ប្រទេសចិន កំពុងបង្កើនការផ្សព្វផ្សាយអំពីខ្សែបន្ទាត់៩ចំណុចក្នុងសមុទ្រចិនខាងត្បូងនៅលើផែនទី កាតប្រៃសណីយ អាវយឺត ភូគោលនិងនៅក្នុងខ្សែភាពយន្តដើម្បីធ្វើឲ្យពួកអ្នកប្រើប្រាស់នៅលើពិភពលោកចាប់អារម្មណ៍។ពួកអ្នកវិភាគនិយាយថា ការផ្សព្វផ្សាយរបស់ចិននេះ គឺធ្វើឲ្យការទាមទាររបស់ខ្លួនស្របច្បាប់។
ពួកអ្នកស្រាវជ្រាវជាន់ខ្ពស់ចិន បានសរសេររបាយការណ៍ជាច្រើនដែលបានបោះពុម្ភ ផ្សាយក្នុងទស្សនាវដ្តីវិទ្យាសាស្ត្រដែលបានទទួលស្គាល់ដោយអន្តរជាតិមាននិយាយអំពីខ្សែបន្ទាត់៩ចំណុចរបស់ប្រទេសពួកគេដែលជាចំណុចសំខាន់មួយនៃការទាមទារសមុទ្រចិនខាងត្បូងដែលមានការប្រកួតប្រជែងដ៏ក្តៅគគុក។ នេះតាមវិទ្យាស្ថានស្រាវ ជ្រាវអាមេរិកាំងមួយដែលបានប្រាប់ឲ្យដឹងកាលពីខែមុន។
ចិន កំពុងប្រើប្រាស់អត្ថបទរបស់ទស្សនាវដ្តីដើម្បីផ្សព្វផ្សាយការទាមទារខ្សែបន្ទាត់ព្រំដែនរបស់ខ្លួននេះតាមលោក Nguyen Thuy Anh អ្នកសិក្សាស្រាវជ្រាវជាន់ខ្ពស់ដែលបានសរសេរអត្ថបទមួយកាលពីថ្ងៃទី១៥ ខែកក្កដា ឲ្យកម្មវិធីកិច្ចផ្តួចផ្តើមតម្លា ភាពផ្លូវនាវាចរណ៍អាស៊ីនៅក្រោមមជ្ឈមណ្ឌលសម្រាប់ការសិក្សាយុទ្ធសាស្ត្រនិងអន្តរជាតិ។
ពួកអ្នកវិភាគ និយាយថា អត្ថបទក្នុងទស្សនាវដ្តីនោះ ជាការខំប្រឹងប្រែងនៅពេលថ្មីៗបំផុតរបស់ចិនដើម្បីផ្សព្វផ្សាយខ្សែបន្ទាត់៩របស់ខ្លួនសម្រាប់ពួកអ្នកមើលទូទាំងសា កលលោកក្នុងក្តីសង្ឃឹមថា ការដាស់តឿនជាប្រចាំ នឹងធ្វើឲ្យស្របច្បាប់ដល់ការទាម ទាររបស់ខ្លួនលើការទាមទាររបស់ប្រទេសផ្សេងៗទៀត។
ផែនទី ភូគោល កាតប៉ុស្តស្តាល់ អាវយឺត វីដេអូហ្គេមនិងខ្សែភាពយន្តដែលមានគេមើលច្រើនយ៉ាងហោចមួយរឿងបានបញ្ចេញឥទ្ធិពលដោយប្រទេសចិននិយាយសំដៅខ្សែបន្ទាត់ព្រំដែននោះដែរ។ ចិន បានបង្កើតរបស់របរទាំងនោះដែលទាក់ទិននឹងព្រំ ដែនយ៉ាងហោចណាស់អស់ពេល១០ឆ្នាំហើយ។
លោក Gregory Poling នាយកនៃកម្មវិធីផ្តួចផ្តើមបាននិយាយទៀតថា៖ «ប្រសិនបើ លោក អ្នក ដាក់បញ្ចូលខ្សែបន្ទាត់៩ចំណុចនៅក្នុងខ្សែភាពយន្តរបស់ផលិតកម្ម DreamWorks ដែលត្រូវបានចែកចាយនៅជុំវិញពិភពលោក ខ្ញុំគិតថា វាបានបញ្ជូនសារយ៉ាងស្ងៀមស្ងាត់មួយថា ទស្សនៈពិភពលោកគួរតែចាត់ទុកខ្សែបន្ទាត់៩ចំណុចនេះថាជារឿងពិតជាក់ស្តែងនិងស្របច្បាប់»។
លោកស្រី Nguyenជាអ្នកសិក្សាស្រាវជ្រាវជាន់ខ្ពស់នៅឯវិទ្យាស្ថានសមុទ្រអាស៊ីខាងកើតនៃបណ្ឌិតសភាការទូតវៀតណាម បានរកឃើញអត្ថបទចំនួន២៦០ដែលប្រើខ្សែបន្ទាត់៩ចំណុចក្នុងទស្សនាវដ្តីវិទ្យាសាស្ត្រល្បីចំនួន២០របស់ក្រុមហ៊ុនបោះពុម្ភផ្សេងៗ ។
ចិន បានដណ្តើមត្រួតត្រាដែនសមុទ្រក្នុងសមុទ្រចិនខាងត្បូងជាមួយប្រទេសព្រុយណេ ហ្វីលីពីន កោះតៃវ៉ាន់និងប្រទេសវៀតណាម។ សមុទ្រដ៏មានតម្លៃដែលមានទំហំ ៣លាន៥សែនគីឡូម៉ែត្រការ៉េសម្បូរត្រី ថាមពលនិងជាផ្លូវនាវាចរណ៍ពាណិជ្ជកម្មដ៏សំខាន់។
រដ្ឋាភិបាលក្រុងប៉េកាំង បានទាមទារផ្លូវទឹកនោះប្រហែល៩០ភាគរយហើយបានធ្វើឲ្យប្រទេសជិតខាងទន់ខ្សោយខឹងសម្បាកាលពីជាង១ទសវត្សរ៍មុនដោយការចាក់ដីធ្វើកោះតូចៗនៅក្នុងសមុទ្រសម្រាប់ការប្រើប្រាស់ខាងយោធា សេដ្ឋកិច្ចនិងវិទ្យាសាស្ត្រ។
ចិនលើកយកខ្សែបន្ទាត់៩ចំណុចដើម្បីគាំទ្រការទាមទារអធិបតេយ្យភាពរបស់ខ្លួន។ខ្សែបន្ទាត់នោះរួមមានខ្សែបន្ទាត់ដែលមានចំណុចក្រាស់៩ ដោយចាប់ពីចិនដីគោកភាគខាងត្បូងដល់ផ្ទៃទឹកខាងកើតប្រទេសវៀតណាមជិតឆ្នេរសមុទ្រខាងជើងកោះ Borneo និងបណ្តោយឆ្នេរសមុទ្រកោះ Palawan នៃហ្វីលីពីនទៅដល់កោះតៃវ៉ាន់។
លោកស្រី Nguyen បាននិយាយក្នុងរបាយការណ៍ថា ពួកមន្ត្រីចិននិងក្រុមហ៊ុនឯកជនបង្ហាញខ្សែបន្ទាត់៩ចំណុចក្នុងលិខិតឆ្លងដែនសៀវភៅ ហ្គេមអនឡាញនិងសៀវភៅទេសចរណ៍។
ក្នុងភាពយន្ត ឧទាហរណ៍ដែលចាំជាប់ជានិច្ចដោយអន្តរជាតិគឺឆាកមួយនៅក្នុងខ្សែ ភាពយន្តគំនូរជីវចលដែលមានចំណងជើងថា «Abominable»ដែលផលិតឡើងដោយក្រុមហ៊ុន Studio Pearl ដែលមានទីតាំងក្នុងប្រទេសចិននិង DreamWorks Animation របស់អាមេរិក។ ខ្សែភាពយន្តនេះ បានត្រូវហាមឃាត់នៅប្រទេសម៉ាឡេស៊ី ហ្វីលីពីននិងវៀតណាមកាលពីឆ្នាំទៅពីព្រោះតែឆាកនោះ។
ពួកមន្រ្តីវៀតណាមនៅក្នុងឆ្នាំ២០១៨ បានរិះគន់ការមកដល់ទេសចរណ៍ជនជាតិចិន១៤នាក់ដែលបានជិះយន្តហោះចូលក្នុងប្រទេសវៀតណាមដោយពាក់អាវយឺតបង្ហាញខ្សែបន្ទាត់មានជម្លោះ។ កាលពី៥ឆ្នាំមុន ពួកអ្នកលក់សៀវភៅហ្វីលីពីនបានឈប់លក់ភូគោលដែលធ្វើនៅក្នុងប្រទេសចិនដែលបង្ហាញពីខ្សែបន្ទាត់ព្រំដែនចិន។
កាសែត Online Global Times ដែលត្រួតត្រាដោយរដ្ឋបានប្រាប់ឲ្យដឹងថា រដ្ឋាភិបាលចិនដែលជាអ្នកនាំចេញដ៏សំខាន់នូវភូគោលកាលពីឆ្នាំទៅ បានចេញផ្សាយសេចក្តី ជូនដំណឹងដែលមានគោលបំណងធ្វើឲ្យប្រាកដថា សំភារៈណាដែលមានរូបផែនទីធ្វើការបញ្ជាក់ពីទីតាំងទឹកដីចិនដល់សហគមន៍អន្តរជាតិ។
លោក Poling និយាយទៀតថា ចិនមានគោលបំណងប្រើសំភារៈទាំងនោះសម្រាប់«ពួកអ្នកប្រើប្រាស់»នៅបណ្តាប្រទេសអារ៉ាប់ អាហ្វ្រិកនិងប្រទេសទី៣ផ្សេងទៀតតែមិនមែនសម្រាប់ពួកអ្នកប្រើប្រាស់ក្នុងប្រទេសលោកខាងលិចទេ។ លោកបាននិយាយទៀតថា និស្សិតម្នាក់ដែលកំពុងធ្វើការស្រាវជ្រាវក្នុងទ្វីបអាហ្វ្រិកប្រហែលនឹងឃើញខ្សែបន្ទាត់៩ចំណុចនៅលើភូគោលហើយនឹងមិនចោទសួរអំពីរឿងនេះទេ។
លោក Jay Batongbacal សាស្ត្រាចារ្យកិច្ចការផ្លូវនាវាចរណ៍អន្តរជាតិនៅឯសាកលវិទ្យាល័យហ្វីលីពីន និយាយថា អ្នកប្រើប្រាស់តិចតួចនៅលើពិភពលោក ស្គាល់អ្វីដែលជាខ្សែបន្ទាត់៩ចំណុចនោះ។
លោក Batongbacal បាននិយាយទៀតថា៖ «ពួកគេភាគច្រើនមិនចាប់អារម្មណ៍អំពីខ្សែបន្ទាត់៩ចំណុចនោះទេ ពីព្រោះពួកគេ មិនបានដឹងអំពីពិតប្រាកដអំពីបញ្ហាសមុទ្រចិនខាងត្បូងមានន័យថា និយាយទៅដូចជាចាក់ទឹកលើក្បាលទាអញ្ចឹង»។
ចិនយោងដល់ឯកសារប្រវត្តិសាស្ត្រដើម្បីគាំទ្រការទាមទារដែនសមុទ្ររបស់ខ្លួន។ នៅឆ្នាំ២០១៦ តុលាការសម្របសម្រួលពិភពលោក បានសម្រេចប្រឆាំងមូលដ្ឋានផ្លូវច្បាប់នៃការទាមទាររបស់ចិនក្នុងសមុទ្រចិនខាងត្បូង។ ប្រទេសនានានៅតំបន់អាស៊ីអាគ្នេយ៍ដែលបានទាមទារអធិបតេយ្យភាពដែនសមុទ្រនោះ ជួនកាលបានប៉ះទង្គិចជាមួយកប៉ាល់ដឹកជញ្ជូនទំនិញចិនក្នុងសមុទ្រមានជម្លោះ។ជាធម្មតាប្រទេសទាំងនោះពឹងផ្អែកលើតំបន់សេដ្ឋកិច្ចផ្តាច់មុខដែលមានចម្ងាយ៣៧០គីឡូម៉ែត្រការ៉េពីឆ្នេរសមុទ្ររបស់ពួកគេ។
លោក Huang Kwei-bo សាកលវិទ្យាធិការរងនៃមហាវិទ្យាល័យកិច្ចការអន្តរជាតិនៅសាកលវិទ្យាល័យជាតិChengchi ក្នុងទីក្រុងតៃប៉ិនិយាយថា ពលរដ្ឋត្រូវតែយកចិត្តទុកដាក់ដល់ខ្សែបន្ទាត់៩ចំណុចនៅលើទំនិញ។ រដ្ឋាភិបាលចិន ជាទូទៅរំលឹកដាស់ តឿនពលរដ្ឋពីសមិទ្ធិផលរបស់ខ្លួននៅឯនាយសមុទ្រដើម្បីរកការគាំទ្រសម្រាប់រដ្ឋនិងគណបក្សកុម្មុយនិស្តកាន់អំណាច។
លោក Huang និយាយបន្តទៀតថា៖ «ចំណាត់ការប្រភេទនេះរបស់ចិនមាន២ចំណុច ទី១គឺ ខិតទៅជិតសហគមន៍អន្តរជាតិហើយនឹងផ្សព្វផ្សាយថា សាធារណរដ្ឋប្រជាមា និតចិន មានសមុទ្រចិនទាំងមូលជារៀងរហូត ក៏ប៉ុន្តែ ចំណុចមួយទៀតគឺការបង្កើនការអប់រំឲ្យមានការស្នេហាជាតិនៅក្នុងប្រទេស»៕
ប្រែសម្រួលដោយជឹង ប៉ូជីន