ក្រសួងមហាផ្ទៃបានព្រមានលុបចោល និងចាត់វិធានការផ្លូវច្បាប់លើអង្គការ សមាគមណាដែលជាប់ពាក់ព័ន្ធនឹងការធ្វើសកម្មភាពតវ៉ាផ្សេងៗរបស់ប្រជាពលរដ្ឋ។ ការព្រមាននេះត្រូវបានក្រុមអ្នកឃ្លាំមើលស្ថានការណ៍សង្គម និងសិទ្ធិមនុស្សយល់ឃើញថា ធ្វើឲ្យប៉ះពាល់យ៉ាងធ្ងន់ធ្ងរដល់ការបំពេញការងាររបស់អង្គការ សមាគម និងប៉ះពាល់ដល់សិទ្ធិក្នុងការបញ្ចេញមតិរបស់ប្រជាពលរដ្ឋ ដែលមានចែងក្នុងរដ្ឋធម្មនុញ្ញ និងច្បាប់ស្តីពីការធ្វើបាតុកម្មដោយសន្តិវិធី។
ក្រសួងមហាផ្ទៃបញ្ជាឲ្យសមត្ថកិច្ចរាជធានី ខេត្ត មានការត្រួតពិនិត្យខ្ពស់ និងចាត់វិធានការផ្លូវច្បាប់ភ្លាមៗចំពោះអង្គការសមាគមណា ដែលធ្វើសកម្មភាពប្រមូលផ្តុំប្រជាពលរដ្ឋ ឬធ្វើបាតុកម្ម ដោយអះអាងថា សកម្មភាពទាំងនោះអាចនាំឱ្យប៉ះពាល់ដល់សណ្តាប់ធ្នាប់សាធារណៈ និងសន្តិសុខសង្គម។
លិខិតមួយចេញដោយក្រសួងមហាផ្ទៃកាលពីថ្ងៃទី២ ខែតុលា ឆ្នាំ២០១៧ ហើយត្រូវបានគេផ្សព្វផ្សាយនាថ្ងៃចន្ទ បញ្ជាក់ថា ប្រសិនបើអង្គការ សមាគមណាមិនបានជូនដំណឹង ឬធ្វើសកម្មភាពផ្ទុយពីការជូនដំណឹង ឬប្រមូលផ្តុំប្រជាពលរដ្ឋចូលរួមធ្វើបាតុកម្មនានា ឬធ្វើសកម្មភាពប៉ះពាល់ដល់សណ្តាប់ធ្នាប់សាធារណៈ និងសន្តិសុខជាតិ នោះសមត្ថកិច្ចមានសិទ្ធិក្នុងការបញ្ឈប់ ឬផ្អាកសកម្មភាព និងជូនដំណឹងទៅក្រសួងមហាផ្ទៃជាបន្ទាន់។
រូបឯកសារ៖ លោក ស ខេង រដ្ឋមន្រ្តីនៃក្រសួងមហាផ្ទៃ ថ្លែងទៅមន្រ្តីប៉ូលិសនិងអភិបាលនានាក្នុងការប្រជុំនៃរបាយការណ៍បូកសរុបចំនួនជនអន្តោប្រវេសន៍នៅថ្ងៃសុក្រ ទី១៩ សីហា ឆ្នាំ២០១៦ នៅរាជធានី ភ្នំពេញ។ (ឡេង ឡែន/VOA)
លើសពីនេះទៀត ក្រសួងមហាផ្ទៃក៏បានបញ្ជាឲ្យសមាគម និងអង្គការក្នុងស្រុកនានាចុះបញ្ជីត្រឹមត្រូវតាមច្បាប់ ប្រសិនបើមានបំណងបើកសាខាបន្ថែម ដើម្បីធ្វើសកម្មភាពក្នុងដែនសមត្ថកិច្ចរដ្ឋបាលរាជធានី ខេត្តណាមួយ អង្គការទាំងនោះអាចជូនដំណឹងដោយផ្ទាល់ជាលាយលក្ខណ៍អក្សរក្នុងរយៈពេល៣ថ្ងៃជាមុន និងត្រូវភ្ជាប់នូវគម្រោងសកម្មភាពរបស់ខ្លួន បញ្ជូនទៅក្រសួងមហាផ្ទៃ ឬរដ្ឋបាលរាជធានី ខេត្តនោះ។
លិខិត ដែលចុះហត្ថលេខាដោយលោក ស ខេង រដ្ឋមន្រ្តីក្រសួងមហាផ្ទៃ បានបញ្ជាក់ក្នុងន័យដើមថា៖
«ប្រសិនបើរដ្ឋបាលរាជធានី ខេត្តពិនិត្យឃើញថា ការធ្វើសកម្មភាពរបស់សហគម ឬអង្គការមិនមែនរដ្ឋាភិបាល ក្នុងស្រុកមិនបានធ្វើការជូនដំណឹង ឬការធ្វើសកម្មភាពផ្ទុយពីការជូនដំណឹង ឬការធ្វើសកម្មភាពប្រមូលផ្តុំប្រជាពលរដ្ឋចូលរួមបាតុកម្មនានា ឬការធ្វើសកម្មភាពប៉ះពាល់ដល់សណ្តាប់ធ្នាប់សាធារណៈ និងសន្តិសុខជាតិ រដ្ឋបាលរាជធានី ខេត្ត និងអាជ្ញាធរមានសមត្ថកិច្ច មានសិទ្ធិក្នុងការបញ្ឈប់ ឬផ្អាកសកម្មភាពទាំងនោះ រួចហើយរាយការណ៍ជូនរដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងមហាផ្ទៃជាបន្ទាន់»។
លោកនាយឧត្តមសេនីយ៍ ខៀវ សុភ័គ អ្នកនាំពាក្យក្រសួងមហាផ្ទៃ ប្រាប់ VOA នារសៀលថ្ងៃចន្ទនេះថា ការចូលរួមរបស់អង្គការ សមាគមក្នុងការប្រមូលផ្តុំប្រជាពលរដ្ឋធ្វើបាតុកម្មគឺជាសកម្មភាពខុសពីច្បាប់ស្តីពីសមាគម និងអង្គការមិនមែនរដ្ឋាភិបាល ព្រមទាំងច្បាប់ស្តីពីការធ្វើបាតុកម្មដោយសន្តិវិធី។ លោកបន្ថែមថា ការធ្វើសកម្មភាពបាតុកម្មផ្សេងៗរបស់គណបក្សសង្គ្រោះជាតិក្នុងពេលកន្លងមក បានធ្វើឲ្យប្រជាពលរដ្ឋលែងគោរពច្បាប់ និងជាដើមចមនៃការធ្វើបដិវត្តន៍ពណ៌ ហើយថា រាល់ការប្រមូលផ្តុំធ្វើបាតុកម្មទាំងអស់នឹងមិនត្រូវអនុញ្ញាតឲ្យធ្វើឡើងនោះទេ។
លោក ខៀវ សុភ័គ បញ្ជាក់បន្ថែមថា៖
«បើគាត់ធ្វើសកម្មភាពទាំងហ្នឹង វាខុសនឹងច្បាប់ស្តីពីច្បាប់ស្តីពីការធ្វើបាតុកម្មដោយសន្តិវិធី។ យើងបើកមើលច្បាប់មើល! យើងអាចធ្វើអីបានទាំងអស់។ ហើយវាខុសហ្នឹងអាហ្នឹង។ យើងអាចបញ្ឈប់បាន។ ក្នុងករណីមានបទល្មើសព្រហ្មទណ្ឌ យើងបញ្ជូនទៅតុលាការ សម្រាប់បទល្មើសព្រហ្មទណ្ឌ»។
ការប្រកាសព្រមានចាត់វិធានការផ្លូវច្បាប់របស់ក្រសួងមហាផ្ទៃនេះធ្វើឡើងខណៈដែលស្ថានការណ៍នយោបាយកំពុងកើនកម្តៅ និងស្របពេលដែលមានការសង្ស័យថា ការតវ៉ា ឬការធ្វើបាតុកម្មណាមួយនឹងអាចកើតឡើងឆាប់ៗ បន្ទាប់ពីប្រធានគណបក្សសង្គ្រោះជាតិត្រូវបានចាប់ទៅឃុំខ្លួនក្នុងពន្ធនាគារ ហើយក្រុមតំណាងរាស្រ្ត និងមន្រ្តីជាន់ខ្ពស់គណបក្សនេះរាប់សិបនាក់បានចាកចេញពីកម្ពុជាជាបន្តបន្ទាប់។
រូបឯកសារ៖ ប្រជាពលរដ្ឋ សកម្មជនសិទ្ធិមនុស្ស និងសកម្មជនដីធ្លី កាន់បដាពាក្យស្លោកដែលសរសេរថា «និយាយថាទេ! ច្បាប់សហជីព សមាគម និងអង្គការ» ក្នុងពេលបាតុកម្មនៅមុខរដ្ឋសភាជាតិ នៅថ្ងៃអាទិត្យទី ២៨ ខែមិថុនា ឆ្នាំ២០១៥។ (ហ៊ុល រស្មី/VOA)
កាលពីថ្ងៃសុក្រកន្លងទៅ ក្រសួងមហាផ្ទៃបានដាក់ពាក្យបណ្តឹងទៅតុលាការកំពូលស្នើរំលាយគណបក្សជំទាស់ដ៏ធំនៅកម្ពុជា។ ការណ៍នេះត្រូវបានអ្នកឃ្លាំមើលស្ថានភាពនយោបាយបញ្ជាក់ថា អាចនាំដល់ស្ថានការណ៍នយោបាយតានតឹង និងការដើរបញ្ច្រាស់ទិសនៃប្រជាធិបតេយ្យក្នុងប្រទេស។
លោក យឿង សុធារ៉ា មន្រ្តីច្បាប់ និងអង្កេតនៃអង្គការឃ្លាំមើលការបោះឆ្នោតនៅកម្ពុជា ហៅថាខុមហ្វ្រែល បានលើកឡើងថា ការធ្វើបាតុកម្មដោយអហិង្សា និងសន្តិវិធីត្រូវបានចែងការពារដោយរដ្ឋធម្មនុញ្ញ និងច្បាប់ស្តីពីការធ្វើបាតុកម្មដោយសន្តិវិធី។ លោកបន្ថែមថា ការបញ្ជារបស់ក្រសួងមហាផ្ទៃ ធ្វើឡើងផ្ទុយពីរដ្ឋធម្មនុញ្ញ និងធ្វើឲ្យប៉ះពាល់ដល់ការបញ្ចេញមតិរបស់ប្រជាពលរដ្ឋយ៉ាងធ្ងន់ធ្ងរ។
លោកបញ្ជាក់ថា៖
«ការដែលចេញបញ្ជាបែបនេះ គឺជាការរំលោភយ៉ាងធ្ងន់ធ្ងរទៅលើសិទ្ធិសេរីភាពរបស់ប្រជាពលរដ្ឋដែលមានចែងក្នុងរដ្ឋធម្មនុញ្ញនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា ដែលធានាដោយរដ្ឋធម្មនុញ្ញនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា។ វាជាតម្លៃដែលមិនអាចកាត់ថ្លៃបាននៃសិទ្ធិ និងសេរីភាពរបស់ប្រជាពលរដ្ឋ»។
ចំណែកលោក សឹង សែនករុណា មន្ត្រីផ្នែកស៊ើបអង្កេតនៃសមាគមការពារសិទ្ធិមនុស្សអាដហុក យល់ថា ការព្រមានរបស់ក្រសួងមហាផ្ទៃនឹងធ្វើឲ្យប៉ះពាល់ដល់សកម្មភាពការងាររបស់អង្គការ និងសមាគមមួយចំនួន ដែលតែងតែការពារសិទ្ធិមនុស្ស ព្រមទាំងប៉ះពាល់ដល់សិទ្ធិក្នុងការបញ្ចេញមតិរបស់ប្រជាពលរដ្ឋ។ លោកបន្ថែមថា អង្គការ សមាគមជាច្រើន រួមទាំងសមាគមអាដហុកផងនោះ តែងឃ្លាំមើលសកម្មភាពរំលោភសិទ្ធិមនុស្ស តាមរយៈការចុះផ្ទាល់ក្នុងពេលធ្វើសកម្មភាពតវ៉ារបស់ប្រជាពលរដ្ឋ ដូច្នេះលោកបារម្ភថា អង្គការ សមាគមទាំងនោះអាចប្រឈមនឹងការចោទប្រកាន់ពីរដ្ឋាភិបាល។
លោក ស៊ឹង សែនករុណា ថ្លែងថា៖
«ខ្ញុំគិតថា វាធ្វើឲ្យប៉ះពាល់ទៅវិញទេ លើសកម្មភាពការបញ្ចេញមតិរបស់ប្រជាពលរដ្ឋ ហើយធ្វើឲ្យអង្គការសង្គមស៊ីវិលមួយចំនួនព្រួយបារម្ភទៅលើសកម្មភាពរបស់ខ្លួន ហើយពួកគាត់នឹងពិបាកក្នុងការបំពេញការងាររបស់គាត់ ដែលពីមុនមកគាត់តែងធ្វើកិច្ចការយ៉ាងសកម្មក្នុងការជួយប្រជាពលរដ្ឋ ឬអ្នកដែលមានបញ្ហារងគ្រោះកន្លងមក»។
ថ្មីៗនេះ ក្រសួងមហាផ្ទៃបានប្រកាសផ្អាកសកម្មភាព និងបិទអង្គការមួយចំនួន ដែលចូលរួមសកម្មភាពជាមួយប្រជាពលរដ្ឋ ក្នុងការជំរុញលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ ការផ្តល់ចំណេះដឹងផ្នែកច្បាប់ និងការការពារបរិស្ថានជាដើម។ របាយការណ៍របស់ក្រសួងមហាផ្ទៃបង្ហាញថា សមាគម អង្គការមិនមែនរដ្ឋាភិបាល ដែលបានចុះបញ្ជីនៅក្រសួងមហាផ្ទៃ មានចំនួនសរុប ៤៧១៥ ក្នុងនោះ សមាគមមានចំនួន១៨៣២ អង្គការមិនមែនរដ្ឋាភិបាលមានចំនួន២៨៨៣៕