អ្នកស្រី វ៉ាន់ ចន្ថា ភរិយារបស់លោក យាង សុធារិន ដែលជាអតីតអ្នកយកព័ត៌មានម្នាក់របស់វិទ្យុអាស៊ីសេរី បានថ្លែងប្រាប់ VOA ក្នុងបទសម្ភាសន៍មួយកាលពីពេលថ្មីៗនេះថា ការចាប់ខ្លួននិងចោទប្រកាន់ប្ដីរបស់អ្នកស្រី ពីបទចារកម្មនោះ គឺជារឿងអយុត្តិធម៌សម្រាប់ស្វាមីនិងក្រុមគ្រួសាររបស់អ្នកស្រី។
អ្នកស្រី ចន្ថា ដែលមានកូនពីរនាក់ក្នុងបន្ទុកនោះ ក៏បានអំពាវនាវឲ្យអាជ្ញាធរដោះលែងប្ដីរបស់អ្នកស្រី ឲ្យមានសេរីភាពឡើងវិញ។
«សូមសំណូមពរតុលាការហ្នឹង ដូចថាជួយគាត់រកយុត្តិធម៌ឲ្យពិតៗ ហើយអត់មានកំហុសអញ្ចឹង ចេះតែទុកគាត់អញ្ចឹងដូចថា អយុត្តិធម៌សម្រាប់គាត់ណាស់»។
លោក យាង សុធារិន និងអតីតអ្នកយកព័ត៌មានអាស៊ីសេរីម្នាក់ទៀត គឺលោក អ៊ួន ឈិន ត្រូវបានអាជ្ញាធរចាប់ខ្លួន និងចោទប្រកាន់កាលពីថ្ងៃទី១៨ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០១៧ ពីបទប្រគល់ឱ្យរដ្ឋបរទេសនូវព័ត៌មាន ជាអាទដែលអាចធ្វើឲ្យអន្តរាយដល់ការការពារជាតិ តាមមាត្រា៤៤៥នៃក្រមព្រហ្មទណ្ឌកម្ពុជា។ ប្រសិនបើត្រូវបានរកឃើញថាមានទោសមែន នោះអ្នកទាំងពីរ អាចត្រូវជាប់ពន្ធនាគារពី៧ ដល់១៥ឆ្នាំ។
ការចាប់ខ្លួនអតីតអ្នកយកព័ត៌មានទាំងពីរនាក់នេះ ធ្វើឡើង ក្រោយពីមានយុទ្ធនាការបង្ក្រាបយ៉ាងទូលំទូលាយរបស់រដ្ឋាភិបាល ទៅលើក្រុមប្រឆាំង អង្គការសង្គមស៊ីវិល និងប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយឯករាជ្យមួយចំនួនដែលមិនចំណុះរដ្ឋាភិបាល។
អាជ្ញាធរបានចោទពួកគេទាំងពីរនាក់ថា បានលួចលាក់ផ្ដល់ព័ត៌មានដល់វិទ្យុអាស៊ីសេរី ក្រោយពីវិទ្យុនេះ បានប្រកាសបិទការិយាល័យព័ត៌មានរបស់ខ្លួនប្រចាំនៅរាជធានីភ្នំពេញកាលពីខែកញ្ញាឆ្នាំមុន ដោយសារការគាបសង្កត់ខាងផ្លូវច្បាប់ពីរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា។
ប៉ុន្តែ អ្នកស្រី វ៉ាន់ ចន្ថា ថ្លែងថា ស្វាមីរបស់អ្នកស្រី បានលាឈប់ធ្វើការងារឲ្យអាស៊ីសេរីជាផ្លូវការទៅហើយ ប៉ុន្តែប្តីរបស់អ្នកស្រី បែរជាត្រូវបានចាប់ខ្លួនដែរ នៅពេលដែលលោកគ្រាន់តែទៅជួយយកអាសាអតីតសហការីរបស់ខ្លួន ក្រោយពីលោកទទួលដំណឹងអំពីការចាប់ខ្លួនលោក អ៊ួន ឈិន នៅក្នុងស្ទូឌីយោមួយកន្លែងក្នុងទីក្រុងភ្នំពេញនោះ។
«ដូចថាមនុស្សអត់មានកំហុសអី កុំទុកគាត់អញ្ចឹង គួរតែដោះលែងគាត់ទៅ។ ទុកគាត់អញ្ចឹង ដូចថាពិបាកដែររាល់ថ្ងៃហ្នឹងខ្ញុំ»។
ដូចអ្នកស្រី វ៉ាន់ ចន្ថា ដែរ អ្នកស្រី ខេង ស៊ីណា ភរិយារបស់លោក អ៊ួន ឈិន ក៏បានថ្លែងប្រាប់ VOAនៅក្នុងបទសម្ភាសន៍ដែរថា អ្នកស្រី ក៏ចង់ឲ្យតុលាការផ្ដល់យុត្តិធម៌ដល់ប្ដីរបស់អ្នកស្រីដែរ ដោយអ្នកស្រី អះអាងថា ស្វាមីរបស់អ្នកស្រី មិនបានប្រព្រឹត្តទង្វើដូចការចោទប្រកាន់នោះទេ។
អ្នកស្រី ស៊ីណា អះអាងថា ស្ទូឌីយោ ដែលប្ដីរបស់អ្នកស្រីដំឡើងនោះ គឺដើម្បីប្រកបរបររកស៊ីបង្កើតភ្លេងឬវីដេអូខារ៉ាអូខេធម្មតា ដើម្បីចិញ្ចឹមគ្រួសារ មិនមែនដើម្បីផ្ដល់ព័ត៌មានទៅរដ្ឋបរទេសណានោះទេ ដោយសារប្ដីរបស់អ្នកស្រី បានឈប់ធ្វើការឲ្យអាស៊ីសេរីទៅហើយ ក្រោយពីការបិទការិយាល័យរបស់វិទ្យុនេះមកនោះ។
«ចាប់ពីគាត់ជាប់ឃុំឃាំងមក ជីវភាពគ្រួសារយ៉ាប់ណាស់ ព្រោះអី កាលពីគាត់នៅខាងក្រៅ គាត់ជាមេគ្រួសារ គាត់រកសម្រាប់ផ្គត់ផ្គង់គ្រួសារអីអញ្ចឹងទៅ ដល់ឥឡូវ គាត់ជាប់ឃុំឃាំងទៅ ជីវភាពគ្រួសារយ៉ាប់ណាស់។ ខ្ញុំសូមឲ្យតុលាការដោះលែងគ្រួសារខ្ញុំ ចេញមកក្រៅវិញផង ចាស៎»។
បច្ចុប្បន្ន សំណុំរឿងក្ដីរបស់អតីតអ្នកយកព័ត៌មានអាស៊ីសេរីទាំងពីរនាក់នេះ កំពុងស្ថិតក្នុងដៃតុលាការកំពូល ក្រោយពីមានបណ្ដឹងសុំនៅក្រៅឃុំចំនួនពីរលើករបស់ជនជាប់ចោទ ប្រឆាំងនឹងការចោទប្រកាន់មកលើពួកគេ ត្រូវបានច្រានចោលដោយសាលាដំបូងនិងសាលាឧទ្ធរណ៍រួចមក។
លោក កែវ វណ្ណី មេធាវីការពារក្តីឲ្យអតីតអ្នកយកព័ត៌មានអាស៊ីសេរីទាំងពីរនាក់ បានថ្លែងប្រាប់ VOA ក្នុងបទសម្ភាសន៍ដែរថា ទាំងអង្គហេតុនិងអង្គច្បាប់ ដែលលើកយកមកសំអាង ដើម្បីឃុំខ្លួនកូនក្តីរបស់លោកបណ្ដោះអាសន្ននេះ គឺមិនបានផ្អែកលើភស្តុតាងសមហេតុសមផលទៅនឹងបទចោទទាល់តែសោះ។
«បទល្មើសនេះ ទាក់ទងនឹងអន្តរាយដល់ប្រទេសជាតិ តែមកដល់ពេលនេះ តើវាអន្តរាយដល់ណាហើយដល់ប្រទេសជាតិ ដែលកើតឡើងដោយសារអំពើរបស់ពួកគាត់ទាំងពីរនាក់ហ្នឹង ច្រើនប៉ុណ្ណាហើយរហូតមកពេលហ្នឹង? »
ក្រៅពីអតីតអ្នកយកព័ត៌មានអាស៊ីសេរីទាំងពីរនាក់នេះ អតីតអ្នកកាសែត The Cambodia Daily យ៉ាងតិចពីរនាក់ទៀត ក៏កំពុងជាប់ចោទក្នុងរឿងក្ដីមួយផ្សេងទៀតដែរ។ យ៉ាងហោចណាស់ ម្នាក់ក្នុងចំណោមពួកគេ បានរត់គេចខ្លួនចេញក្រៅប្រទេស ដោយសារតែការព្រួយបារម្ភអំពីសុវត្ថិភាពផ្ទាល់ខ្លួន។
កាសែត The Cambodia Daily ក៏ត្រូវបង្ខំចិត្តបិទទ្វារ លែងដំណើរការតទៅទៀតដែរ ចាប់តាំងពីខែកញ្ញា ឆ្នាំមុននោះ ដោយសារតែរងសម្ពាធឲ្យបង់ពន្ធជាទឹកប្រាក់ចំនួនជាង៦លានដុល្លារ ដែលរដ្ឋាភិបាលអះអាងថា កាសែតនេះ មិនបានបង់ជូនរដ្ឋនោះ។
ស្ថានីយវិទ្យុឯករាជ្យក្នុងស្រុកមួយចំនួន ត្រូវបានរដ្ឋាភិបាល បង្គាប់មិនឲ្យផ្សាយបន្តកម្មវិធីព័ត៌មានរបស់វិទ្យុអាស៊ីសេរី និងVOA ផងដែរ។
លោក Shawn Crispin តំណាងប្រចាំតំបន់អាស៊ីអាគ្នេយ៍នៃគណៈកម្មការការពារអ្នកកាសែត Committee to Protect Journalists បានថ្លែងប្រាប់ VOAតាមសារអេឡិចត្រូនិកឬអ៊ីមែលថា ការរឹតបន្តឹងរបស់រដ្ឋាភិបាលទៅលើប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយឯករាជ្យនេះ បង្ហាញឲ្យឃើញពីគ្រោះថ្នាក់យ៉ាងច្បាស់ចំពោះសេរីភាពសារព័ត៌មានបច្ចុប្បន្ននេះ។
លោកថ្លែងបន្តថា តាមរយៈការបិទមាត់សំឡេងឯករាជ្យតែបន្តិចបន្តួចក្នុងប្រទេសនេះ របបដឹកនាំដោយលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន មិនបានបម្រើពលរដ្ឋរបស់ខ្លួនទេ ហើយថាវាជាទង្វើមិនល្អសោះ សម្រាប់សិទ្ធិទទួលបានព័ត៌មានរបស់ពួកគេ។
ដូច្នេះ លោក មានប្រសាសន៍ថា៖
«យើងសូមអំពាវនាវឲ្យមានការដោះលែងអ្នកកាសែតដែលកំពុងជាប់ពន្ធនាគារទាំងអស់ និងឲ្យបញ្ឈប់ការបំភិតបំភ័យនិងការធ្វើទុក្ខបុកម្នេញតាមផ្លូវច្បាប់ ទៅលើអ្នកសារព័ត៌មាននិងប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយតទៅទៀត។»
សេរីភាពសារព័ត៌មានក្នុងប្រទេសកម្ពុជា បានបន្តធ្លាក់ចុះថែមទៀតក្នុងឆ្នាំ២០១៧ ដោយត្រូវបានចាត់ចូលក្នុងក្រុមនៃប្រទេសដែលមានសេរីភាពតិចជាងគេបង្អស់មួយក្នុងពិភពលោក។ នេះបើយោងតាមរបាយការណ៍របស់អង្គការ Freedom House។
លោក Michael Abramowitz ប្រធានអង្គការ Freedom House បានមានប្រសាសន៍នៅក្នុងបទសម្ភាសន៍មួយជាមួយ VOA ដែរថា អ្នកសារព័ត៌មាន មិនគួរត្រូវបានចោទប្រកាន់ឬត្រូវជាប់ពន្ធនាគារ ដោយសារតែការរាយការណ៍ព័ត៌មានរបស់ពួកគេនោះទេ។
លោក សុខ ឥសាន អ្នកនាំពាក្យគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា ថ្លែងប្រាប់ VOA ថា តុលាការកំពុងដំណើរការតាមនីតិវិធីចំពោះករណីអ្នកសារព័ត៌មានទាំងខ្មែរនិងបរទេស ដែលកំពុងជាប់ឃុំខ្លួនបណ្ដោះអាសន្ន និងរងការចោទប្រកាន់ពីបទផ្សេងទៀត ដូច្នេះ លោកថ្លែងថា ទាំងក្រុមគ្រួសារនិងអង្គការនានា គួរទុកភារៈនេះដល់តុលាការជាអ្នកសម្រេច។
លោកថ្លែងបន្តថា ប្រសិនបើអ្នកសារព័ត៌មានទាំងនោះ មិនត្រូវបានរកឃើញថាមានកំហុសទេ នោះពួកគេ នឹងត្រូវតុលាការលើកលែងការចោទប្រកាន់និងដោះលែងឲ្យមានសេរីភាពវិញជាមិនខាន។
«ទាក់ទឹងនឹងលោកពីរនាក់នោះ ខ្ញុំក៏ដឹងតម្រុយខ្លះៗដែរ មិននេះទេ ក៏គួរទុកឲ្យនីតិវិធីតុលាការកំពុងតែធ្វើ»។
ទោះយ៉ាងនេះក្តី លោក ស៊ឹង សែនករុណា មន្ត្រីស៊ើបអង្កេតជាន់ខ្ពស់និងជាអ្នកនាំពាក្យអង្គការអាដហុក បានថ្លែងប្រាប់ VOAថា ប្រសិនបើកម្ពុជា នៅតែបន្តរឹតត្បិតសិទ្ធិសេរីភាពសារព័ត៌មាននេះ នោះវានឹងប៉ះពាល់ដល់កិត្តិស័ព្ទរបស់ប្រទេសកម្ពុជាថែមទៀត ទាំងក្នុងមជ្ឈដ្ឋានជាតិនិងអន្តរជាតិ។
«ហើយវាប៉ះពាល់ដល់មុខមាត់កម្ពុជាដែរ ពីព្រោះកម្ពុជា ជាប្រទេសដែលប្រកាន់របបលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ ដូច្នេះហើយ ត្រូវតែបើកឲ្យមានភាពទូលំទូលាយនូវសេរីភាពសារព័ត៌មាននេះ ឲ្យស្របទៅតាមសង្គមប្រជាធិបតេយ្យនេះបាទ»។
លោកថ្លែងបន្តថា សង្គមដែលរីកចម្រើនគឺមិនអាចខ្វះធាតុផ្សំមួយដែលសំខាន់នោះទេ នោះគឺអ្នកសារព័ត៌មានវិជ្ជាជីវៈ ដែលមានសេរីភាព រួចផុតពីការធ្វើទុក្ខបុកម្នេញនានា ដើម្បីឲ្យពួកគេ អាចផ្សព្វផ្សាយព័ត៌មានពិតឥតលម្អៀងនិងឥតភ័យខ្លាច ដល់រដ្ឋាភិបាលនិងប្រជាពលរដ្ឋរបស់ខ្លួនបាន៕