បទល្មើសគ្រឿងញៀននៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា មានការកើនឡើងក្នុងឆ្នាំ២០១៥កន្លងមកនេះ។ នេះបើយោងតាមរបាយការណ៍ស្ដីពីលទ្ធផលការងារត្រួតពិនិត្យគ្រឿងញៀនឆ្នាំ២០១៥ ដែលត្រូវបានផ្សព្វផ្សាយក្នុងសន្និបាតរយៈពេលពីរថ្ងៃនៅក្រសួងមហាផ្ទៃនៅថ្ងៃច័ន្ទទី១កុម្ភៈនេះ។
របាយការណ៍នេះបានឲ្យដឹងថា កំណើនបទល្មើសក្នុងប្រទេសកម្ពុជា ឆ្លុះបញ្ចាំងពីនិន្នាការកើនឡើងនូវសកម្មភាពគ្រឿងញៀនក្នុងតំបន់។
បទល្មើសទាក់ទងនឹងការប្រើប្រាស់គ្រឿងញៀន គឺជាកត្តាចម្បង ដែលបង្កឲ្យមានអសន្តិសុខសង្គម ដូចជាចោរកម្ម អំពើហិង្សាទូទៅ។
ក្នុងសុន្ទរកថាបើកសន្និបាត ដែលមានមន្ត្រីជាន់ខ្ពស់ចូលរួមប្រហែល១.០០០នាក់ លោកឧបនាយករដ្ឋមន្ត្រី កែរ គឹមយ៉ាន ប្រធានអាជ្ញាធរជាតិប្រយុទ្ធប្រឆាំងគ្រឿនញៀន ថ្លែងថា ក្នុងឆ្នាំ២០១៥ អ្នកញៀនថ្នាំចំនួន៧.៧៥៣នាក់ បានទទួលការព្យាបាល ដើម្បីផ្ដាច់គ្រឿងញៀន។
លោក បន្តថា អាជ្ញាធររបស់លោក បានសហការដាក់ឲ្យប្រើប្រាស់សេវាកម្មព្យាបាលអ្នកញៀនថ្នាំ បាន៤៧កន្លែងនៅតាមមណ្ឌល និងមន្ទីរពេទ្យបង្អែក ហើយអាជ្ញាធរ ក៏បានបង្ក្រាបបទល្មើសជាង៣ពាន់ករណីដែរ ដោយចាប់បានជនល្មើសប្រើថ្នាំញៀនជាង៧.០០០នាក់ ដែលក្នុងនោះ មានស្ត្រី៨៥៣នាក់។ តួលេខនេះ បង្ហាញថា ចំនួនស្រីប្រើថ្នាំញៀន មានការកើនឡើង បើធៀបនឹងឆ្នាំ២០១៤។
លោក កែរ គឹមយ៉ាន បានថ្លែងនៅឯសន្និបាតនោះថា៖
«យោងតាមរបាយការណ៍គ្រឿងញៀនពិភពលោករបស់ការិយាល័យអង្គការសហប្រជាជាតិទទួលបន្ទុកកិច្ចការគ្រឿងញៀន និងឧក្រិដ្ឋកម្ម (UNODC) ក្នុងឆ្នាំកន្លងមកនេះ ការដាំដុះ ការផលិត ការចរាចរ និងការប្រើប្រាស់គ្រឿងញៀន ពុំមានការថយចុះ ទាំងក្នុងកម្រិតថ្នាក់តំបន់ និងសាកលលោក»។
ក្នុងសុន្ទរកថារបស់លោក លោក កែរ គឹមយ៉ាន លើកវិធានការសំខាន់ៗដូចជា ការបង្ការ ទប់ស្កាត់ បង្ក្រាបការប៉ុនប៉ងផលិតគ្រឿងញៀននិងការធ្វើចរាចរគ្រឿងញៀនជាដើម។
ក្រៅពីនេះ ប្រធានអាជ្ញាធរជាតិប្រយុទ្ធនឹងគ្រឿងញៀនរូបនេះ ក៏បានថ្លែងពីសារៈសំខាន់នៃការងារផ្សព្វផ្សាយ អប់រំ ព្យាបាល និងស្ដារនីតិសម្បទាជនរងគ្រោះនៃថ្នាំញៀន និងពង្រឹងយន្តការត្រួតពិនិត្យ ហើយនិងប្រមូលទិន្នន័យតាមដានរកឈ្មួញជួញដូរថ្នាំញៀនធំៗ ផងដែរ។
អ្នកស្រី មឿន សុខខឿន អាយុ៥៩ឆ្នាំ អ្នករស់នៅសង្កាត់ផ្សារដើមថ្កូវ ខណ្ឌចំការមន បានប្រាប់ VOA ថា អ្នកប្រើថ្នាំញៀនភាគច្រើន ច្រើនតែជាអ្នកមាន។
អ្នកស្រី បន្តថា ប្រជាជនក្រីក្រ ក៏ជាអ្នករងគ្រោះនៃថ្នាំញៀនដែរ សូម្បីតែខ្លួនមិនមែនជាអ្នកញៀនថ្នាំក៏ដោយ។
«ឥឡូវហ្នឹងមានសឹងតែគ្រប់កន្លែងទាំងអស់ សុះសាយពេញហ្នឹងទាំងអស់។ តំបន់អ្នកក្រហ្នឹង មានច្រើនជាងតំបន់អ្នកមានទៀត! អ្នកមាន មករកអ្នកក្រ ហើយអ្នកក្រអត់លុយ ចេះតែជួយគេទៅ បានលុយតិចតួចមកទិញថ្នាំជក់»។
អ្នកស្រីបន្តថា ប្រជាជនក្រីក្រក៏ត្រូវអ្នកញៀនថ្នាំ ប្រើជាខែលការពារខ្លួនគេផងដែរ ដូចជា ជួលផ្ទះអ្នកក្រ សម្រាប់ធ្វើជាកន្លែងប្រើប្រាស់ថ្នាំញៀន ជួលក្មេងក្រីក្រឲ្យទិញថ្នាំញៀន និងយាមផ្លូវឲ្យខ្លួនជាដើម។
លោក ពិន សុខុម អ្នកសម្របសម្រួលកម្មវិធីសង្គ្រោះជីវិតនៃអង្គការមិត្តសម្លាញ់ ដែលជួយក្មេងក្រីក្រនិងក្មេងអនាថា បានឲ្យដឹងថា អង្គការរបស់លោក ធ្វើការជាមួយអ្នកញៀនគ្រឿងញៀនចំនួន១.៧០០នាក់នៅដើមឆ្នាំ២០១៥ ហើយនៅចុងឆ្នាំ ចំនួនអ្នកញៀនថ្នាំ ដែលអង្គការរបស់លោកធ្វើការជាមួយដើម្បីផ្ដាច់គ្រឿងញៀននោះ បានឡើងដល់ជាង២២០០នាក់។
លោកសុខុម និយាយថា វិធានការរបស់រដ្ឋាភិបាលក្នុងការបង្ក្រាបអ្នកចែកចាយ អ្នកផលិត អ្នកជួញដូរគ្រឿងញៀន ហើយនិងការអប់រំផ្សព្វផ្សាយអំពីផលវិបាកនៃគ្រឿងញៀន គឺជាវិធានការល្អ ដើម្បីទប់ស្កាត់មិនឲ្យមានអ្នកញៀនថ្នាំថ្មី។
លោក បន្តថា វិធានការសម្រាប់ជួយអ្នកដែលញៀនថ្នាំ ទាមទារកិច្ចសហការរវាងរដ្ឋាភិបាលនិងអង្គការដៃគូនានា ដើម្បីអប់រំពួកគេឲ្យចេះដោះស្រាយបញ្ហាប្រឈម បណ្ដុះបណ្ដាលវិជ្ជាជីវៈដល់ពួកគេ ឬឲ្យពួកគេអាចបន្តការសិក្សា។
«ប្រសិនបើយើង គ្រាន់តែយកគាត់ទៅដាក់ក្នុងមណ្ឌល ហើយយើង មិនបានបង្រៀនគាត់ ពីរបៀបដោះស្រាយបញ្ហាជីវិត ដោយជៀសផុតពីគ្រឿងញៀន យើងអត់បានបង្រៀនពីពិធីសាស្ត្រផ្សេងៗ ដើម្បីឲ្យគាត់រៀនរស់នៅ រៀនធ្វើការងារ រៀនរស់នៅក្នុងសង្គមដោយមិនប្រើប្រាស់គ្រឿងញៀន ពេលគាត់ត្រឡប់មកវិញ គាត់នឹងបន្តទៅប្រើប្រាស់គ្រឿងញៀនវិញដដែល»។
លោក ពិន សុខុម និយាយថា ការឃុំឃាំងអ្នកញៀនថ្នាំ ឲ្យនៅក្នុងមណ្ឌលមិនអាចធ្វើឲ្យជនរងគ្រោះ អាចផ្ដាច់គ្រឿងញៀនបានទេ។
លោក បន្តថា ការឃុំឃាំងអ្នកញៀនថ្នាំ ដើម្បីផ្ដាច់ចេញពីមជ្ឈដ្ឋានថ្នាំញៀន គឺគ្រាន់តែជាជំហានដំបូងតែប៉ុណ្ណោះ ដោយលោកនិយាយបន្ថែមថា ដើម្បីទទួលបានលទ្ធផលវិជ្ជមាន មណ្ឌលផ្ដាច់គ្រឿងញៀន ត្រូវអប់រំជនរងគ្រោះឲ្យយល់ពីផលវិបាក ហើយតាំងចិត្តឈប់ប្រើប្រាស់គ្រឿងញៀនតទៅទៀត៕