ក្រុមសង្គមស៊ីវិលដែលធ្វើការលើការលើកកម្ពស់សិទ្ធិមនុស្សនៅកម្ពុជា បានជំរុញឲ្យរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាគោរពនិងលើកកម្ពុសសិទ្ធិមនុស្ស។ ការទទូចបែបនេះធ្វើឡើង នៅគ្រាដែលទិវាសិទ្ធិមនុស្សអន្តរជាតិនឹងត្រូវបានប្រារព្ធធ្វើឡើងនៅថ្ងៃទី ១០ ខែធ្នូ ឆ្នាំ ២០២៤ ខាងមុខនេះ។
ថ្លែងនៅក្នុងបទសម្ភាសន៍ជាមួយវីអូអេលោក នី សុខា ប្រធានសមាគមការពារសិទ្ធិ
មនុស្សអាដហុក លើកឡើងថា លោកមានកង្វល់ខ្លាំងចំពោះស្ថានភាពសិទ្ធិមនុស្សនៅកម្ពុជាក្នុងរយៈពេលប៉ុន្មានឆ្នាំចុងក្រោយនេះ ដោយសារតែសិទ្ធិមនុស្សនៅកម្ពុជាធ្លាក់ចុះគួរឲ្យព្រួយបារម្ភ។
លោកបញ្ជាក់ថា៖ «យើងនៅតែអំពាវនាវទៅដល់រដ្ឋាភិបាលធ្វើយ៉ាងណាដើម្បីស្តារឡើងវិញនូវស្ថានភាពសិទ្ធិមនុស្សទាំងអស់ ដូចជាការបញ្ហាសិទ្ធិ បញ្ហាសិទ្ធិស៊ីវិលក៏ដូចជាសិទ្ធិនយោបាយអីទាំងអស់ហ្នឹង គឺថាសូមឲ្យរដ្ឋាភិបាលធ្វើការពិចារណា និងដោះស្រាយឲ្យបានឆាប់រហ័ស ពីព្រោះថាធ្វើយ៉ាងណាដើម្បីឆ្លើយតបទៅនឹងការស្នើឡើងរបស់សហគមន៍អ៊ឺរ៉ុប ក៏ដូចជាសហគមន៍អន្តរជាតិផ្សេងៗ ដើម្បីបញ្ចៀសកុំឲ្យមានការដាក់ទណ្ឌកម្ម»។
ប្រធានសមាគមរូបនេះក៏ទទូចឲ្យរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាដោះស្រាយបញ្ហាជាប់គាំងនយោបាយ ដែលលោកថា អាចជាឫសគល់នៃការធ្លាក់ចុះសិទ្ធិមនុស្សនិងលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ។
សភាសហភាពអឺរ៉ុបកាលពីចុងខែវិច្ឆិកាបានព្រមានដាក់ទណ្ឌកម្មបន្ថែមលើរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា ជាពិសេសទណ្ឌកម្មលើបុគ្គលដែលបានរួមចំណែកធ្វើឲ្យស្ថានភាពសិទ្ធិមនុស្សនៅកម្ពុជាបន្តធ្លាក់ចុះយ៉ាងខ្លាំង។
នៅក្នុងសេចក្តីសម្រេចមួយចុះថ្ងៃទី ២៨ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ ២០២៤ សភាសហភាពអឺរ៉ុបបានថ្កោលទោសចំពោះការគាបសង្កត់អង្គការសង្គមស៊ីវិលពីសំណាក់រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា ហើយបានអំពាវនាវឲ្យមានការដោះលែងអ្នកទោសនយោបាយ និងសកម្មជន និងជំរុញឲ្យបញ្ឈប់ការយាយីប្រឆាំងនឹងអង្គការសិទ្ធិមនុស្ស ដូចជាអង្គការសង់ត្រាល់ជាដើម។
សភាសហភាពអឺរ៉ុបក៏បានអំពាវនាវឲ្យគណៈកម្មការ និងរដ្ឋសមាជិកគិតគូរឡើងវិញលើការផ្លាស់ប្តូរចំពោះឋានៈអនុគ្រោះពន្ធ «គ្រប់មុខទំនិញ លើកលែងសព្វាវុធ» ឬ Everything But Arms ហៅកាត់ថា EBA ក៏ដូចជាបញ្ជូនសារច្បាស់លាស់មួយថា «ការលើកកម្ពស់សិទ្ធិមនុស្ស និងការការពារសិទ្ធិសេរីភាពរបស់សង្គមស៊ីវិលគឺជាលក្ខខណ្ឌកំណត់ទុកជាមុនសម្រាប់កិច្ចសហប្រតិបត្តិការសេដ្ឋកិច្ច ពាណិជ្ជកម្ម និងការវិនិយោគ»។
ប្រធានសមាគមប្រជាធិបតេយ្យឯករាជ្យនៃសេដ្ឋកិច្ចក្រៅប្រព័ន្ធហៅកាត់ថា IDEA លោក វន់ ពៅ ប្រាប់វីអូអេថា ការអនុវត្តសិទ្ធិមនុស្សនៅកម្ពុជានៅមានកម្រិតទាប ដោយសារតែអាជ្ញាធរបានចាប់ខ្លួនសកម្មជនសង្គម និងសកម្មជននយោបាយជាច្រើននាក់នៅក្នុងឆ្នាំនេះ។
លោកថ្លែងថា៖ «ការគោរពសិទ្ធិមនុស្សក្នុងមួយឆ្នាំនេះមានការធ្លាក់ចុះយ៉ាងធ្ងន់ធ្ងរ ដែលជារឿងគួរឲ្យព្រួយបារម្ភ ហើយលំហនៃការសម្តែងមតិតាមបណ្តាញសង្គមក្តី តាមទីសាធារណៈក្តី គឺនៅមានកម្រិតតិចតួចបំផុត។ អ៊ីចឹងហើយយើងឃើញថាជារឿងមួយមានការរឹតត្បិត តឹងរ៉ឹងខ្លាំងមែនទែន។ អ៊ីចឹងក្នុងឱកាសនេះ យើងសំណូមពរឲ្យរដ្ឋាភិបាលត្រូវបើកឡើងវិញនូវលំហនៃការគោរពសិទ្ធិមនុស្ស លំហសម្តែងមតិរបស់ប្រជាពលរដ្ឋទាំងនៅក្នុងបណ្តាញសង្គមនិងទីសាធារណៈ»។
លោក វន់ ពៅ យល់ថា ការមិនគោរពសិទ្ធិមនុស្សរបស់រដ្ឋាភិបាលនាំឲ្យមានផលប៉ះពាល់ជាអវិជ្ជមានដល់ការអភិវឌ្ឍសេដ្ឋកិច្ច សង្គមនិងនយោបាយនៅកម្ពុជា។
ចំណែកអ្នកស្រី យ៉ាង សោភ័ណ្ឌ ប្រធានសម្ព័ន្ធសហជីពកម្ពុជា ក៏បានវាយតម្លៃថា សិទ្ធិមនុស្សនៅកម្ពុជាធ្លាក់ចុះគួរឲ្យព្រួយបារម្ភ ដោយសារតែមានការចាប់ខ្លួន ការបណ្តេញចេញ ការប្រើអំពើហិង្សាលើកម្មករនិយោជិតផងដែរ។
ប្រធានសហជីពរូបនេះថ្លែងថា៖ «អ៊ីចឹងកន្លែងនេះខ្ញុំអាចមើលឃើញថា វាជារូបភាពមួយដែលបញ្ជាក់ថា ការគោរពសិទ្ធិមនុស្សនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជាយើង គឺនៅមានកម្រិតខ្លាំងមែនទែន មិនអាចឱ្យកម្មករនិយោជិតរបស់យើងមានសិទ្ធិ មានសេរីភាពពេញលេញដូចដែលច្បាប់របស់យើងបានចែងទេ»។
លោក កត្តា អន អ្នកនាំពាក្យក្រសួងការងារប្រាប់វីអូអេថា ការអនុវត្តសិទ្ធិរបស់ប្រជាពលរដ្ឋ គឺត្រូវធ្វើឡើងស្របតាមច្បាប់ ហើយមិនបំពានសិទ្ធិរបស់អ្នកដទៃ។
លោកថ្លែងថា៖ «ការអនុវត្តច្បាប់ប្រឆាំងជនល្មើស វាមិនមែនជាការបិទ ឬមួយការគំរាមកំហែង ការយាយី ធ្វើទុក្ខបុកម្នេញទៅលើសហជីពនោះទេ។ ផ្ទុយទៅវិញ ការអនុវត្តច្បាប់ប្រឆាំងបទល្មើសគឺជាការពង្រឹងការអនុវត្តសិទ្ធិសេរីភាពរបស់សហជីព សិទ្ធិសេរីភាពរបស់មនុស្សឱ្យត្រឹមត្រូវតាមក្របខណ្ឌនីតិរដ្ឋ»។
បើតាមអ្នកនាំពាក្យរូបនេះ សហជីពនៅកម្ពុជាមានជាង ៦.៤០០ ស្ថាប័ន ហើយមានសេរីភាពពេញលេញក្នុងការអនុវត្តសិទ្ធិរបស់ពួកគេទៅតាមក្របខណ្ឌនៃច្បាប់។
ដោយឡែក នៅក្នុងរបាយការណ៍ស្តីពី៖ «ស្ថានភាពនៃសេរីភាពខាងការបញ្ចេញមតិ សេរីភាពសារព័ត៌មាន និងសិទ្ធិទទួលបានព័ត៌មាននៅកម្ពុជា» ដែលចេញផ្សាយកាលពីថ្ងៃអង្គារ ទី ២៦ ខែវិច្ឆិកា មជ្ឈមណ្ឌលសិទ្ធិមនុស្សកម្ពុជា បានវាយតម្លៃថា៖ «សិទ្ធិសេរីភាពខាងការបញ្ចេញមតិ សេរីភាពសារព័ត៌មាននិងសិទ្ធិទទួលបានព័ត៌មាន នៅតែបន្តរងការវាយប្រហារនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា ដោយអ្នកសារព័ត៌មាននិងអ្នកការពារសិទ្ធិមនុស្សរងការបង្ក្រាបនិងការដៅមុខសញ្ញា ដោយសារតែការអនុវត្តសិទ្ធិស្របច្បាប់ក្នុងការរាយការណ៍ និងការតស៊ូមតិសំខាន់ៗរបស់ខ្លួន»៕