ប្រទេសចិន នៅថ្ងៃច័ន្ទនេះ បានសម្តែងការកោតសរសើរដល់ជំហរអនុប្បវាទរបស់កម្ពុជា ចំពោះសាលដីកាតុលាការអាជ្ញាកណ្តាលអន្តរជាតិ ដែលកាត់សេចក្តីឲ្យប្រទេសហ្វីលីពីនឈ្នះក្តីលើប្រទេសចិនពាក់ព័ន្ធនឹងជម្លោះនៅសមុទ្រចិនខាងត្បូងដ៏ចម្រូងចម្រាស។ នេះបើយោងតាមទីភ្នាក់ងារព័ត៌មានចិនស៊ិនហួរ ចុះផ្សាយនៅព្រឹកថ្ងៃច័ន្ទ ទី២៥ ខែកក្កដានេះ។
ការកោតសរសើររបស់រដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសចិនគឺលោក Wang Yi នេះធ្វើឡើងក្នុងជំនួបទ្វេភាគីក្រៅផ្លូវការរវាងលោក និងរដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសកម្ពុជាគឺលោក ប្រាក់ សុខុន ខណៈដែលពួកគេចូលរួមក្នុងកិច្ចប្រជុំរដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសអាស៊ាន នៅទីក្រុងវៀងចន្ទ ប្រទេសឡាវ។ កិច្ចប្រជុំរដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសនេះ គឺជាជំនួបផ្លូវការដំបូងបង្អស់មួយ គិតចាប់តាំងតុលាការអាជ្ញាកណ្តាលអន្តរជាតិទីក្រុងឡាអេ ចេញសេចក្តីសម្រេចរបស់ខ្លួនកាលពីនៅថ្ងៃទី១២ ខែកក្កដាកន្លងទៅ។
ប្រទេសកម្ពុជាបានបង្ហាញជំហរមិនគាំទ្រសាលដីការបស់តុលាការដូចប្រទេសចិន ដែលជាមិត្តជិតដិត និងជាប្រទេសផ្តល់ជំនួយដ៏ធំរបស់កម្ពុជា។ ហើយជារឿយៗ រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាបានអះអាងថា បញ្ហាសមុទ្រចិនខាងត្បូងនេះគួរតែដោះស្រាយរវាងប្រទេសចិន និងបណ្ដារដ្ឋជាភាគីជម្លោះ មិនមែនអាស៊ានទាំងមូលនោះទេ។
លោក ផៃ ស៊ីផាន អ្នកនាំពាក្យទីស្តីការគណៈរដ្ឋមន្ត្រីកម្ពុជា បញ្ជាក់ប្រាប់ VOA ថា ជំហរអនុប្បវាទរបស់កម្ពុជានេះ គឺឆ្លើយតបទៅហ្នឹងគោលការណ៍អាស៊ានដែលដោះស្រាយបញ្ហាតាមការងារការទូត និងឈរលើមូលដ្ឋានរដ្ឋធម្មនុញ្ញកម្ពុជាដែលប្រកាន់យកអព្យាក្រឹត្យភាព។
«អនុប្បវាទហ្នឹង កម្ពុជាសម្រេចចិត្តមិនលូកជ្រៀតជ្រែកការសម្រេចរបស់តុលាការ ព្រោះកម្ពុជាមិនចង់ឃើញមានអ្នកឈ្នះ ឬចាញ់ទេ។ វិវាទសមុទ្រចិនខាងត្បូងមិនមែនជាផលប្រយោជន៍កម្ពុជា។ កម្ពុជាមានពិសោធន៍ជាមួយប្រទេសថៃ នៅពេលវិវាទគ្រឿងអាវុធហ្នឹង តើមានអ្នកណាមកនៅជាមួយកម្ពុជាទេ? អត់មាន! មានតែតុលាការឲ្យកម្ពុជាដោះស្រាយជាមួយថៃ។ បទពិសោធន៍នេះធ្វើឲ្យកម្ពុជាយល់ច្បាស់ពីគោលនយោបាយបរទេស»។
ក្រៅពីទំនាស់រវាងចិន និងហ្វីលីពីនក្នុងការដណ្តើមគ្នាកាន់កាប់ទឹកដីក្នុងសមុទ្រចិនខាងត្បូង នៅមានប្រទេសចំនួនបួនផ្សេងទៀត រួមមានប្រទេសប្រ៊ុយណេ ម៉ាឡេស៊ី កោះតៃវ៉ាន់ និងវៀតណាម ក៏កំពុងប្រទាញប្រទង់គ្នាដណ្តើមប្រជុំកោះក្នុងសមុទ្រចិនខាងត្បូងនេះដែរ។
ប៉ូលិសម្នាក់ព្យាយាមហាមឃាត់ក្រុមបាតករដែលបានលើបដាប្រឆាំងនឹងជំហររបស់ចិនជុំវិញបញ្ហាសមុទ្រចិនខាងត្បូង នៅទីក្រុងហាណូ កាលពីថ្ងៃទី១៧ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០១៦។
ភាពចម្រូងចម្រាសនៃជម្លោះសមុទ្រចិនខាងត្បូងត្រូវគេដឹងថា បានបង្កភាពតានតឹងរវាងប្រទេសចិន និងបណ្តាប្រទេសក្នុងតំបន់អាស៊ានទាក់ទងនឹងបញ្ហាសន្តិសុខ នយោបាយ ពាណិជ្ជកម្ម និងទំនាក់ទំនងអន្តរជាតិជាដើម។ ហើយប្រទេសក្នុងតំបន់អាស៊ានទៀតសោតត្រូវបានក្រុមអ្នកសង្កេតការណ៍មើលឃើញថា ហាក់ដូចជាគ្មានគោលជំហររួមក្នុងការដោះស្រាយបញ្ហាសមុទ្រចិនខាងត្បូងនេះនោះទេ។
លោក អ៊ូ វីរៈ ប្រធានវេទិកាអនាគត និងអ្នកវិភាគគោលនយោបាយកម្ពុជាមួយរូប បានឲ្យដឹងថា ជំហររបស់កម្ពុជាក្នុងការមិនចូលរួមចេញសេចក្តីថ្លែងការណ៍អាស៊ានរួមគ្នានេះ ត្រូវបានគេសម្គាល់ឃើញថា ជាការដោះដូរផលប្រយោជន៍សេដ្ឋកិច្ចជាមួយប្រទេសចិន ដោយសារកន្លងមកកម្ពុជាជាមិត្តជិតស្និទនឹងចិនទទួលបានជំនួយយ៉ាងសន្ធឹកសន្ធាប់ពីប្រទេសកុម្មុយនីសមួយនេះ។
«ប្រទេសកម្ពុជាយើងក៏បានផលប្រយោជន៍ដែរ ដោយសារកម្ពុជាបានជំនួយពីចិនច្រើនជាងគេ ដោយសារអញ្ចឹងបានពិភពលោកគិតថា កម្ពុជា ដោយសារជំនួយហ្នឹង សុខចិត្តដោះដូរជាមួយគោលជំហរទាក់ទងរឿងជម្លោះសមុទ្រចិន»។
លោកបន្តថា ទោះជាយ៉ាងណា កម្ពុជាមិនគួរទាត់ចោលការសម្រេចរបស់តុលាការអន្តរជាតិនេះទេ ដោយសារកម្ពុជាក៏ធ្លាប់ស្វែងរកយុត្តិធម៌ពីតុលាការអន្តរជាតិក្នុងករណីប្រាសាទព្រះវិហារដូចគ្នាដែរ។ លោកឲ្យដឹងទៀតថា ការប្រើសំឡេងអនុប្បវាទរបស់ខ្លួនក្នុងនាមជាសមាជិកអាស៊ានចំពោះបញ្ហាសមុទ្រចិនខាងត្បូងនេះ មិនមានជាផលអវិជ្ជមានអ្វីដល់កម្ពុជាពេលបច្ចុប្បន្ននេះនោះទេ តែវាអាចបង្កជាផលប៉ះពាល់នាពេលអនាគតចំពោះកិច្ចការនយោបាយអន្តរជាតិកម្ពុជា។
លោក ឈាង វណ្ណារិទ្ធ អ្នកជំនាញខាងទំនាក់ទំនងអន្តរជាតិអំពីតំបន់អាស៊ីប៉ាស៊ីហ្វិក យល់ថា ការសម្រេចរបស់កម្ពុជានេះគឺជាការថ្លឹងថ្លែងផលប្រយោជន៍សេដ្ឋកិច្ច និងផលប្រយោជន៍ជាតិដែលកម្ពុជាទទួលបាន។
«កម្ពុជាត្រូវប្រកាន់ជំហរអព្យាក្រឹត្យ។ ជាប្រទេសតូច យើងត្រូវឲ្យតម្លៃខ្ពស់ទៅឯកភាព និងតួនាទីអាស៊ានស្នូល ហើយជំរុញការគោរពច្បាប់អន្តរជាតិដើម្បីធានាស្ថិរភាព និងសន្តិសុខក្នុងតំបន់។ កម្ពុជាមានទំនាក់ទំនងជាមួយចិន ទទួលបានផលប្រយោជន៍សេដ្ឋកិច្ចយ៉ាងច្រើន តែកម្ពុជាក៏មិនត្រូវពឹងចិនទាំងស្រុងដែរ នៅក្នុងគោលនយោបាយការបរទេសរបស់ខ្លួនតាមកាលៈទេសៈ ទៅតាមផលប្រយោជន៍សេដ្ឋកិច្ច និងជាតិ»។
ក្រៅពីមើលឃើញថា កម្ពុជាមានជំហរងាកទៅប្រទេសចិនបន្តិច ដោយសារកត្តាសេដ្ឋកិច្ចនោះ លោក ឈាង វណ្ណារិទ្ធ ក៏មើលឃើញដែរថា កម្ពុជាមានទំនាក់ទំនងល្អជាមួយប្រទេសមហាអំណាចដទៃទៀតផងដែរ៕