ភ្នំពេញ —
មេធាវីអន្តរជាតិដែលតំណាងឱ្យជនរងគ្រោះដោយការវាយប្រហារនាពេលថ្មីៗនេះលើបាតុកម្មអហិង្សារបស់កម្មករ បានបញ្ចប់ការប្រមូលភស្តុតាងនៅកម្ពុជាហើយ ហើយលោកបានអះអាងថា លោករកឃើញភស្តុតាងរឹងមាំសម្រាប់ដាក់ពាក្យបណ្តឹងនៅតុលាការឧក្រិដ្ឋកម្មអន្តរជាតិ (ICC) ប្តឹងលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រីហ៊ុន សែន ដែលត្រួតត្រាប្រទេសកម្ពុជាអស់រយៈពេលជិត៣០ឆ្នាំនោះពីបទឧក្រិដ្ឋកម្មប្រឆាំងមនុស្សជាតិ។
លោក Richard Rogers មេធាវីអន្តរជាតិនៃក្រុម Global Diligence ដែលត្រូវបានគណបក្សសង្គ្រោះជាតិជួយសម្របសម្រួលឱ្យតំណាងជនរងគ្រោះ បានចាប់ផ្តើមសិក្សាបទឧក្រិដ្ឋនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជាកាលពីដើមខែកុម្ភៈ។ លោកបានចាកចេញពីប្រទេសកម្ពុជាកាលពីសប្តាហ៍មុន។
មានប្រសាសន៍ប្រាប់វីអូអេសំឡេងសហរដ្ឋអាមេរិកតាមសារអេឡិចត្រូនិកឬអ៊ីមែល លោក Richard Rogers បានបញ្ជាក់ថា លោកបានជួបសម្ភាសជាមួយភាគីពាក់ព័ន្ធជាច្រើននៅក្នុងរឿងប្រមូលភស្តុតាងនេះតែលោកមិនបានផ្តល់អត្តសញ្ញាណអ្នកដែលពាក់ព័ន្ធទេ ដោយខ្លាចក្រែងអំពីសុវត្ថិភាពផ្ទាល់ខ្លួនរបស់ពួកគេ។
លោកបានបញ្ជាក់ថា «យើងមានទស្សនៈថា មានការកើនឡើងនូវការរំលោភសិទ្ធិមនុស្សចាប់តាំងពីឆ្នាំ២០០២មកម្ល៉េះ។ លោកបានបញ្ជាក់ថា មានភស្តុតាងជាក់ស្តែងដើម្បីគាំទ្រការចោទប្រកាន់ពីបទឧក្រិដ្ឋកម្មប្រឆាំងនឹងមនុស្សជាតិ។ ភស្តុតាងដែលសំខាន់បំផុតគឺការរំលោភយកដីធ្លីដោយបង្ខំ ដែលបាននាំឲ្យមនុស្សជាងកន្លះលាននាក់ត្រូវបានបណ្តេញចេញ។
លោកបានបញ្ជាក់ថា លោកគ្រោងនឹងដាក់ពាក្យបណ្តឹងទៅកាន់តុលាការឧក្រិដ្ឋកម្មអន្តរជាតិប្រឆាំងនឹងលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រីហ៊ុន សែននៅខែក្រោយនេះ។
លោក Richard Rogers បានបញ្ជាក់ខ្លឹមសារដើមថា៖ «ក្រុមជនជាតិដើមភាគតិចបានរងគ្រោះយ៉ាងធ្ងន់ធ្ងរ។ ភស្តុតាងបានបង្ហាញថា ការជម្លៀសដោយបង្ខំនេះបានរីករាលដាល ក្លាយជាប្រព័ន្ធ និងទៅជាប្រព័ន្ធ។ ឧក្រិដ្ឋកម្មផ្សេងទៀត មានដូចជា ការសម្លាប់ ការធ្វើទារុណកម្ម ការដាក់ពន្ធនាគារមិនត្រឹមត្រូវ និងការធ្វើទុក្ខបុកម្នេញផ្សេងៗ ក៏បានផ្តល់ការគាំទ្របន្ថែមទៀតដល់ការដាក់ពាក្យបណ្តឹងរបស់យើងដែរ»។
លោក កឹម សុខា ប្រធានស្តីទីគណបក្សសង្គ្រោះជាតិមានប្រសាសន៍ថាគណបក្សសង្គ្រោះជាតិលើកទឹកចិត្តឲ្យលោកមេធាវីរកយុត្តិធម៌ឲ្យជនរងគ្រោះដើម្បីដាក់ពាក្យបណ្តឹងទៅកាន់តុលាការឧក្រិដ្ឋកម្មអន្តរជាតិក្នុងគោលបំណងដើម្បីបញ្ចប់អំពើនិទណ្ឌភាពក្នុងប្រទេសកម្ពុជា។
លោកនិយាយថា៖ «យើងមិនមែនសំដៅតែលើបុគ្គលទេគឺយើងសំដៅតែអំពីបញ្ហាប្រទេសជាតិទាំងមូលដើម្បីរកយុត្តិធម៌ជូនប្រទេសជាតិទាំងអស់ ឬក៏ជូនប្រជាពលរដ្ឋទាំងអស់ដើម្បីបញ្ចប់នូវអំពើឃោរឃៅ ការរំលោភសិទ្ធិមនុស្សនៅប្រទេសកម្ពុជា»។
ចាប់តាំងពីមានរលកហិង្សាឡើងវិញនៅក្រោយពីការបោះឆ្នោតជាតិកាលពីថ្ងៃទី២៨ខែកក្កដាឆ្នាំ២០១៣មក មានពលរដ្ឋខ្មែរយ៉ាងហោចណាស់៦នាក់ត្រូវបានបាញ់សម្លាប់និងរងរបួសរាប់សិបនាក់ ព្រមទាំងបង្កការខូចខាតទ្រព្យសម្បត្តិរដ្ឋនិងឯកជនជាច្រើន ក្នុងការប៉ះទង្គិចរវាងកងកម្លាំងសន្តិសុខរបស់រដ្ឋាភិបាលនិងក្រុមបាតុករដែលនិយមគណបក្សប្រឆាំងនិងក្រុមកម្មករដែលចង់បានប្រាក់បៀវត្សរ៍។
រដ្ឋាភិបាលបានបើកការស៊ើបអង្កេតពេលអំពើហិង្សាបានបញ្ចប់ ប៉ុន្តែការស៊ើបអង្កេតទាំងនោះទទួលរងការរិះគន់ថា ធ្វើឡើងគឺដើម្បីរកវិធីដាក់កំហុសលើជនរងគ្រោះ ជាជាងទៅរកឃាតករដែលបានបាញ់ទៅលើប្រជាពលរដ្ឋ។
លោកផៃ ស៊ីផាន អ្នកនាំពាក្យនៃទីស្តីការគណៈរដ្ឋមន្ត្រីបានពន្យល់ថា តាមនិតិវីធីរបស់កម្ពុជា រាល់អំពើទាំងឡាយដែលកើតក្នុងប្រទេសកម្ពុជា មេធាវីដែលមកធ្វើកិច្ចការរបស់ខ្លួន ត្រូវតែស្បថដើម្បីឲ្យក្លាយខ្លួនជាសមាជិកគណៈមេធាវីជាមុនសិន។
លោកបានហៅមេធាវីអន្តរជាតិ Richard Rogersថា ជាមេធាវីជជុះដែលមកធ្វើកិច្ចការនេះដើម្បីនយោបាយតែប៉ុណ្ណោះ។
លោកនិយាយថា៖ «គ្រាន់តែជាការធ្វើឡើងឲ្យមានចលនានយោបាយប្រើប្រាស់នៅក្នុងវិធីរបស់គណបក្សសង្គ្រោះជាតិនោះទេ។ អានេះគ្រាន់តែជាការវាយប្រហារទៅលើការដឹង ការយល់របស់កម្ពុជា»។
លោកអំ សំអាត ប្រធានក្រុមស៊ើបអង្កេតរបស់អង្គការសិទ្ធិមនុស្សលីកាដូ មានប្រសាសន៍ថា នៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជាចាប់តាំងពីឆ្នាំ២០០២មកមានការរំលោភសិទ្ធិមនុស្សជាច្រើន ដូចជាការធ្វើទុក្ខបុកម្នេញ ការបាញ់សម្លាប់មនុស្សក្រៅច្បាប់ និងការចាប់មនុស្សដាក់ពន្ធនាគារពាក់ព័ន្ធរឿងវិវាទដីធ្លីជាដើម។
លោកបានបញ្ជាក់ថា មានមនុស្សយ៉ាងតិចប្រមាណជាង៥០ម៉ឺននាក់ត្រូវបានបណ្តេញចេញដោយបង្ខំដោយសាររឿងទំនាស់ដីធ្លី៕
លោក Richard Rogers មេធាវីអន្តរជាតិនៃក្រុម Global Diligence ដែលត្រូវបានគណបក្សសង្គ្រោះជាតិជួយសម្របសម្រួលឱ្យតំណាងជនរងគ្រោះ បានចាប់ផ្តើមសិក្សាបទឧក្រិដ្ឋនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជាកាលពីដើមខែកុម្ភៈ។ លោកបានចាកចេញពីប្រទេសកម្ពុជាកាលពីសប្តាហ៍មុន។
មានប្រសាសន៍ប្រាប់វីអូអេសំឡេងសហរដ្ឋអាមេរិកតាមសារអេឡិចត្រូនិកឬអ៊ីមែល លោក Richard Rogers បានបញ្ជាក់ថា លោកបានជួបសម្ភាសជាមួយភាគីពាក់ព័ន្ធជាច្រើននៅក្នុងរឿងប្រមូលភស្តុតាងនេះតែលោកមិនបានផ្តល់អត្តសញ្ញាណអ្នកដែលពាក់ព័ន្ធទេ ដោយខ្លាចក្រែងអំពីសុវត្ថិភាពផ្ទាល់ខ្លួនរបស់ពួកគេ។
លោកបានបញ្ជាក់ថា «យើងមានទស្សនៈថា មានការកើនឡើងនូវការរំលោភសិទ្ធិមនុស្សចាប់តាំងពីឆ្នាំ២០០២មកម្ល៉េះ។ លោកបានបញ្ជាក់ថា មានភស្តុតាងជាក់ស្តែងដើម្បីគាំទ្រការចោទប្រកាន់ពីបទឧក្រិដ្ឋកម្មប្រឆាំងនឹងមនុស្សជាតិ។ ភស្តុតាងដែលសំខាន់បំផុតគឺការរំលោភយកដីធ្លីដោយបង្ខំ ដែលបាននាំឲ្យមនុស្សជាងកន្លះលាននាក់ត្រូវបានបណ្តេញចេញ។
លោកបានបញ្ជាក់ថា លោកគ្រោងនឹងដាក់ពាក្យបណ្តឹងទៅកាន់តុលាការឧក្រិដ្ឋកម្មអន្តរជាតិប្រឆាំងនឹងលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រីហ៊ុន សែននៅខែក្រោយនេះ។
លោក Richard Rogers បានបញ្ជាក់ខ្លឹមសារដើមថា៖ «ក្រុមជនជាតិដើមភាគតិចបានរងគ្រោះយ៉ាងធ្ងន់ធ្ងរ។ ភស្តុតាងបានបង្ហាញថា ការជម្លៀសដោយបង្ខំនេះបានរីករាលដាល ក្លាយជាប្រព័ន្ធ និងទៅជាប្រព័ន្ធ។ ឧក្រិដ្ឋកម្មផ្សេងទៀត មានដូចជា ការសម្លាប់ ការធ្វើទារុណកម្ម ការដាក់ពន្ធនាគារមិនត្រឹមត្រូវ និងការធ្វើទុក្ខបុកម្នេញផ្សេងៗ ក៏បានផ្តល់ការគាំទ្របន្ថែមទៀតដល់ការដាក់ពាក្យបណ្តឹងរបស់យើងដែរ»។
លោក កឹម សុខា ប្រធានស្តីទីគណបក្សសង្គ្រោះជាតិមានប្រសាសន៍ថាគណបក្សសង្គ្រោះជាតិលើកទឹកចិត្តឲ្យលោកមេធាវីរកយុត្តិធម៌ឲ្យជនរងគ្រោះដើម្បីដាក់ពាក្យបណ្តឹងទៅកាន់តុលាការឧក្រិដ្ឋកម្មអន្តរជាតិក្នុងគោលបំណងដើម្បីបញ្ចប់អំពើនិទណ្ឌភាពក្នុងប្រទេសកម្ពុជា។
លោកនិយាយថា៖ «យើងមិនមែនសំដៅតែលើបុគ្គលទេគឺយើងសំដៅតែអំពីបញ្ហាប្រទេសជាតិទាំងមូលដើម្បីរកយុត្តិធម៌ជូនប្រទេសជាតិទាំងអស់ ឬក៏ជូនប្រជាពលរដ្ឋទាំងអស់ដើម្បីបញ្ចប់នូវអំពើឃោរឃៅ ការរំលោភសិទ្ធិមនុស្សនៅប្រទេសកម្ពុជា»។
ចាប់តាំងពីមានរលកហិង្សាឡើងវិញនៅក្រោយពីការបោះឆ្នោតជាតិកាលពីថ្ងៃទី២៨ខែកក្កដាឆ្នាំ២០១៣មក មានពលរដ្ឋខ្មែរយ៉ាងហោចណាស់៦នាក់ត្រូវបានបាញ់សម្លាប់និងរងរបួសរាប់សិបនាក់ ព្រមទាំងបង្កការខូចខាតទ្រព្យសម្បត្តិរដ្ឋនិងឯកជនជាច្រើន ក្នុងការប៉ះទង្គិចរវាងកងកម្លាំងសន្តិសុខរបស់រដ្ឋាភិបាលនិងក្រុមបាតុករដែលនិយមគណបក្សប្រឆាំងនិងក្រុមកម្មករដែលចង់បានប្រាក់បៀវត្សរ៍។
រដ្ឋាភិបាលបានបើកការស៊ើបអង្កេតពេលអំពើហិង្សាបានបញ្ចប់ ប៉ុន្តែការស៊ើបអង្កេតទាំងនោះទទួលរងការរិះគន់ថា ធ្វើឡើងគឺដើម្បីរកវិធីដាក់កំហុសលើជនរងគ្រោះ ជាជាងទៅរកឃាតករដែលបានបាញ់ទៅលើប្រជាពលរដ្ឋ។
លោកផៃ ស៊ីផាន អ្នកនាំពាក្យនៃទីស្តីការគណៈរដ្ឋមន្ត្រីបានពន្យល់ថា តាមនិតិវីធីរបស់កម្ពុជា រាល់អំពើទាំងឡាយដែលកើតក្នុងប្រទេសកម្ពុជា មេធាវីដែលមកធ្វើកិច្ចការរបស់ខ្លួន ត្រូវតែស្បថដើម្បីឲ្យក្លាយខ្លួនជាសមាជិកគណៈមេធាវីជាមុនសិន។
លោកបានហៅមេធាវីអន្តរជាតិ Richard Rogersថា ជាមេធាវីជជុះដែលមកធ្វើកិច្ចការនេះដើម្បីនយោបាយតែប៉ុណ្ណោះ។
លោកនិយាយថា៖ «គ្រាន់តែជាការធ្វើឡើងឲ្យមានចលនានយោបាយប្រើប្រាស់នៅក្នុងវិធីរបស់គណបក្សសង្គ្រោះជាតិនោះទេ។ អានេះគ្រាន់តែជាការវាយប្រហារទៅលើការដឹង ការយល់របស់កម្ពុជា»។
លោកអំ សំអាត ប្រធានក្រុមស៊ើបអង្កេតរបស់អង្គការសិទ្ធិមនុស្សលីកាដូ មានប្រសាសន៍ថា នៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជាចាប់តាំងពីឆ្នាំ២០០២មកមានការរំលោភសិទ្ធិមនុស្សជាច្រើន ដូចជាការធ្វើទុក្ខបុកម្នេញ ការបាញ់សម្លាប់មនុស្សក្រៅច្បាប់ និងការចាប់មនុស្សដាក់ពន្ធនាគារពាក់ព័ន្ធរឿងវិវាទដីធ្លីជាដើម។
លោកបានបញ្ជាក់ថា មានមនុស្សយ៉ាងតិចប្រមាណជាង៥០ម៉ឺននាក់ត្រូវបានបណ្តេញចេញដោយបង្ខំដោយសាររឿងទំនាស់ដីធ្លី៕