ក្រុមមេការនិងកម្មករបានអះអាងថាក្រុមហ៊ុនវៀតណាម Hoang Anh Gia Lai (HAGL) ដែលជាក្រុមហ៊ុនមេរបស់ក្រុមហ៊ុន ដូនពេញ អាហ្គ្រីកូ(Daun Penh Agrico) នៅក្នុងស្រុកកូនមុំ ខេត្តរតនគិរី បានបើកប្រាក់ឈ្នួលយឺត ដែលរហូតមកដល់ពេលនេះ ប្រាក់ឈ្នួលសរុបមានទៅដល់ជាង១លានដុល្លារអាមេរិក ដោយសារមិនបានបើករយៈពេលជាង២ខែ។
ការបើកប្រាក់ខែមិនទៀងទាត់នេះ ចាប់ផ្តើមតាំងពីខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ២០២១ រហូតដល់មានការប្តឹងផ្តល់ដល់អាជ្ញាធរពាក់ព័ន្ធ។
ក្រុមមេការឲ្យដឹងថាពួកគេជាអ្នកស្វែងរកកម្មករមកធ្វើការនៅចម្ការចេករបស់ក្រុមហ៊ុនវៀតណាមមួយនេះ ហើយបានចំណេញប្រាក់មួយចំនួន ដែលដកចេញពីប្រាក់ឈ្នួលរបស់កម្មករ។ ប៉ុន្តែនៅពេលក្រុមហ៊ុនផ្តល់ប្រាក់យឺតដល់មេការ ពួកគេសុខចិត្តចំណាយប្រាក់ផ្ទាល់ខ្លួន បើកលុយដល់កម្មករសិន។ ប៉ុន្តែភាពយឺតយ៉ាវច្រើនខែ នាំឲ្យពួកគេត្អូញត្អែរអំពីការលំបាក ហើយមិនដឹងច្បាស់ថាតើក្រុមហ៊ុននឹងបើកផ្តល់ប្រាក់ឲ្យពួកគេនៅពេលណា។
លោក យិន យ៉ឹម អាយុ៥២ឆ្នាំ មេការម្នាក់ដែលជ្រើសរើសកម្មករប្រមាណ២០០នាក់ឲ្យធ្វើការនៅក្រុមហ៊ុន ប្រាប់វីអូអេថាកាលពីដើមឡើយ ក្រុមហ៊ុនសុំពន្យារពេលបើកលុយ រាល់៤៥ថ្ងៃ បើក១៥ថ្ងៃ ហើយបន្ទាប់មកទៀត ឡើង៦០ថ្ងៃ បើក៧ថ្ងៃ ដែលនាំឲ្យមេការមានការព្រួយបារម្ភ ព្រោះត្រូវចំណាយប្រាក់យ៉ាងច្រើនដល់កម្មករមុន។ លោកបានចំណាយប្រាក់ជាង៥ម៉ឺនដុល្លារហើយ បើកឲ្យកម្មករសិន ដើម្បីឲ្យពួកគេអាចបន្តធ្វើការនៅក្រុមហ៊ុន។
លោកថ្លែងថា៖ «ដល់អ៊ីចឹងកម្មករ និងមេការពិបាក ទាំងការហូបចុក ពិបាកទាំងការរស់នៅ ហើយនឹងទាំងបញ្ហាដែលកម្មករជំពាក់លុយធនាគារ រកលុយមិនបាន ធនាគារតេមកគំរាមកំហែងរាល់ថ្ងៃ។ យើងទៅទាក់ទងទៅសួរក្រុមហ៊ុន ដើម្បីរកដំណោះស្រាយ ក៏មិនមានដំណោះស្រាយអី»។
មេការរូបនេះបន្ថែមថាលោកបានសុំអន្តរាគមន៍ពីមន្ទីរការងារខេត្តរតនគិរី ប៉ុន្តែមិនទាន់មានដំណោះស្រាយអ្វីឡើយ។
លោក យិន យ៉ឹម អាយុ៥២ឆ្នាំ មេការដែលជ្រើសរើសកម្មករធ្វើការឲ្យក្រុមហ៊ុនដូនពេញអាហ្រ្គីកូ (Daun Penh Agrico) ក្នុងស្រុកលំផាត់ ខេត្តរតនគិរី។ (ស៊ុន ណារិន/វីអូអេ)
លោកបន្ថែមថាកម្មករដែលធ្វើការនៅក្រុមហ៊ុនចម្ការចេកប្រឈមនឹងសារធាតុគីមីច្រើន ហើយប្រាក់ឈ្នួលនៅតិចនៅឡើយ ដោយអ្នកខ្លះអាចរកបានតែ២៧.០០០រៀលក្នុងមួយថ្ងៃតែប៉ុណ្ណោះ។
លោកបញ្ជាក់ថា៖ «រាល់ថ្ងៃនេះ កម្មករធ្វើការនៅក្នុងគីមីទាំងអស់ ចូលចម្ការចេក ក៏គេបាញ់ថ្នាំ ចូលឃ្លាំង ក៏គេបាញ់ថ្នាំ។ តែក្រុមហ៊ុនមិនមានដំណោះស្រាយណា មានពេទ្យមកពិនិត្យសុខភាពកម្មករ អត់មាន»។
លោកបន្ថែមថា៖ «ចង់ឲ្យក្រុមហ៊ុនរៀបចំធ្វើដូចរោងចក្រ ធ្វើឲ្យមានសហជីព ធ្វើឲ្យមានមន្ទីរពេទ្យ ធ្វើឲ្យមានប្រាក់ឈ្នួលទៀងទាត់ សុំឲ្យប្រាក់ឈ្នួលឲ្យបានសមរម្យ»។
លោក យ៉ឹម ដែលធ្វើការជាមេការឲ្យក្រុមហ៊ុនជាង១០ឆ្នាំមកហើយបានឲ្យដឹងទៀតថាជាធម្មតា កម្មករខ្ចីលុយពីមេការ ដើម្បីពួកគេអាចមានប្រាក់ដោះស្រាយបន្ទុកជីវភាពភ្លាមៗ ខណៈក្រុមហ៊ុនបើកប្រាក់ឈ្នួលក្នុងរយៈពេល១៥ថ្ងៃម្តង។
មេការមួយរូបទៀត លោក មិន វុទ្ធី អាយុ៦១ឆ្នាំ ដែលរកកម្មករឲ្យក្រុមហ៊ុនចម្ការចេកជាង៧ឆ្នាំមកហើយ បានថ្លែងថាក្រុមហ៊ុនប្រាប់ថាស្ទះប្រាក់ ដោយសារបញ្ហាជំងឺកូវីដ១៩។ លោក វុទ្ធី ដែលមានកម្មករប្រមាណ១៨០នាក់ ធ្វើការនៅក្រុមហ៊ុននេះបានថ្លែងថាលោកបានបើកប្រាក់របស់ខ្លួនទៅកម្មករ សរុបជាង៣ម៉ឺនដុល្លាររួចទៅហើយ។ លោកជំរុញឲ្យអាជ្ញាធរពាក់ព័ន្ធដាក់សម្ពាធលើក្រុមហ៊ុន ដើម្បីឲ្យបើកលុយដល់កម្មករឲ្យបានទៀងទាត់ហើយមេការមិនចាំបាច់ចំណាយប្រាក់ផ្ទាល់ខ្លួនក្នុងចំនួនច្រើនឡើយ។
លោកប្រាប់វីអូអេថា៖ «អត់បើកអ៊ីចឹងវេទនាហ្មង វេទនាខ្លួនឯង។ អស់ស្បៀងឲ្យកម្មករហូប។ ចិនៗ[អ្នកលក់ដូរ]លែងបណ្តាក់ឲ្យហើយហ្នឹង។ ហើយកូនចៅសុទ្ធតែជំពាក់ធនាគារ ត្រូវថ្ងៃបង់ មករត់រកមេ មេនេះខ្សោយធនដែរ។ កំពុងតែពិបាកចិត្តដល់ហើយនេះ»។
អ្នកស្រី យ៉ិន ជឿន អាយុ៣៦ឆ្នាំ ជាកម្មករផ្នែកបាញ់ថ្នាំនៅចម្ការចេក ប្រាប់វីអូអេថាក្រុមហ៊ុនមានភាពយឺតយ៉ាវក្នុងការបើកលុយឲ្យមេការក្នុងរយៈពេលចុងក្រោយនេះ។ ប៉ុន្តែកម្មករនៅបន្តធ្វើការ ដោយសារមេការបានចំណាយលុយផ្ទាល់ខ្លួនសិន ដើម្បីបើកឲ្យអ្នកស្រី ក៏ដូចជាកម្មករផ្សេងទៀត។ អ្នកស្រីដែលមានប្រាក់ឈ្នួលមួយថ្ងៃចំនួន២៧.០០០រៀលបានថ្លែងថាកាលពីកន្លងទៅ កម្មករត្រូវបើកប្រាក់ឈ្នួលនៅពេលធ្វើការបាន១៥ថ្ងៃ។
អ្នកស្រីបញ្ជាក់ថា៖ «ក្រុមហ៊ុនមួយរយៈកាលកូវីដហ្នឹង រៀង[បើកលុយ]អត់ទៀងទាត់ទេ»។
កម្មកររូបនោះមានសមាជិកក្រុមគ្រួសារ៤នាក់ទៀតធ្វើការនៅចម្ការចេក ក្នុងនោះមានស្វាមី និងកូនប្រុស៣នាក់ ដែលក្នុងនោះមានអាយុ១៦ឆ្នាំម្នាក់ រៀនថ្នាក់ទី៦ ដែលធ្វើការផ្នែកបាញ់ថ្នាំក្នុងចម្ការចេក។
កាលពីថ្ងៃទី៨ ខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ២០២១ មន្ទីរការងារខេត្តរតនគិរីបានបង្ហោះសារនៅលើហ្វេសប៊ុករបស់ខ្លួនថាក្រុមអធិការកិច្ចការងារនៃមន្ទីរ បានចុះដោះស្រាយសម្របសម្រួលផ្សះផ្សាវិវាទការងាររួម នៅក្រុមហ៊ុនដូនពេញអាហ្គ្រីកូ។
លោក ឌុច ចាន់តូ ប្រធានមន្ទីរការងារ និងបណ្តុះបណ្តាលវិជ្ជាជីវៈខេត្តរតនគិរី បានថ្លែងថា ក្នុងរយៈពេលចុងក្រោយនេះ ក្រុមហ៊ុនកាន់តែលំបាកខ្លាំងដោយបើកលុយយឺត ដោយសារបញ្ហាជំងឺកូវីដ១៩។ លោកបន្ថែមថាកន្លងទៅ អាជ្ញាធរបានចុះទៅដោះស្រាយជម្លោះនេះជាច្រើនលើកច្រើនសារ ប៉ុន្តែក្រុមហ៊ុនកាន់តែមានស្ថានភាពលំបាក ក្នុងនោះមានការមិនបញ្ជាទិញចេកយកទៅប្រទេសចិន និងបញ្ហាកកស្ទះលុយនៅប្រទេសវៀតណាម។
លោកប្រាប់វីអូអេនៅថ្ងៃចន្ទថា៖ «ពិបាកដែរ ក្រុមហ៊ុនហ្នឹងនិយាយរួមទៅ ដូចជាយ៉ាប់ទៅៗហើយ ចង់និយាយថាគាត់ដូចជាយ៉ាប់ទៅៗ ឬមួយក៏យ៉ាងម៉េចទេ ព្រោះផ្ទៃក្នុងអារឿងសេដ្ឋកិច្ចរបស់គេ គេមិនឲ្យយើងដឹង អាហ្នឹងខ្ញុំទទួលព័ត៌មានបានប៉ុណ្ណឹង»។
ប្រធានមន្ទីរការងារឲ្យដឹងថាក្រុមហ៊ុនដូនពេញ អាហ្គ្រីកូបានប្តូរម្ចាស់ ហើយដាក់ឈ្មោះថាThaGrico កាលពីកន្លងទៅ ប៉ុន្តែបច្ចុប្បន្ននេះ ក្រុមហ៊ុននៅតែបន្តប្រើឈ្មោះចាស់ដដែល។
វីអូអេមិនទាន់អាចសុំការឆ្លើយតបពីក្រុមហ៊ុនដូនពេញអាហ្គ្រីកូបាននៅឡើយទេ។ ប៉ុន្តែអ្នកបកប្រែភាសារបស់ក្រុមហ៊ុនជាជនជាតិខ្មែរពីរនាក់ បានប្រាប់វីអូអេថាពួកគេនឹងទាក់ទងតំណាងក្រុមហ៊ុន នៅពេលវីអូអេស្នើសុំធ្វើបទសម្ភាសន៍ ដើម្បីសុំការឆ្លើយតប។
ក្រុមហ៊ុនវៀតណាម Hoang Anh Gia Lai (HAGL) បានដាំដំណាំផ្លែចេក ក្នុងឃុំស្រែអង្គ្រង ស្រុកកូនមុំ ខេត្តរតនគិរី ដែលមានកម្មកររាប់ពាន់នាក់ធ្វើការនៅទីនោះ។ ក្រុមហ៊ុនទទួលបានដីសម្បទានរាប់ម៉ឺនហិកតាពីរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា ដោយពីដំបូងឡើយបានដាំកៅស៊ូ និងដូងប្រេងប៉ុន្តែក្រោយមកបានសម្រុកដាំចេក ដើម្បីបំពេញទីផ្សារក្នុងប្រទេសចិន។
បើតាមមេការដែលតវ៉ា ក្រុមហ៊ុនចម្ការចេកវៀតណាមក្នុងស្រុកកូនមុំនេះ មានកម្មករជាង៤ពាន់នាក់ ហើយទំហំទឹកប្រាក់សរុបដែលត្រូវសងទៅមេការវិញ មានជាង១លានដុល្លារអាមេរិក៕