នៅចំពោះមុខចៅក្រមតុលាការកំពូល យុវជនសកម្មជនបរិស្ថាន៣នាក់ដែលជាសមាជិកចលនាមាតាធម្មជាតិ កាលពីព្រឹកថ្ងៃសុក្រ បានការពារថាពួកគេមិនបានធ្វើសកម្មភាពញុះញង់ ដូចការចោទប្រកាន់ រហូតដល់មានការកាត់ទោសដាក់ពន្ធនាគារឡើយ។
សកម្មជនជាយុវជនបរិស្ថានទាំង៣នាក់ រួមមានលោក ថុន រដ្ឋា កញ្ញា ឡុង គន្ធា និងកញ្ញា ភួន កែវរស្មី ត្រូវបានអាជ្ញាធរចាប់ខ្លួន កាលពីខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០២០ ពីបទញុះញង់ឲ្យប្រព្រឹត្តបទឧក្រិដ្ឋជាអាទិ៍ ពាក់ព័ន្ធទៅនឹងគម្រោងយុទ្ធនាការដើរតែម្នាក់ឯងរបស់កញ្ញា ឡុង គន្ធា ទៅកាន់គេហដ្ឋានរបស់នាយករដ្ឋមន្ត្រី ដើម្បីស្នើសុំឲ្យបញ្ឈប់ការលុបបឹងតាមោកនៅជាយរាជធានីភ្នំពេញ។ សាលាដំបូងរាជធានីភ្នំពេញបានផ្តន្ទាទោសពួកគេដាក់ពន្ធនាគារ ចន្លោះពី១៨ខែទៅ២០ខែ កាលពីខែឧសភា ឆ្នាំ២០២១។
កាលពីចុងឆ្នាំ២០២១ សាលាឧទ្ធរណ៍បានចេញសេចក្តីសម្រេច ដោយព្យួរទោសសាកល្បងសកម្មជនបរិស្ថានទាំង៣នាក់ ប៉ុន្តែសិទ្ធិនិងសេរីភាពរបស់ពួកគេត្រូវបានកំហិតរយៈពេល៣ឆ្នាំ ដោយការដាក់ឲ្យស្ថិតនៅក្រោមការត្រួតពិនិត្យរបស់តុលាការ។ ពួកគេបានប្តឹងទាស់នឹងសេចក្តីសម្រេចនោះ។
តុលាការកំពូលបានបើកសវនាការជំនុំជម្រះប្តឹងសាទុក្ខរបស់ពួកគេ។ ក្នុងអង្គសវនាការនាព្រឹកថ្ងៃសុក្រ គេឃើញមានវត្តមានរបស់សកម្មជនទាំង៣នាក់ មេធាវី២នាក់ តំណាងជនជាប់ចោទទាំង៣ តំណាងអយ្យការ១រូប ចៅក្រមប្រឹក្សានៃក្រុមប្រឹក្សាជំនុំជម្រះចំនួន៥រូប វត្តមានរបស់មន្ត្រីពាក់ព័ន្ធ អ្នកតាមដានស្តាប់ និងមន្រ្តីអង្គការសង្គមស៊ីវិលមួយចំនួន។
មេធាវីការពារក្ដីឱ្យយុវជនបរិស្ថានទាំង៣នាក់ លោក លី សុចិត្រា បានធ្វើសេចក្តីសន្និដ្ឋានថាកូនក្តីទាំង៣របស់លោកមិនបានប្រព្រឹត្តសកម្មភាពញុះញង់ដូចការចោទប្រកាន់ឡើយ។ លោកបន្ថែមថាកូនក្តីរបស់លោកឈ្មោះ ឡុង គន្ធា ដែលចង់ជួបលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន គឺដើម្បីបង្ហាញក្តីបារម្ភអំពីការលុបបឹងតាមោក ដោយព្រួយអំពីការលិចក្រុងភ្នំពេញ និងបាត់បង់ជីវៈចម្រុះតែប៉ុណ្ណោះ ហើយវាក៏មិនមែនជាការញុះញង់នោះទេ។
លោក សំ ចំរើន មេធាវីការពារក្តីឱ្យយុវជនបរិស្ថានទាំង៣នាក់ម្នាក់ទៀត ដែលបានចូលរួមសវនាការនេះ ថ្លែងថាការសម្រេចរបស់តុលាការថ្នាក់ក្រោម និងកណ្តាលកន្លងមក មិនមានភាពយុត្តិធម៌សម្រាប់កូនក្តីឡើយ ព្រោះភស្តុតាងដាក់បន្ទុកមិនមានភាពស៊ីចង្វាក់ និងមិនមានភាពរឹងមាំ។ លោកបន្ថែមទៀតថាចម្លើយរបស់សមត្ថកិច្ចក៏មិនច្បាស់លាស់សម្រាប់ធ្វើជាភ័ស្តុតាងឡើយ។
លោកថ្លែងថា៖ «បើយើងពិនិត្យមើល កាបូមខ្សាច់ក្នុងខេត្តព្រះសីហនុ បញ្ហាសំរាម ការលុបបឹងតាមោក ជាហេតុការណ៍ផ្សាយតាមបណ្តាញសង្គមហ្វេសប៊ុក។ អ៊ីចឹងការផ្សព្វផ្សាយហេតុការណ៍មិនមែនជាការញុះញង់ទេ»។
នៅក្នុងសវនាការ គេឃើញលោក ថុន រដ្ឋា កញ្ញា ឡុង គន្ធា និងកញ្ញា ភួន កែវរស្មី ពាក់អាវយឺតពណ៌ស មានសរសេរពាក្យថា«សេរីភាព» និងរូបភាពបង្ហាញ កដៃទាំង២ជាន់ខ្នោះ ដោយកាន់ចង្រឹងដែក ដូចជារូបភាពក្នុងពន្ធនាគារ។
លោក ថុន រដ្ឋា បានប្រាប់ទៅចៅក្រមថាលោកស្រឡាញ់ធនធានបរិស្ថាន ហើយមិនមានបំណងអ្វីក្រៅពីចង់រកដំណោះស្រាយ តាមរយៈការបញ្ចេញមតិរបស់លោក ដើម្បីឱ្យដឹងឮដល់បុគ្គលដែលមានឥទ្ធិពលក្នុងការដោះស្រាយបញ្ហាទាំងនោះទេ។ លោកទទូចឲ្យតុលាការផ្តល់ភាពយុត្តិធម៌ ផ្តល់ភាពអាណិតអាសូរ ដោយលើកលែងការចោទប្រកាន់។
បន្ទាប់ពីបញ្ចប់សវនាការ លោក ថុន រដ្ឋា ប្រាប់អ្នកសារព័ត៌មាននៅខាងមុខតុលាការកំពូលថា៖ «ហើយខ្ញុំជឿថាតុលាការនឹងផ្តល់ភាពយុត្តិធម៌ដល់ខ្ញុំ ហើយក៏ខ្ញុំសូមក្តីអាណិតពីតុលាការតែមួយទេ គឺផ្តល់យុត្តិធម៌ និងភាពស្អាតស្អំមកកាន់ពួកខ្ញុំ»។
ចំណែកកញ្ញា ឡុង គន្ធា ក៏បានលើកឡើងក្នុងសវនាការថាការការពារធនធានធម្មជាតិនេះ គួរណាស់តែត្រូវបានទទួលពានរង្វាន់ ប៉ុន្តែបែរជាជួបរឿងអយុត្តិធម៌បែបនេះទៅវិញ។
បន្ទាប់ពីបញ្ចប់សវនាការ កញ្ញា ឡុង គន្ធា ប្រាប់អ្នកសារព័ត៌មានថា៖ «សកម្មភាពរបស់យើងធ្វើដើម្បីបរិស្ថាន ដើម្បីប្រយោជន៍រួម ប៉ុន្តែត្រូវបានគេចោទប្រកាន់យ៉ាងអយុត្តិធម៌ថាយើងទៅញុះញង់។ សកម្មភាពយើងគួរតែត្រូវបានការលើកទឹកចិត្តមិនមែនត្រូវបានចោទប្រកាន់ ហើយចាប់យើងដាក់ពន្ធនាគារឡើងជាង១ឆ្នាំទេ។ ហើយយើងនៅតែស្នើសុំទទូចដដែរៗ ថាពិចារណាលើកលែងបទចោទប្រកាន់មកកាន់ពួកយើងទាំង៣នាក់»។
កញ្ញា ភួន កែវរស្មី អំពាវនាវឲ្យតុលាការទម្លាក់ចោលការចោទប្រកាន់ ដើម្បីផ្តល់ភាពស្អាតស្អំដល់សកម្មជនបរិស្ថាន។
នៅខាងក្រៅរបងតុលាការកំពូល កញ្ញា កែវរស្មី ដែលជាសកម្មជនម្នាក់ទៀត បានបញ្ជាក់ថា៖«ពួកយើងនៅតែនិយាយដដែលៗ ជាពិសេសស្ថាប័នតុលាការ សូមផ្តល់ភាពយុត្តិធម៌ដល់ពួកយើង ដោយការទម្លាក់បទចោទ។ ហើយជាពិសេសប្រជាពលរដ្ឋ បងប្អូនយុវជនក្តី កុំឱ្យមានការភ័យខ្លាចក្នុងការលើកឡើងពីទុក្ខកង្វល់ ឬបញ្ហាដែលយើងបានជួបប្រទះ ពីព្រោះប្រទេសយើងប្រទេសប្រជាធិបតេយ្យ ហើយសន្តិភាពពេញលេញមែនទែន ព្រោះអរគុណសន្តិភាពស្ទើតែគ្រប់កន្លែងហើយ»។
លោក យី សុខសាន្ត មន្ត្រីអង្កេតជាន់ខ្ពស់ និងកម្មវិធីវិទ្យុនៃសមាគមអាដហុក ដែលឃ្លាំមើលសវនាការ ថ្លែងថាតុលាការកំពូលគួរតែទម្លាក់បទចោទប្រកាន់លើយុវជនបរិស្ថានទាំង៣ ដើម្បីឱ្យពួកគេអាចមានសេរីភាពចូលរួមការពារធនធានធម្មជាតិ។
លោកថ្លែងថា៖ «កន្លងមករាជរដ្ឋាភិបាល ក៏ប្រឡងប្រជែងទីក្រុងស្អាតរហូតដល់ឱ្យមេដាយ ពានរង្វាន់ដល់អ្នកដឹកនាំខេត្តក្រុងណាដែលធ្វើឱ្យទីក្រុងស្អាតគេឱ្យរង្វាន់ទៀត ប៉ុន្តែវាផ្ទុយបញ្ច្រាសទៅវិញ នៅពេលក្មេងៗ ចូលរួមក្នុងការការពារបរិស្ថានវាបែរជាត្រូវតុលាការ អាជ្ញាធរចោទពួកគាត់ រហូតដល់ដាក់គុកពួកគាត់ ទៅជាទណ្ឌកម្មទៅវិញ។ អានេះហើយដែលយើងយល់ប្រព័ន្ធយុត្តិធម៌ស្រុកយើងហាក់ដូចជាមានស្តង់ដា២»។
ក្រោយលោក និល ណុល ប្រធានក្រុមប្រឹក្សាជំនុំជម្រះបានស្តាប់សេចក្តីសន្និដ្ឋានរបស់មេធាវី និងការលើកឡើងជាចុងក្រោយរបស់សកម្មជន លោកក៏បានប្រកាសថាតុលាការកំពូលនឹងប្រកាសសាលដីកានៅថ្ងៃទី២៩ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០២២។
គួរបញ្ជាក់ថាក្រៅពីសំណុំរឿងញុះញង់ សកម្មជនបរិស្ថានវ័យក្មេងទាំង៣នាក់ ក៏នៅរងការចោទប្រកាន់មួយផ្សេងទៀត គឺសំណុំរឿង«រួមគំនិតក្បត់» ដែលកំពុងស្ថិតក្នុងដៃរបស់ចៅក្រមស៊ើបសួរ ហើយពួកគេត្រូវបានកំហិតមិនឲ្យចេញទៅក្រៅប្រទេស៕
