ក្រុមអង្គការសង្គមស៊ីវិលចំនួន១១៦ដែលកំពុងធ្វើការក្នុងប្រទេសកម្ពុជា បានអំពាវនាវកុំឲ្យរដ្ឋាភិបាលស៊ុយអែតបិទស្ថានទូតតំណាងរបស់ខ្លួនក្នុងប្រទេសកម្ពុជា។
ពួកគេអំពាវនាវបែបនេះនៅក្នុងលិខិតមួយច្បាប់ចុះថ្ងៃទី១៨ ខែធ្នូ ដែលដាក់ទៅរដ្ឋមន្រ្តីក្រសួងការបរទេសស៊ុយអែត។
នៅក្នុងលិខិតដែលសរសេរទៅកាន់លោកស្រី Ann Linde រដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសស៊ុយអែត ដែលVOAទទួលបានកាលពីថ្ងៃច័ន្ទ ក្រុមសង្គមស៊ីវិលដែលបានចុះហត្ថលេខានោះ លើកឡើងថា៖ «សូមកុំបោះបង់ដំណើរចូលរួមអភិវឌ្ឍសិទ្ធិមនុស្សនិងប្រជាធិបតេយ្យរបស់កម្ពុជា»។
បើតាមលិខិតនោះ ចាប់តាំងពីការបើកស្ថានទូតក្នុងទីក្រុងភ្នំពេញកាលពីឆ្នាំ២០១០ និងការផ្តើមទំនាក់ទំនងការទូតជាមួយកម្ពុជាចាប់តាំងពីឆ្នាំ១៩៦១មក រដ្ឋាភិបាលស៊ុយអែតមានវិធីសាស្ត្រនៃការអភិវឌ្ឍគ្រប់មុខព្រួញរបស់ខ្លួន និងបានចូលរួមយ៉ាងខ្លាំងក្លាក្នុងការធ្វើឲ្យប្រសើរនូវនីតិរដ្ឋ និងអភិបាលកិច្ចតាមបែបប្រជាធិបតេយ្យរបស់កម្ពុជា។
ក្រុមអង្គការទាំងនេះលើកឡើងថា៖ «ដំណើរថយក្រោយដ៏អាក្រក់ក្នុងប្រទេសកម្ពុជាចាប់តាំងពីឆ្នាំ២០១៧ ដែលបណ្តាលឲ្យមានការសើរើសេចក្តីសម្រេចចិត្ត បានធ្វើឲ្យអន់ថយនូវការរីកចម្រើនបែបសមូហភាពដែលយើងបានធ្វើការទាំងអស់គ្នា សំដៅទៅសម្រេចបាន»។
ពួកគេលើកឡើងបន្ថែមថា៖ «បទពិសោធន៍អតីតកាលបានបង្រៀនយើងថាការដាក់ប្រទេសកម្ពុជាឲ្យនៅឯកាពេលនេះ អាចមានន័យថាអាចជាការច្រំដែលនៃកំហុសអតីតកាល»។
រូបឯកសារ៖ កម្លាំងសមត្ថកិច្ចឃាត់ខ្លួនបាតុករម្នាក់ ដែលបានប្រមូលផ្តុំគ្នានៅមុខស្ថានទូតចិនតាមការរៀបចំដោយគណបក្សសង្គ្រោះជាតិដែលត្រូវបានតុលាការំលាយ ក្នុងខួបទី២៩ឆ្នាំនៃការចុះកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពទីក្រុងប៉ារីស ដើម្បីតវ៉ាប្រឆាំងនឹងឥទ្ធិពលចិននៅកម្ពុជា នៅរាជធានីភ្នំពេញ។
ក្រុមអង្គការទាំងនេះ ស្នើឲ្យរដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសស៊ុយអែតផ្លាស់ប្តូរសេចក្តីសម្រេចចិត្តឡើងវិញ ដោយបន្តរក្សាស្ថានទូតតំណាងប្រចាំនៅកម្ពុជា ដើម្បីឲ្យការទាក់ទងការងារមានភាពល្អប្រសើរ។
ពួកគេបញ្ជាក់ថា៖ «យើងជំរុញអ្នកឲ្យវិនិយោគទៅលើស្ថានទូតដែលមានក្នុងពេលបច្ចុប្បន្ន និងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការរបស់ស៊ុយអែត ដោយសារកម្ពុជាអាចនឹងឈានទៅដល់ផ្លូវបំបែកមួយទៀត»។
លោកស្រី Ann Linde រដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសស៊ុយអែត និងលោក Bjorn Haggmarkឯកអគ្គរាជទូតស៊ុយអែតប្រចាំកម្ពុជា មិនបានឆ្លើយតបនឹងសំណួររបស់VOAតាមរយៈសារអ៊ីមែលនៅឡើយទេ។
កាលពីចុងខែវិច្ឆិកា រដ្ឋាភិបាលរបស់ប្រទេសស៊ុយអែត បានប្រកាសថាស្ថានទូតស៊ុយអែតប្រចាំនៅរាជធានីភ្នំពេញ នឹងត្រូវបិទនៅចុងឆ្នាំ២០២១ គឺចុងឆ្នាំក្រោយនេះ ដោយផ្ទេរទៅទីក្រុងបាងកកប្រទេសថៃវិញ។ ស៊ុយអែតបញ្ជាក់ថាការសម្រេចបិទនេះ គឺស្របពេលដែលរដ្ឋាភិបាលស៊ុយអែត មានបំណងផ្តល់អំណាចដល់ឯកអគ្គរាជទូតរបស់ខ្លួននៅទីក្រុងបាងកក។
រដ្ឋាភិបាលស៊ុយអែត មិនបានបញ្ជាក់មូលហេតុចំៗនៃការបិទនេះទេ ប៉ុន្តែការណ៍នេះត្រូវគេគិតថាជាដំណើរការមួយ ស្របពេលដែលស្ថានភាពសិទ្ធិមនុស្ស និងប្រជាធិបតេយ្យធ្លាក់ចុះយ៉ាងខ្លាំង ដែលស្ថានទូតស៊ុយអែតប្រចាំនៅកម្ពុជា តែងតែចេញមុខមុនគេក្នុងការរិះគន់រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាចំពោះការរឹតត្បិតសេរីភាពនៃការបញ្ចេញមតិ និងប្រមូលផ្តុំ។ ចុងក្រោយនេះ ស្ថានទូតស៊ុយអែតបានថ្លែងបារម្ភអំពីការចាប់ខ្លួនមេដឹកនាំសហជីព លោក រ៉ុង ឈុន និងមនុស្សផ្សេងទៀតដែលចេញមុខតវ៉ាទាមទាររកយុត្តិធម៌ជូនរូបលោក។
រូបឯកសារ៖ ក្រុមអ្នកគាំទ្រលោក រ៉ុង ឈុន ប្រធានសហភាពសហជីពកម្ពុជា លើកបដា ក្នុងពេលតវ៉ាទាមទារឲ្យដោះលែងលោក នៅមុខតុលាការរាជធានីភ្នំពេញ ថ្ងៃទី១ ខែសីហា ឆ្នាំ២០២០។
អង្គការសង្គមស៊ីវិលដែលចូលរួមដាក់លិខិតនោះ មានដូចជាអង្គការអាក់សិនអេត អង្គការគណៈកម្មាធិការសហប្រតិបត្តិការដើម្បីកម្ពុជា(CCC) អង្គការOxfam អង្គការNGO Forum អង្គការតម្លាភាពកម្ពុជា និងអង្គការវេទិកាអនាគតជាដើម។
លោក អ៊ូ វីរៈ ប្រធានវេទិកាអនាគតដែលជាស្ថាប័នស្រាវជ្រាវគោលនយោបាយ មានប្រសាសន៍ថាស៊ុយអែតជាប្រទេសដែលមាន«អំណាចទន់» ដែលលោកសំដៅថាអាចនៅចរចាបានជាមួយរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា បន្ទាប់ពីប្រទេសជប៉ុន។ លោកបន្តថាកាលពីទសវត្សរ៍៨០ បើទោះកម្ពុជាស្ថិតក្នុងភាពឯកាក៏ដោយ ក៏ប្រទេសស៊ុយអែតបានបន្តផ្តល់ជំនួយមកកម្ពុជា។
លោក អ៊ូ វីរៈ លើកឡើងថាការសម្រេចដកស្ថានទូតពីកម្ពុជានេះ នឹងនាំឲ្យទំនាក់ទំនងរវាងស៊ុយអែត និងកម្ពុជា កាន់តែបាត់បង់បន្តិចម្តងៗ។
លោកថ្លែងថា៖ «តាមបទពិសោធន៍យើងមក យើងមើលប្រទេសណាក៏ដោយដែលមានទូតតំណាងហ្នឹងនៅក្រៅប្រទស គឺច្រើនតែបាត់បង់ការទំនាក់ទំនងបន្តិចម្តងៗ។ យូរៗទៅ ទំនាក់ទំនងកាន់តែស្ងាត់ទៅៗ។ យើងមើលដូចជាកាណាដាធ្លាប់បិទស្ថានទូតក្នុងប្រទេសកម្ពុជាដែរ ហើយយកទូតតំណាងហ្នឹងឲ្យទៅទូតកាណាដានៅបាងកក»។
លោក អ៊ូ វីរៈ បន្តថាប្រសិនបើមានការចរចាឡើងវិញរវាងប្រទេសទាំងពីរទៅលើស្ថានភាពសិទ្ធិមនុស្ស និងប្រជាធិបតេយ្យក្នុងប្រទេសកម្ពុជា នោះស្ថានភាពអាចនឹងមានភាពល្អប្រសើរ ហើយកម្ពុជាអាចនឹងទទួលបានផលប្រយោជន៍ពីប្រព័ន្ធអនុគ្រោះពន្ធ«គ្រប់មុខទំនិញ លើកលែងសព្វាវុធ» ឬEBA ដែលកម្ពុជាបានបាត់បង់២០%នៃមុខទំនិញដែលនាំចេញទៅសហភាពអឺរ៉ុប។
លោក អ៊ូ វីរៈ បន្ថែមថា៖ «ខ្ញុំមើលទៅគ្មានមូលហេតុអីទៅខឹងស៊ុយអែតទេ ព្រោះគេជួយយើង។ ខ្ញុំមើលទៅប្រទេសស៊ុយអែតជាប្រទេសមួយដែលរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាក៏ទុកចិត្តដែរថាមិនមានឆន្ទៈអីខិលខូច ឬមួយក៏ឆន្ទៈអីដែលមិនល្អសម្រាប់ប្រទេសកម្ពុជាទេ»។
នាយិកាប្រចាំប្រទេសនៃអង្គការOxfamក្នុងប្រទេសកម្ពុជា លោកស្រី លឹម សូលីន ថ្លែងថាលោកស្រីសង្ឃឹមថារដ្ឋាភិបាលស៊ុយអែតនឹងបន្តអតធ្មត់បន្ថែមទៀត ដើម្បីចូលរួមអភិវឌ្ឍក្នុងប្រទេសកម្ពុជា។
លោកស្រីមានប្រសាសន៍ថា៖ «ដូចខ្ញុំជម្រាបប្អូនអញ្ចឹង ដំណើរអភិវឌ្ឍលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ ហើយនិងនីតិរដ្ឋនៅក្នុងបរិបទប្រទេសកម្ពុជាយើង បានប្រើពេលវេលាយូរណាស់ ប៉ុន្មានទសវត្សរ៍ហើយ ហើយវានឹងត្រូវការពេលវេលាតទៅមុខទៀត។ អញ្ចឹងសំខាន់មែនទែនដែលយើងទាំងអស់គ្នានៅបន្តធ្វើដំណើរជាមួយគ្នា សហការជាមួយគ្នា ហើយខ្ញុំសង្ឃឹមថាទូតស៊ុយអែតមិនបោះបង់ដំណើរផ្លូវវែងឆ្ងាយដែលគាត់បានចូលរួមកសាងជាមួយប្រជាជនកម្ពុជាទេ»។
លោកស្រី លឹម សូលីន ដែលអង្គការរបស់លោកស្រីក៏ទទួលបានជំនួយពីរដ្ឋាភិបាលស៊ុយអែតដែរ បន្ថែមថានេះជា«ការបាត់ឱកាសដ៏ធំសម្បើមណាស់»សម្រាប់ប្រទេសកម្ពុជា នៅពេលមិនមានស្ថានទូតតំណាងប្រទេសស៊ុយអែតប្រចាំនៅទីក្រុងភ្នំពេញ។
អ្នកនាំពាក្យក្រសួងការបរទេសកម្ពុជា លោក កុយ គួង មានប្រសាសន៍នៅថ្ងៃអង្គារនេះថា«កម្ពុជាមិនមានអ្វីដែលត្រូវនិយាយទេ ព្រោះជាសិទ្ធិនិងជាកិច្ចការផ្ទៃក្នុងរបស់គេ»។
គួរបញ្ជាក់ថា មុននឹងការប្រកាសសម្រេចបិទស្ថានទូតតំណាងនៅកម្ពុជា ប្រទេសស៊ុយអែត កាលពីខែមិថុនា ក៏បានសម្រេចបង្វែរជំនួយសហប្រតិបត្តិការអភិវឌ្ឍន៍ជាមួយរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា ទៅជាជំនួយលើការគាំទ្រការគោរពសិទ្ធិមនុស្ស លទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ និងនីតិរដ្ឋកាន់តែខ្លាំងក្លា។ ប្រទេសស៊ុយអែត បានរៀបរាប់កាលនោះថា លំហប្រជាធិបតេយ្យនៅកម្ពុជាប៉ុន្មានឆ្នាំកន្លងទៅនេះមានការ«រឹតត្បិតយ៉ាងធ្ងន់ធ្ងរ»៕