យុវជនដែលជាសកម្មជនបរិស្ថាននៃចលនាមាតាធម្មជាតិបានសម្តែងការសោកស្តាយ នៅពេលសាលាដំបូងរាជធានីភ្នំពេញបានបដិសេធមិនឱ្យពួកគេចេញទៅប្រទេសស៊ុយអ៊ែត ដើម្បីទទួលពានរង្វាន់ Right Livelihood ២០២៣ ដែលពួកគេទទួលបានកាលពីពេលថ្មីៗនេះ។ ពួកគេចាត់ទុកការសម្រេចរបស់តុលាការជារឿងអយុត្តិធម៌ និងជាការរឹតត្បិតសិទ្ធិសេរីភាពរបស់សកម្មជន។
ការលើកឡើងរបស់ពួកគេ បន្ទាប់ពីព្រះរាជអាជ្ញានៃសាលាដំបូងរាជធានីភ្នំពេញ លោក ច្រឹង ខ្មៅ បានបដិសេធសំណើសុំចេញទៅទទួលពានរង្វាន់ Right Livelihood ២០២៣ នៅចុងខែវិច្ឆិកានេះ របស់លោក ថុន រដ្ឋា កញ្ញា ឡុង គន្ធា និងកញ្ញា ភួន កែវរស្មី ដែលជាសកម្មជនរបស់ក្រុមចលនាមាតាធម្មជាតិ។
លោក ច្រឹង ខ្មៅ បានចារលើសំណើសុំទាំង ៣ច្បាប់របស់សកម្មជនទាំង ៣នាក់ នៅថ្ងៃទី២ ខែតុលាថា«គ្មានភាពចាំបាច់» «មិនអនុញ្ញាតឱ្យចាកចេញក្រៅប្រទេស»។
បើតាមលិខិតរបស់សកម្មជនបរិស្ថានចំនួន ៣ច្បាប់ផ្សេងគ្នា ដែលបានដាក់ទៅតុលាការ ពួកគេស្នើសុំចេញទៅប្រទេសស៊ុយអ៊ែត នាថ្ងៃទី២៤ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០២៣ និងត្រឡប់មកវិញនៅថ្ងៃទី១ ខែឆ្នូ ឆ្នាំ២០២៣ ដើម្បីទទួលពានរង្វាន់ Right Livelihood ២០២៣ ដែលត្រូវបានផ្តល់ដល់សកម្មជន ដោយសារភាពសកម្មរបស់ពួកគេក្នុងការជួយការពារបរិស្ថាន។
សកម្មជនម្នាក់នៃចលនាមាតាធម្មជាតិ កញ្ញា ភួន កែវរស្មី អាយុ ២២ឆ្នាំ ចាត់ទុកការសម្រេចរបស់តុលាការជារឿងអយុត្តិធម៌ និងជាការរឹតត្បិតសិទ្ធិសេរីភាពរបស់សកម្មជន។
កញ្ញាប្រាប់វីអូអេថា៖ «យើងមើលឃើញថា បើទោះបីជាយើងគោរពបំរាមហ្នឹង យើងធ្វើតាមផ្លូវច្បាប់ យើងស្នើសុំត្រឹមត្រូវ ក៏ខាងតុលាការ គាត់នៅតែរក្សាជំហរ ការសម្រេចចិត្តបែបរឹតត្បិត ហើយដកហូតសិទ្ធិសេរីភាពរបស់យើងដដែល»។
កញ្ញាបន្តថា ការសម្រេចរបស់តុលាការទាំងកន្លងមកក្តី ទាំងពេលនេះក្តី គឺមានអ្នកបញ្ជាពីលើ ប៉ុន្តែកញ្ញាមិនបានបញ្ជាក់ចំៗថា ជាអ្នកណានោះទេ។ កញ្ញាក៏នៅតែការពារខ្លួនថា ការការពារបរិស្ថានមិនមែនជាបទល្មើសឡើយ ហើយរដ្ឋគួរតែលើកទឹកចិត្ត ដោយមិនគួរកំណត់ដីឱ្យសកម្មជនបរិស្ថានដើរបែបនេះទេ។
កញ្ញាថ្លែងថា៖ «ការសម្រេចចិត្តនៅក្នុងហ្នឹងដូចគ្នា ខ្ញុំជឿថាប្រាកដណាស់ថាមានអ្នកមកពីខាងណា ខាងណី ឬក៏មានអ្នកមកពីខាងលើ គេប្រាប់គាត់ថាមិនឱ្យទៅ ព្រោះបើផ្អែកតាមដំណើរដើមហេតុ ពួកយើងជាជនស្អាតស្អំ ស្រាប់ហើយហ្នឹង ហើយពួកយើងគួរតែទទួលបានសិទ្ធិក្នុងការរស់រានមានជីវិត ដូចប្រជាជនដទៃទៀតដូចគ្នា»។
យុវជនម្នាក់ទៀតនៃក្រុមចលនាមាតាធម្មជាតិ លោក ថុន រដ្ឋា បង្ហាញការសោកស្តាយដូចគ្នា នៅពេលតុលាការហាមរូបលោក ក៏ដូចជាសកម្មជផ្សេងទៀតមិនឱ្យចេញទៅក្រៅប្រទេស។ លោកធ្លាប់រំពឹងថា ការដឹកនាំរបស់លោក ហ៊ុន ម៉ាណែត អាចនឹងមានការកែប្រែ និងលើកស្ទួយសិទ្ធិសេរីភាពពលរដ្ឋ ប៉ុន្តែនេះបង្ហាញថា ការដឹកនាំប្រទេសរបស់នាយករដ្ឋមន្រ្តីថ្មីមិនខុសគ្នានឹងការដឹកនាំរបស់អតីតនាយករដ្ឋមន្ត្រី លោក ហ៊ុន សែន ឡើយ។
លោកប្រាប់វីអូអេថា៖ «រដ្ឋាភិបាលថ្មី គឺដូចជាមិនខុសគ្នាអីទេ បង្ហាញច្បាស់ណាស់ថា នៅតែរក្សាការរឹតត្បិតសិទ្ធិសេរីភាពប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរ ជាពិសេសយុវជនដែលហ៊ានចូលរួមសកម្មឈឺឆ្អាលក្នុងសង្គមជាតិ»។
បើតាម លោក ថុន រដ្ឋា សកម្មជនបរិស្ថានមិនដែលមានបំណងរត់គេចទៅប្រទេសណានោះទេ ព្រោះបើពួកគេចង់រត់គេច ពួកគេមិនមែនធ្វើតាមនីតិវិធីច្បាប់ ដោយស្នើសុំតុលាការបែបនេះឡើយ។
វីអូអេមិនទាន់អាចសុំការអត្ថាធិប្បាយពីលោក ច្រឹង ខ្មៅ ព្រះរាជអាជ្ញានៃសាលាដំបូងរាជធានីភ្នំពេញ និងលោក អ៊ី រិន្ទ អ្នកនាំពាក្យសាលាដំបូងរាជធានីភ្នំពេញបាននៅឡើយទេ។
អង្គការអន្តរជាតិដែលមានឈ្មោះថា Right Livelihood នៅប្រទេសស៊ុយអ៊ែត កាលពីថ្ងៃទី២៨ ខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០២៣ បានផ្តល់ពានរង្វាន់មួយសម្រាប់ក្រុមយុវជនចលនាមាតាធម្មជាតិនេះ ពាក់ព័ន្ធនឹងភាពក្លាហានរបស់ពួកគេ ក្នុងការការពារធនធានធម្មជាតិរបស់កម្ពុជា និងការក្រោកឈរឡើងដើម្បីសិទ្ធិមនុស្ស និងលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ ដោយប្រឈមនឹងការបង្រ្កាបរបស់រដ្ឋាភិបាលជាបន្តបន្ទាប់។ នេះបើតាមសេចក្តីប្រកាសព័ត៌មានរបស់អង្គការ Right Livelihood កាលពីថ្ងៃទី២៨ ខែកញ្ញា។
កាលពីសប្តាហ៍មុន ក្នុងពិធីអបអរសាទរនៃការទទួលបានពានរង្វាន់ ក្រុមយុវជនមាតាធម្មជាតិ បានអះអាងថា ពួកគេនៅតែបន្តការពារធនធានធម្មជាតិក្នុងប្រទេសកម្ពុជា បើទោះបីជាពួកគេរងការរឹតត្បិតសិទ្ធិសេរីភាព និងកំពុងជាប់ក្តីក្តាំងក្នុងសំណុំរឿង«រួមគំនិតក្បត់» ដែលអាចជាប់ពន្ធនាគារ ១០ឆ្នាំក្តី៕
សកម្មជនបរិស្ថានសោកស្តាយ ក្រោយតុលាការមិនឱ្យចេញទៅទទួលពានរង្វាន់នៅប្រទេសស៊ុយអែត
រូបឯកសារផ្គុំ៖ លោក ថុន រដ្ឋា កញ្ញា ឡុង គន្ធា និងកញ្ញា ភួន កែវរស្មី ជាសកម្មជនបរិស្ថាននៃចលនាមាតាធម្មជាតិ។
ភ្នំពេញ —