មណ្ឌលអប់រំមិនផ្លូវការរាប់សិបកន្លែងនៅជំរំជនភៀសខ្លួនក្នុងតំបន់ Cox's Bazar នៃប្រទេសបង់ក្លាដែស កំពុងផ្តល់ពន្លឺក្តីសង្ឃឹមខ្លះដល់កុមារជនភៀសខ្លួន Rohingya រាប់ពាន់នាក់ដែលរួចផុតពីការសម្លាប់រង្គាលនៅប្រទេសកំណើតម៉ាយ៉ាន់ម៉ារបស់ពួកគេ កាលពីឆ្នាំ២០១៧។
ក្នុងជំរំបណ្តោះអាសន្នដែលពោរពេញដោយជនភៀសខ្លួនក្នុងក្រុង Kutupalong ប្រទេសបង់ក្លាដែស មានមណ្ឌលអប់រំមិនផ្លូវការរាប់រយកន្លែងដែលបង្កើតដោយទីភ្នាក់ងារអន្តរជាតិ និងមេដឹកនាំសហគមន៍ Rohingya ដើម្បីផ្តល់លទ្ធភាពឱ្យកុមារជនភៀសខ្លួនអាចទទួលការអប់រំបាន។ ឱកាសរៀនសូត្របន្ត និងពង្រឹងជំនាញផ្សេងៗ ជាអ្វីដែលជនភៀសខ្លួនវ័យក្មេងទាំង មិនដែលទទួលបានកាលនៅប្រទេសមីយ៉ាន់ម៉ាឡើយ។
អ្នកស្រី Sharmeen Noor ជាគ្រូគណិតវិទ្យានៅសាលាបឋមសិក្សា Kutupalong ប្រាប់ VOA ថា កម្មវិធីអប់រំនៅមណ្ឌលអប់រំមិនផ្លូវការនៅជំរំនោះ គឺធ្វើឡើងដើម្បីធានាថា កុមារជនភៀសខ្លួន Rohingya មិនបាត់ឱកាសរៀនសូត្រស្របនឹងអាយុពួកគេ ទោះបីពួកគេមិនបានចូលរៀនក្នុងប្រព័ន្ធអប់រំផ្លូវការក៏ដោយ។ មណ្ឌលអប់រំមិនផ្លូវការទាំងអស់នេះ អាចបង្កើតផលវិជ្ជមានដោយលើកទឹកចិត្តប្រជាជនដែលបាក់ស្បាតដោយសារការបង្ក្រាបរបស់កងទ័ពភូមាក្នុងឆ្នាំ២០១៧ ដែលការណ៍នោះបានបង្ខំជនជាតិភាគតិច Rohingya ជិត៧០០.០០០នាក់រត់គេចខ្លួនពីរដ្ឋ Rakhine ទៅប្រទេសបង់ក្លាដែស។
អ្នកស្រី Sharmeen Noor និយាយថា៖ «កុមារដែលធ្លាប់ឃើញសកម្មភាពហិង្សា នៅតែគិតពីរឿងហ្នឹងគ្រប់ពេលវេលា។ ពួកគាត់ មិនអាចផ្តោតអារម្មណ៍បានមូលក្នុងថ្នាក់រៀនទេ។ ក្នុងនាមជាគ្រូ ពួកយើងកំពុងធ្វើការលើរឿងនេះផងដែរ។ ពួកយើងកំពុងប្រឹងប្រែងអស់ពីសមត្ថភាពធ្វើឱ្យពួកគាត់វិលរកស្ថានភាពជីវិតធម្មតាវិញ។ នេះជាឆន្ទៈរបស់ព្រះជាម្ចាស់ ពួកយើងនឹងធ្វើឱ្យបានសម្រេច»។
មកទល់ពេលនេះ មានកុមារជនភៀសខ្លួន Rohingya ប្រមាណ៣៥០នាក់បានចុះឈ្មោះចូលរៀនក្នុងសាលាបឋមសិក្សា Kutupalong ដែលផ្តល់ការអប់រំមិនផ្លូវការថ្នាក់មូលដ្ឋានចាប់ពីថ្នាក់មត្តេយ្យដល់ថ្នាក់ទី៥។ កុមារទាំងនោះ រៀនមុខវិជ្ជា ដូចជាវិទ្យាសាស្រ្តទូទៅ គណិតវិទ្យា ភាសាអង់គ្លេស ភាសាភូមា និងភាសា Bengali។
អ្នកស្រី Noor និយាយថា សកម្មភាពនិងវិធីសាស្រ្តបង្រៀនរបស់គាត់ភាគច្រើនផ្តោតលើការរៀនសូត្រអមដោយការលេង ស្របពេលជាមួយគ្នានោះដែរ គឺវាអាចផ្តល់ឱកាសឱ្យកុមារទាំងនោះបំភ្លេចចោលការលំបាករបស់ពួកគេដែលជួបប្រទះរាល់ថ្ងៃក្នុងជំរំមនុស្សម្នាកកកុញនោះ។ កុមារដែលមានបញ្ហាសតិបញ្ញា ទទួលបានការគាំពារពិសេសផងដែរ។
អ្នកស្រី Noor បន្ថែមថា៖ «ពួកយើងបានដាក់សិស្សពូកែ២នាក់ឲ្យអមសិស្សដែលមានបញ្ហាសតិបញ្ញា ធ្វើដូច្នេះដើម្បីឲ្យកុមារអាចយកគំរូតាមគ្នា វាប្រាកដជាមានការលំបាក ព្រោះកុមារមិនដូចគ្នាទេ។ ដើម្បីអាចយល់ពីពួកគេបាន យើងមានតែពឹងលើសមត្ថភាពសតិបញ្ញាពួកគេ។ ពួកយើងមានបញ្ជីកត់ត្រាកុមារដែលរៀនមិនទាន់គេ។ គឺត្រូវជួយពួកគេឱ្យរៀនទាន់វិញ ពួកយើងព្យាយាមជួយទំនុកបម្រុងដូចជា ការផ្តល់ការលេងល្បែងកម្សាន្តជាដើម»។
ការបង្ក្រាបឆ្នាំ២០១៧
ជនជាតិភាគតិច Rohingya ជាង៧០០.០០០នាក់ បានរត់ភៀសខ្លួនពីផ្ទះសម្បែងក្នុងខេត្ត Rakhine ជាប់ព្រំដែនប្រទេសមីយ៉ាន់ម៉ាកាលពីរដូវក្តៅឆ្នាំ២០០៧ ដោយសារការបង្រ្កាបពីកងទ័ពមីយ៉ាន់ម៉ា និងកងជីវពលកាន់ព្រះពុទ្ធសាសនា។ អង្គការសហប្រជាជាតិ ចាត់ទុកយុទ្ធនាការរបស់កងទ័ពក្នុងខេត្ត Rakhine ថាជា «ផែនការប្រល័យពូជសាសន៍ជនជាតិភាគតិចយ៉ាងច្បាស់» និងបានទទួលស្គាល់ថាជនជាតិ Rohingya បាត់បង់ជីវិត ទទួលរងការចាប់រំលោភ និងការបំផ្លិចបំផ្លាញលំនៅដ្ឋានក្នុងទ្រង់ទ្រាយធំដោយកងទ័ពនិងកងជីវពលកាន់ព្រះពុទ្ធសាសនា។
ភាគច្រើននៃជនភៀសខ្លួនដែលរត់ភៀសខ្លួនទៅកាន់ប្រទេសបង់ក្លាដែសជិតខាងនោះ រស់នៅក្នុងតំបន់ Kutupalong ដែលធ្វើឱ្យជំរំភៀសខ្លួននេះក្លាយជាការជំរំតាំងទីលំនៅរបស់ជនភៀសខ្លួនដែលធំជាងគេបង្អស់នៅលើពិភពលោក។
តាមការប៉ាន់ស្មាន មានជនភៀសខ្លួន Rohingya ប្រមាណ៤០០.០០០នាក់ ជាកុមារកំពុងរស់នៅប្រទេសបង់ក្លាដែស។ អង្គការសិទ្ធិមនុស្ស និយាយថា មួយភាគបីនៃកុមារទាំងនោះទទួលបានការអប់រំ។ ការខ្វះខាតសេវាមូលដ្ឋាន និងការគាំពារសុខុមាលភាព ធ្វើឱ្យកុមារជាច្រើនប្រឈមនឹងការខ្វះអាហារូបត្ថម្ភ និងងាយឆ្លងជំងឺផ្សេងៗ។
ក្នុងរបាយការណ៍កាលពីខែធ្នូ អង្គការឃ្លាំមើលសិទ្ធិមនុស្ស (Human Rights Watch) បាននិយាយថា អាជ្ញាធរប្រទេសបង់ក្លាដែសបានហាមប្រាមក្រុមផ្តល់ជំនួយផ្តល់ជំនួយលើផ្នែកអប់រំនៅក្នុងជំរំ និងហាមឃាត់កុមារ Rohingya មិនឲ្យចុះឈ្មោះចូលរៀននៅតំបន់ក្រៅជំរំ។
លោក Bill Van Esveld នាយករងផ្នែកសិទ្ធិកុមារនៃក្រុមឃ្លាំមើលសិទ្ធិមនុស្សនេះ បាននិយាយថា៖ «ប្រទេសបង់ក្លាដែសបានបង្ហាញយ៉ាងច្បាស់ថា ខ្លួនមិនចង់ឱ្យជនជាតិ Rohingya បន្តរស់នៅលើដីខ្លួនបន្តឡើយ ប៉ុន្តែការដកសិទ្ធិកុមារក្នុងការទទួលការអប់រំរឹតតែធ្វើឱ្យគ្រោះថ្នាក់កាន់តែកើនឡើងដល់កុមារ និងមិនអាចដោះស្រាយស្ថានភាពជនភៀសខ្លួនលំបាកធ្ងន់ធ្ងរឱ្យធូរស្រាលឆាប់រហ័សឡើយ»។
លោក Bill Van Esveld បន្ថែមថា៖ «រដ្ឋាភិបាលប្រទេសបង់ក្លាដែសបានជួយសង្រ្គោះជីវិតមនុស្សច្រើនឥតគណនាតាមរយៈការបើកព្រំដែន និងផ្តល់ជម្រកភៀសខ្លួនដល់ជនជាតិ Rohingya ប៉ុន្តែរដ្ឋាភិបាលត្រូវតែបញ្ចប់គោលនយោបាយដែលមិនត្រឹមត្រូវនៃការហាមប្រាមកុមារជនជាតិ Rohingyaមិនឲ្យទទួលបានការអប់រំ»។
មណ្ឌលអប់រំមិនផ្លូវការ
ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ រដ្ឋាភិបាលបង់ក្លាដែស បានប្រកាសកាលពីខែមករាថា ខ្លួនបានធ្វើការជាមួយទីភ្នាក់ងារអង្គការសហប្រជាជាតិសម្រាប់កុមារ ហៅកាន់ថា UNICEF ដើម្បីផ្តល់ការអប់រំមិនផ្លូវការដល់កុមារជនជាតិRohingya ។ អង្គការ UNICEF បានចាត់ទុកសកម្មភាពនេះ ថាជា «ជំហានថ្មីដ៏ធំមួយ» សម្រាប់ការអប់រំដល់កុមារជនភៀសខ្លួន Rohingya ដែលកំណត់ចំនួនគោលដៅជាបឋមប្រមាណ១០.០០០នាក់ ពីថ្នាក់ទី៦ ដល់ថ្នាក់ទី៩ និងពង្រីកចំនួនបន្ថែមដល់ថ្នាក់ផ្សេងៗទៀត។
តាមរយៈកម្មវិធីដែលមានឈ្មោះថា Learning Competency Framework and Approach អង្គការ UNICEF ផ្តល់ការអប់រំមិនផ្លូវការដល់កុមារ Rohingya ២២០.០០០នាក់ អាយុចន្លោះពី៤ទៅ១៤ឆ្នាំ។ តាមការប៉ាន់ស្មាន កុមារនិងក្មេងជំទង់៣១៥.០០០នាក់ កំពុងទទួលបានការអប់រំនៅតាមមណ្ឌលអប់រំជាង៣.២០០កន្លែងគាំទ្រដោយអង្គការ UNICEF និងទីភ្នាក់ងារផ្សេងៗ។
ក៏ប៉ុន្តែ ជនភៀសខ្លួន Rohingya ជាច្រើននិយាយថា មណ្ឌលអប់រំទាំងនោះ មិនទាន់គ្រប់គ្រាន់ក្នុងការផ្តល់ភាពអង់អាច និងបំពាក់បំប៉នបំណិនចាំបាច់ផ្សេងៗដល់កូនៗរបស់ពួកគាត់ឡើយ។
ការសិក្សាពីសាសនា
នៅទូទាំងជំរំនេះ មេដឹកនាំសាសនា បានស្ម័គ្រចិត្តបង្រៀនសាសនាក្នុងព្រះវិហារអ៊ីស្លាម និងមណ្ឌលបណ្តោះអាសន្នសម្រាប់បង្ហាត់បង្រៀនអំពីជំនឿសាសនាអ៊ីស្លាមដែលហៅថា Madrasas។ កុមារចូលរៀននៅសាលា Madrasas ភាគច្រើនផ្តោតរៀនសូត្រលើការសិក្សាសាសនាអ៊ីស្លាម និងភាសាអារ៉ាប់។
លោកគ្រូម្នាក់ឈ្មោះ Abdus Sobhan ប្រាប់ VOAថា គ្រូបង្រៀនស្ម័គ្រចិត្ត១៥រូប កំពុងធ្វើការជាមួយលោកនៅកន្លែង Madrasa មួយកន្លែងដែលមានកូនសិស្ស៩៣រូប។ កុមារក្នុងថ្នាក់ទាំងនោះ រៀនសរសេរឡើងវិញពាក្យពេចន៍ក្នុងគម្ពីរគួរអានរបស់អ៊ីស្លាម និងរៀនភាសាអារ៉ាប់។
លោកគ្រូ Sobhan ប្រាប់ VOAថា៖ «វាជារឿងសំខាន់ដែលត្រូវបង្រៀនកុមារពីសាសនា ធ្វើដូច្នេះពួកគេនឹងជៀសវាងធ្វើអំពើបាប និងលះបង់កាយជូនព្រះ»។
លោក Hafez Idris ជាគ្រូបង្រៀនជនជាតិ Rohingya មួយរូបទៀតដែលបង្រៀននៅជំរំ Kutupalong lambashia I2 B3 កំពុងធ្វើការជាមួយគ្រូបង្រៀន៤រូបផ្សេងទៀត ជួយកុមារកំព្រាឱ្យរៀនធ្វើការសូត្រពាក្យពេចន៍ក្នុងគម្ពីរគួរអាន។ មណ្ឌលអប់រំ ឈ្មោះ Nurani Yetim Khana និង Hafez Khana មានកុមារកំព្រា Rohingya ២៥០នាក់ដែលកំពុងរៀនសូត្រការសិក្សាសាសនា រួមផ្សំនឹងមុខវិជ្ជាគណិតវិទ្យា ភាសាភូមា និងភាសាអង់គ្លេស។
លោក Hafez Idris ប្រាប់ VOAថា៖ «ពួកយើងមិនយកប្រាក់កាសពីសិស្ស ឬប្រជាជនក្នុងតំបន់នេះទេ ប្រសិនបើមានអ្នកណាចង់ចូលរួមផ្តល់វិភាគទាន នោះយើងនឹងទទួលយកថវិកា។ ពួកយើងបើកសាលា Madrasa នេះ ដើម្បីជួយសង្គ្រោះសាសនាយើង និងអប់រំកុមារជំនាន់ក្រោយអំពីការអប់រំសាសនា»។
យោងតាមលោក Hafiz Ullah ដែលជាគ្រូម្នាក់ទៀតនៅមណ្ឌល Hafez Khana ការផ្តល់ការអប់រំដល់កុមារទាំងនោះ ទោះជាការអប់រំមិនផ្លូវការក៏ដោយ ក៏សហគមន៍នៅតែមានក្តីសង្ឃឹមក្នុងការអភិរក្សវប្បធម៌ដែលកំពុងបាត់បង់បន្ទាប់ពីវប្បធម៌របស់ពួកគេបានបំផ្លិចបំផ្លាញដល់ឫសគល់ក្នុងរដ្ឋRakhine។
លោក Ullah និយាយថា វាមានប្រយោជន៍ណាស់ដែលកុមារអាចរៀនសូត្រអំពីអ្វីដែលសហគមន៍របស់ពួកគេបានឆ្លងកាត់នៅប្រទេសមីយ៉ាន់ម៉ា ពីព្រោះពួកគេភាគច្រើនធំដឹងក្តីនៅក្នុងជំរំគឺមិនមានការចង់ចាំអ្វីពីស្រុកកំណើតពួកគេទេ។
លោក Ullah ប្រាប់VOAថា៖ «ស្ថានភាពរបស់ពួកយើងពីមុន គឺលំបាកខ្លាំងណាស់។ ពួកយើងមិនអាចសូម្បីស្លៀកពាក់សម្លៀកបំពាក់សាសនាឡើយ ពួកយើងចូលមកប្រទេសបង់ក្លាដែសមានតែសំពត់បត់១ អាវយឺត១ និងមួក១តែប៉ុណ្ណោះ»៕
ប្រែសម្រួលដោយ កោះ សុគន្ធី