អ្នកចូលរួមនៅក្នុងសន្និសីទថ្នាក់តំបន់អាស៊ីមួយកាលពីសប្តាហ៍មុន បានឯកភាពគ្នា ក្នុងការបង្កើតផែនការស្រាវជ្រាវយុទ្ធសាស្ត្រថ្នាក់តំបន់មួយដើម្បីប្រយុទ្ធប្រឆាំងនឹងព័ត៌មានក្លែងបន្លំ (fake news) នៅទូទាំងតំបន់អាស៊ីប៉ាស៊ីហ្វិក ដែលនៅក្នុងតំបន់នេះមានរដ្ឋាភិបាលជាច្រើនបានបង្ក្រាបលើបណ្តាញសារព័ត៌មានឯករាជ្យក្នុងប្រទេសខ្លួន រួមទាំងនៅប្រទេសកម្ពុជាដែលជាប្រទេសម្ចាស់ផុ្ទះ។ ផែនការស្រាវជ្រាវថ្មីនេះបាននាំឲ្យមានក្តីបារម្ភពីសំណាក់ស្ថាប័នឯករាជ្យមួយចំនួន។
សន្និសីទកំពូលសារព័ត៌មានអាស៊ីលើកទី១៦ រយៈពេល៣ថ្ងៃស្តីពី«ឌីជីថលភាវូបនីយកម្មសារព័ត៌មាន៖ ការផ្តោតលើទីផ្សារប្រទេសកំពុងអភិវឌ្ឍន៍» ត្រូវបានរៀបចំដោយអង្គការមួយមានមូលដ្ឋាននៅនៅប្រទេសម៉ាឡេស៊ីឈ្មោះ វិទ្យាស្ថានអាស៊ីប៉ាស៊ីហ្វិកសម្រាប់ការអភិវឌ្ឍប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយ (AIBD) ដែលជាអង្គការទ្រទ្រង់ដោយសមាជិករដ្ឋនិងមិនមែនរដ្ឋជាង១០០ស្ថាប័ន និងសហការទ្រទ្រង់ថវិកាដោយស្ថាប័នម្ចាស់ផ្ទះគឺក្រសួងព័ត៌មានកម្ពុជា។
រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងព័ត៌មានកម្ពុជា លោក ខៀវ កាញារីទ្ធ បានថ្លែងក្នុងសុន្ទរកថាបិទសិក្ខាសាលាពីរថ្ងៃកាលពីថ្ងៃព្រហស្បតិ៍សប្តាហ៍មុនថា៖
«កិច្ចប្រជុំកំពូល និងវគ្គបណ្តុះបណ្តាលមុនកិច្ចប្រជុំ បានដោះស្រាយក្តីបារម្ភ ដែលបង្កឡើងដោយប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយឌីជីថល ដែលតម្រូវឲ្យអាជ្ញាធរពាក់ព័ន្ធបង្កើតវិធានការទប់ទល់នឹងឧក្រិដ្ឋកម្មលើប្រព័ន្ធអ៊ីនធឺណិត ព័ត៌មានក្លែងបន្លំ និងបណ្តុះបណ្តាលប្រជាជន ដើម្បីលើកកម្ពស់ការយល់ដឹង និងពង្រឹងអាជីពនៅក្នុងវិស័យផ្សព្វផ្សាយ»។
លោករដ្ឋមន្ត្រីថ្លែងបន្តថា ថ្នាក់ដឹកនាំនានាដែលបានចូលរួមសន្និសីទកំពូលនេះ បានឯកភាពគ្នាបង្កើត «គំនិតផ្តួចផ្តើមអង្គរប្រឆាំងនឹងព័ត៌មានក្លែងបន្លំ» (Angkor Fake News Initiative) ហើយនឹងមានការប្រជុំជាបន្តបន្ទាប់ទៀត ដើម្បីពិភាក្សាគ្នាអំពី «ផែនការយុទ្ធសាស្ត្រសម្រាប់អាស៊ីប៉ាស៊ីហ្វិកដើម្បីប្រយុទ្ធប្រឆាំងនឹងព័ត៌មានក្លែងបន្លំ»។
លោករដ្ឋមន្ត្រីបានបញ្ជាក់ថា «ព័ត៌មានក្លែងបន្លំ» ជាការ«បារម្ភសាកល» ដែលលោកថាប្រទេសទាំងអស់ត្រូវតែចាត់វិធានការ។ ប៉ុន្តែការប្រឹងប្រែងរបស់កម្ពុជាក្នុងការប្រយុទ្ធប្រឆាំងនឹងព័ត៌មានក្លែងបន្លំត្រូវបានអ្នកជំនាញខាងប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយបារម្ភថា អាចត្រូវបានប្រើប្រាស់ដើម្បីបំបិទសំឡេងអ្នករិះគន់។
កាលពីដើមឆ្នាំ២០១៨ លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន បានលើកឡើងប្រសាសន៍របស់លោកប្រធានាធិបតី ដូណាល់ ត្រាំ របស់សហរដ្ឋអាមេរិក ដែលបានរិះគន់កាសែតញូវយ៉កថែមស៍ (New York Times) ដោយលោកបានលើកឡើងថា កាសែតនេះត្រូវបានគេឲ្យពានរង្វាន់ខាង «ព័ត៌មានក្លែងបន្លំ»។
រូបឯកសារ៖ រូបឯកសារ៖ អ្នកប្រើប្រាស់ទូរស័ព្ទទំនើប smartphone មួយចុចមើលទំព័រហ្វេសប៊ុករបស់លោកនាយរដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន នៃប្រទេសកម្ពុជាក្នុងពេលទទួលអានអាហារពេលព្រឹកនៅក្នុងភោជនីយដ្ឋានមួយនៅកណ្តាលរាជធានីភ្នំពេញកាលពីថ្ងៃទី៧ ខែតុលា ឆ្នាំ២០១៥។
នាយករដ្ឋមន្ត្រីកម្ពុជារូបនេះបានគំរាមថា ប្រសិនបើអ្នកកាសែតញូវយ៉កថែមស៍ មួយរូបដែលពេលនោះមានវត្តមាននៅក្នុងចំណោមហ្វូងមនុស្សនៅទីនោះដើម្បីយកព័ត៌មានអំពីពិធីសម្ពោធស្ពានឆ្លងកាត់ទន្លេមេគង្គមួយ ធ្វើការរាយការណ៍ខុសអំពីលោក នោះ «ប្រជាជនកម្ពុជានឹងចងចាំមុខរបស់អ្នក»។
លោក ណុប វី ប្រធានផ្នែកប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយនៃមជ្ឈមណ្ឌលកម្ពុជាដើម្បីប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយឯករាជ្យ (CCIM) មានប្រសាសន៍ថា លោកមានការព្រួយបារម្ភថា «សកម្មភាពប្រឆាំងនឹងព័ត៌មានក្លែងក្លាយអាចប៉ះពាល់សេរីភាពបញ្ចេញមតិនិងសកម្មភាពលើប្រព័ន្ធអ៊ីនធឺណិត»។
ប៉ុន្តែលោក មាស សុភ័ណ្ឌ អ្នកនាំពាក្យក្រសួងព័ត៌មាន ដែលបានចូលរួមសន្និសីទកំពូលនេះ បានបដិសេធក្តីបារម្ភដែលថា កិច្ចប្រឹងប្រែងថ្មីថ្នាក់តំបន់អាស៊ីដែលជំរុញដោយរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជានឹងធ្វើឲ្យប៉ះពាល់ដល់សេរីភាពនៃការបញ្ចេញមតិ។ ថ្វីបើលោកមិនបានបញ្ជាក់ថា តើរដ្ឋាភិបាលក្នុងតំបន់បានឯកភាពគ្នាឬទេអំពីអ្វីទៅដែលជា «ព័ត៌មានក្លែងបន្លំ» ឬ «fake news» នោះ លោកបានបញ្ជាក់ថា តាមការយល់ដឹងរបស់លោកអំពីន័យបច្ចេកទេសនៃពាក្យនេះ «ព័ត៌មានក្លែងបន្លំ» រួមបញ្ជូលការរាយការណ៍ព័ត៌មានខុសនិងធ្វេសប្រហែសរបស់អ្នកយកព័ត៌មាន។
លោក មាស សុភ័ណ្ឌ បញ្ជាក់ថា គម្រោង Angkor Fake News Initiative ថ្មីនេះ ដែលត្រូវដឹកនាំដោយអង្គការយូណេស្កូ និងវិទ្យាស្ថាន AIBD នឹងត្រូវចំណាយពេលមួយឆ្នាំ ដើម្បីស្រាវជ្រាវអំពីផលប៉ះពាល់នៃព័ត៌មានក្លែងបន្លំទៅលើសង្គម ហើយភាគីពាក់ព័ន្ធនឹងសម្រេចបន្តទៀតថា នឹងធ្វើអ្វីក្រោយបានលទ្ធផលនៃការស្រាវជ្រាវនេះ។
លោក លាង ដឺលុច នាយកប្រតិបត្តិនៃសារព័ត៌មានអនឡាញ «ថ្មីៗ» និងជាអ្នកកាសែតខ្មែរមួយរូបដែលបានចូលរួមនិងធ្វើបទបង្ហាញនៅក្នុងសន្និសីទកំពូលឯខេត្តសៀមរាបនេះ បានថ្លែងថា លោកមិនបានដឹងថា នៅកម្ពុជាមានការឯកភាពគ្នាពីគ្រប់មជ្ឈដ្ឋានថាអ្វីទៅជានិយមន័យនៃពាក្យ«ព័ត៌មានក្លែងបន្លំ»នោះទេ ប៉ុន្តែតាមការយល់ដឹងរបស់លោក ព័ត៌មានក្លែងបន្លំត្រូវតែមាន«ចេតនា»ក្នុងការបំភ្លៃព័ត៌មាន។
លោក លាង ដឺលុច បញ្ជាក់ថា ក្នុងនាមជាអ្នកយកព័ត៌មានមួយរូប លោកស្វាគមន៍ឱកាសក្នុងការផ្តល់យោបល់ក្នុងនាមជាភាគីពាក់ព័ន្ធ (stakeholder) ប្រសិនបើរដ្ឋាភិបាលសម្រេចថានឹងតាក់តែងច្បាប់ប្រឆាំងនឹងព័ត៌មានក្លែងបន្លំមែននោះ។
ក្នុងពេលកន្លងមក មានសេចក្តីរាយការណ៍ថា កម្ពុជាអាចនឹងពិចារណាតាក់តែងច្បាប់ប្រឆាំងនឹងព័ត៌មានក្លែងបន្លំ ដូចនឹងប្រទេសមួយចំនួននៅអាស៊ីអាគ្នេយ៍ដែរ។ ប៉ុន្តែនៅក្នុងបទសម្ភាសន៍មួយជាមួយ VOA នៅឯសន្និសីទកំពូលខេត្តសៀមរាបនេះ រដ្ឋមន្ត្រីព័ត៌មានកម្ពុជាបានបដិសេធថា កម្ពុជាមិនមានគម្រោងតាក់តែងច្បាប់បែបនេះទេ។
អង្គការអប់រំវិទ្យាសាស្ត្រនិងវប្បធម៌នៃសហប្រជាជាតិ ឬហៅកាត់ថា យូណេស្កូ បានឧបត្ថម្ភសន្និសីទនេះ ក្នុងនាមជាដៃគូជាមួយវិទ្យាស្ថាន AIBD ខាងផ្នែកការបណ្តុះបណ្តាលប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយ។
នៅមុនកិច្ចប្រជុំកំពូលនេះ អង្គការឃ្លាំមើលសិទ្ធិមនុស្ស Human Rights Watch ដែលមានមូលដ្ឋាននៅសហរដ្ឋអាមេរិក បានទទូចឲ្យស្ថាប័នអង្គការសហប្រជាជាតិមួយនេះ ទាមទារឲ្យកម្ពុជាជាម្ចាស់ផ្ទះស្តារឡើងវិញនូវសេរីភាពសារព័ត៌មានក្នុងប្រទេសខ្លួន។ រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាបានរឹតត្បិតសេរីភាពសារព័ត៌មានក្នុងប្រទេស នៅមុនការបោះឆ្នោតជាតិកាលពីខែកក្កដា ឆ្នាំ២០១៨។
ប៉ុន្តែនៅក្នុងសន្និសីទនេះ អង្គការយូណេស្កូមិនបានប្រកាន់ជំហរខ្លាំងចំពោះលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រីហ៊ុន សែន ដូចតាមការទាមទារនោះទេ។ រដ្ឋាភិបាលរបស់លោក ហ៊ុន សែន ធ្លាប់បានបិទសារព័ត៌មានមួយចំនួន និងចាប់អ្នកកាសែតដាក់គុក ក្នុងកិច្ចប្រឹងប្រែងដើម្បីបំបាត់សំឡេងក្រុមប្រឆាំង និងបង្ក្រាបលើអ្វីដែលអង្គការ Human Rights Watch ហៅថាជា «សារព័ត៌មានដ៏រស់រវើក» ដែលកម្ពុជាធ្លាប់មាន។
លោក Sarda Umar Alam តំណាងអង្គការយូណេស្កូប្រចាំកម្ពុជា ថ្លែងសុន្ទរកថាក្នុងកិច្ចប្រជុំកំពូលសារព័ត៌មានអាស៊ី (Asia Media Summit) ដែលធ្វើឡើងនៅក្នុងខេត្តសៀមរាប ចាប់ពីថ្ងៃទី១២ ដល់ថ្ងៃទី១៤ ខែមិថុនា។ (ស៊ុន ណារិន/VOA Khmer)
ក្នុងអំឡុងពេលថ្លែងនៅដើមសន្និសីទកាលពីសប្តាហ៍មុន លោក Sardar Umar Alam តំណាងអង្គការយូណេស្កូប្រចាំនៅកម្ពុជាបានលើកឡើងអំពីការងាររបស់យូណេស្កូ ដែលបានធ្វើការជាមួយ«ដៃគូផ្សេងៗ» ដើម្បីពង្រឹងសេរីភាពនៃការបញ្ចេញមតិនិងសេរីភាពសារព័ត៌មាន។
ប៉ុន្តែអ្នកជំនាញបានលើកពីចម្ងល់នៃការងាររបស់យូណេស្កូនៅក្នុងតំបន់មួយដែលមានរដ្ឋាភិបាលរឹតត្បិតសេរីភាពសារព័ត៌មាន ហើយលទ្ធភាពដែលអ្នកសារព័ត៌មានអាចធ្វើការយកព័ត៌មានដោយសេរីនោះ។
នៅមុនការបោះឆ្នោតជាតិឆ្នាំ២០១៨ រដ្ឋាភិបាលលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន បានរំលាយគណបក្សប្រឆាំង និងធ្វើការបង្ក្រាបទៅលើអង្គការសង្គមស៊ីវិល និងប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយ ដែលបាននាំទៅដល់ការបិទនិងប្តូរម្ចាស់នៃកាសែតនិងវិទ្យុឯករាជ្យភាគច្រើន រួមទាំងកាសែត the Cambodia Daily និងការិយាល័យវិទ្យុអាស៊ីសេរីប្រចាំទីក្រុងភ្នំពេញ។ វិទ្យុរាប់សិបទៀតដែលបានផ្សាយព័ត៌មានមានលក្ខណៈរិះគន់រដ្ឋាភិបាលក៏ត្រូវបានបំបិទសំឡេងផងដែរ។
អតីតអ្នកយកព័ត៌មានឲ្យវិទ្យុអាស៊ីសេរីមួយចំនួនបានបាត់បង់ការងាររបស់ខ្លួន ហើយអ្នកយកព័ត៌មានខ្លះបារម្ភចំពោះសុវត្ថិភាពផ្ទាល់ខ្លួនរបស់ពួកគេ។
VOA មិនអាចទាក់ទងលោក Sardar Umar Alam ដើម្បីសុំអត្ថាធិប្បាយបានទេរហូតមកដល់ពេលនេះ។
លោក Phil Robertson នាយករងទទួលបន្ទុកតំបន់អាស៊ីនៃអង្គការឃ្លាំមើលសិទ្ធិមនុស្ស Human Rights Watch បានសរសេរនៅក្នុងសារអេឡិចត្រូនិកថា៖
«អ្នករៀបចំកម្មវិធីគឺ វិទ្យាស្ថាន AIBD គួរតែខ្មាសខ្លួនឯងចំពោះតួនាទីខ្លួនដែលបានផ្តល់អំណាចដល់រដ្ឋាភិបាលនានា ដូចជានៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា ឡាវ វៀតណាម និងមីយ៉ាន់ម៉ា ដែលបានធ្វើអ្វីៗគ្រប់យ៉ាងនៅក្នុងអំណាចរបស់ពួកគេ ដើម្បីរាំងខ្ទប់សេរីភាពសារព័ត៌មាន និងទុកឲ្យពលរដ្ឋពួកគេត្រូវទទួលយ៉ាងជោគជាំនូវការឃោសនារបស់រដ្ឋាភិបាល ដោយរដ្ឋាភិបាលបន្លំហៅការឃោសនានេះ ថាជា«ព័ត៌មាន»នោះ»។
ប៉ុន្តែលោក Ming-Kuok Lim ទីប្រឹក្សាខាងទំនាក់ទំនងនិងព័ត៌មានសម្រាប់ការិយាល័យតំបន់របស់អង្គការយូណេស្កូប្រចាំក្រុងហ្សាការតា ប្រទេសឥណ្ឌូណេស៊ី ដែលបានចូលរួមសន្និសីទនៅកម្ពុជានេះ បានបញ្ជាក់ប្រាប់ VOA ថា សន្និសីទកំពូលសារព័ត៌មានអាស៊ីនេះ ជាទូទៅផ្តោតលើប្រធានបទបែបបច្ចេកទេសច្រើនជាងប្រធានបទរសើបដូចសេរីភាពសារព័ត៌មាន។
លោកបន្តថា អ្នកចូលរួមសន្និសីទនេះ មកពីបណ្តាប្រទេសសមាជិកក្នុងតំបន់អាស៊ីប៉ាស៊ីហ្វិក ដែលមានកម្រិតនៃការអភិវឌ្ឍខុសៗគ្នា និងទីផ្សារប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយខុសៗគ្នាដែរ ដែលជាហេតុធ្វើឲ្យលោកគិតថា សន្និសីទអន្តរជាតិនេះមិនសមស្របជាវេទិកាសម្រាប់លើកយកស្ថានភាពសេរីភាពសារព័ត៌មានជាក់លាក់ក្នុងប្រទេសណាមួយដូចជាកម្ពុជាមកនិយាយទេ។
មន្ត្រីយូណេស្កូរូបនេះថ្លែងបន្តថា ក្នុងនាមជាតួអង្គ«អ្នកសម្របសម្រួល» អព្យាក្រឹត្យមួយ អង្គការយូណេស្កូនឹងបន្ត «ធ្វើការ» និង«រក្សាការសន្ទនាបើកចំហ» ជាមួយបណ្តាប្រទេសសមាជិករបស់ខ្លួនដូចជាកម្ពុជានិងជំរុញឲ្យមានបទដ្ឋានអន្តរជាតិសម្រាប់សិទ្ធិមនុស្ស ដែលរួមមានសេរីភាពសារព័ត៌មានផងដែរ។
លោកបញ្ជាក់ប្រាប់ VOA ថា៖ «ពេលខ្លះយើងពិភាក្សាអំពីប្រធានបទរសើបខ្លាំង។ ពេលខ្លះយើងពិភាក្សាអំពីកិច្ចការដែលមិនអាចដោះស្រាយបានក្នុងសន្និសីទតែមួយនោះ។ សន្និសីទតែមួយនេះមានកម្រិតនិងមិនអាចជាកន្លែងដោះស្រាយអ្វីទាំងអស់នោះទេ។ គំនិតរបស់យើងខ្ញុំ គឺបន្តធ្វើការជាមួយភាគីពាក់ព័ន្ធផ្សេងៗក្នុងការសន្ទនានេះ»។
សេរីភាពសារព័ត៌មាននៅក្នុងប្រទេសជាច្រើននៅអាស៊ីអាគ្នេយ៍បានធ្លាក់ចុះ រួមទាំងសេរីភាពតាមបណ្តាញអ៊ីនធឺណិតផងដែរ ដូចមានករណីក្នុងប្រទេសហ្វីលីពីនជាដើម ដែលមានការរឹតត្បិតសារព័ត៌មានអនឡាញ Rappler។ ចំណែកប្រទេសម៉ាឡេស៊ីវិញ ដែលជាប្រទេសអាស៊ីអាគ្នេយ៍តែមួយដែលមានការប្រសើរឡើងខ្លាំងនៃសេរីភាពសារព័ត៌មាន ធ្លាប់បានតាក់តែងច្បាប់ប្រឆាំងនឹងព័ត៌មានក្លែងក្លាយ ដែលគេបារម្ភថាមានលក្ខណៈរឹតត្បិត ប៉ុន្តែក្រោយការផ្លាស់ប្តូររដ្ឋាភិបាលកាលពីឆ្នាំមុនមក រដ្ឋាភិបាលថ្មីបានព្យាយាមលុបចោលសេចក្តីព្រាងច្បាប់នេះវិញ។
នៅក្នុងសុន្ទរកថាបើកសន្និសីទកាលពីថ្ងៃពុធសប្តាហ៍មុន លោក ហ៊ុន សែន បានអំពាវនាវឲ្យមានវិធានការប្រឆាំងនឹងព័ត៌មានក្លែងបន្លំ។ រដ្ឋាភិបាលលោកនៅពេលបច្ចុប្បន្ននេះ បានធ្វើសេចក្តីព្រាងច្បាប់ប្រឆាំងនឹងឧក្រិដ្ឋកម្មតាមព័ត៌មានវិទ្យា ដែលបាននាំឲ្យមានការបារម្ភថា នឹងអាចប៉ះពាល់ដល់សេរីភាពក្នុងការបញ្ចេញមតិ ខណៈដែលរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាចាប់ផ្តើមចាត់វិធានការចំពោះការរិះគន់តាមបណ្តាញសង្គមហ្វេសប៊ុក។
កាសែតធំៗនិងស្ថានីយទូរទស្សន៍ទាំងឡាយនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា ជាកម្មសិទ្ធិរបស់អ្នកជំនួញដែលមានទំនាក់ទំនងជាមួយគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា ហើយដែលគ្រប់គ្រងស្ទើរតែទាំងស្រុងលើប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយនិងប៉ុស្តិ៍ទូរទស្សន៍ក្នុងស្រុក។
រូបឯកសារ៖ លោក ណុប វី នាយកផ្នែកប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយនៃវិទ្យុសំឡេងប្រជាធិបតេយ្យ (VOD) ប្រាប់ VOA ក្នុងសិក្ខាសាលាអំពីព័ត៌មានស៊ើបអង្កេតអាស៊ីលើកទី៣ ដែលធ្វើឡើងក្នុងទីក្រុងសេអ៊ូល ប្រទេសកូរ៉េខាងត្បូង កាលពីថ្ងៃទី៥ ដល់ថ្ងៃទី៧ ខែតុលា ឆ្នាំ២០១៨។
លោក ណុប វី នាយកផ្នែកប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយនៃមជ្ឈមណ្ឌលកម្ពុជាដើម្បីប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយឯករាជ្យថ្លែងថា អ្នកយកព័ត៌មានពីវិទ្យុសំឡេងប្រជាធិបតេយ្យ VOD របស់លោកមិនត្រូវបានគេអញ្ជើញឲ្យចូលរួមនៅក្នុងសន្និសីទកំពូលនេះទេ ខណៈដែលស្ថានីយដៃគូរបស់វិទ្យុ VOD ជាច្រើនត្រូវបានរដ្ឋាភិបាលបិទមិនឲ្យផ្សាយកាលពីខែសីហាឆ្នាំ២០១៧ ព្រមជាមួយនឹងការបិទវិទ្យុ ដែលផ្សាយបន្តកម្មវិធីរបស់វិទ្យុសំឡេងសហរដ្ឋអាមេរិក VOA និងវិទ្យុអាស៊ីសេរីផងដែរ។
នៅក្នុងអំឡុងសន្និសីទសារព័ត៌មាននៅចុងបញ្ចប់នៃសិក្ខាសាលានេះ លោក Fayyaz Shehryar ប្រធានវិទ្យាស្ថាន AIBD បានឆ្លើយតបទៅនឹងសំណួរមួយរបស់ VOA ដោយបដិសេធការអះអាងរបស់អង្គការ Human Rights Watch ដែលថា កម្ពុជាមិនសក្តិសមជាកន្លែងនៃការប្រជុំនេះទេ ដោយសារកម្ពុជាបានបង្ក្រាបទៅលើសេរីភាពសារព័ត៌មានរបស់ខ្លួន។
លោកបានឆ្លើយតបថា៖ «ការណ៍ដែលកម្ពុជាបានទទួលស្វាគមន៍យ៉ាងរាក់ទាក់ក្នុងនាមជាម្ចាស់ផ្ទះនិងអនុញ្ញាតឲ្យយើងខ្ញុំមកទីនេះសម្រាប់សន្និសីទកំពូលសំខាន់នេះ ជាការបដិសេធគំនិតរបស់ Human Rights Watch ដែលថា កម្ពុជាមិនមានបំណងឲ្យមានសេរីភាពសារព័ត៌មាន ឬអនុញ្ញាតឲ្យសារព័ត៌មានអាចធ្វើការពេញលេញ ឬមានសេរីភាពពេញលេញនោះទេ»។
ប៉ុន្តែនៅក្នុងបទសម្ភាសន៍ដាច់ដោយឡែកមួយទៀតនៅក្រោយសន្និសីទព័ត៌មាននោះដែរ លោក Shehryar ថ្លែងថា ប្រទេសម្ចាស់ផ្ទះដូចជាកម្ពុជាមានតួនាទីសំខាន់ក្នុងការកំណត់កម្មវិធីនិងកម្រិតនៃភាពបើកចំហនៃសន្និសីទប្រចាំឆ្នាំនីមួយៗ។ លោកថា សន្និសីទនៅកម្ពុជាក្នុងឆ្នាំនេះមិនមានការលើកយកប្រធានបទរសើបៗទាក់ទងនឹងបញ្ហាសារព័ត៌មាន ដូចក្នុងអំឡុងការប្រជុំឆ្នាំ២០១៨ នៅក្រុងញូវដែលី ប្រទេសឥណ្ឌានោះទេ។
លោកពន្យល់ថា៖ «[ប្រធានបទទាំងនេះ] ត្រូវបានពិភាក្សានៅឥណ្ឌា ប៉ុន្តែនៅឥណ្ឌាយើងមានសារព័ត៌មានសេរី។ ... ប្រទេសនីមួយសម្រេចចិត្តដោយខ្លួនឯង»]
បើតាមអង្គការអ្នកសារព័ត៌មានគ្មានព្រំដែន ប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយរបស់ប្រទេសកម្ពុជា«ធ្លាប់ស្ថិតនៅក្នុងចំណោមប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយសេរីបំផុតមួយនៅទ្វីបអាស៊ី» ដោយអង្គការឃ្លាំមើលសេរីភាពសារព័ត៌មានមួយនេះបញ្ជាក់ថា នៅឆ្នាំ២០១៨ សន្ទស្សន៍សេរីភាពសារព័ត៌មាននៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា បានថយលំដាប់ពីលេខរៀងទី៧១ ទៅដល់លេខ១៤២ ក្នុងចំណោម១៨០ប្រទេស៕