ភ្នំពេញ —
ការសាងសង់ទំនប់វារីអគ្គិសនីដន សាហុង (Don Sahong) នៅប្រទេសឡាវនឹងបង្កវិនាសកម្មដល់សត្វផ្សោតនៅកម្ពុជា។ នេះបើយោងតាមសេចក្តីប្រកាសព័ត៌មានរបស់អង្គការមូលនិធិសត្វព្រៃពិភពលោកកម្ពុជានៅថ្ងៃព្រហស្បតិ៍នេះ។
រដ្ឋាភិបាលក្រុងវៀងចន្ទន៍គ្រោងនឹងសាងសង់ទំនប់វារីអគ្គិសនីកម្រិត២៦០មេហ្គាវ៉ាត់នេះក្នុងអំឡុងឆ្នាំ២០១៤នេះ ដោយមានការជំទាស់ពីក្រុមអ្នកជំនាញការឯករាជ្យផ្នែកបរិស្ថាន និងការជំទាស់ពីប្រទេសកម្ពុជា និងវៀតណាម។
ទំនប់វារីអគ្គិសនីនេះស្ថិតនៅចម្ងាយប្រមាណតែមួយគីឡូម៉ែត្រប៉ុណ្ណោះពីទីតាំងជម្រកដ៏សំខាន់របស់សត្វផ្សោតនៅក្នុងអាងទន្លេមេគង្គកម្ពុជា។
លោក ឈិត សំអាត នាយកអង្គការមូលនិធិសត្វព្រៃពិភពលោក-កម្ពុជា (WWF-Cambodia) មានប្រសាសន៍ក្នុងសេចក្តីប្រកាសព័ត៌មាននៅថ្ងៃព្រហស្បតិ៍នេះថា សត្វផ្សោតកម្ពុជាកំពុងទទួលរងសម្ពាធយ៉ាងធ្ងន់ធ្ងរ។
កាលពីរសៀលថ្ងៃពុធ ក្នុងពេលដែលលោកកំពុងសង្កេតមើលស្ថានភាពសត្វផ្សោតក្នុងខេត្តក្រចេះនោះ លោកមានប្រសាសន៍តាមទូរស័ព្ទថា ទំនប់វារីអគ្គិសនីនេះនឹងបង្កមហន្តរាយដល់សត្វផ្សោតកម្ពុជា។
«ការសាងសង់ទំនប់ដនសាហុងនេះគឺនៅចំខ្សែទឹកខាងលើ ចំកន្លែងដែលសត្វផ្សោតរស់នៅ។ ដូច្នេះបើមានការសាងសង់ទំនប់វារីអគ្គិសនីនេះ វានឹងធ្វើឲ្យកាត់បន្ថយចំនួននៃសត្វផ្សោតក្នុងទន្លេមេគង្គរបស់យើងនេះ»។
យោងតាមរបាយការណ៍របស់អង្គការ WWF ឲ្យដឹងថា សត្វផ្សោតទឹកសាបទន្លេមេគង្គកំពុងឋិតក្នុងការគំរាមកំហែងជិតផុតពូជ។ ហើយសត្វកម្រនេះមានត្រឹមតែប្រមាណជា៨៥ក្បាលប៉ុណ្ណោះចន្លោះពីទន្លេមេគង្គភាគខាងត្បូងប្រទេសឡាវនិងនៅក្នុងអាងទន្លេមេគង្គកម្ពុជា ដែលមានចម្ងាយ១៩០គីឡូម៉ែត្រ។
របាយការណ៍នេះបន្ថែមថា ការបំផ្ទុះបំបែកផ្ទាំងថ្មដើម្បីសាងសង់ទំនប់វារីអគ្គិសនីដនសាហុងនឹងបង្កើតឲ្យមានរលកសំឡេងខ្លាំង ដែលអាចធ្វើឲ្យសត្វផ្សោតងាប់បាន។ ម្យ៉ាងវិញទៀត ការកើនឡើងនៃចរាចរទូក ការប្រែប្រួលរបបទឹក និងការខូចខាតជម្រក សុទ្ធសឹងជាកត្តាដែលបង្កហានិភ័យដល់សត្វផ្សោតផងដែរ។
លោកឈិត សំអាតលើកឡើងថា ការចុះថយ ឬការបាត់បង់ចំនួនផ្សោតនៅកម្ពុជានឹងធ្វើឲ្យប៉ះពាល់ដល់វិស័យទេសចរណ៍ និងជីវភាពប្រជាពលរដ្ឋដែលពឹងអាស្រ័យលើវិស័យនេះ។
«បើសិនជាចំនួនផ្សោតផុតពូជទៅនោះ វានឹងធ្វើឲ្យប៉ះពាល់ ជាពិសេសដល់ទេសចរណ៍។ កន្លងមកសត្វផ្សោតបានស្លាប់ដោយជាប់មង និងដោយការនេសាទខុសច្បាប់។ ដូច្នេះបើសិនជាមានទំនប់វារីអគ្គិសនីមកថែមទៀត វានឹងធ្វើឲ្យកាន់តែមានការព្រួយបារម្ភ និងជាការគំរាមកំហែងយ៉ាងធ្ងន់ធ្ងរទៅដល់ការបាត់បង់ ឬធ្លាក់ចុះនៃចំនួនផ្សោតក្នុងទន្លេមេគង្គនេះ»។
សត្វផ្សោតគឺជាប្រភេទសត្វដែលត្រូវដាក់ឲ្យឋិតក្រោមការអភិរក្សរបស់ពិភពលោក។ នៅប្រទេសកម្ពុជា សត្វផ្សោតនៅក្នុងខេត្តក្រចេះកំពុងឋិតជាឧបករណ៍ទាក់ទាញទេសចរជាតិ និងអន្តរជាតិយ៉ាងសំខាន់។
វីអូអេបានព្យាយាមទាក់ទងស៊ីការពន្យល់ពីលោកទូច ស៊ាង តាណា អ្នកជំនាញការរបស់រដ្ឋាភិបាលលើផ្នែកសត្វផ្សោត តែមិនអាចទាក់ទងបានទេនៅថ្ងៃនេះ។
ដោយឡែកលោកស៊ីន នីនី អនុប្រធានគណៈកម្មាធិការជាតិទន្លេមេគង្គកម្ពុជា មានប្រសាសន៍ថា ប្រទេសឡាវនៅតែការពារគម្រោងសាងសង់ទំបន់វារីអគ្គិសនីរបស់ខ្លួន ហើយកម្ពុជាបានស្នើឲ្យមានការគិតគូរដល់ផលប៉ះពាល់ធនធានក្នុងទឹកដល់ភាគីរបស់ខ្លួន។
«បញ្ហានេះ កម្រិតបច្ចេកទេសបានពិភាក្សាគ្នាហើយ។ តែភាគីឡាវនៅតែពន្យល់ថា មិនមានផលប៉ះពាល់ធ្ងន់ធ្ងរ។ យើងបានស្នើឲ្យសិក្សានូវចំណុចខ្វះខាតទាំងប៉ុន្មាន ជាពិសេសផលប៉ះពាល់ដល់មច្ឆាជាតិ។ ផ្សោតក៏នៅក្នុងនោះដែរ»។
កាលពីចុងឆ្នាំមុន ក្រុមប្រជាពលរដ្ឋនិងអង្គការសង្គមស៊ីវិលនៅប្រទេសកម្ពុជាធ្លាប់បានទទូចឲ្យរដ្ឋាភិបាលប្រទេសឡាវផ្អាកការសាងសង់ទំនប់វារីអគ្គិសនី ដនសាហុងជាបន្ទាន់ ដោយសំអាងថា ទំនប់វារីអគ្គិសនីនេះនឹងបង្កឲ្យប៉ះពាល់ដល់ជីវភាពពួកគេ ជាពិសេសការរកចំណូលពីធនធានទន្លេមេគង្គ។
ទំនប់ដនសាហុងនេះវិនិយោគដោយក្រុមហ៊ុន Mega First Corporation របស់ប្រទេសម៉ាឡេស៊ីក្នុងតម្លៃ៣ពាន់៨រយលានដុល្លារ។
លោកឈិត សំអាតមានប្រសាសន៍ថា ទំនប់វារីអគ្គិសនីនេះនឹងធ្វើឲ្យប៉ះពាល់ដល់ប្រជាពលរដ្ឋកម្ពុជាយ៉ាងតិចចំនួន៦លាននាក់ដែលកំពុងរស់នៅជុំវិញ និងក្នុងអាងទន្លេមេគង្គ ដូចជាក្នុងខេត្តក្រចេះ ខេត្តស្ទឹងត្រែង ខេត្តកំពង់ចាម ខេត្តកំពង់ឆ្នាំង និងបណ្តាខេត្តនៅជុំវិញបឹងទន្លេសាប ដូចជាខេត្តសៀមរាប ខេត្តកំពង់ធំ ខេត្តបាត់ដំបង ខេត្តបន្ទាយមានជ័យ និងខេត្តឧត្តមានជ័យជាដើម។
ប្រទេសឡាវកំពុងសាងសង់ទំនប់វារីអគ្គិសនីសាយ៉ាបូរីដ៏ចម្រូងចម្រាស់លើទន្លេមេគង្គ ដោយប្រឆាំងនឹងការតវ៉ាពីប្រទេសវៀតណាម និងកម្ពុជាផងដែរ។
អង្គការទន្លេអន្តរជាតិ International River អធិប្បាយថា ទំនប់ដនសាហុងនឹងបង្កឲ្យមានគ្រោះថ្នាក់ ដូចទំនប់វារីអគ្គិសនីសាយ៉ាបូរីដែរ៕
រដ្ឋាភិបាលក្រុងវៀងចន្ទន៍គ្រោងនឹងសាងសង់ទំនប់វារីអគ្គិសនីកម្រិត២៦០មេហ្គាវ៉ាត់នេះក្នុងអំឡុងឆ្នាំ២០១៤នេះ ដោយមានការជំទាស់ពីក្រុមអ្នកជំនាញការឯករាជ្យផ្នែកបរិស្ថាន និងការជំទាស់ពីប្រទេសកម្ពុជា និងវៀតណាម។
ទំនប់វារីអគ្គិសនីនេះស្ថិតនៅចម្ងាយប្រមាណតែមួយគីឡូម៉ែត្រប៉ុណ្ណោះពីទីតាំងជម្រកដ៏សំខាន់របស់សត្វផ្សោតនៅក្នុងអាងទន្លេមេគង្គកម្ពុជា។
លោក ឈិត សំអាត នាយកអង្គការមូលនិធិសត្វព្រៃពិភពលោក-កម្ពុជា (WWF-Cambodia) មានប្រសាសន៍ក្នុងសេចក្តីប្រកាសព័ត៌មាននៅថ្ងៃព្រហស្បតិ៍នេះថា សត្វផ្សោតកម្ពុជាកំពុងទទួលរងសម្ពាធយ៉ាងធ្ងន់ធ្ងរ។
កាលពីរសៀលថ្ងៃពុធ ក្នុងពេលដែលលោកកំពុងសង្កេតមើលស្ថានភាពសត្វផ្សោតក្នុងខេត្តក្រចេះនោះ លោកមានប្រសាសន៍តាមទូរស័ព្ទថា ទំនប់វារីអគ្គិសនីនេះនឹងបង្កមហន្តរាយដល់សត្វផ្សោតកម្ពុជា។
«ការសាងសង់ទំនប់ដនសាហុងនេះគឺនៅចំខ្សែទឹកខាងលើ ចំកន្លែងដែលសត្វផ្សោតរស់នៅ។ ដូច្នេះបើមានការសាងសង់ទំនប់វារីអគ្គិសនីនេះ វានឹងធ្វើឲ្យកាត់បន្ថយចំនួននៃសត្វផ្សោតក្នុងទន្លេមេគង្គរបស់យើងនេះ»។
យោងតាមរបាយការណ៍របស់អង្គការ WWF ឲ្យដឹងថា សត្វផ្សោតទឹកសាបទន្លេមេគង្គកំពុងឋិតក្នុងការគំរាមកំហែងជិតផុតពូជ។ ហើយសត្វកម្រនេះមានត្រឹមតែប្រមាណជា៨៥ក្បាលប៉ុណ្ណោះចន្លោះពីទន្លេមេគង្គភាគខាងត្បូងប្រទេសឡាវនិងនៅក្នុងអាងទន្លេមេគង្គកម្ពុជា ដែលមានចម្ងាយ១៩០គីឡូម៉ែត្រ។
របាយការណ៍នេះបន្ថែមថា ការបំផ្ទុះបំបែកផ្ទាំងថ្មដើម្បីសាងសង់ទំនប់វារីអគ្គិសនីដនសាហុងនឹងបង្កើតឲ្យមានរលកសំឡេងខ្លាំង ដែលអាចធ្វើឲ្យសត្វផ្សោតងាប់បាន។ ម្យ៉ាងវិញទៀត ការកើនឡើងនៃចរាចរទូក ការប្រែប្រួលរបបទឹក និងការខូចខាតជម្រក សុទ្ធសឹងជាកត្តាដែលបង្កហានិភ័យដល់សត្វផ្សោតផងដែរ។
លោកឈិត សំអាតលើកឡើងថា ការចុះថយ ឬការបាត់បង់ចំនួនផ្សោតនៅកម្ពុជានឹងធ្វើឲ្យប៉ះពាល់ដល់វិស័យទេសចរណ៍ និងជីវភាពប្រជាពលរដ្ឋដែលពឹងអាស្រ័យលើវិស័យនេះ។
«បើសិនជាចំនួនផ្សោតផុតពូជទៅនោះ វានឹងធ្វើឲ្យប៉ះពាល់ ជាពិសេសដល់ទេសចរណ៍។ កន្លងមកសត្វផ្សោតបានស្លាប់ដោយជាប់មង និងដោយការនេសាទខុសច្បាប់។ ដូច្នេះបើសិនជាមានទំនប់វារីអគ្គិសនីមកថែមទៀត វានឹងធ្វើឲ្យកាន់តែមានការព្រួយបារម្ភ និងជាការគំរាមកំហែងយ៉ាងធ្ងន់ធ្ងរទៅដល់ការបាត់បង់ ឬធ្លាក់ចុះនៃចំនួនផ្សោតក្នុងទន្លេមេគង្គនេះ»។
សត្វផ្សោតគឺជាប្រភេទសត្វដែលត្រូវដាក់ឲ្យឋិតក្រោមការអភិរក្សរបស់ពិភពលោក។ នៅប្រទេសកម្ពុជា សត្វផ្សោតនៅក្នុងខេត្តក្រចេះកំពុងឋិតជាឧបករណ៍ទាក់ទាញទេសចរជាតិ និងអន្តរជាតិយ៉ាងសំខាន់។
វីអូអេបានព្យាយាមទាក់ទងស៊ីការពន្យល់ពីលោកទូច ស៊ាង តាណា អ្នកជំនាញការរបស់រដ្ឋាភិបាលលើផ្នែកសត្វផ្សោត តែមិនអាចទាក់ទងបានទេនៅថ្ងៃនេះ។
ដោយឡែកលោកស៊ីន នីនី អនុប្រធានគណៈកម្មាធិការជាតិទន្លេមេគង្គកម្ពុជា មានប្រសាសន៍ថា ប្រទេសឡាវនៅតែការពារគម្រោងសាងសង់ទំបន់វារីអគ្គិសនីរបស់ខ្លួន ហើយកម្ពុជាបានស្នើឲ្យមានការគិតគូរដល់ផលប៉ះពាល់ធនធានក្នុងទឹកដល់ភាគីរបស់ខ្លួន។
«បញ្ហានេះ កម្រិតបច្ចេកទេសបានពិភាក្សាគ្នាហើយ។ តែភាគីឡាវនៅតែពន្យល់ថា មិនមានផលប៉ះពាល់ធ្ងន់ធ្ងរ។ យើងបានស្នើឲ្យសិក្សានូវចំណុចខ្វះខាតទាំងប៉ុន្មាន ជាពិសេសផលប៉ះពាល់ដល់មច្ឆាជាតិ។ ផ្សោតក៏នៅក្នុងនោះដែរ»។
កាលពីចុងឆ្នាំមុន ក្រុមប្រជាពលរដ្ឋនិងអង្គការសង្គមស៊ីវិលនៅប្រទេសកម្ពុជាធ្លាប់បានទទូចឲ្យរដ្ឋាភិបាលប្រទេសឡាវផ្អាកការសាងសង់ទំនប់វារីអគ្គិសនី ដនសាហុងជាបន្ទាន់ ដោយសំអាងថា ទំនប់វារីអគ្គិសនីនេះនឹងបង្កឲ្យប៉ះពាល់ដល់ជីវភាពពួកគេ ជាពិសេសការរកចំណូលពីធនធានទន្លេមេគង្គ។
ទំនប់ដនសាហុងនេះវិនិយោគដោយក្រុមហ៊ុន Mega First Corporation របស់ប្រទេសម៉ាឡេស៊ីក្នុងតម្លៃ៣ពាន់៨រយលានដុល្លារ។
លោកឈិត សំអាតមានប្រសាសន៍ថា ទំនប់វារីអគ្គិសនីនេះនឹងធ្វើឲ្យប៉ះពាល់ដល់ប្រជាពលរដ្ឋកម្ពុជាយ៉ាងតិចចំនួន៦លាននាក់ដែលកំពុងរស់នៅជុំវិញ និងក្នុងអាងទន្លេមេគង្គ ដូចជាក្នុងខេត្តក្រចេះ ខេត្តស្ទឹងត្រែង ខេត្តកំពង់ចាម ខេត្តកំពង់ឆ្នាំង និងបណ្តាខេត្តនៅជុំវិញបឹងទន្លេសាប ដូចជាខេត្តសៀមរាប ខេត្តកំពង់ធំ ខេត្តបាត់ដំបង ខេត្តបន្ទាយមានជ័យ និងខេត្តឧត្តមានជ័យជាដើម។
ប្រទេសឡាវកំពុងសាងសង់ទំនប់វារីអគ្គិសនីសាយ៉ាបូរីដ៏ចម្រូងចម្រាស់លើទន្លេមេគង្គ ដោយប្រឆាំងនឹងការតវ៉ាពីប្រទេសវៀតណាម និងកម្ពុជាផងដែរ។
អង្គការទន្លេអន្តរជាតិ International River អធិប្បាយថា ទំនប់ដនសាហុងនឹងបង្កឲ្យមានគ្រោះថ្នាក់ ដូចទំនប់វារីអគ្គិសនីសាយ៉ាបូរីដែរ៕