដ្ឋ ឬអំពើបង្កឲ្យមានភាពវឹកវរធ្ងន់ធ្ងរដល់សន្តិសុខសង្គម ក៏ប៉ុន្តែតុលាការមិនមានចំណាត់ណាមួយនោះទេរហូតដល់ពេលបច្ចុប្បន្ន។
លោក រ៉ុង ឈុន សព្វថ្ងៃនេះ ជាសមាជិកម្នាក់ក្នុងចំណោមសមាជិក៤នាក់ ដែលត្រូវបានជ្រើសរើសដោយគណបក្សសង្រ្គោះជាតិឲ្យធ្វើជាសមាជិកនៃគ ជ ប ដែលមានសមាជិក៩នាក់ ស្របតាមកិច្ចព្រមព្រាងរវាងគណបក្សជំទាស់នេះ នឹងគណបក្សកាន់អំណាចរបស់លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន។
លោក រ៉ុង ឈុន ត្រូវបានគេស្គាល់ថាជាអ្នករិះគន់និងអ្នកការពារសិទ្ធិកម្មករដ៏ឆ្នើមមួយរូប។
លោក រ៉ុង ឈុន ជាសមាជិកនៃគណៈកម្មាធិការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោតនិយាយទៅកាន់អ្នកសារព័ត៌មាន ក្រោយចាកចេញពីការបោះឆ្នោតផ្តល់សេចក្តីទុកចិត្តគណៈកម្មាធិការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោតក្នុងរដ្ឋសភាជាតិ រាជធានីភ្នំពេញ ថ្ងៃទី៩ ខែមេសា ឆ្នាំ២០១៥។ (នូវ ពៅលក្ខិណា/VOA)
ក្នុងកិច្ចសម្ភាសមួយនៅថ្ងៃព្រហស្បតិ៍នេះជាមួយ VOA លោក រ៉ុង ឈុន បានឲ្យដឹងថា សំណុំរឿងនេះ មិនប៉ះទង្គិចដល់ការបម្រើការងាររបស់លោកជាសមាជិកគ.ជ.បនោះទេ ហើយលោកបញ្ជាក់ថា លោកនឹងចូលខ្លួនទៅបំភ្លឺ ប្រសិនបើមានដីកាកោះហៅមែននោះ។
«តាមពិតទៅសំណុំរឿងនេះ ជាប់តាំងពីឆ្នាំ ២០១៣មក។ យើងគិតថា វាមិនមានអីប៉ះពាល់ទេ។ វាគ្រាន់តែរំខានដល់ការងារ និងអារម្មណ៍ដែលយើងធ្វើការងារ។ គ្រាន់តែជាការបញ្ជូនសំណុំរឿង ក្រែងលោមានការវិវត្តន៍ខាងមុខទៀត តែពេលនេះវាដូចជាមិនអីទេ»។
យ៉ាងណាក៏ដោយ លោក ហង្ស ពុទ្ធា អ្នកនាំពាក្យ គ.ជ.ប អះអាងថា គ.ជ.ប មិនមានដែនសមត្ថកិច្ចលូកដៃចូលសេចក្ដីសម្រេចចិត្តរបស់ស្ថាប័នតុលាការនោះ ទាក់ទងនិងសមាជិកខ្លួនពីររូបដែលកំពុងជាប់ក្ដីក្ដាំនោះ។
«ប៉ុន្តែរឿង វាកើតឡើងពីអតីតកាលអត់ទាន់បានបញ្ចប់ អាហ្នឹងទី១។ ទី២ សមាជិកគ ជ ប មិនមានអភ័យឯកសិទ្ធិទេ ចឹងបើសិនជារកទៅឃើញថាមានកំហុស នោះត្រូវអនុវត្តតាមអ្វីដែលជាការរកឃើញរបស់តុលាការ។ គ ជ ប មិនមានសមត្ថកិច្ចលូកដៃចូលស្ថាប័នផ្សេងទេ»។
VOA មិនទាន់អាចសុំការបំភ្លឺពីចៅក្រម សាន សុផាត និងអ្នកនាំពាក្យតុលាការក្រុងភ្នំពេញ គឺលោក លី សុផាន់ណា បានទេ នៅថ្ងៃព្រហស្បតិ៍នេះ៕