ក្រោយតុលាការក្រុងភ្នំពេញកាត់ទោសក្រុមមេដឹកនាំសហជីពចំនួន៦នាក់ ឲ្យជាប់ក្នុងពន្ធនាគារម្នាក់ៗពីរឆ្នាំ និងប្រាំមួយខែពាក់ព័ន្ធនឹងបាតុកម្មលើកំណាត់ផ្លូវវេងស្រេងកាលពីចុងឆ្នាំ២០១៣ និងដើមឆ្នាំ២០១៤កន្លងទៅនោះ លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រីហ៊ុន សែន នៅថ្ងៃពុធនេះ បានថ្លែងការពារភាពស្អាតស្អំរបស់មេដឹកនាំ និងអតីតមេដឹកនាំសហជីពចំនួនបីនាក់ ដែលលោកជឿថា គ្មានគោលដៅខាងនយោបាយដើម្បីផ្តួលរំលំរដ្ឋាភិបាលរបស់លោកនោះទេ។
មេដឹកនាំ និងអតីតមេដឹកនាំសហជីពទាំងបីដែលលោកហ៊ុន សែន អះអាងថា គ្មានជាប់ពាក់ព័ន្ធនឹងព្រឹត្តិការណ៍បាតុកម្មលើកំណាត់ផ្លូវវេងស្រេងក្នុងទីក្រុងភ្នំពេញនោះ មានលោកអាត់ ធន់ ប្រធានសហភាពការងារកម្ពុជា លោកប៉ាវ ស៊ីណា ប្រធានសហភាពចលនាកម្មករកម្ពុជា និងលោកជា មុន្នី អតីតប្រធានសហជីពសេរីកម្មករ។ តែសម្រាប់មេដឹកនាំសហជីពបីនាក់ផ្សេងទៀតនោះ លោក ហ៊ុន សែន ថ្លែងថា លោកមិនទទួលដឹងឮនោះឡើយ។
ថ្លែងនៅក្នុងពិធីជួបជុំកម្មករនៅក្នុងខេត្តកំពង់ស្ពឺ នៅព្រឹកថ្ងៃពុធនេះ លោកហ៊ុន សែនមានប្រសាសន៍ថា៖
«ខ្ញុំអាចហ៊ានអះអាង ដោយសារខ្ញុំតាមដានរឿងនេះ។ មានមនុស្សបីនាក់ មិនពាក់ព័ន្ធទេៗ ទីមួយអាត់ ធន់ ទីពីរប៉ាវ ស៊ីណា ទីបី ជា មុន្នី។ ខ្ញុំមានភ័ស្តុតាងថា បីនាក់នេះមិនពាក់ព័ន្ធទេ»។
ទោះបីលោកអះអាងថា បុគ្គលទាំងបីនាក់នេះគ្មានការពាក់ព័ន្ធនឹងបាតុកម្មដែលលោកចាត់ទុកថា មានចរឹតចង់ផ្តួលរំលំរដ្ឋាភិបាលរបស់លោកក្តី លោកហ៊ុន សែន បានស្នើឲ្យក្រុមមេដឹកនាំសហជីពទាំងបីនាក់នេះត្រូវរកភ័ស្តុតាងផ្តល់ឲ្យសាលាឧទ្ធរណ៍ ដើម្បីឲ្យតុលាការជាន់ខ្ពស់នេះ បញ្ជាក់ថា ពួកអ្នកទាំងបីនេះពិតជាគ្មានទោស។
«ប៉ុន្តែខ្ញុំស្នើឲ្យអ្នកទាំងឡាយ ទាំងអាត់ ធន់ ទាំងជា មុន្នី និងទាំងប៉ាវ ស៊ីណា អាចរកនូវភ័ស្តុតាងអី ដើម្បីបញ្ជាក់អំពីការណ៍ដែលមិនជាប់ពាក់ព័ន្ធរបស់ខ្លួន ប៉ុន្តែក្នុងឋានៈជាអ្នកគ្រប់គ្រងទៅលើបញ្ហាសន្តិសុខជាតិ ហើយខ្ញុំមិនចង់ឲ្យអ្នកទាំងនេះជាប់ពាក់ព័ន្ធនៅក្នុងរឿងនយោបាយមួយដ៏សំាញ៉ាំ ដែលពាក់ព័ន្ធនឹងការផ្តួលរំលំ។ អ្នកទាំងនេះអត់បានចូលពាក់ព័ន្ធតាំងពីដើមទីៗ។ ប៉ុន្តែអ្នកដទៃទៀត ខ្ញុំអត់ដឹងទេ»។
លោក អាត់ ធន់ ប្រធានសហភាពការងារកម្ពុជា ថ្លែងជាមួយអ្នកកាសែតអំពីបរិយាកាសការងារនៅក្នុងប្រទេសនៅក្នុងពិធីជួបជុំប្រារព្ធទិវាពលកម្មអន្តរជាតិថ្ងៃទី១ ខែឧសភា ឆ្នាំ២០១៨ នៅក្នុងទីក្រុងភ្នំពេញ។ (ហ៊ុល រស្មី/VOA)
លោកហ៊ុន សែន ដែលស្ថិតក្នុងអំណាចជាងបីទសវត្សរ៍មកហើយនោះ បានបញ្ចេញឈ្មោះបុគ្គលពីររូប ដែលលោកជឿថា អាចជាសាក្សីសម្រាប់ក្តីរបស់មេដឹកនាំ និងអតីតមេដឹកនាំសហជីពទាំងបីនាក់ ដែលមានលោកកែវ រ៉េមី ប្រធានគណៈកម្មការសិទ្ធិមនុស្សកម្ពុជា និងលោកសយ សុភាព អគ្គនាយកសារព័ត៌មានដើមអម្ពិល។
ក្នុងព្រឹត្តិការណ៍តវ៉ាទាមទារដំឡើងប្រាក់ឈ្នួលក្នុងឧស្សាហកម្មកាត់ដេរកាលពីចុងឆ្នាំ២០១៣ និងដើមឆ្នាំ២០១៤នោះ ក្រុមកម្មករបានចេញតវ៉ានៅលើកំណាត់ផ្លូវវេងស្រេង និងតំបន់ឧស្សាហកម្មផ្សេងទៀតនៅរាជធានីភ្នំពេញ។
កងទ័ពពិសេសនៃកងពល៩១១ ដែលជាអង្គភាពជំនិតរបស់លោកហ៊ុន សែន បានធ្វើការបង្ក្រាបយ៉ាងហិង្សាលើក្រុមបាតុករនៅថ្ងៃទី២ ខែមករា ឆ្នាំ២០១៤។
មួយថ្ងៃក្រោយមក គឺថ្ងៃទី៣ ខែមករា ឆ្នាំ២០១៤ មានមនុស្សបួននាក់បានស្លាប់ និងម្នាក់បាត់ខ្លួន ហើយរបួសជាច្រើននាក់ផ្សេងទៀតនៅក្នុងព្រឹត្តិការណ៍បង្ក្រាបបាតុកម្មនោះ ដោយក្នុងថ្ងៃនោះមានការបាញ់រះពីក្រុមសមត្ថកិច្ចនៅតំបន់សួនឧស្សាហកម្មកាត់ដេរ កាណាឌីយ៉ា ក្នុងរាជធានីភ្នំពេញ លើកំណាត់ផ្លូវវេងស្រេងនោះ។
មានការចាប់ខ្លួនក្រុមសកម្មជនសិទ្ធិមនុស្ស២៣នាក់ផ្សេងទៀតក្នុងព្រឹត្តិការណ៍តវ៉ាលើផ្លូវវេងស្រេង និងនៅត្រង់តំបន់រោងចក្រស្ថិតនៅតាមផ្លូវជាតិលេខ៤ មកផ្តន្ទាទោសផងដែរ តែពួកទាំង២៣នាក់នេះ ក្រោយមកបានទទួលសេរីភាពវិញ បន្ទាប់ពីមានការថ្កោលទោសជាអន្តរជាតិពីក្រុមអង្គការសិទ្ធិមនុស្សអន្តរជាតិធំៗ និងស្ថាប័នពាក់ព័ន្ធជាច្រើនដែលធ្វើការក្នុងវិស័យការងារ។ គណបក្សសង្គ្រោះជាតិក៏បានចូលរួមធ្វើបាតុកម្មក្នុងគ្រានោះដែរ។ នេះបើតាមការបញ្ជាក់របស់មេដឹកនាំសហជីពមួយចំនួន។
លោកអាត់ ធន់ ប្រធានសហភាពការងារកម្ពុជា បញ្ជាក់ថា លោកនឹងដាក់បណ្តឹងទៅសាលាឧទ្ធរណ៍នៅល្ងាចថ្ងៃពុធនេះ។ ចំពោះភ័ស្តុតាងបន្ថែមនោះ លោកមានប្រសាសន៍ថា៖
«ភ័ស្តុតាង ដែលយើងមានពេលនោះ គឺយើងតុលាការក៏បានហៅយើងសួរ យើងបានឆ្លើយនៅហ្នុងមួយសារ ហើយយើងកំពុងតែពិនិត្យមើលដែរ ព្រោះវាយូរ បួន ប្រាំឆ្នាំហើយ ដឹងថា កំណត់ហេតុប្រជុំនៅសាលាក្រុងថ្ងៃហ្នុងមាន មានបានដាក់យើង ហើយខាងនគរបាលរាជធានីភ្នំពេញហ្នឹង អ្នកណាខ្លះដែលនៅហ្នឹង ដែលយើងបានប្រជុំហ្នឹង យើងអត់ទាន់ដឹងច្បាស់ទេ ប៉ុន្តែយើងនឹងព្យាយាមរកភ័ស្តុតាង ហើយចំពោះលោកសយ សុភាព ដែលគាត់ដឹងរឿងហ្នឹងដែរ អាហ្នឹង វាជាភ័ស្តុតាងមួយដែរ»។
រូបឯកសារ៖ លោក ប៉ាវ ស៊ីណា ប្រធានសហជីពចលនាកម្មករកម្ពុជា ថ្លែងមកកាន់ក្រុមអ្នកសារព័ត៌មាន នៅឯសន្និសីទទំនាក់ទំនងវិជ្ជាជីវៈនៅកម្ពុជា ក្នុងរាជធានីភ្នំពេញ កាលពីថ្ងៃទី ២៧ ខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ២០១៧។ (ហ៊ាន សុជាតា/ VOA)
ចំណែកលោកប៉ាវ ស៊ីណា ប្រធានសហភាពចលនាកម្មករកម្ពុជា បានថ្លែងថា៖
«ភ័ស្តុតាងហ្នឹងវាមិនមានអីក្រៅពីក្រុមគ្រួសារ និងមិត្តរួមការងារទេ ដែលគាត់ដឹងថា ក្នុងអំឡុងពេលនៃការកើតហេតុហ្នឹង ខ្ញុំនៅឯណា? ហើយខ្ញុំធ្វើអី? ហើយបន្ទាប់មក មុនកើតហេតុហ្នឹង ប៉ុន្មានថ្ងៃហ្នឹង តើខ្ញុំមានកម្មវិធីចូលរួមប្រជុំនៅស្ថាប័នណាខ្លះ។ អាហ្នឹងយើងមាន ហើយបើថា ឲ្យភ័ស្តុតាងលើសពីហ្នឹងគឺអត់មានទេ បាទ»។
VOA មិនទាន់អាចសុំការអធិប្បាយពីលោកជា មុន្នី អតីតប្រធានសហជីពសេរីកម្មករ បាននៅឡើយទេ នៅថ្ងៃពុធនេះ។ លោកជា មុន្នី ក៏រងការប្តឹងផ្តល់ដោយសហជីពមួយដែលស្និទ្ធនឹងរដ្ឋាភិបាលផងដែរ ចំពោះការអធិប្បាយរបស់លោកជាមួយបណ្តាញព័ត៌មានទាក់ទិនការរំលាយគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ។
កាលពីថ្ងៃអង្គារម្សិញមិញនេះ សាលាដំបូងរាជធានីភ្នំពេញមិនត្រឹមតែកាត់ទោស ឲ្យក្រុមមេដឹកនាំ និងអតីតមេដឹកនាំសហជីព៦នាក់នោះឲ្យជាប់ពន្ធនាគារ ហើយទោសត្រូវព្យួរនោះទេ តុលាការក៏បានតម្រូវឲ្យពួកគេបង់ប្រាក់ប្រមាណ ១២៥០ដុល្លារ និង៣០លានរៀលផ្សេងទៀត ទៅដល់ជនរងគ្រោះពីរនាក់ឈ្មោះ ជា សុផានី និងទឹម វុទ្ធី។
ក្រុមមេដឹកនាំសហជីពបីនាក់ដែលលោកហ៊ុន សែន មិនបានថ្លែងការពារនោះ មានលោករ៉ុង ឈុន អតីតសមាជិកមួយរូបរបស់គណៈកម្មាធិការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោត (គ.ជ.ប.) មកពីគណបក្សសង្គ្រោះជាតិដែលត្រូវបានតុលាការរំលាយ និងបច្ចុប្បន្នជាប្រធានសហភាពសហជីពកម្ពុជា អ្នកស្រីយ៉ាង សោភ័ណ្ឌ ប្រធានសម្ព័ន្ធសហជីពកម្ពុជា និងអ្នកស្រីម៉ម ញឹម ប្រធានសហព័ន្ធសហជីពជាតិនៃឧស្សាហកម្មវាយនភណ្ឌកាត់ដេរកម្ពុជា។
លោករ៉ុង ឈុន ដែលត្រៀមប្តឹងទាស់នឹងសាលក្រមរបស់សាលាដំបូង បានសម្តែងការភ្ញាក់ផ្អើលចំពោះការថ្លែងរបស់លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រីហ៊ុន សែន អំពីការណ៍ដែលមេដឹកនាំកម្ពុជារូបនេះថា លោកមានសាក្សីជួយដល់មេដឹកនាំសហជីពបីនាក់នោះ។
លោកមានប្រសាសន៍ថា៖
«យើងមានការភ្ញាក់ផ្អើលមែនទែន ហើយមានន័យថា តុលាការសាលាដំបូងរាជធានីភ្នំពេញដែលធ្វើសវនាការនៅថ្ងៃ៧ ហើយប្រកាសលទ្ធផលថ្ងៃ១១នេះ មានន័យថាអត់មានដឹងសំណុំរឿង អត់បានធ្វើការស៊ើបអង្កេតអីទាំងអស់ ស្រាប់តែលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រីគាត់ដឹងរឿងហ្នឹងថា មិនមានពាក់ព័ន្ធជុំវិញបញ្ហាទាំងអស់នេះ បាទ»។
ក្រុមមេដឹកនាំសហជីពដែល VOA បានសម្ភាសន៍នៅថ្ងៃពុធនេះ មានមន្ទិលអំពីបំណងពិតប្រាកដរបស់លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រីហ៊ុន សែន ចំពោះការប្រកាសរបស់លោកថា នឹងការពារតែបុគ្គលបីនាក់ ហើយមិនធានាដល់បុគ្គលបីនាក់ផ្សេងទៀតនោះ។
ក៏ប៉ុន្តែលោក អំ សំអាត ប្រធានបច្ចេកទេសស៊ើបអង្កេតរបស់អង្គការការពារសិទ្ធិមនុស្សលីកាដូ (Licadho) យល់ថា ការសម្រេចចិត្តរបស់សាលាឧទ្ធរណ៍ទៅលើរឿងក្តីនេះ អាចនឹងរងការរិះគន់ពីសហគមន៍អន្តរជាតិ បើសិនជាមានបុគ្គលតែបីនាក់បានរួចខ្លួន ចំណែកបុគ្គលបីនាក់ផ្សេងទៀតមិនទទួលបានការទម្លាក់បទចោទប្រកាន់នោះ។
«បើសិនជាអង្គហេតុដែលកើតឡើងហ្នឹង វាតែមួយ ហើយលំនាំសាច់រឿងសំណុំរឿងតែមួយទេ បើសិនជាថ្ងៃក្រោយទៅ តុលាការគាត់ដោះស្រាយយ៉ាងម៉េចឧទាហរណ៍ថា បីនាក់ដែលមានសាក្សីទៅ គាត់អាចរួចពីការចោទប្រកាន់ ឬក៏មានស្ថានភាពស្រាលជាងបីនាក់ទៀត ខ្ញុំគិតថា អាហ្នឹងវាអាចមានការរិះគន់ផ្សេងៗទៀតទាក់ទងថា ដោយសារសហជីពបីទៀតនោះ គាត់មាននិន្នាការអីទៅរកគណបក្សនយោបាយ ទៅរកអី។ អ៊ីចឹងទៅគេចោទប្រកាន់ ហើយនឹងមានការរិះគន់ពីសហគមន៍អន្តរជាតិបន្តទៀតទេ»។
រូបឯកសារ៖ លោក ជា មុនី្ន ចូលរួមកម្មវិធីវិទ្យុ«វេទិកាអាស៊ាន» (Hello VOA) ក្នុងរាជធានីភ្នំពេញ កាលពីថ្ងៃព្រហ្បតិ៍ទី២ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០១៥។ (លឹម សុធី/VOA)
ការសើរើរឿងក្តី និងការបើកសវនាការ ដែលឈានដល់ការប្រកាសសាលក្រមដល់ក្រុមមេដឹកនាំ និងអតីតមេដឹកនាំសហជីពទាំង៦នាក់នោះ ក៏ត្រូវរងការរិះគន់ថា បានធ្វើឡើងភ្លាមៗ បន្ទាប់ពីមានការប្រកាសផ្ទួនៗរបស់លោកហ៊ុន សែន ឲ្យក្រសួងការងារ និងក្រសួងយុត្តិធម៌សហការពន្លឿនការដោះស្រាយសំណុំរឿងក្តីរបស់ក្រុមថ្នាក់ដឹកនាំសហជីព ដែលត្រូវបានគេប្តឹងនៅតុលាការ។
លោកហ៊ុន សែន បានប្រកាសនៅថ្ងៃពុធនេះដែរថា លោកមិនបានសុំឲ្យមានការទម្លាក់ចោលបទចោទប្រកាន់ក្រុមមេដឹកនាំសហជីពដែលត្រូវគេប្តឹងនៅតុលាការទេ ហើយថា លោកគ្រាន់តែស្នើឲ្យពន្លឿនការជម្រះក្តីណា ដែលអាចធ្វើទៅបានតែប៉ុណ្ណោះ។ លោកថា រឿងក្តីណាដែលមិនអាចជម្រះបាននោះ គឺអាស្រ័យលើសិទ្ធិអំណាចរបស់តុលាការ។
VOA បានសួរលោកលី សុផាណា អ្នកនាំពាក្យសាលាដំបូងរាជធានីភ្នំពេញ តាមសារទូរស័ព្ទថា តើការកាត់ក្តីពីម្សិលមិញនោះបានរងឥទ្ធិពលណាមួយពីអំណាចនីតិប្រតិបត្តិដែរឬយ៉ាងណា? អ្នកនាំពាក្យរូបនេះបានសរសេរឆ្លើយតបក្នុងន័យដើមយ៉ាងដូច្នេះ៖
«តុលាការបានបើកសវនាការ និងបានប្រកាសសាលក្រមរួចហើយកាលពីម្សិលមិញ។ បើមិនសុខចិត្តនឹងសាលក្រមនេះ មានសិទ្ធិប្តឹងឧទ្ធរណ៍»។
VOA ព្យាយាមសុំការអធិប្បាយពីលោកកែវ រ៉េមី ប្រធានគណៈកម្មាធិការសិទ្ធិមនុស្សកម្ពុជា តែទូរស័ព្ទលោករោទិ៍គ្មានអ្នកទទួល។
លោកសយ សុភាព អគ្គនាយកសារព័ត៌មានដើមអម្ពិល ប្រាប់ VOA ថា លោកនឹងធ្វើទៅតាមប្រសាសន៍របស់លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រីហ៊ុន សែន។
«បាទព្រឹកមិញ ខ្ញុំស្តាប់ប្រសាសន៍របស់សម្តេចនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហើយខ្ញុំនឹងគោរពតាមការណែនាំ និងអនុវត្តនូវអ្វីដែលជាអនុសាសន៍របស់សម្តេច។ ខ្ញុំនឹងទៅធ្វើជាសាក្សីឲ្យ នៅពេលដែលលោកអាត់ ធន់ និងលោកប៉ាវ ស៊ីណា លោកដាក់ពាក្យប្តឹងទៅសាលាឧទ្ធរណ៍»។
ការសើរើក្តីក្តាំរបស់ក្រុមមេដឹកនាំសហជីពឡើងវិញនេះកើតមានឡើង នៅចំពេលដែលសហភាពអឺរ៉ុបបានព្រមានដកការអនុគ្រោះពន្ធពីកម្ពុជា ប្រសិនរដ្ឋាភិបាលប្រទេសនេះមិនព្រមកែប្រែដំណើរការប្រជាធិបតេយ្យឲ្យបាន ដូចមុនពេលនៃការបោះឆ្នោតឃុំសង្កាត់ឆ្នាំ២០១៧ ដែលគណបក្សសង្គ្រោះជាតិទទួលបានការគាំទ្រជាង៤០ភាគរយ។
ប្រសិនបើកម្ពុជាមិនអាចធានាបានកិច្ចអនុគ្រោះពន្ធរបស់សហគមន៍អឺរ៉ុបនោះទេ នោះកម្ពុជានឹងខាតបង់ប្រាក់ពន្ធចំនួនប្រមាណជាង៦០០លានដុល្លារក្នុងមួយឆ្នាំៗ សម្រាប់ឧស្សាកម្មកាត់ដេររបស់ខ្លួន ដែលបានផ្តល់ការងារដល់កម្មករ ដែលភាគច្រើនជាស្រ្តី ចំនួនជាង៧០ម៉ឺននាក់។ នេះបើតាមការអះអាងរបស់ក្រុមអ្នកការពារសិទ្ធិកម្មករនាពេលកន្លងមកនោះ៕