អង្គការឃ្លាំមើលនិងការពារសិទ្ធិមនុស្សលីកាដូបានអំពាវនាវដល់រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា រួមទាំងក្រសួងយុត្តិធម៌ ក្រសួងមហាផ្ទៃ និងស្ថាប័នតុលាការ បញ្ឈប់ការឃុំខ្លួនកុមារមិនចាំបាច់នៅក្នុងពន្ធនាគារដ៏ចង្អៀតណែន ខណៈចំនួនអនីតិជនកំពុងជាប់ឃុំក្នុងពន្ធនាគារបន្តកើនឡើង។ នេះបើតាមសេចក្តីថ្លែងការណ៍របស់អង្គការលីកាដូដែលធ្វើឡើងនៅក្នុងឱកាសនៃការប្រារព្ធទិវាអន្តរជាតិនៃសិទ្ធិកុមារ។
សេចក្តីថ្លែងការណ៍របស់អង្គការលីកាដូ ចុះថ្ងៃទី ១ ខែមិថុនា ស្តីពី៖ «ការបញ្ឈប់ការឃុំខ្លួនដែលមិនចាំបាច់លើកុមារនៅក្នុងពន្ធនាគារដ៏ចង្អៀតណែន» ដែលត្រូវបានបង្ហោះលើបណ្តញសង្គមហ្វេសប៊ុកកាលពីថ្ងៃព្រហស្បតិ៍ បានបង្ហាញថា ចំនួនអនីតិជន ដែលកំពុងជាប់ឃុំនៅក្នុងពន្ធនាគារទាំង ១៩កន្លែង ដែលអង្គការលីកាដូបានឃ្លាំមើលនោះ បានកើនឡើងជាង ៣០% ដែលលើសឆ្នាំមុន។
បើតាមសេចក្តីថ្លែងការណ៍ដដែលរបស់អង្គការលីកាដូ ចំនួនអនីតិជននៅក្នុងពន្ធនាគារមានរហូតដល់ទៅ ១.៦៥៨នាក់ ក្នុងខែមេសា ឆ្នាំ ២០២៣។ ប្រហែល ៩៦% នៃអនីតិជនទាំងនោះជាកុមារា ហើយ ៥២% នៃកុមារទាំងនោះ គឺកំពុងតែជាប់ឃុំជាបណ្តោះអាសន្ន រង់ចាំសវនាការ និង ៣៧% ផ្សេងទៀតកំពុងរង់ចាំសាលក្រមស្ថាពរ»។
នាយកគ្រប់គ្រងកិច្ចការទូទៅនៃអង្គការសិទ្ធិមនុស្សលីកាដូ លោក អំ សំអាត ប្រាប់វីអូអេនៅថ្ងៃសុក្រនេះថា បើតាមតួលេខដែលអង្គការលីកាដូទទួលបាន ក្នុងឆ្នាំ ២០២៣ គិតត្រឹមខែមេសានេះ អនីតិជនជាប់ពន្ធនាគារមានការកើនឡើងគួរឱ្យកត់សម្គាល់ ធៀបនឹងពេលកន្លងទៅ ដែលតម្រូវឱ្យស្ថាប័នពាក់ព័ន្ធមានដំណោះស្រាយ។
លោកថ្លែងថា៖ «យើងជាអង្គការលីកាដូនៅតែទទូចដដែលទេថា ទី ១ សូមឱ្យជ្រើសរើសយកការដាក់កុមារឱ្យនៅក្រៅឃុំ ជាជាងការឃុំខ្លួនបណ្តោះអាសន្នរង់ចាំសវនាការ ឬក៏ការអនុវត្តទោសព្យួរ ការអនុវត្តទោសសហគមន៍ ការដោះលែងឱ្យមានលក្ខខណ្ឌ ឬក៏ការអនុវត្តពាក់កណ្តាលទោសអីជាដើម ចំពោះបទល្មើសណាដែលយើងអាចអនុវត្តទោសទាំងអស់នេះបាន»។
លោកបន្ថែមទៀតថា រដ្ឋាភិបាល និងស្ថាប័នពាក់ព័ន្ធគួរតែពិនិត្យឡើងវិញផងដែរនូវរបបម្ហូបអាហារឱ្យបានសមរម្យសម្រាប់អនីតិជន ក៏ដូចជាការថែទាំសុខភាព ការសួរសុខទុក្ខពីក្រុមគ្រួសារ និងការអភិវឌ្ឍខ្លួនរបស់ពួកគេនៅក្នុងពន្ធនាគារ។
ទោះជាយ៉ាងណា រដ្ឋលេខាធិការ និងជាអ្នកនាំពាក្យក្រសួងយុត្តិធម៌ លោក ជិន ម៉ាលីន ប្រាប់វីអូអេថា ក្នុងការដោះស្រាយភាពចង្អៀតណែននៃអនីតិជនជាប់ពន្ធនាគារនេះ ក្រសួងបានចាត់វិធានការច្រើនណាស់តាមផ្លូវច្បាប់ដែលបានបន្តអនុវត្តរហូតមកដល់បច្ចុប្បន្ននេះ ហើយវិធានការទាំងនោះបានធ្វើឱ្យចំនួនអ្នកជាប់ឃុំថយចុះ ដែលមិនដូចនឹងអ្វីដែលអង្គការលីកាដូលើកឡើងនោះទេ។
លោកបញ្ជាក់ថា៖ «បើតាមអ្វីដែលយើងក្តាប់បាន តួលេខអ្នកជាប់ឃុំនៅក្នុងពន្ធនាគារដូចជាមិនមានការកើនឡើងទៀតទេ ហាក់ដូចជានៅឋេរ ហើយមិនត្រឹមតែនៅថេរ ដូចជាមានការថយចុះទៀតផង ខ្ទង់ ២០០នាក់ ទៅ ៣០០នាក់ ដោយសារតែវិធានការដែលយើងបានអនុវត្ត។ ប្រសិនបើមិនប្រើប្រាស់វិធានការនេះទេ ចំនួនអ្នកជាប់ឃុំនៅពន្ធនាគារមិនមែនប៉ុណ្ណឹងទេ គឺអាចកើនឡើងមួយទ្វេជាពីរ»។
បើតាមលោក ជិន ម៉ាលីន តុលាការនៅតែបន្តអនុវត្តគោលការណ៍ច្បាប់ពាក់ព័ន្ធ ដើម្បីកាត់បន្ថយចំនួនអ្នកជាប់ឃុំ បើទោះបីយុទ្ធនាការពាក់ព័ន្ធនឹងការដោះស្រាយភាពចង្អៀតណែននៃអនីតិជនជាប់ពន្ធនាគារនេះត្រូវបានបញ្ចប់ក៏ដោយ។
សេចក្តីថ្លែងការណ៍នៃអង្គការលីកាដូ កាលពីថ្ងៃព្រហស្បតិ៍ បានឱ្យដឹងទៀតថា ច្បាប់ជាតិទទួលស្គាល់ថា ពន្ធនាគារមិនមែនជាកន្លែងសម្រាប់អនីតិជននោះទេ ហើយច្បាប់ស្តីពីយុត្តិធម៌អនីតិជនបានចែងថា ការឃុំខ្លួនបណ្តោះអាសន្នរង់ចាំសវនាការ គឺជា «ជម្រើសចុងក្រោយសម្រាប់កុមារ» ហើយចំពោះការព្យួរទោស ឬការដោះលែងដោយមានលក្ខខណ្ឌគួរត្រូវបានប្រើប្រាស់ជំនួសឱ្យការដាក់ទោសកុមារក្នុងពន្ធនាគារ។
សេចក្តីថ្លែងការណ៍របស់អង្គការលីកាដូបញ្ជាក់បន្ថែមថា៖ «ក៏ប៉ុន្តែមកដល់បច្ចុប្បន្ននេះ ជម្រើសផ្សេងៗទាំងនេះនៅមិនទាន់ត្រូវបានតុលាការយកមកប្រើប្រាស់នៅឡើយទេ ហើយចំនួនអនីតិជនដែលជាប់ឃុំនៅតែបន្តហក់ឡើងយ៉ាងខ្ពស់ ដែលជាសញ្ញាមួយគួរឱ្យព្រួយបារម្ភ»។
រូបឯកសារ៖ មណ្ឌលអប់រំកែប្រែទី០១ ខណ្ឌដង្កោ ក្នុងរាជធានីភ្នំពេញ ប្រទេសកម្ពុជា កាលពីថ្ងៃទី១០ ខែមេសា ឆ្នាំ២០២០។(ទុំ ម្លិះ/វីអូអេ)
អ្នកនាំពាក្យនាយកដ្ឋានពន្ធនាគារលោក នុត សវនា បានបញ្ជាក់ឱ្យវីអូអេដឹងនៅថ្ងៃសុក្រនេះថា ចំពោះចំនួនអនីតិជនជាប់ឃុំក្នុងពន្ធនាគារមានការកើនឡើង ដូចការលើកឡើងរបស់អង្គការលីកាដូ បើធៀបទៅនឹងចុងឆ្នាំ ២០២២ រហូតមកដល់ខែ ឧសភា ឆ្នាំ ២០២៣ នេះ។ លោកបន្ថែមថា វិធានការសាកល្បងមួយ ដែលដាក់ឱ្យក្រៅឃុំចំពោះអនីតិជននឹងចាប់ផ្តើមធ្វើឡើងនៅក្រោយការបោះឆ្នោតជាតិឆ្នាំ ២០២៣ នេះ។
លោកថ្លែងថា៖ «អគ្គនាយកដ្ឋានពន្ធនាគារយើងកំពុងតែខំធ្វើកិច្ចការនេះជាមួយក្រសួងយុត្តិធម៌ ក៏ដូចជាដៃគូអភិវឌ្ឍន៍ ការិយាល័យឧត្តមស្នងការអង្គការសហប្រជាជាតិទទួលបន្ទុកសិទ្ធិមនុស្ស។ ប៉ុន្តែតាមរយៈជំនួបជាមួយការិយាល័យឧត្តមស្នងការអង្គការសហប្រជាជាតិទទួលបន្ទុកសិទ្ធិមនុស្ស កាលពីខែមុននេះ ខាងគាត់បានបញ្ជាក់ថា កិច្ចការនេះវាមិនទាន់ចាប់ផ្តើមអនុវត្តជាគម្រោងសាកល្បងបានទេ ដោយសារភ្នាក់ងារ ឬក៏ភាគីរដ្ឋាភិបាលក៏មានការមមាញឹកច្រើនដោយសាររដូវកាលបោះឆ្នោតនឹងចាប់ផ្តើមក្នុងពេលឆាប់ៗខាងមុខ។ អ៊ីចឹងខាងគាត់មិនទាន់ហ៊ានសម្រុកកិច្ចការនោះទេ»។
នៅក្នុងឱកាសនៃការប្រារព្ធទិវាអន្តរជាតិនៃសិទិ្ធកុមារ ឆ្នាំ ២០២៣ នេះ អង្គការលីកាដូបានស្នើឱ្យរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា ដែលក្នុងនោះរួមមានក្រសួងយុត្តិធម៌ ក្រសួងមហាផ្ទៃ និងស្ថាប័នតុលាការ ធ្វើការដោះស្រាយជាបន្ទាន់ចំពោះវិបត្តិដែលកុមារជាច្រើននាក់កំពុងជាប់ឃុំ និងចម្រើនវ័យនៅក្នុងពន្ធនាគារដ៏ចង្អៀតណែន ហើយដែលការឃុំខ្លួនកុមារទាំងនោះគឺ «មិនមានភាពចាំបាច់ទាល់តែសោះ»។
យ៉ាងតិចណាស់មានកុមារ ៨២ នាក់ កំពុងតែរស់នៅក្នុងពន្ធនាគារជាមួយម្តាយដែលជាប់ទោស ហើយនឹងមានស្ត្រី និងក្មេងស្រី ៣០ នាក់ផ្សេងទៀត កំពុងតែមានផ្ទៃពោះ នៅក្នុងពន្ធនាគារ គិតត្រឹមខែមេសា ឆ្នាំ ២០២៣។ នេះបើតាមសេចក្តីថ្លែងការណ៍របស់អង្គការលីកាដូ។
អង្គការលីកាដូបានសង្កត់ធ្ងន់ថា៖ «ការប្រើប្រាស់នូវការឃុំខ្លួនហួសប្រមាណនេះធ្វើឱ្យកុមារបាត់បង់សេរីភាព ទំនាក់ទំនងគ្រួសារ និងសុខុមាលភាព។ អាជ្ញាធរត្រូវតែដោះស្រាយនូវបញ្ហាដែលកំពុងតែកើតឡើងនេះជាបន្ទាន់»។
ស្ថានភាពពន្ធនាគារនៅប្រទេសកម្ពុជាទទួលបានការវាយតម្លៃក្នុងរបាយការណ៍សិទ្ធិមនុស្សប្រចាំឆ្នាំ ២០២២ របស់ក្រសួងការបរទេសសហរដ្ឋអាមេរិកថា មាន«សភាពយ៉ាប់ខ្លាំង» ហើយក្នុងករណីជាច្រើនបានគំរាមកំហែងដល់អាយុជីវិតថែមទៀតផង។ មន្ត្រីកម្ពុជាធ្លាប់បានច្រានចោលរបាយការណ៍នេះថា ធ្វើឡើងដោយមិនបានប្រមូលព័ត៌មានគ្រប់ជ្រុងជ្រោយ៕